No. 201
Donderdag 25 Mei 1916
30e Jaargang
H. DE KOK
P. DE BRUIJNE.
De Groote Oorlog.
KRABBENDIJKE.
KATS.
FEUILLETON.
De zeven dagen van
Robert Hardy.
Stafen-Oeneraal
Uitgave van
de .Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 219.
Bureau te Middelburg:
FlRWIA F. P. DHUIJ - L. BURG.
Drukkers:
Oosterbaan Le Cointre Goes.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG,
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. post.
Losse nummers
ƒ1.*
„0.05
Prijs der Advertentiên:
15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ct.
3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden,
Familieberichten van 1—10 regels ƒ1.
iedere regel meer 10 ct.
„De Zeeuw" steunt bij de stemming
voor een lid van den gemeenteraad op
Zaterdag a. s. gaarne de candidatuur
van den Rechtschen candidaat
Voor een lid van den gemeenteraad
(stemming a. s. Vrijdag) bevelen wij met
volle overtuiging als den beste aan
Buiten het kabinet om.
De voorzitter der .Liberale Unie hcoflt
dezer dagen "in zijn openingswoord ter
k'iJgemeene vergadering gezegd, dat het
bij de aansta;inde Statenverkiezingen er
om ging het Kabinet-Gort van der Lui
den te sterken in zijn internationale po
sitie.
In het .Concentratie-program der vrij
zinnigheid wordt eveneens gezegd dat helt
gaan zhl voor of tegen het Kabinet.
In een schrijven der Linkische Con
centratie wordt dit nog eens herhaald
door op te merken da.t de kieziers een
„oordeel (moeten) uitspreken over het vrij
zinnig Ministerie-Gort v. d. Linden, da,t
op zoo waardige wijze voor ons land!
de neutraliteit wjet te handhaven in de
moeil ijke tij dsomstan di g heden
Tegen dez'e valsche voorstelling dient
opgekomen.
Het is niet waar dat het bij dez'e ver
kiezing zal gaan voor of tegen het mi
nisterie. Het ministerie staat heelemaal
buiten deze verkiezing. Minister Cdrt heeft
't herhaaldelijk duidelijk gezegd tot de Ka
mersgij ku,nt alle wetsontwerpen enj
Voorsteden van deze Regeering verwer
pen, geen der ministers zal er om he-
nengaan.
De strijd zal dan ook buiten het Ka
binet om gaan, over de hoofden der mi
nisters heen.
De strijd zal uitsluitend gaan tegen de
Eerste Kamer.
Die Eerste Kamer moet „om". Die moet
van Rechts Links worden. Daarom zlaï
met name in Zuid-Holland, Zeeland en
Overijssel de strijd zoo fel wezen.
En wanneer dan straks de Eerste Kamer
Links zal zijn, gelijk die Tweede, dan
zullen de vrijzinnigen met de socialisten
in bond de bloemetjes eens bui,ten zet
ten. Dian zal' men eens zien hoe het
Staatssocialisme bloeien zal.
Trouwens de vrijzinnige hoeren geloo:-
ven het zeiven niet dat het om het" mi
nisterie gaat.
In de Kamers hebben zij het dezen
friinistexs noga) niet moeilijk gemaakltj!
Vraag dit maar eens aan de verschil
lende ministers. Hoe dikwijls de vrijzin
nigheid hun in den weg gezeten heeft,
en hoe vaak Rechts is bijgesprongen om
den toeleg van Links te verijdelen.
Minister Bosboom „genoot" van Links
herhaaldelijk de felste oppositie.
Minister Rambannet moes t om zijn plan
nen door te .Zetten tegenover hen, een
maal zelfs de portefeuillequaestie stelldni.
Naar bet Engelsch van
C b a r 1 e s M. Sheldon
door v. d. M.
S2)
De nest van den zesden dag is spoe-
■"•S vermeld. Hardy ging naar huis en
weid door allen om het hartelijkst be-
|f .f.T,1 eerst» vraag was naar Clara.
og altijd die vreeselijkie slaap, zou zij
dan nooit ontwaken? Mevrouw Hardy
schudde droevig het hoofd; zij had bij
na den gartschen dag in gebed en tra
nen doorgebracht. De avond ging zon-
uer bijzonderheden voorbij.
