Mo. 186
Maandag 8 Mei 191 ti 30e Jaargang
De üroote Oorlog,
FEUILLETON.
Binnenland.
De zeven dagen van
Robert Hardy.
Het bestand verbroken.
Het Kabinet beeft de to,ut begaan het
Bestand te verbreken: dat wiJ zeggen bet
is gekomen met wetsontwerpen, die no»od-
wendig den partijstrijd in- den lande zou
den doen ontbranden. En dat terwijl
't dit niet behoefde te doen. Er lag' nog
genoeg ter afdoening gereed wat niet de
partijen zou. geprikkeld hebben. Boven
dien het kabinet was niet voortgekomen
uit den politieken strijdhet had met
liet program der vrijzinnige concentratie
niets te maken. Doch te kwader ure
schonk het gehoor aaar de inblazingen
der linker partijen en decreteerde dat met
de politieke wetsontwerpen die op z. ij n
program, neen op Bat dei' concentre,tie
stonden, zou kunnen begonnen worden,
met andere woorden dat het Besland uit
was.
Minister Treub ging voor "met zijn
Ouderdomsrente, als eisch van de heel©
Linkerzijde de heer Schaper zelf erken
de dit in de „Sociale Gids" terwijl
't tegelijk dienen moest een reeds bestaan
de wet, 'de Invaliditeitswet, vrucht van,
Tplma's werk, af te breken.
Gelijk men weet is dit ontwerp dat
een „recht," op Staatsbede-eli-ng schept
voor zeven tig jarigen, ook voor hen diei
hun jaren in ledigheid en verkwisting
hebben doorgebracht, en dat onder den
onwaren naam van Staatspensioen, bijna
door de Tweede Kamer aangenomen.
Ook de weigering om de wet-Talma
uit te voeren en de passieve houding
der regeering tegenover de lijkverbranding
rijn zoovele factoren, die bewijzen dat
het „de regeering" met de verbreking
van het Bestand ernst is geweest.
x ft
Uitgava'.lén.
Er mag in den komenden stembus
strijd wel telkens de nadruk op gelegd,
dat de vrijzinnige partijen die nog in
1913 met den glans van Heren strijdlust
op het aangezicht de campagne tegen oris
begonnen, reeds hij de herstemming uit
gevallen bleken uit hunne vastigheid, en
sinds dien tijd niet meer op dreef ge
komen zijn.
Men kent de geschiedenis. In Jnni ston
den de concentratie en de socialisten nog
als twee afzonderlijke partijen tegenover'
ons, en ook, naar.' een politicus onder
dezie eersten trachtte te doen. gelooven,
tegen elkander.
Doch reeds bij de eerste stemming had
den de vrijzinnigen het afgelegd. Zij won
nen niets en moesten bij de herstemming
steunen op de socialisten.
Nu, die hebben hen dan ook geholpen.
Natuurlijk op voorwaarde, dal zij al de
tegen ons in herstemming komende so
ciaal democraten zouden overnemen. Het
geen zij dan ook trouw gedaan hebben.
Zoo lieeft de eens zoo machtige libe
rale partij zichzelf bij de herstemming va.n
1913 voor goed uitgewischt.
Uitgevallen uil hare vastigheden, kan
zij zich nu nog slechts voortbewegen op
geleende krukken van de sociaal demo
cratie.
Alle, ja waarlijk alle liberalen liepen
naar 'het socialistische kamp over, ver
dedigden met warmte hetgeen zij kort
geleden bestreden hadden, en sloten, gelijk
ons heden ten dage bleek, zelfs hier en
daar met hen een verdrag om reeds bij
eerste stemming samen te gaan tot verovei-
ring van rechtsche Staten zetels.
Een poging van een enkele in Groningen
en Utreclü om precies .anders om te doen,
werd reeds door H.et Volk op voor'
den. delinquent niet vleiende wijze beant
woord.
Reeds eenige maanden geleden had dit
zelfde hoofdblad der' socialisten op de'
waarschuwing van een partijgenoot om de
liberalen niet te zeer te vertrouwen, ge
ruststellend geantwoord.
