m in i o
De Groote Oorlog.
FEUILLETON.
Binnenland.
Stat0ii~G@n@raaS
Zaterdag 6 Mei 1916 30e Jaargang
No. 185
De zeven dagen van
Robert Hardy.
P—
Bedenkelijkedemocratie.
Uazer 'dagen heeft de gemeenteraad van
Amsterdam zijn goedkeurend zegel ge
hecht aan een voorstel van Burgemeester
en Wethouders om den onderwijzer De
Jong te ontslaan, wijl deze in buitenech
telijke gemeenschap' leeft a>et eeu jonge
flame; met andere woioiden practisch aan
hanger is van de leer van het vrije hu
welijk.
Wie mee dat ontslag voorstelde, was
de. lieer Vliegen, en wie mee er voor
stémide was de heer Dekkers, beiden so
ciaal 'democraten.
Deze twee hebben het nu hij hun
partijgenooten verkorven. Hun daad gaat
'in, zeggen 'dezen, „tegen elk democra
tisch voelen en denken".
Men leest dit in een motie; afgedrukt
in. Het Volk, welke luidt.
De Vergadering, kennis gtenomen heb
bende van hel feit, dat de partijgenoo
ten Vliegen en Dekkers in de gemeen
teraadszitting Van 9 Februari j.l. ge
ineend hebben te moeten -stemmen Voor
het ontslag van den onderwijzer De
Jong, omdat deze een met-wettelijk hu
welijk aangegaan had; Van oordeel, dat
hiermee door genoemde fraktie léden ge
handeld is tegen elk demokratisch voer
len en denken in; betreurt de houding
van deze. partijgenooten ten zeerste en
'besluit deze motie te publioeeren in
„Het Volk".
Wij noemen dit een staaltje van be
denkelijke democratie.
Waar men terecht komt, wanneer men
met deze mede gaat, leert weer deze
motie.
Denkt er am.
A.s. Woensdag 10 Mei naar Vlissin-
gen
Deze opwekking geldt in de eerste
plaats Zeeland's antirevolutionairen. Doch
ook de- Roomsche en Historische kiezers
zijn hartelijk welkom. De toegang is.
vrij voor alle Rechtsche kiezers. En
ook voor hunne vrouwen en dochters,
indien zij 't met hen eens zijn.
De Wilde en v. d. Voort van Zijp,
wenschen een opwekkend woord te spre
ken.
Daarom, allen op. En straks, gesterkt
door hun woord, naar huis' teruggekeerd,
omi op uw beurt de overige geestverwan
ten te bezielen.
ij waarschuwden reedshet geldt de
voorbereiding voor een campagne zoo
zwaar als nimmer te voren.
lot ziems.Woensdag in Vlissingen, Con
certgebouw, Emmastraat! zij derhalve
aller leus.
Tweede Kamer.
Absentisme in het Lager-
huis. De gestichten krij
gen ook wat. Een nieuw
instituut.
Gisteren is er vergaderd tot men niet
meer kon of vulde.
Te laat begonnen wegens gebrek aan
het vereischte aantal leden, is de vergade
ring ontijdig beëindigd, doordat een stem
ming het ontbreken van het quorum aan
toonde.
Wanneer rechts vau de week niet zoo
goed opgepast had, zouden dergelijke ge
vallen zich reeds eerder hebben voorge
daan.
De heer Rutgers, over wiens amende
ment Dinsdag nog eens gestemd moet
worden, liehoeft zich niet met de hoop te
vleien, dat 't dan aanvaard wordt.
Van de 47 leden, die te half drie pre
sent waren, verklaarden zich er 11 vóór.
Zijn voorstel had de strekking om de
rente te doen vervallen als de rente
trekker zich in het buitenland vestigt,
een gevangenisstraf ondergaat of in een
Rijkswerkinrichting wordt opgenomen of
misbruik maakt van sterken drank.
Niets voor de linksche heeren, zooals
de lezer ziet.
Zwaar is gisterochtend geboomd over
de vraag, hoe wel gehandeld moest wor
den met de uitkeering van twee gulden
's weeks voor ouden, welke in gestichten
zijn opgenomen. De gelden worden aan de
gestichten uitbetaald, aldus bepaalde het
ontwerp.
