Woensdag SI Mei 1910 30e Jaargang De Groote Oorlog. BERICHT. No. Uitgave va* de iïaaod. Venn. LUCTOR ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Soes: LANGE VORSTSTRAAT 219. Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG. Drukkers: ©osterbaan Le Cointr* Goes. Morgen, Hemelvaartsdag, zal De Zeeuw niet verschijnen. Pech. Het kabinet is in de laatste maanden Hiel; gelukkig. Al sinds geruimien tijd mist het departement van oorlog zijn chef, omdat de minister 'Pleyte wegens ongesteldheid van diens echtgenoot© in Zwitserland vertoeft. Thans is ook de minister van landbouw wegens ziekte op tijdelijke rust aangewezen. En wee, wan neer deze Excellentie te vroeg tot zijn arbeid terugkeert. Het gevaar voor instor ting gevolgd door een nog langere rust poos zou dan groot zijn. Dit is metterdaad een treurige toe stand. In zeker opzicht, van vrijzinnig standpunt gezien, een toestand van ge deeltelijke regeringloosheid. De minis ters zijn, naar de 'liberale opvatting, immers Hare Majest'eits regeering'. En nu is deze regeering op twee bepaalde pun ten van regecringspei-son&n ontbloot. Het is niet de vraag of 's lands zaken daarom minder goed zullen gaan. Wij ge Ion-ven gaarne, dat men hierop niet ongerust behoeft ter wezen. Doch in dein haak ia ft niet, dat de „rogeering", voor wat L a n d b 0- u w aangaat thans berust bij een ambtenaar; bij een man die- aan de volksvertegenwoordiging, aan de Kroon zelfs, ja, meer nog, naar liberale op vatting gesproken, zelfs aan den .Volks wil, in wiens naam bet ministerie Gort van der Linden „regeert", geen verant woording verschuldigd is; die fout op fo.ut maken, het land in gevaar brengen kan, zonder dat ook maar iemand des wege een vinger naar .bean vermag uit te steken. De heer Schaper heeft aan deal mi nister, tijdelijk president van het kabinet egvraagd, oi 'tniet gewenscht is, han gende het ziekteverlof van minister Post- huma; een minister van landbouw ad interim, dat wil zeggen een tijde- 1 ijken, tusschentijdschen, waarnemer te benoemen, en zoo niet, wie dan op 't oogenblik aan het chef-looze departement de leiding van zaken heeft. Hierop heeft minister Gort v. d. Lin den geantwoord dat de tijdelijke vervan ging van minister Posthuma niet door het landsbelang gevorderd wordt, dat de aïgemeene leiding van diens departe ment berust bij den Secretaris-Generaal, en dat personen buiten het departement als deskundigen worden geraadpleegd, natuurlijk zonder beslissend-en invloed. Nu is t niet de vraag of de zaken •ook zonder de leiding des ministers goed zullen gaan, dit kan best waar zijn. Maar of het aangaat, vooral in -een zoo ge wichtig tijdsgewricht, ais daar aan L a 11 d- b o u w thans wordt doorleefd, de teu gels van het bewind in handen van een .ambtenaar dus van een gewoon menschen- kiiid, niet met ©enig regeeringsgezag be kleed, te leggen. Zoo ooit, dan mag nu wel iemand aan het roer staan die verstandige maat regelen weet te bedenken, opdat het niet spaak loop-e met de volksvoeding. Die vaste hand is den laatsten tijd zoek geweest. Onverantwoordelijk is de daad, bijna zeiden wij: „het misdrijf" geweest van de vrijzinnigen en socialisten in de Tweede Kamer, die den minister Treub uit „de regeering" hebben gedrongen; en, daardoor het land van zijn besten, verzorger, in deze tijden althans, heb ben beroofd. are 'bij nog in 't Kabinet geweest, allicht waren de consenten voor vee- uitvd#r uitgebleven, was het ontwerp tot voorziening van levensmiddelen