Het antwoord kwam hierop neer: laat
ze maai' doen, wij hebben ze 'toch bij
d'r mouw vast, ontloopen doen zij ons
toch niet, wij zijn de hond die de af
dwalende schapen bij- den herder terug
brengt.
Yoor wie het letterlijk weten wil druk
ken wij het af.
Het Volk schrijft:
Alle drie de (vrijzinnige) partijen heb
ben, oin in 1913 hun bekeering (tot
het staatspensioen) te voltrek
ken, een punt van hun strijdprogram,
'hetzij dan dwaing- of vrijwillige ver
zekering, opzij moeten zetten. Onder
den druk der arbeidersbeweging zijn
zij, al tegenstribbelend, al protesteerend,
voortdurend Zoekend naar tusschendin-
geu tusschen wat zij wilden en wat
zij moesten, in 1913 bij bet staatspen
sioen aangeland. Indien wij nu al de
uitingen, die op dien lijdensweg
'hun zijn ontsnapt, verzamelen, dan is
dat wel heel interessant, maar het po
litiek belang ervan is zeer gering....
Het voorbeeld bewijst, dat de arbei
dersbeweging altijd op haar post moet
zijn, om als een herdershond de afdwa
lende schapen weer temg tc brengen
bij de kudde.
Vernederender kan het haast niet.
Eerst zich in de armen werpen van zijn
ouden vijand, en dan nog eens de strie
men van diens zweep op zich voelen
aankomen.
Zoo is de zoo in figuurlijken al.s let
terlijken zin, arme liberale partij
Beknopt overzicht van den toestand,.
De bladen kropen schier over van de
persstemmen over Dnitschland's jongste
Inot-a. En dat is te. begrijpen.
't Stuk was met zooveel spanning ver
beid en opent zooveel gezichtspunten, dat
men er niet spoedig over uitgepraat is.
We mogen Zaterdag wat optimistisch
in onze uitspraken geweest zijn, toch is
de spanning, waarmede men het docu
ment verwachtte, niét geheel opgelost.
Het gaat vooral hierom:
Aan 'het slot der nota beeft de Du.it-
sche regeering verklaard, dat zij van de
Amerikaanscbe regeering verwacht, dat
deze er nu bij de regeering van Engeland
op aan zal dringen de bepalingen van het
volkenrecht na te komen. Baat zulks niet,
dan zal Dmitsc'hland zich „de volle vrij
heid van haar beslissingen moeten voorbe
houden".
Door Germania wordt dus de gedane
concessie min of meer afhankelijk van de
Britsche blokkade gemaakt.
Weigert dus President Wilson met En
geland te onderhandelen ten einde een
wijziging in Engeland's oorlogvoering ten
opzichte van Duitschland te bewerkstel
ligen, dan treedt de mogelijkheid van een
Uitgave van
de NaaniL Venn. LUCTOR ET EMERGO
gevestigd te Goes.
ïloofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTSAAT 219.
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. DHU1J - i- BURG.
Drukkers:
Dosterbasn Le Coinlre Goes,
v».mumcurj—'i
Naar het Engelse h van
Charles M.. S h e 1 d o n
door v. d. M.
17)
Tot den middag bleef Hardy aan z'n
bureau werken. Maar ofschoon hij met
volle toewijding arbeidde, Waren zijn ge
dachten toch telkens bij de mannen in
de machinehallen. Hij kón zich maar niet
losmaken van (de overtuiging, dat, als een
sjwrwegmaatschappij' dat wilde, zij de
arbeids- en veiligheidsvoorwaarden hareT
werklieden kon verbeteren zondter daar
bij gevaar te loopen van slechter werk
of geldverlies. En toen het 12 uur sloeg,
verliet hij) het kantoor met het vaste
voornemen de menscben te laten gevoe
len, idat hij ze niet als machines be
schouwde.
George was beneden, toen zijn vader
thuiskwam; hij keek hem nieuwsgierig!
aan, inplaats van; met schaamte de oogen
neer te slaan oiVer den vorigen avond.
Na 'den lunch riep1 Hardy zijn. zoon bij
zich in z'n werkkamer, alvorens naar de
begrafenis te Vertrekken.