Heeres, de anti-clericale Heeres, ver
trouwde dit zaakje niet. Dan zouden zulke
gestichten immers het volle bedrag ten
eigen bate kunnen aanwenden! Hij bedacht
toen een amendement, dat den kantonrech
ter nog iets meer te doen zou geven
eti voorschreef, dat deze voor elk geval
beslissen zullen, voor welk gedeelte de
gestichten de ontvangen twee gulden naar
goedvinden zouden mogen aanwenden.
Snoeck Henkemans en. de minister de
den alle moeite, om den heer Heeres aan
't. verstand te brengen, dat hij weer door
sloeg.
Limburg stelde tenslotte voor: gelijk
deeien. 't Slot van de belachelijke scène
was, dat het artikel werd aangenomen,
nadat V2 in gewijzigd was.
't Spreekt vanzelf, dat de roode broe
ders alles aan de oudjes wilden geven.
Verder kwam nog een nieuw instituut
ter sprake.
In het ontwerp is n.l. voorzien in de
moeilijkheid, dat gemeentebesturen en in
het algemeen de uitvoerders der wet wel
wat controle kunnen noodig hebben om
de toekenning van de bedeeling niet al te
vrijgevig te doen plaats hebben. Te dien
einde wordt gewag gemaakt van ambte
naren, door de Kroon benoemd, die de
gemeentebesturen en de Gedeputeerde Sta
ten, wanneer daartoe reden bestaat, zul
len verzoeken een door' hen toegekende
„rente" in te trekken.
Protest van dr. Kooien op juridische
gronden belette niet, dat ook dit nieuwe
instituut het ontwerp zal ontsieren.
Zooals jgezegd, tot Dinsdag heerscht
er rust in 's lands vergaderzalen.
Baknopt overzicht van den toestand.
't Heeft heel wat voeten in de aarde
gehad, alvorens het antwoord der Duitsche
regeering opi kite nota van president Wil
son gereed was; toch mag Amerika te
vreden zijn over den datum van indie
ning, want er Waren heel wat bespre
kingen in het hoofdkwartier noodig, Wel
ker resultaat natuurlijk nog in een diplo
matiek gewaaid gestoken moesten Worden.
Of Amerika oVer Iden inhoud al dan
niet teVreden is, is een andere zaak.
Doch dit zal wel' spoedig blijken.
Laat ons 'den inhoud van de nota kor-
telijks releveeren en zien of er kans op
minnelijke schikking is.
r
2"kZeeuw
Uitgave van
de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau to Goes:
LANGE VORSTSTR AAT 219.
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG,
Drukkers:
Oosterfoaan Le Cointre - Goes.
Naar het Engelseh van
Charles M. Sheldon
door v. d. M.
16)
Toch merkte James wel op1, dat er bijl
Haildy een machtige verandering had
plaats gegrepen. En het kon ook niet
ontkend, zijn woorden maakten op James
grooten indruk. En dit te meer, omidat
hij een jongmensch was als duizend an
deren matig, perlijk, vlijtig, vrij van
drank en spel, moreel' sterk, maar zonder
bepaalde geloofsovertuiging. Ben ik een
christen, zoo vroeg bjj zichzelf nog eens
jdNeen, bijl kpn niet zeggen, dat
hij dat Was. En ook nooit had hij zich
daarover uitgelaten. Inderdaad, nimmer
had die vraag zich aan hem opgedron
gen. En hrj antwoordde Hardy:
Nöen mjjnheer. Ik geloof niet, dat
>k ben wat men neemt: een Christen.
En om te leren alsof elke flag de laatste
flenkt u dat dit mogelijk is, mijin-
Ra-ifly gaf geen antwoord. In gedachten
i ei',Zj° b ^eP' bij' voort. En al pratende,
ïadden zij tien hoek bereikt, waar James
zou afslaan om zijn kantoor te bereiken.
u mj°est Hardy wel spreken.