min der bezwaarlijk geweest, en hadden onze bakkers niet behooren te klagen over de jongste wittebroodregeling. Dat t met de oude aardappelen mis- oopt, zal wel niet aan de regeering hggen, maar wanneer 'i.misi loopt met üe vroege nieuwe, dan wel Indien -'twaar is dat al heel® velden voor den uitvoer naar Duitschland zijn opgekocht, en de regeering, immers nu al twee jaar de Al-vader, niet tusschen- lieide komt, dan zullen de menschen niet alleen dure o-ude, maar ook dure nieuwe aardappelen ©ten. Het .voornaam ste jolksvoedsel zal dan dezen zomer nauwelijks verkrijgbaar zijn. Een begin van verbreking van den staf des broods. Met 'toog hierop zeggen wij, er be hoorde toch 'een vaste hand aan 'troer te zijn, een verantwoordelijk minister de taak van den krank-an collega ter hand te nemen. Minister Gort van der Linden scherm de bij zijn optreden met den Volkswil. Gehoorzaam aan dien Volkswil stelt hij' staatsbedeeling en algemeen stemrecht wor, Ontketent hij, hangende den *De Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. post Losse nummers -••06 Prijs der Advertentiën 15 regels f 0.50, iedere regel meer 19 ct. 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend, Bij abonnement voordeelige voorwaarden Familieberichten van 110 regels f 1.t iedere regel meer 10 ct. „godsvrede" een heftig-en stembusstrijd, waarbij het ter linkerzijde; z-elfs- nu reeds, aan valsche leuzen niet ontbreekt. Maar zou hij dan dien „volkswil" ook niet eens willen proeven in de quaestie van -de „volksvoeding" en van het nii- nistriëel „Landl>ouw"-behee-r Immers meer nog dan om algemeen stemrecht vraagt de „volkswil" om een vaste hand en -.een wakend oog in het departement van Landbouw, om een krachtigen plaatsvervanger voor den kranken bewindsman, een die de onge- rusten door flinke maatregelen weet gerust te stellen. Staten-Generaal Tweede Kamer. Ulo en mulo. De bevrie zingsmethode afgezworen. De besprekingen over ulo en mulo zijn gisteren kalm ingezet en druk be ëindigd. De- heer van der Molen (a.r.) sprak een gezaghebbend woord, constatearende dat de voorgedragen regeling zich in derdaad aanpast aan de praktijk en ge noeg ruimte laat voor het mulo en het ulo om zich verder te ontwikkelen. Het onderwijs waarom het hier gaal, is nooit in voldoende mate door de overheid bevorderd. Spr. laakte heft verslag van den inspecteur in de eerste inspectie, waarin beweerd werd dat de- meeste ulo-scholen in die inspectie 6- jarige scholen waren terwijl er van de 61 scholen maar 12 zóó waren. - Met het stelsel van voortgezet onder wijs door don 'heer Gerhard ontwik keld, kon hij ziich <jp verschillende' pun ten vere-enigen, speciaal wat de drieja rige kopschool betreft. Nog nader verschillende onderdeden van het wetsontwerp besprekend, kwam hij op teg-en de meening .als zou het ulo en het mulo eex'st rid het Ge leer jaar beginnen. Het begint dikwijls reeds in het vierde leerjaar. Splitsing eener school in tweeën, tot het zesde leerjaar ge-woon en daarna ulo, gaat dan ook niet. Met den hoer Otto, die meer vrij heid voor het mulo bepleitte, gaf de h-ee-r v. d. Molen toe, dat in sommige streken bv. h-et land- en tuinbouwonder- wijs van veel beteekenis is, doch daar voor zouden dan afzonderlijke cursus sen beter zijn. De heer van Wijnbergen (r.k.) bracht dank aan de Regeering voor de in diening van dit ontwerp, dat een einde maakt aan de bevriezingsmethode, waar voor hij nimmer iets heeft gevoeld. Hij juichte het toe, dat het