Rustig, ra laar met warmte begon Haridy
Ik behoef je wel niet te zeggen,
George, 'dat je dronkenschap van gister
avond mij' jdiep gegriefd en bittér ge
smart heeft. Do gevoelens van 'een vader
en een poeder in zulke oogenblikken
vermag jij (niet te peilen. Maar ik heb
je hier niet geroepen, om je over dit
wangedrag te 'bestraffen. Ik wensch te
weten, wat je onder deze omstandighe
den vfan plan bent te gaan doen.
Haridy zweeg eren, ging dan voort.:
Ik weet zeer wel, George, dat iii
mijn droom als een hersenschim en mij
•met recht compos mentuis beschouwt
'Nietwaar
Hardy keek zijn zoon doordringend aan
de jongéman stamelde
!E(h ja,©hja, ik begrijp»
het niet goed.
Hardy hernam
Maar ik heb zeer helder begnep-en,
dat alleen (de overtuiging der vre'eselijke
werkelijkheid de verandering in mij kon
bewerken, (die jij en alle andere huis-
genooten bij mij hebben waarg'enom|0ln<
En je zujt moeten erkenden, dat ik thans,
gansch anders handel dan Vóór mijn droom)
geschiedde. Het is niet natuurlijk van -eten
Vakier, 'dat (hij rijn eigen kinderen ver
waarloost, e(n ik heb het gedaan. Het is
slecht, dat zulk een vaider zijn tijd en'
geld en kracht ten eigen bate verspilt
breuk tusschen dc heide Staten opnieuw
naar voren.
De „Kölnische Zei tang" ziet dit wel
in en schreef dan ook, dal er tijd is
gewonnen, doch dat, er geen zekerheid
is verkregen, dat de breuk voortdurend
zal vermeden worden. Het blad meent,
dat. do definitieve beslissing vermoedelijk
eerst na verdere onderhandelingen zal
plaats vinden en dat de toestand dus
thans nog niet uit het acute stadium ge
treden is.
De Duitse he bladen zijn Ln tusschen alle
van oordeel, dat het Keizerrijk een „groot-
sche daad" heeft verricht, door aan Ame
rika,'s verlangen tegemoet te komen.
De F rank f. Zeitung" legt er ook den
nadruk op, 'dat van Engeland naleving
van de volkenrechtelijke bepalingen ge-
eischt wordt. Het blad schrijft o.m.
„President Wilson heeft in zijn positie,
die in zijn eigen land zooveel aangeval
len wordt, ongetwijfeld een groot succes
behaald. Hij heeft van Duitschland aan
merkelijke concessies verkregen. Zijn po
sitie kan heel groot worden, als hij nu
ook tegenover onze vijanden met ernst
en nadruk voor hel volkenrecht en voor
het eigen voordeel van Amerika opkomt.
Toonen onze vijanden zich als tot dusver
doof, dan behoudt ook Duitschland zich
het recht voor, zijn nu getoonde tegemoet
koming te herroepen. Zo-odoende is aan
de waardigheid -en de belangen van
Duitschland niets te kort gedaan. Wel
echter hebben wij den goeden wil getoond,
om voor ons deel aan een duurzame
regeling van den zee-oorlog mede te wer
ken".
Van de slagvelden 'tvolgende:
D-at de gevechten bij de Maas hevig
zijn, moge blijken, uit het volgende Ha.va.s-
bericht v-an gisteren:
„De strijd werd sedert a,cht en veer
tig uren op den linkeroever van de Maas
hervat met een woede, zooals er niett
meer geheerscht had sedert tien geweldi
gen stormloop bij liet .begin van het al-
gemeene offensief tegen Verdun.
Het bombardement werd met toenemen
de hevigheid in den sector van de hoogte
304 voortgezet en bereikte een ongekende
hevigheid. De stellingen ten Noorden van
de hoogte werden totaal omwoeld.
Eenige v-an onze loopgraven werden on
houdbaar door het artillerievuur van den
vijand en door de granaten met ver
stikkende gassen. Deze loopgraven werden
ontruimd, maar de vijand en dit is
het voornaamste bezette ze niet. Onze
batterijen verhinderden hem door huin
krachtig vuur op te rukken".
De Noordelijke helling van hoogte 304
zo-u nu een neutrale- zone tusschen beide
par tijen vo rmen
Het, Dnitsche bericht lelt weinige woor
den, ge'eft dus niet de gelegenheid H-avas
te co-ntroleeren of te vergelijken.