Ook Jameis Kcintoii kvvnm oploopen cm
bleef in den huiselijken kring. Zijn aan
wezigheid bracht Hardy den twistte
binnen, die hij met James' vader had
gehad. Hij zei aan James, dat, .als hij
verhinderd was' zijn vader den volgenden
dag op te zoeken, James:, zijn vader
zeggen zou, hoe volkomen hij de oude
en dwaze veete vergeten had en dat
Wj vergiffenis' vroeg" voor eigen deel
daarin.
Zoo spoedde ook deze dag ten einde;
en het einde was hoop en vrees, tra
nen en gebeden. Mevrouw Hardy kon
nog maai' niet alle hoop opgeven. Het
on met waar zijn, dat haar man den
volgenden .avond zou sterven. i
Minister Pleyte werd zelfs zoodanig
door Links bemoeilijkt dat het zijn ge
stel onrustbarend aangreep.
Minister Posthuma, schoon door den
heer Schaper verdedigd, ondergaat vooral
Van Links de meest heftige critiek.
Minister Treub is tengevolge v,an een
buitengewoon scherp votum van Links
genoodzaakt geweest het veld te ruimen.
Het schijnt niet denkbaar dat dit al
les Minister Cort .v. d. Linden aange
naam is.
In dit licht gezien wordt de bewering
Van Links dat het gaat om sterkte en
steun te bieden aan het ministerie Gort
v. d. Linden tot een leugen.
Nog eensde strijd gaat niet voor of
tegen het ministerie, maai' tegen of voor
't behoud der Rechtsche meerderheid in
'de Eerste Kamer.
Die strijd is pok niet door Rechts op
gezet geworden.
Hoogst gaarne had Rechts het Bestand
bestendigd gezien.
Doch dit heeft Links niet gewiid. Luiks,
het Kabinet in de Troonrede op 20 Sept.
1915 voorop, Heeft ,het Bestand verbro
ken.
En nu moeten wij, tegen wil en dank,
den strijd tegen.
Tweede Kamer.
Maar 80 millioen. Het
minst goede deel van ons
leger. Verdiende smaad.
Het Lagerhuis heeft de nieuwe Indi
sche leening goedgekeurd.
'it Ging nu immers maar (1) om 80
millioen. Toch is kritiek niet uitgebleven'.
Dit was te verwachten, gezien de verras
sing, die de vorige Indische leening ons
bezorgde.
Die memorie van antwoord acht de
Voorwaarden nu zoodanig gesteld, „dat
indien zich geen bijzondere omstandighe
den voordoen, mag worden aangenomen,
dat de leening in Nederland a pari zal
kunnen worden geplaatst". Maar aan eerf
wettelijken parikoers wenschte de regee-
ri.ng zich toch niet te hinden; zooi .ze
ker was zij nog niet van hare zaak.
Op den keper beschouwd laten wets
ontwerp en schriftelijke toelichtingen in
'meer dan één opzicht onzekerheid be
staan. De heer Van Vuuren had dan ook
dubbel en dwars gelijk, toen hij steelnj
en been klaagde, indachtig ook aan de on-
laangoname yerrassing der vorige Ijndi-
sche leening, hij welke weinig Kamerleden
na de verklaringen van den minister van
koloniën een opbrengst van slechts 95
pet. bij een emissiekoers van 97 pet. zou
den hebben voorspeld.
't Is inderdaad bedenkelijk te noemen,
dat minister Pleyte nipt zelf de verdedi-
ging op zich heeft genomen, in verband
met huiselijke omstandigheden.
Of hij behoorde in de Kamer te zijn
of het ontwerp had moeten wachtend
1\ e verstaan niet, hoe men thans nog
durfde beweren, dat een juist oogenbli|k
^or de behandeling gekozen wias).
Laat ons hopen, dat de verklaring van
Zondag, de zevende dag.