ontwerp aan de scholen de noodzakelijke ontwikke ling laat, en dat het ulo en mulo- wet telijk wordt geregeld, terwijl aan het L. 0. twee nieuwe facultatieve vakken staatsinrichting en handelskennis worden toegevoegd. at het stelsel-Gerhard betreft, neer gelegd in diens amendementen, zeide hij, de poging te waardeeren, maar hij kon er zijn stem niet aan ge-ven, omdat hij het stelsel en zijn gevolgen niet kan overzien. Spr. betuigde zijn instemming er mede, dat de handelskennis op h-et leerplan is gebracht De heer de Visser (c.-li.) schetste de beteekenis! van het ulo, in. verband, met de door den Minister gegeven staten van deze soort onderwijs. Z.i. verdient dat onderwijs een afzonderlijke plaats tus- schen het 1. o. en bet m. u. 1. o., om dat het zich ontwikkeld lieeft ondanks het gemis aan wettelijk© regeling en overheidssteun. De praktijk zelf 'heeft bewezen, dat dit onderwijs ©en plaats verdient in ons- onderwijs. Het ontwerp heeft deze, afgevaardigde echt-er met ge mengde gevoelens ontvangen, omdat het in verschillend© opzichten afwijkt van het rapport der In-eenschakelingscom- missie en te ve,el uniform is ten nadeel-e van d-a kleinere scholen. Intusschen zal spr. zijn stem niet aan dit ontwerp onthouden, omdat hij in elk geval wil meewerken om dit onder wijs te verbeteren. Na een kranig en waardig woord van aen premier: replieken, moties en amenf- dementen. Vermelden we slechts de overneming van liet amendement-Van Wijnbergen c.s om aan hen, die bij het in werking treden der wet in het bezit zijn van het (diploma, uitgereikt door de Nat V-ereeniging voor Handelsonderwijs gelijk© bevoegdheid te verleen©n tot hét geven van onderwijs in 'tvalc onder V ge noemd als aan h©n, aan wie wordt uit gereikt de 'akte van bekwaamheid voor huis- en schoolonderwijs in dat vak volgens art. 86 éi er wet Alle- artikelen van het ontwerp zijn aangenomen. De eindstemming zal plaats hebben na het reces. Woensdag 14 'Juni 's ochtends 11.30 u. vergadert de Kamer weer. Vóór de- heffing in eens1 zullen dan nog eenig© kleinere ontwerpen behandeld worden. Beknopt overzicht van den toestand. Op alle fronten is de toestand do laat ste uren vrijwel onveranderd gebleven. Zelfs daar, waar tot dusver de Oos tenrijkers zich met zooveel kracht wis ten te doen gelden en waar de ontwik keling van het offensief zooveel verras singen bracht, io-p het Zuid-Ti roolsdh© front, is in -de laatste dagen een aanmer kelijke verslapping ingetreden. In de streek van Asiago en Asiero zetten de Oostenrijkers wiliswaar gelei delijk hun opmarsch voort, doch uit de berichten blijkt ook, dat de Italianen hier krachtigen, en soms plaatselijk succes brengenden tegenstand blijven bieden. Om haar figuur te. redden heeft de Griek- sche regeering een protest opgesteld te gen de nieuwe grensschending door de Bulgaren. Doch wat baat het? Immers niets! Griekenland zal nu moe ten dulden, dat de strijd opi GriekscR grondgebied zooal niet wordt uitgevochten, dan toch in ieder geval wordt begonnen. We gelooven, dat het aan Griekschei zijde maar bij een papieren pretest zal' blijven. Wat het Oostelijk oorlogsterrein betreft, een Oostenrijksch communiqué maakte melding van een groote activiteit der Rus sen op- het Bessarabische front, ,waar „sterke." Russische toepen door loop graven en sappen de Oostenrijksche linie trachtten te bereiken. Onmogelijk is het niet, dat de Rrissen een ,,afieidings"-oifensipf tegenover die Oostenrijkers voorbereiden ctai te- trach