Wel meldt Berlijn, en dit is niet zon
der belang, dat de gevechten ten W. van
de Maas nog niet ten einde zij'n ge
bracht. De toestanid kan ziclh dus nog
wijzigen. Men bereide zich voor op Ver
rassende feiten op dit puint van het front.
Op het front van de Düna richtten de
Dnitschers een levendig artillerie-vuur op
de versterkingen van Uxküll en op dé)
streek ten Oosten van Friedrichstadt. Hun
vliegers wierpen bommen op verschillen
de plaatsen van het front.
Russische torpedobooten beschoten zon
der groot resultaat (te N.-O. kust van
Koerland.
.om zijn zelfzucht bot te vieren, en ik h'eb
het gedaan. Mijn. zoon, jij moogt eraan
twijfelen, maar ik ben er volkomen zie
ker van, idat ik na Zondag a.s. niet meer
leven zal. En ik tracht thans te leven,
zo-oals ik behoor te leven onder die om
standigheden. Mijn jongen, ik wenschta
wel, dat jij je gedroeg zooals het onder
zulke omstandigheden behoorde. Als ik
zal zïj!n heengegaan, dan zullen je mote-
der en de meisjes jqn om leiding vra
gen. Je zuilt wellicht tijdelijk de academie
moeten Verlaten; daarover zullen we 't
Vanavond hebben. (Maar ik wensch, dat
je mij nu belooft, dat je nooit weel
een glas zult aanraken of een kaart zult
schudden.
Geo-rge lachte wat pijnlijk en loog toen:
Ik zie volstrekt geen kwaad in 't
spel, als (het louter voo-r de grap gaat.
Ik speel' (niet om geld, zooals zoovelen
doen.
George, hernam zijn vader, hem
ernstig -aankijkende, je hebt de waar
heid niet gesproken. Eenige- avonden ge
leden heb je om geld gespeeld. Het is
■ïe ^hogelijk, (dat te ont.kennlen. Toen heb
je mijn verlof om! uit te gaan, schandelijk
misbruikt.
G-eorge werd. 'doodsbleek, en zat met
gebogen hoofd neer, terwijl zijn vaideai
diep ernstig voortging:
George, denk aan je moieder, wieil
Korte Oorlogsberichten.
In Engeland zijn thans 3463 in
richtingen, waar onder staatstoezicht mu
nitie wordt vervaardigd.
De Eransche bark „Le Piiier" (2427
ton) is in den grond geboord.
Volgens de „Times" verloren dié
D-uitschers tot nog toe 13 luchtschepen,
waarvan 6 in het loopende jaar.
Een Zwitsersch blad zegt, dat te
Marseille niet meer dan 9000 Russen gei-
larid zijn. De transportschepen werden
door Japansche oorlogsschepen begeleid.
Bij het zinken van de „Marquette"
was de marconigrafist Henry Dews omge
komen. De gezagvoerder, die wel gered
werd, schreef aan de ouders van Dews
een brief, waarin de volgende passagel
voorkwam
„Het was nadat ik een van mijn man
nen op het vlot geduwd had, waar,hij drie
maal van was aangevallen, dat ik uw
zloon -aan den anderen kant van het vlot
ziag a^ghjden. Hij was eraf .gegaan om
ruimte te maken voor de anderenIk
zlworn naar zijn kant; maar hij-zei dat. hij
„all right" was en gümlaijhte dapper.
Uw zoon, die zag in welke moeilijkhe
den wij verkeerden, meende dat. het 'be
ter 'zou zijn een st.uk wrakhout te -pak
ken te krijgen, en ofschoon hij rnrtziettend
van de koude te lijden had, ztwom ,hij er
u-aar toe. Het was maar een paar me
ter. Tk zlag, dat hij er veilig wp kwam
te zitten; -en het scheen of hij nog voLko-
men in staat was, zich er aan. vast te
klampen. Van waar ik was, kon ik in
het rond zien en na een poosje ko-n
ik uw (zloon nog ontwaren, terwijl "hij zich
kranig bleef vasthouden. Maar langzamer
hand dreef hij uit het gezicht en ,ik zag
hem niet meer
Te Keulen is een directeur van
een bakkerij zwaar beboet, omdat hij bij
het bakken van brood fijn zaagsel onder
het meel mengde en wel 5 pond óp 120
brooden. Drie maanden lang had hij deze
v-ervalschimg gepleegd.