Alice had het zoo "weten in te rich
ten, dat 's morgens allen naar de kerk
zouden gaan en zij met Clara alléén
thuis! bleef. Ook Willem mocht nu weer
buiten komen. En zoo gebeurde wat
sinds lang niet was voorgevallenin
dezelfde kerkbank zaten Hardy en z'n
vrouw, met Bettie ©n de tweejongens1.
George had in geen jaar de kerk be
zocht en ook Willem was 'een zieer onge
regeld kerkganger geworden.
Het kwam Hardy voor, dat de dienst
bijzonder indrukwekkend geopend werd.
Hij kon zich niet begrijpen, dat hij daar
altoos had zitten becritiseeren de wijze,
waarop ds. James preekte en de liederen
las. Zeker, een orator was ds. James
niet; maar de liefde voor zijn gemeente
en zijn voorbeeldig dagelijfcsch l'even ge
tuigden van zoo bijzondere geestesgroot
heid, dat men den grijzen prediker hoog
achtte, als ware bij een gevierd rede
naar. Acli, er gaan zoo vele eenvoudi-
gen door bet leven, wier doen en laten
niet wordt toegejuicht. Maar elke slechte
(laad wordt in den breed© door persl
en publiek besproken, zóó, dat mien ten
slotte gaat leven, dat bet kwade regel
en bet goed© zeer zeldzlaami is.
V oor Hardy wa.s liet een ongekend ge
zegende dienst. Toen hij er 'heenging,
had hij niet vooraf zijn ochtendblad j
maar- zijn bijbel gelezen, en de gedach
ten welke hem vervulden, waren niet
aan zaken, maar aan gebed gewijd. En
terwijl zijn geest ten volle uitging naar
het gehoorde, bleef sterk d© indruk, dat
Van Gijn, clat ditmaal de leening geen
stof tot klagen Zal geven, op goede gron
den berust.
Laat. in den middag werden de dis
cussies over het buitengewoon oorlogs-
crediet hervat.
De militaire geneeskundige dienst werd
weer eens aan kritiek onderworpen.
Deze dienst deugt niet en moet georga
niseerd worden.
Twee heeren, een van links en een
van rechts traden op en ieder van hen
legde een motie in bet midden der ver
gadering neer.
Die van den beer Ter Laan (s.d.a.p.)
noemt verbetering van dien dienst „drin
gend noodzakelijk"; de motie, welke dooi11
den heer Van der Voort van Zijp (a.-r.)
en negen andere afgevaardigden van clei
rechterzijde onderteekend is, vraagt een
„opzettelijk onderzoek" door een staats
commissie. In zoo'n staatscommissie be
boeren dan eenige officieren van gezond
heid, die niiet uitsluitend naar ancienne-
teit gekozen zijn, mitsgaders enkele bur
gerlijke geneeskundigen en een paar phar-
maceuten te worden opgenomen. Zij is
maar het oordeel van Van Zijp veel nood
zakelijker dan de intendance-commissie,
welke de minister indertijd na,ast de le-
gercommissie in het leven riep. Mocht
daarna blijken aldus de heer Van dei-
Voort van Zijp da,t eene reorganisatie
veel geld kost, dan zou dat mij nieft
afschrikkenvoor dait deel mloetéade;
benoodigde gelden toegestaan worden.
Inderdaad, de zaak gedoogt geen uit
stel.
De smaad, dat de dienst het mins)
'goede deel van .ons leger is, moet zoo
spoedig mogelijk weggenomen worden.
Beknopt overzicht van den toestand.
„Dé geschiedenis herhaalt zich
Ook in den strijd tusschen Italianen
en Oostenrijkers. Althans in zooverre,
dat de eerstgenoemden ook nu weinig
succes weten te behalen.
Het Cent r u m wijst er op, dat in
de revolutiejaren 1848 -1849 de koning
van het toenmalige Sardinië, Karei
Albert, herhaaldelijk heit onderspit
moest delven tegenover den vermaarden
Oostenrijkschen veldheer Radetzky; en
dat in den oorlog van 1859 Victor
Emmanuel aan de Fransehon zijn suc
ces! dankte, terwijl zeven jaren later,
toen de Italianen weder met eigen krach
ten bet Ooistenrijksche leger te bevech
ten kregen, het hun opnieuw bitter slecht
verging. Zoowel te land als! ter zee
werden zij geslagen.