ten den Italianen wat meer lilcht tet brengen. In de Italiaansche pers is op de noodzakelijkheid van zulk een offensief 'dikwijls genoeg gewezen. Wanneer vrede? Deze vraag doet tegenwoordig opgeld. Er zijki vele optimisten, die een spoedig einde van den oorlog verwachten. Meer voorzichtige mannen blijven, zeer gereserveerd in hun uitspi-aken, maar toch erkennen zij; dat de redevoeringen van Grey en von Bethmann Hollweg 1 al rijke lichtpunten bevatten. Het Bestuur van -den Ned. Anti-Oorlog Raad, heeft zich gewend tot verschillend© vooraanstaande personen hier te lande, om hun oordeel te vernemen, over de mogelijkheid van toenadering tusschen de oorlogvoerenden in verband met de laat ste uitlatingen der verantwoordelijk© staatslieden in Duitschland en Engeland. Het Bestuur publiceert nu de antwoorden van de heeren Colifn, dr. „ColenbrandeV, mr. Dresselhuys, prof. Kan Eysinga, mr. Van Houten, H. H. van Kol, De Savornin Lobman, mr. Loeff, mr. Treub, mr. Lo- d-er en mr. Th. Heemskerk. Allen beschouwen de uitlatingen van Grey en Von Bethmann Hollweg als guns tige teekenen. Alleen merkt mr. Van Houten op; dat zij den weg tot toenadering niet goed gekozen hebben; slechts van een volkenrechteriijke wereldorganisatie Verwacht hij heil. Hoe het zij, we zijn nog niet zoo ver, dat de onderhandelingen geopend kunnen worden. Een Dnitsch journalist schreef dezer dagen -a.m. het volgende: o,Dat President Wilson zoo spoedig een poging zal- doen om vréde tot stand te brengen is zeer Onwaarschijnlijk, Wan neer men bedenkt, dat spoedig de Presi dentsverkiezing zal plaats hebben, zoo- tlat^ Wilson niets kan en zal ondernemen voor zijn eventueele herkiezing. Echtep hebben wij er geen belang bij, dat er haast gemaakt wordt. Engeland is nog niet. geneigd tot onderhandelen op- voor ons aanneembare grondslagen; het moet eerst evenals Frankrijk overtuigd worden dat uithongering van Duitschland niet mogelijk is. Verder kunnen wij geen voor waard-en aannemen van een bemiddelaar, maar moeten die zelf stellen, terwijl zij moeten volgen uit tien oorlogstoestand, die dagelijks beter wordt". We verstaan iets van deze redeneering. Zoolang Engeland _pn Frankrijfc elke toe nadering vermijden en zoolang de cen tral© n op het slagveld vorderingen maken, kan aan geen vredesonderhandelingen ge dacht worden. Oude ridderlijkheid. In Spanje rijn 820 Duitschers uit Ka meroen aangekomen. Be aangefeomenen zijn schrijft de Madrileensche El 'Correo Espanol in een begroetingsartikel helden, dappere sol daten, die ver van huis de Duitsche vlag hooghielden en moedig vochten. Eenig© van hun 'kameraden sneuvelden in gevech ten met, een overmachstigen vijand. De (overledenen keeren, met lauweren over dekt, terug. -Zij gaven zich niet over, doch boden maandenlang tegenstand. Door overgaaf" hadden allen zich het le ven kunnen redden, doch zij déden het niet -en -hun vijanden hadden maand na maand noodig, om ze onder bloedige ver liezen van den Afrikaansehen grond te verdrijven. De helden, van alles beroofd, herinnerden zich, dat* Spanje een land is, waarin zielenadel en grootmoedigheid! wonen en daarom gingen zij naar Spaansch Guinea, waar zij door onze landgenooten met open armen werden ontvangen. Toen de helden van Kameroen onzen grond betrad-en, ondervonden zij zeker, dat Spanje nog altijd 'hetzelfde land is, gastvrij, grootmoedig, vol bewondering voor heldendaden. Wij bieden dezen Duit schers, di-e met zooveel eer him zaak- op Afrikaansehen grond