In Spanje worden li andel s-tefe-
grammen aangenomen tegen half tarief.
-- De Prins v-an Wales bezocht met den
koning van Italië verschillende puntten
van het front.
Een Aiuerifcaansche maatschappij aal
binnenkort een aanvang maken met de
berging van ladingen edel metaal en an
dere kostbaarheden, die tengevolge van
den oorlog op zee zijn gezonken.
Tot de talrijke schepen, die de onder
nemende maatschappij denkt te bewerken,
taal ook de „Lusitania" behooren. Naar
schatting zal zij goederen tot een waarde
van 720,000j|000 gulden kunnen halen uit
schepen, die thans tot op eene diepte van
niet meer dan 130 meter onder de op'-
pervlakte der zee liggen.
Een Atheensch blad verneemt uit
Kori'oe, dat behalve de Russell" nog
een transportschip met 600 Russen aan
boord opi een mijn geloopen en gezonken
is. Slechts enkelen werden gered. Lijken
van Engelschen werden opgevischt en in
Malta begraven.
Een Dnitsche fabriek is er in ge
slaagd ook voor snelverwerkingsstaal een
staalsoort te vinden, welke uit louter bin-
nenlandsch-e grondstoffen is vervaardigd.
Deze vinding is v-an belang daar het ver
mogen der geschut fabriek en metaalbe-
werkingsfabrieken afhangt van soort en
hart bij'ha brak, toen je gisteravond
thuiskwam. Ik .vraag je niet: denk aan
aan mijl. Ik ben niet voor je geweest,
wat een vader voor je had behooren te
zijn. Maar als je je moeder en zusters
liefhebt, en je hieb-t nog eenig zelfrespect
overgehouden, laat dan de drank en de
kaarten voor altoos onaangeroerd! i
Na -een oogenblik van spannende stilte
vervolgde Hardy
Mijn jo-ngén, als voor God's aange
zicht hiel ik je: Herinner je, wat Hij
voor je gedaan heeft. Jia bent jong. Nog
een gehetel leven ligt voor je. Als God
je het leven spaart, kunt je- nog zooveel'
inhalen. Alles ,wat ik bezit zou ik er
voor willen geven om te staan, waar jij
nu staat, en om- mijn leven nog eens over
te leven. Maar dat kan niet. Het ver
leden is pnherroep'elijk. Maar wat altoos
isberouw hebben en dat toonten. George,
geloof mij: je moeder zag je- lieVer ge-
storvfen dan je zoo te zien thuis ko
men als gisteravond. j\Vij houden van je
Hardy kon niet meer. Hij! legde zijn
hanld op- George's hoofd, als ware hij nog
een kleine knaap en zei alleen nog:
Mijn jongen, verzoek God niet!
Dan ging hij! heen, George achterla
tende met de -overweldigende indrukken
Van zijhs vaders ontroerende woorden
Maai- nog kon het kinid van zooveel tra
nen en gebedlen e-r niet toe komen, om
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. poat1.53
Losse nummers9.05
Prijs der Adverteniiën
15 regels f 0.50, iedere regel meer 10 cfc.
3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Familieberichten van 110 regels ƒ1.
iedere regel meer 10 ct.
hoeveelheid van het ter beschikking staan
de werktuigstaal.
Gedurende de laatste 30 jaar- zijn er
in de Ver. Staten 4000 mensch-en gelyncht.
Daaivan komen 90 pC't. voor rekening
van de Zuidelijke Staten.
Voor de Vlaamsche kust, aldus een
bericht uit Berlijn, werd op 5 Mei in den
namiddag een vijandelijk vliegtuig in eeni
luchtgevecht, met. medewerking van een
onzer torpedobooten naar beneden ge
schoten. Naderbij komende EngeJscha
strijdkrachten ter zee verhinderden de
redding der vliegers. Verder maakte een-
onzer torpedobooten op 6 Mei voor de
Vlaamsche kust een onbeschadigd En
gelsch vliegtuig buit en nam beide officie
ren gevangen. Ten Westen van Hornsziff
werd in den morgen van 5 Mei de Ea-
gelsche onderzeeboot E 31 door artillerie
vuur van een onzer schepen .tót zinkeaj
gebracht.