Ik zou nog eens weer met je vven-
schen te spreken. Vandaag is 't Dinsdag,
laten we zeggen: morgenavond. Ik wou
je vader dan ook wel eens spreken,
wV'ivVJHa^y was OP 't punt te zeggen,
flat hij de Caxtons dan vergeving wildé
vragen, maar hij! deed het niet, en wilde
heengaan. Dat ziende, riep James met
warmte uit:
Dus u staat mij toe, hoop te blijven
koesteren opi uw toestemming in mijn
verloving met Clara?
Dan, zaGhter Sprekende, ging hij voort-
iVetgeet niet u,w eigen jeugd, mijn
heer, en de wijze, waarop u uw liefsten
wensch vervuld zag.
Hardy ging hier niet op in, maar keek
den jongeman doordringend,. aan. Dan
schudde hjjl hem hatelijk de hand en
vervolgde haastig zijn weg. Nog even keek
James, die dien blik nooit vergeten zoui,
hem na, en terwijl Ide afstand hem aan
z'n loog onttrok, ging hij ook zijns weegs.
Daar Was iets in hem, dat hem, alle hoop
gaf. Maar er was ook iets anders; dat
helm nog Idieper had vastgegrepen; hij-
kon Iden indruk niet venten, welken die
waag opi hem gemaakt had: Zijt ge een
Men weet reeds, dat Uuitschland om
trent de Sussex nog nadere gegevens
wenscht, alvorens een definitieve uit
spraak te doen. Te dezer zake verklaarde
de Duitsche regeering wel, datzij uit
sluitend uit consideratie voor de belan
gen (der onzijdigen, in het gebruik van het
wapen ider duikboot, zich vergaande be
perkingen heeft opgelegd, die noodzake
lijkerwijze ook Duitschlan-l's vijanden ten
goede komen. Inderdaad hebben de Duit
sche zeestrijdkrachten bevel gekregen den
ftuikhootoorlog- te voeren volgens de al
gemeen© 'beginselen van het volkenrecht
ten (opzichte Van Giet aanhouden, door
zoeken en vernietigen van handelssche
pen. (We denken hierbij' niet zonder ver
ontwaardiging aan het geval met de Ber-
kelstroom. Red.), met uitzondering slechts
van (den handelsoorlog tegen vijandelijke
vrachtschepen, in Engelseh oorlogsgebied
aangetroffen.
De Duitsche regeering kan aan nie
mand toestaan er aan te twijfelen, dat
jdi-e bevelen loyaal gegeven zijp. en even-
Zoo [uitgevoerd worden. Vergissingen zoo
als er metterdaad zijn voorgekomen zijn
Voorgekomen zijp bij geen wijze van oor
logvoeren geheel te vermijden. Die zijn in
een zeeoorlog tegen een vijand, die zich
van alle geoorloofde en ongeoorloofde lis
ten bedient, verklaarbaar.
Duitschland wil nog altijd afspraken tref
fen 'met Amerika, oim verdere vergissin
gen te voorkomen.
In overeenstemming met de bij her
haling door haar gegeven verklaringen,
kan fle Duitsche regeering niet afzien van
het gebruik van het duikbootwapen, ook
in (den handelsoorlog.
Als zij.thans ten opzichte van de aan
passing 'van de methoden van den duik
bootoorlog aan de belangen van de neu
tralen tot tegemoetkoming besluit, zijn
voor haar de gronden beslissend, die zich
over 'de beteekenis van biet punt in kwes
tie voordoen.
Bij Idezen staat van zaken, zegt de nota
even verder, kan de Duitsche regeering
niet anders dan opnieuw haar leedwezen
erover uitspreken, dat de humane ge-
voelens der Amerikaansche regeering, die
met zoo groote warmte uitgaan naar de
betreurenswaardige slachtoffers van d'en
duikbootoorlog, zich niet met evengroo-
te warmte uitstrekken tot de vele milli-
oenen vrouwen en kinderen, die naar.
het uitgesproken voornemen van de En-
gelsche regeering in dien honger worden
gejaagd, teneinde door hun hongerlijden
de overwinnende legers vair de centrale
mogendheden tot een smadelijke capitu
latie te dwingen.