Men weet hoe het nu geloopen is,
in den wereldoorlog 19141900 en
zestien i
De Italiaanscbe natie heeft reeds lang
gelegenheid gehad .om t© ontwaken uit
den roes van nationale verblinding',
waarin zij zich een jaar geleden in den
strijd geworpen heeft.
Dat ontwaken moet bitter zijn geweest.
Als ooit een volk reden had zijn
regeering bittere verwijten te doen, clan
is het wel het Italiaansche.
Deze regeering heeft het voorgesteld
dit zijn laatste dienst was.-
Toen de predikant den tekst opgaf
„Want wij. moeten allen voor den rech
terstoel van Christus verschijnen©en
iegelijk zal ontvangen naar hetgeen hij
in het lichaam geweest is, hetzij goed,
hetzij kwaad, was Ilardy getroffen; hij
gevoeld© diep, dat dieze boodschap bij
zonderlijk hem gold. De gansche rede
hield, hem, alsl gevangen in gespannen;
aandacht,totdat het slot klonk;
Christus' rechterstoel zal niet vree-
selijk zijn voor hem', wiens zonden in
dit leven vergeven zijn; maar wie voor
Hem staat, beladen niet en gebukt onder
ongerechtigheden, omdat hij tot God
niet gebeden heeft om vergiffenis; dien
zal die plaats een plaats der uiterste
verschrikking zijn. Er zijn er in uw
midden, die even bereid zijn om nu
te sterven als lateir; zij hebben vrede bij
God gevonden; zij hebben geen twist
met hun naaste; hun zaken drijven zij
in een glazen huis; zij leven in liefde
met hun omgeving, en geen zware last
van verwijt en berouw drukt hun leven.
Als God hen op dit oogenblik opriep
voor Zijn rechterstoel, zij zouden bereid
zijn.
Maar er zijn ook anderen hier, clie
ganschelijk niet bereid zijn voor zulk een
ontzaglijk oogenblik. Zij denken van wel,
maar zij bedriegen zich vreeselijk. Hoe
kunnen zij staan voor God's Majesteit
zonder vreeze, als zij onvoorbereid' ant
woorden moeten op de vragen: „Waar
om hebt gij Mij niet beleden voor de
menscben V aarom hebt gij niet gedaan
alsof de verovering der Italiaansche ge
bieden in Oostenrijk in oen oogenblik
geschied was en daarvoor de kostelooze
aanbieding zonder strijd van deze land-
deelen afgewezen.
En wat beeft Italië nu, bereikt?
Niets. Het ondervindt nu tegenslag op
tegenslag.
De Oostenrijkers dringen nog steeds
verder op vijandelijk gebied door.
Uiteraard gaat dè inval zeer langzaam.
Het bergland laat geen snellen opmarsch
toe. De strijd woedt dan ook nog vlak
aan de grens, maar door de verovering
van de grenstoppen kan de Oostenrijk-
sche zware artillerie reeds de verde
digingslinies van Arsiero bereiken en deze
belangrijke toegangsstelling tot de Vene-
tiaansche vlakte wordt dus ernstig be
dreigd.
Rond Verdun blijft de strijd het ka
rakter van een wanhopige worsteling
tusschen geheel tegen elkaar opgewassen
tegenstanders behouden. Men zoekt
vrachteloos naar de zwakke punten; nu
eens: is deze partij weer wat in 't
voordeel dan de andere. Zoo. put men
elkaar dan uit en verliest zijn beste
krachten, zonder da) er een overwinnaar
zijn zal en een overwonnene.
De Pers spreekt met blijdschap over
de jongste uitlatingen van den Duit-
sclien Rijkskanselier, naar aanleiding van
Sir Grey's betoog omtrent de toekomst.
Men constateert algemeen met dank
baarheid .een ernstig streven tot toena
dering.
Jammer, dat Grey's bondgenooten niet
wat milder gestemd kunnen worden te
genover de uitgesproken vredasgedachten.