verdedigden, onze hartelijkste welkomstgroet. Korte Oorlogsberichten. Keizer Wilhelm heeft zich' weer naar liet front begeven. -Een hooggeplaatst Franschman be zocht de loopgraven -en wenschte er een hoen te eten. Drie keeren échter wérd dit gerecht door een Duitsche granaat uit de braadpan weggeschoten, pas den vierden keer -ging het goed. Naar aanleiding' van de rode, die Lloyd George, de Engelsche munitie-mi nister, heeft gehouden en waarin hij be toogde, dat daar m de fabrieken van schietvoorraad met de Pinksteren niet kan worden gerust, meldt de Kön. Ztg., dat bij Krupp te Essen ter eere van dat feest de arbeid wel zal worden stoj> gezet. Te Keulen is een eigenaar van e'ên broodfabriek met 3 maanden gevangenis straf gestraft, omdat hij! koren en meel aan zijn beesten had gevoederd. De rech ter noemde dit landverraderlijk. De N. R. C. herinnert er aan, dat het gisteren de honderdste dag van den slag bij Verdun was. De overbrenging van het Servische leger van Ko-rfoe naar Salo-niki is thans geheel uitgevoerd. Ten Zuiden van het Raven- en het b-o-sch van Cumières namen de Duitsche troepen de Fransche stellingen tnsscheu( den Zuidelijken top van den Mort Hornme en het dorp Cumières in haar geheel© uitgestrektheid. Aan -ongekwetste gevan genen werden 35 officieren ,o. w. staf officieren en 1313 man binnengebracht. Twee tegenaanvallen tegen het dorp- Cu- mières zijn afgeslagen. Het Engelsche s.s. S-ouithgarth is gezonken. Van de bemanning zijin 22 personen -gered. Op 14 Juni zal te Parijs een oeco- nomische conferentie gehopden worden. De Times verneemt uit St. Peters burg, dat j.l. Zondag alle Russische jon gemannen die negentien jaar zijn, zich voor dienstneming: moesten aanmelden. D'at is -een jaar vroeger dan normaal. De Times verneemt uit Tokio, dat graaf Ok-oema, de Japansche minister-pre sident ontslag heeft gevraagd. Baron Ka- toi wordt als zijin opvolger genoemd. Het Wolff-bureau heeft gemeld, dat de Belgische lichter Volharding door een Duitsche (duikboot in den grond is ge boord. Uit -een Lloy-dsbericht blijkt ech ter jdat de Volharding, die met den lich ter Evaristus door de sleepboot Lauwer zee van Rotterdam- naar Londen weid gesleept, behouden is aangekomen, doch Rat 'de Evaristus in den grond is gen boord. H-et N-oorsche s.s. Olaf Kyrre, dat door twee Duitsche oorlogsschepen was opgebracht, is weer vrijgelaten. Eiiinenianii. L e e r a a r N a t u u r k u n d e N©d.-I ndi „Het Christelijk Comité voor Indië" vestigt de aandacht van belanghebbenden er op, dat voor het middelbaar onderwijl in Ne-L-Indië wordt gevraagd een leeraaï in de natuurkunde aan de Nederlandsch- Inldische Artsenschool te Soerabaja. De bezoldiging aan deze bejrekking verbon den, loopt van ten minste f450 tot f850 's maands. Verdere inlichtingen omtrent salarisregeling, uitzend i n gs voor wa abdén -enz. wo-rden gaarne versteekt door het Informatiebureau van voornoemd Comité aidres: den heer J. J. Kraan, LoosdcA»- sche kade 80, den Haag. Militair Apotheker. Door het „Christelijk Comité voor In dië" wordt de aandacht van bolanjghiefct- benden er op gevestigd, dat in 1910 vocw één student in de j>harmacio aan düf Nederlandsche Universiteiten de gelegen heid bestaat om onder genot van een geü- Üelijke tegemoetkoming van f 4000 te wouden opgeleid tot militair Apotheken bij het leger in Nederl.