En Idan krijgt Engeland een uilbran
der, Engeland, dat de eene overtreding
van het volkenrecht op de andlere sta
pelt ten nui zelfs den neutralen verbiedt
Dutische bunkerkolen te gebruiken.
Als de Duitsche rege'ering desniettemin
tot een uiterste concessie besluit, is Voor.
haar daarbij beslissendin de eerste plaats
die meer dan honderdjarige vriendschap
tusschen de twee groote volken, in de
tweede plaats echter de gedachte aan het
zware noodlot, Waarmee uitbreiding len
Verlenging van dezen vreeselijken en
bloedigen oorlog de gansche beschaafde
merischheid bedreigt.
In het bewustzijn van haar kracht heeft
de Duitsche rege'ering zich veroorloofd!
tweemaal in de laatste maanden haar
bereidwilligheid tot eten vrede, waarbij
Duitschland's levensbelangen worden ge
waarborgd, openlijk voor de heelte we-
Christen? Zelfs toen hij1 's avonds naar
huis ging, bleef die Vraag in hem weer
klinken; zij gaf hem geen vrede.
Hardy kwam juist zijn kantoor binnen,
toen Burns het door een zijdeur verliet
en den tuin doorliep. Hardy volgde hem
en zag, dat lyj de machinehal' binnenging,
waai- jhijl bij een der verste vuren een
der arbeiders toesprak. Deze was een
Noor, Herman geheeten. Hij was bezig
met .het snijden van staalplaten. Barras
liep, pa met hem gesproken te hebben,
naar een tweeden werkman, klein van
persoon, die bij een boonnacKine stond
en gaten hoorde in zware ijzerten loconio-
tiefdeeien. Juist toen Burns ook dezen
werkman verliet,* Jcwlam Harfly hem te
gemoet en tikte hem op den schouder.
De opzichter verschrikte, verrast hier zijn
chef te zien. Deze vroeg:
Wel Burns, hoe gaan de zaken van
morgen?
Nu meneer, de lui mopperen nogal,
dat ziji niet dezelfde vacantie hebben als
hun makkers in de afdeeling van Sco-
ville.
Maar wij; kunnen toch dè heele zaak
niet sluiten, is 'J wel,, vroeg Hardy.
Die menschen zijn onredelijk in hun wen-
schen.
Ik beta bang, meneer, diat we moeite
mét ze krijgen. Ik Voel het, het zit in
reld. kond te doen. Zij heeft daarmee wil
len 'te kennen geven, dat het aan haar
niet 'ligt, dat den volkeren van Europa
de vrede 'nog langer wordt voorbehou
den.
Met zooveel te inteer recht mag de
Duitsche regeering Verklaren, dat zij het
voor kle menschheid en die geschiedenis
niet verantwoorden kan, dat na '21 maan
den oorlog de kwestie over den duik-
bootoorlog een wending' neternt, die den
vrede tusschen het Amlerikaansche en het
Duitsche volk ernstig zou bedreigen. Zulk
een ontwikkeling wenscht die Duitsche re
geering, voor zoover het aan haar ligt,
te -voorkomen. Tegelijkertijd wil zij het
uiterste doen, om, zoolang de oorlog nog
voortduurt, de beperking van dten oorlog
tot fle strijdmachten van de oorlogvote-
renden mogelijk te maken.
De Duitsche regeering koestert dus de
Verwachting, Idat de nieuwe instructie aan
de Duitsche strijdkrachten ter zee ook
in ide oogen van dje Amerikaansche re
geering, jallle beletselen Voor de verwe
zenlijking yan ide op '23 Juli 1915 aan
geboden eamlenwerking tot de nog ge
durende dten loop van dezen oorlog te
herstellen vrije vaart ter zee zal hebben
uit Iden weg geruimd.
Ook twijfelt tie Duitsche regeering er
niet meer aan, dat de Amerikaansche
regeering thans van de Britsche regeering
onverwijld en mloj mul ruk de inachtne
ming zal eisclien, en ook zal weten af
te Idwingen van de volkenrechtelijk© be
palingen.