Ging 'de strijd alleen met Engeland,
men zou niet mogen wanhopen aan een
oplossing, maar de staatslieden van de
andere geallieerde landen, van Frank
rijk en Rusland, schijnen nog niet tot
het standpunt van sir Edward Grey ge
komen en we kunnen ons dus voor-
loopig alleen maar verheugen, dat al
thans aan weerszijden een openlijke uit
eenzetting van wenschen en verlangens
is1 begonnen.
Zou Wilson nu eindelijk eens kracht
dadig ingrijpen
We hopen, dat 'hij al zijn macht zal
doen gelden om de bijna geslaagde poging-
tot zelfmoord van Europa op het laat
ste1 oogenblik nog te verijdelen.
Korte Oorlogsberichten.
Overtredingen van de beschikkingen
van den nieuwen levensmiddelen-dictator
in Duitschland kunnen met gevangenife-
Istraf Hot -I jaar en boeten tot 10,000
mark worden gestraft.
Van de Italiaansche katholieke geesi-
telijkheid staan 20,000 priesters o'nder de
wapenen, van-do Fransche geestelijkheid
30,000, waarvan er reeds 3000 gevallen
'zijn.
Berichten uit Weenen melden, dat er
120,000 Oostenrijkers van Tirol naar Ver
dun getransporteerd worden.
De „Lok'al Anz." verneemt uit Ge
neve, dat men in pacifistische kringen te
Madrid levendig in de weer is. Men
wenscht den koning er toe te brengen,
Idjat hij een bijzlonderen gezant, die met
wat Ik u bevolen hebgedragen der
zwakken kruis; in plaats van u zelf 'te
behagen?" Wat zullen zij dan zeggen?
Het isi waar, dat Christus allen liefde
bewijst en allen genadig is. Maar maakt
het geen verschil, of er een ziel in
het oordeel verschijnt, die een zelfzuch
tig bestaan geleid heeft, dan wel een
zoodanige, die het leven van zelfopof
fering geleefd heeft? Als elk Goddelijk
offer der liefde aan den mensch geboden
is en hij wijst bet af) zou het hem
rechtvaardig doen zijn voor onzen God?
O, zulk een vreeslijk afwijzen zou zijn
een .slag in hot aangezicht van den Ge
kruisigde. Zijn offer zou tevergeefs zijn
gebracht. Het zou gebed en prediking
met vruchteloosheid slaan.
En ook dit; wat baat de Evangelie
verkondiging, als niet de straf der zonde
dreigt? Als wij allen gered worden, hetzij
wij1 God's genade aannemen of niet, wat
nut heeft Christus' kerk? Wat zouden
we ons nog bezorgd maken over onzie
kinderen? .Wat zou het hinderen, of zij
goed dan wel slecht leefden, als toch
allen gered werden? Waarom zouden wij
het ons aantrekken, dat wij in God's
woord lezen, dat de eeuwige straf 'den
kwaden wacht, als wij het toch niet ge-
looven? Wel, den kwaden wachtte een
even goede toekomst als den goeden,
als Christus zelf geen scheiding maakte
tuisschen degenen, die van Zijn stal wel.
zijn, en die dat niet zijn.
Laat ons dan onze kerken maar sluiten
laat ons' dan eten. en drinken en vroo-
lijk zijn; want mo-rgen sterven wij, en
|het oog op den vrede werkzaam moet
'zijn, naar Berlijn, Weenen, PetrogTado*
Paijijs, Londen en Rome zlal afzenden;
De Fransche ,driemastei- „Myosotiis"
is door een Postenrijksclien onderzeeër
in den grond geboord.
Te Northampton heeft de grootste
boerenvergadering, daar in jaren gehou
den, verzet aangeteekend tegen den ook
in Engeland ingevoerden zomertijd en al»
haar besluit kenbaar gemaakt, bij de ar
beidsregeling op de hoeven met den zon
nestand rekening te zuilen blijven houden.
Ook daar blijkbaar kortzichtigheid an
der de landbouwersWaarom niet de
klok verzet en de werkuren veranderd
Een blad geeft een vermaklelijfc
staaltje van een; uitvinding, die in al
len ernst den Franschen minister van
uitvindingen werd aanbevolen, naast dui
zenden andere meer of minder dwaze.