"Wegens het toenemend gebrek aan
laadruimte zijn in Denemarken twee zeil
schepen van 1775 en 1786 weer m
-dienst gesteld.
In het hospitaal van Charing Cros»
ligt een gewonde soldaat di-e all in
het afgeloopen jaar 35 operaties onder
gaan heeft en nn voor de 36ste maat
geopereerd zal worden. Niettemin heeft
de man een groots opgewektheid gehou
den. Een jaar geleden kreeg hij een
steek met -een bajonet door de .keel en
daarna heeft hij aldoor in het hospi
taal -gelegen. Hij 'brengt zijn tijd door
mei. d-e .andere patiënten na te loopen,
die er volgens hem1, -erger aan toe zijn.
Voor een blinden kameraad gebruikt Hij
oogen, een ander die een arm kwijt is-,
staat hij met zijn handen bij.
Op 3 Mei werd een Fransch vlieg
tuig, dat hoven Bir-es-Sebah vloog, ten
Noorden van deze plaats naar ben-eden
geschoten. De vlieger is gevangen geno
men. Hij beloofde -den ter hulp toegesnelde
Bedoeïnen geld„ indi-en zij hem zijn vlucht
vergemakkelijkten.
Te Brussel verschijnen twee nieuwe
blade-n, -die voortdurend de DuitsJcher»
voor den gek houden. ,„D-e Klets"
en „De B-elg".
In -een Duitsch blad komt earns
advertentie voor, waarin -een slager een
groot© partij „nicht ganz einwandfreie"
of, vrjj vertaald waar een luchtje aan
is worst te koop aanbiedt. En er zijn
mensc-hen ook die zulke worst koopen,
omdat d-e goede t-e duur is.
Dezer dagen kocht een Berlijnschaj
vrouw, wier man aan het front strijdt,
bij een groentenhandelaar tegen hoogem
prijs paddestoelen. Toen zij 'die thuis
nakeek, bleken Jij vol wormen te .zitten.
Zij ging naar de winkelier terug, -ear daar
zij na veel moeite slechts- de helft van
den koopprijs terug kon krijgen, haalde
zij de politie -er bij. De 'handelaar kreeg
50 mark boete. Berlijn klaagt steen en
heen over de knoeierijen m-et levensmid
delen.
Wittebroo 'd.
Op een door het gemeentebestuur van)
Hattem tot den minister van landbouw
gerichte vraag heeft deze verklaard, dat
de burgemeester toestemming .mag geven
te luisteren naar (de stille stem, die in
hem fluisterde„Mijn zoon, geef Mij uw
hart. Laat af van het kwade, jaag het
goéde na. Verkeer (uwen weg en zoek
rechtvaardigheid".
Om één uur kwam Hardy beneden en
terwijl hijl de kamer binnenging, waatl
zij'n Vrouw en dochters zaten, herinnerde
hijl zich, -dat n-o-g» eenige. zaken ©westen
besproken worden met zijn leenigen broe
der, die op twintig mijlen afstands in de
genabuurde stad woonde. Hij sprak er1
met z'n vrouw over, en zijl drong er
op aan, -dat Wi Hem met den trein van
3 uur zou gaan, doch Hardy wilde zeiê"
met zijtn broeder spreken; hij zou' dan te
zes uur terug zijn, nog vóór het eten.
Clara vr-oeg of zij niet mee mocht en
Bettie wil-de ook graag mée: zijl had haar
tante in langen tijld' niet gezien. Hardly
had er niet tegen, dat zijl meegingen. Alie
zou zich in dien tijld met George be
zig hoiujden en toen) vertrokken Hardv met
zijiri vrouw naar ide begrafenis. Nog was
hij gansch vervuild van het onderhoud
met George. Aan Clara beloofde hijl, des
avonids met haar te zullen spreken ove?
haar verhouding tot James.
(Wordt vervolgd.
i -i