Mochten fle stappen van de regeering
van kle Vier. Staten niet tot het gewenseh-
te succles leiden, om aan de wetten der
menscbelijkheid bij alle oorlogvoerende na
ties gezag* te verschaffen, dan zou de
Duitsche regeering zich tegenovter een
iiieuwlen toestand geplaatst zien, voor
welken zij zich volledige vrijheid', van be
sluiten motet voorbehouden.
Tot zoover fle nota.
We 'hebben er misschien meer uit over
genomen, dan met hot oog op de be
schikbare plaatsruimte weinscJielijk was,
doch nu is het tenminste mogelijk, dat
men zich een oordeel vormie.
We kiiinnten niet ontkennen, dat de no
ta sympathieke geluiden laat hooren.
Ze is 'ernstig, foxseh, mensohelijk en
welwillend. Ons dunkt, dit geluid meet
in,Amerika Wel indruk maken.
Vooralsnog gelooven we niet aan een
conflict t.usschén dte beide briefwisselende
machten.
Voor medcdeelingen van de slagvelden
zie mlen andere rubrieken.
Korto Oorlogsberichten.
Gisterochtend hoorde men te Ame
land zwaar kanongebulder in het Noor
den.
Te Johannesthal is een vlieger bij
een vlucht van een hoogte van 100
M. naar 'beneden ges tori, waardoor de
dood onmiddellijk intrad.
De aardigheid van het „nagelen"
(bespijkeren) is er nog niet af in Duitsch
land. Zoo zal ook de hoofddeur van
de garnizoenskerk te Stettin bespijkerd
en met twee ijzeren kruisen voorzien
worden.
De Russische prins Sabanow Ros-
towski is të Stockholm aangekomen. Hij
bestelde een extra-trein voor Bergen en
gaat vandaar naar Engeland. Men ge
looft, dat de prinS als bijzonder koerier
van den Tsaar belangrijke berichten
overbrengt.
fle lucht.
Hardy ging op Bu|m's Vermoeden niet
in, jdjocii keek om zich heen. In de hal
len waren thans een 200 man aan het
werk, en zoovter zijn oog reikte,. Was
het een gewirwar van machinerieën, ter
wijl bet rollen der zWare kettingen, het
beuken fler ijzeren platen, het geratel der
kleine vervoerwagentjes als een gewel
dig lied van 'den arbeid hem' in de ooren
klonk. Hier staarde hem de Genius van
flen arbeid grimmig aan, en Hardy ge-
Voelde juist nu zoo sterk, hoeveel' in deze
wereld van zwaren en harden arbeid het
lichaam, hoe weinig de ziel woog. En
terwijl hij dit overdacht, bracht zijn her
innering hem terug in idle jaren, toen
hiji-zelf dit werk deed! 't Was hetzelfde
werk, maar hoeveel haidden de machines
niet overgenomen 1
Hardy schaamde zich er niet over, dat
hij van gewoon arbeider was opgekomen
tot wat hij nu was. Integendeel, altoes
sprak hij met trots over zijn aandeel
in Iden zwaren arbeid der staalfabrieken,
'en hij steljdje ei' een eer in, nul het gam*
sche bedrijf tot in finesses te kennen.
En toch, nu beneed hij deze mannen.
Waarom zoo overlegde hij bij zich
zelf waarom hebben al deze menschen
nog .zeker minstens zeven weken, of ook
zeven maanden, zeven jaren misschien
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG,
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. post1.69
Losse nummers0.i5
Prijs der Advertentïën
15 regels /0.50, iedere regel meer 10 ct,
3-maaI plaatsing wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Familieberichten van 110 regels ƒ1.
iedere regel meer 10 ct.
Te Gent kost op het oogenblitf
groene zeep 5.50 fr. het K.G.de goed
koopste bruine zeep doet 1.95 fr.
In Vrij België lezen wij, dat de
Leie in staat van tegenweer werd 'ge
bracht.
De keizer van Oostenrijk heeft den
Turkschen generaal Halil Pacha, fdie het
Engelsche leger van generaal Townshend-
bij Koet-el-Amara gevangen nam, de-
IJzeren Kroon-oilde eerste klasse verleend.
