Xo. 176 Woensdag 36 April 1616 30e Jaargang Oil en E1F. Lepardappels en een STIER, EID De Groote Oorlog. eftijd en bij gemis ger te koop EELTUIGEÜ sjes, Skkoe, fvaars, schaap, irachtige Biggen, m 20 Kippen, enwagen ig Merriepaarti, Nierriepaard ischrijvmg lascule Knecht INIERSE, Grijps- SNENNAAM Sz. FEUILLETÖN. De zeven dagen van Robert Hardy. bestaan heeft en 'levert. Te bevragen VERTON, Seroos- er inzage. OOP id). i d d e 1 b u r g. OOP A. FRANCKE Pz.r lOOP INHUIJZEN, Nieuw- iOP Js. VAN WALLEN- (heweg, Middelburg. iOP jandbouvver, Oost- inschrijving akerke, groot 2 Aren |es in te leveren 1 JAARS Jz., Aagte- evraagd Souburg. iOP Zand Breeweg. iOP (KOND met TUiG en ook genegen te KAR MET DEKSEL. IIJZE, Kooiman, iOP |kening 7 Mei, en d 14 maanden, bij rijpskerke (Hooge- IOP K. COPPOOLSË", »0P tónde ";?5® 5 maanden (goed |RK, West-Souburg. iOP JOSSELAAR, Aag- K)P [oudekerke, Zwa- Ividatie draagvermogen bio. iefjes in te leveren 7. FRANCKE, Mo- Vlissingscheweg. Uitgave van de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LANGE VORSTSTRAAT 219. Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHUIJ L. BURG. Drukkers: Oesterbaan L© Cointre - Goes. VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. post Losse nummers ƒ1.44 0.05 Prijs der Advertentrën 15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ei. 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 110 regels ƒ1. iedere regel meer 10 ct. Luchthartig. De jaargangen der Handelingen van de Tweede en Eerste Kamer, de velerlei schotschriften der laatste veertig jaar zijn daar om te bewijzen hoe luchthartig zelfs onze hoste liberale Staatslieden zich ai hun leren tegen den eisch van verbetering onzer landsverdediging gekeerd hebben. Van Houten én Viruly in den ouden tijd, Marchant en De Beaufort nog in dien jongsten tijd waren de tolken van de duizenden die elke hoogens uitgaaf voor leger en vloot afwezen. Het Kamerlid mr. de Beaufort wees nog in de zitting van 23 April 1913 alle denkbeeld voor betere krijgstoerusting on- izierzifds! hooghartig af. „Wanneer zoo sprak hij in Engeland de algemeene dienstplicht wordt ingevoerd, wanneer men in Frank rijk' weder den driejarigen diensttijd her stelt, wanneer men in Duitschland in vredestijd een leger van 600.000 man op de heen wil houden zoo als "het geval schijnt te zijn, dan zijn dat alle maal zaken, waarin ik geen bedreiging zie voor Nederland, en waartegen wij ons, niet behoeven te wapenen. Ik wensehte een soortgelijke opmer king te maken ten aanzien van de oor- iogsgeruchten, die men voortdurend hoort, en die dan ook wel wonden ge bruikt onr, de parlementen en ook de regeeringen te 'stemmen, voor het voort durend uitbreiden van de krijgstoerus tingen. We weten, hoe vooral in groote iandeïi en meer bijzonder in de mili taire 'kringen er altijd een stemming heerscht alsof een oorlog aanstaande isMen heeft er steeds den oor log in het hoofd." Wij hebben slechts maatregelen te ne men ter handhaving onzer neutraliteit en oinr ons bij aan va 1 te verdedigen. Wij hebben daarvan gebruik te maken van de middelen waarover wij beschikken Het fort te Vlissingen achtte de heef Die Beaufort geheel overbodig. Hiervan zeide hij o.m. „Nu wordt er altijd gesproken over het gevaar, dat de neutraliteit plot seling zal worden geschonden door de een of andere mogendheid, die zich zoir willen meester maken van Vlis singen. Laat mij in het algemeen op