Iemand beweert namelijk, dat men met
samenwerking van een hond en een zee
raaf vijandelijke duikbooten kan opspo
ren. De hond moet leeren om te blaffen,
Wanneer hij het geluid van de schroef
Van "de duikboot verneemt. De zeeraaf
inoet, met een stuk vleesch, gebonden*
aan een periscoop, leeren om op iede-
ren periscoop neer te schieten, dien bij
ontdekt. Blaft do hond, dan laat mem
de zeeraaf los en schiet, waar liet dier
neerstrijkt. .Aldus het geniale plan.
Over de beteekenis van Mort Homnie
heeft de kanunnik Meunier in een Fransch
blad een verklaring gegeven. Volgens hem;
stond op de hoogte indertijd een bekende
olm (orme), die later stierf. Men duidde
diaarom den heuvel aan met Mort, Örme. Jn
het dialect der Ardennen laat men veelal
de i' uitvallen. Zoo spreekt men van eert
ffiachand in plaats van een marchand;
van patir in plaats van partir, enz. De
naam Mort Ome werd echter door ambte
naren niet begrepen, zoodat zij er in
officieele stukken enz. Mort Homme van
maakten.
Maandag is de spoorwegverbinding
AtheneSaloniki ingewijd.
Uit den oorlog terugkeerende een
armige Duitsche soldaten zullen in dienSit
genomen worden als controleurs voor
plaatskaarten aan in- en uitgang der spoor
wegstations. Daartoe worden ae yoorzien
Van een kortelings uitgevonden toestel.
Het Noorsche s.s. „Tjamo" is ge
torpedeerd.
Het transport der Servische troepen!
naar Saloniki loopt thans op zijn eind.
Ware feestvreugde? De ge
denkdag van Italië's oorlogsverklaring?
werd met een plechtige godsdienstoefe>-
ning gevierd. Een deputatie uit de bur
gerij van Triest alsmede een uit de han
delswereld verschenen bij den stadhou
der om hem een huldigingsmanifest voor
den keizer te ovex-handigen.
De stad en de haven waren rijkelijk
met vlaggen getooid. Onder de bevolking
heerschte een feestelijke stemming, die
door de overwinningsberichten van de
Tiroler grens nog verhoogd werd. Alle
bladen publiceeren geestdriftige artikelen,
waarin de onwankelbare trouw en aan
hankelijkheid van Triest en het kustgebied
van keizer en rijk betuigd worden.
na 'het Sterven het oordeel, ©n na het
oordeel de glorie en de vreugde em het
eeuwige leven bij God. Het isi waar:
wij! verloochenden Hemi voor de men
scben, maar het maakt niet uit; Hij
zal ons toch ontvangen in Zijn huis.
Het is waar; wij weigerden te gelooven
in Zijn 'eengeboren Zoon, die voor ons1
leed en stierf, maar het maakt niet uit;
Hij zal zeggen: Ga in de vreugde uws
Heeren. Het is waar: wij hebben Zijn
volk bespot en het gebed veracht, en
het geloof gesmaad, maar het maakt
niet uit. Hij! zal' ons tot Zich trekken i*.
de woningen van het huis des Vaders.
En laat ons dan ook uit den Bijbel
scheuren élke bladzij, die spreekt van
schuld en straf en oordeel; wij houden
immers! toch niet van die dingen ei*
zij kwetsen ons gevoel maar. Laat ons
ook de woorden uitbannen, di© aan ge
nade en liefde en vergeving herinneren;
die woorden doen ons maar onaangenaam
aan. Weg met alles; wat ons gevoel
kan kwetsen, wat ons angstig maakt,
wat ons op1 de knieën kan brengen,;
wat ons Christus doet aangrijpen in een
leven van zelfverloochening; en liefde.
Maar geliefden: als de bazuin is ge
blazen, en de oordeelsdag breekt aan,
dan zullen allen voor Hem, den Rech
ter van hemel en aarde staan, zooals
zij geleefd hebben. In den glans van
het eeuwige licht zullen de volken der
aarde zijn saamgebracht voor dein Op
persten Rechter: alle .oog zal Hem zien.
(Wordt vervolgd.)