Waarschijnlijk zal het Engelsche par
lement a.s. Maandag een beslissing nemen,
omtrent een motie van sir Henry Norman,
waarhij wordt voorgesteld ook voor En
geland zomertijd in te voeren. Daar het
indienen van een wet te veel tijd zou
'rooven, zal waarschijnlijk de zomertijd
door een administratieven maatregel wor
den ingevoerd.
Zweden zal, evenals' Denemarken
en Noorwegen, den 15 den dezer den.
zomertijd invoeren.
De Amerikaansche gezant te Ber
lijn moet onderzoeken, of 't waar is, dat
Duitschland aan Nederland een schip
wil afstaan, ter vervanging van de ,,Tu-
bantia.'-
Eén Zeppelin deed gisterniotrg©*
een aanval op Saloniki. Het luchtschip
werd vernietigd. Een paan van de equi
page van 30 man is ontsnapt.
Eergisteren heeft fle Fransche onder
zeeër „Bernoville" in de Adriatische Zee
een vijandelijken torpedojoger getorpe
deerd en tot izinken gebracht.
Donderdag wierpen Ooslenrijksclie
marinevaartuigen bommen op Valona en
Brindisi.
Tn Valona werdten de batterijen van
het vliegstation meermalen met succes
getroffen. In Brindisi werden verschei
dene treffers op treinen, stationsgebouwen
en magazijnen en verder in het arsenaal
en te midden van een dicht op elkaar
liggende groep torpedojagers, waargeno
men. Verscheidene bommen ontploften in
de stad.
Een vijandelijke vliegmachine, welkte op
steeg om zie te verjagen, werd onmiddellijk
teruggedreven. Bij den terugtocht werd
ver in z'ee de kruiser Marco Polo" aam
getroffen. De op het dek samenscholende
bemanning werd met. succes met machine
geweren beschoten.
Terschellingsche visschers pappor-
teerden, dat het Duitsche luchtschip L 9,
hetwelk blijkbaar averij had, rakeling#
over hun schuit voer.
Een socialistisch lid van den Zweed
se hen Rijksdag, is tot 3 jaar gevangenis
straf veroordeeld op grond, dat hij de
soldaten voor het geval, dat Zweden zich
in den krijg Jiegeeft, heeft aangespoord,
de wapens neer te leggen.
Van de uitwerking der 38 c.M. gra
naten heeft de dagbladschrijver zich kun
nen vergewissen. Als sneltreinen razen
ze aan en doen woningen van zés ver
diepingen ials kaartenhuizen instorten. Tot
nu toe hebben de Duitscbers zoo wat
30.000 projectielen op Verdun afgevuurd.
Vlieger geland-
Het vliegtuig, dat bij Cadzand in het
zoogenaamde oude Zwin is neergekomen
was een Engelseh. In den avond van
te leven, flerwïjl' ik Waarom zouden
deze mannen zich beklagen? Omdat z#
niet Van hun zwaren arbeid worden ver
lost? Is ide arbeid niet zoet, als men
sterk is, en een liefhebbende gade, eteln
gezellig tehuis heeft? O God! zoo
bald Hardy in stilte ik zoiui er al1 mijn
bezit voor willen afstaan, als ik mocht
tuilen met een van jdezen, en dan we
tende, dat ik meer idan een week te
leven had
Hardy ging naar zijn kantoon terug,
Burns in starre verbazing achterlatende,
flie nog altijd een antwoord; wachtte.
Zeker misère in z'n zaken, moppeitde deze.
Hardy was inmiddels ;^an z'n bureau
gaan zitten, en schreef een dagorder, waar
bijl aan alle arbeiders gelegenheid weïfll
gegeven, des middags de begrafenis van
Scoville hij te wonen. Meer kon hij voor
den armen kerel niet doen, en toch voel
de bij, dat (het in deze omstandigheden
zoo bitter weinig was. Hoe meer hiji oveii
Scoville's dood dacht, des te meer voelde
hij1 er de wreede onrechtvaardigheid van.
Zeker, ongelukken zijn nooit te voor
zien, maar door nauwkeurige maatrege
len, genomen uit eerbied' voor het men-
schelijk lijfsbehoud, zijn ze te voorko
men. Zoo begon Hardy de waardij der
humaniteit te beseffen.
(Wordt Vervolgd.)