-Indië. Verdek© in lichtingen en bijzonderheden worden gaar ne verstrekt door het Informatiebureau! van voornoemd Comité, adres: den heeu J. J. Kraan, Loosduinsche kade 80, de*. Haag. Naar huis. De militie-lichting 1909, welke op l Augustus a.s. tot de landweer overgaat, zal vermoedelijk in December met kléin verlof naar huisi gaan. O n z e 'P ropaganila. V-erschenen is het -eerste nummer van „Nederland en Oranje", orgaan der A. R. Ki-esvereoniging te Utrecht. H-et blaadje bevat pakkende opstellen, waarin op het gewicht van den strijd voor onz« ernstige overtuiging gewezen wordt an onz-e- beginselen verklaard worden. Moge de- invloed van dit nieuwe or gaan groot zijn. Zeilschip vrijgelaten. Het als verdacht van spionnage naaa de haven van Borkum opgebrachte zeil schip „Cormoran" (niet „Holland"'), is vrijgelaten, na-dat de verdenking onge grond bevonden was. Voor Regeeri ngsbr o-o d. De Minister van Financiën maakt be kend, dat ten behoeve van 's Rijks schat kist, uit Groningen, van een onbekende per postwissel is ontvangen f5, met. d* aanwiizincr„voor v",r>ad". vo- f' Uitvoer mosselen. Die Duitsche consul te VÜssing'en aal voortaan eenmaal per maand een dag zitting houden voor het verstrekken va* Piassier- en Fahrtscheinen te Ierseke en te Bruinisse voor de mosselschepen. De consul heeft de visschers vermaand voor al geen brieven of couranten mee to nemen op poene van zware straf voor henzelf en voor de plaatsen, waar zij de brieven mochten afgeven. (Msb.) Prins Hendrik in gevaar. Gisterenmiddag is de auto- van Z. KL H. den Prins 'der Nederlanden op dea straatweg van Heerenveen naar Leeu warden door een achterop rijdenden auto mobiel -aangereden, ten gevolge waarva* de auto van Z. K. H. met eenige hoornen op den rijksstraatweg in botsing is ge komen. Alle inzittenden kwamen er zon der lichamelijk letsel af; de auto werdi ©enigermate beschadigd. Museum Rotterdam. Tot leden van het hoofdbestuur (Nat. Comité) van de pas opgerichte Ver. Nationaal Technisch Scheep vaar tkund ijj Museum zijn oa. benoemd de heeren T. H. de Meester en J. Smit Az-n. te Vlis- singen. Het Nationale Comité heeft tot zijn voorzitter benoemd -den heer J. V. Wierd.- sma, terwijl de heer D. W. Stark uit- genoodig-cl zal worden het ondervoo-rzit- tersChap te aanvaarden. Naar den vrede? Zooals men weet heeft het 'bestuur van den Ned. Anti-Oorlog-Raad zich ge wend tot verschillende vooraanstaande personen hier te lande, om .hun ooideal uit te- spreken over de mogelijkheid van toenadering tusschen de oorlogvoerenden! in verband met de laatste uitlatingen; der verantwoordelijke- staatslieden in Duitschland en Engeland. De h-e-er LI. Col ij n, oud-minister van Oorlog en lid der Eerste Ka-mer, uitte zich als: volgt Ik kan instemmen met de meening1, dat, al mo-ge 'een onmiddellijke vrede nog niet mogelijk zijn, de .uitingen, van Sir Edward Grey en van den Rijkskaa seller toch wellicht in verschillende .op zichten den weg geëffend hebben tot een toenadering tusschen beide oorlog voerende zijden. "Immers: aan heide zijden is de for muleering van h-et oorlogsdoel' veel min der afstootend dan in de voorafgegane maanden het geval was'. Aan Duitsche zijd© beeft mien zich eigenlijk thans voos het eerst in ©enigszins belijnden vermi over het oorlogsdoel uitgesproken en wel op ©en wijze die onderhandelingen] niet buiten sluit. Men zal natuurlijk na der 'hebben te bepalen, wat men verstaat onder de- waarborgen, die men in hek Westen en in het Oosten hebben wil', om zich, gevrijwaard fa achten, tegen

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1916 | | pagina 1