merken, dat ik voor het schenden van onze neutraliteit in oorlogstijd niet zoo bevreesd bon als sommigen wel zijn. Wanneer men de geschiedenis raad pleegt, ziet men, dat de neutraliteit vair Zwitserland, sedert de erkenning daarvan door t Weener Congres, maar ééns 'geschonden is, en dat wel met goedkeuring van het bestuur van de federatie zelf, terwijl de neutraliteit van België en Luxemburg nog nooit geschon den zijn. Ik herinner me nog goed de dagen van-voor 1870, toen men in de verte zag aankomen de mogelijkheid vair een oorlog tusschen Frankrijk en Duitschland, en ik herinner mij dat, toen de dilettant-strategen voortdurend verkondigden, als die oorlog zou ko men, hij gevoerd zou moeten worden op neutraal gebied, onrdat Frankrijk aan de zijde van Duitschland zoo sterk was, dat de aanval alleen door België en Nederland kon geschieden Maar ten slotte is juist het omgekeerde ge- Naar het Engelsch van Charles M. Sheldon door v. d. M. 7) Hardy zelf was bleek, maar zeer kalm. De indrukken van den ontzettenden nacht lieten hem blijkbaar nog niet los. Het zou dwaas zijn. geweest, hem nul uitzinnig te noemen. Mevrouw zelf moest erkennen, hem nooit zoo weldoordacht en rustig te hebben hooren spreken. Wel had hijl een zeer sterkten, wil; hijl had zijn hartstoch ten volkomen in bedwang. Maar nooit had nrji zich zoo tevreden, zoo vrij van zé- nuiWachtigheid1 gevoeld, als nu. Toch over- heerschte in zijn gedachten steeds weer |di© aan den hem nog zoo kort toege meten tijd. En hij bad: Almachtige God, toon mij, hoe ik mij in zeven dagen op de U meest wel gevallige wijze zal gedragen. Robert, Wat wil je vandaag gaan doen? vroeg Mevrouw Hardy. Daar heb ik al over gedacht, lieve; ik geloof, dat ik allereerst iets voor God moet doen. In hoe langen tijd hebben Vte geen tmiSgodsditen s toefem» g en gehou beurdEn tegen Luxemburg, dat zeer Franschgezind was en waar men handelingen pleegde, die niet geheel strookten met de neutraliteit, heeft hij toen niets ondernomen, hij heeft zich bepaald, met eenige zeer boozo nota's te zenden Het lag toen in het belang van Duitschland de neutraliteit te eerbiedi gen, en zoo geloof ik ook, al kan men niet alle gevallen voorzien, die zich kunnen voordoen, dat als een Europecsche oorlog mocht ontstaan, er meer kans bestaat, dat het in het be lang der strijdenden zal liggen om de neutraliteit van. de kleinere landen te handhaven, dan die te schenden." Zooals deze Staatsman, dachten van ouds bijna alle liberale toonaangevende aanzienlijken. Nagalm uit deu Regenten- tijd. Vrede, vrede en geen gevaar. Na ons de Zondvloed. En wie er anders over dachten waren de volksopraiers, de verspillers van 's lands gelden. Hoe veel minder zou de financieel© druk nu voor de natie zijn, wanneer niet dergelijke mannen, maar de mannen van Rechts den toon hadden aangege ven wanneer men niet naar de X>e Beaufort's! maar haar de Colijns had wil len luisteren. En men de schoone zaak der landsverdediging niet verlaagd had tot een stuk politiek dat men met be hulp der massa-meerderheid moest uit drijven. Snelle afloop. Enka ligt op 't oogenblik overhoop met de leiders der S. D'. A. P. En met reden. Men kent haar' geschiedenis. Als on derwijzeres aan een Chr. school te Rot terdam, en als schrijfster van Chr. let terkundige verhalen vestigde zij een goe den naam. Tot zij ten laatste den koers kwijt raakte, en terecht kwam in het kamp der Christen socialisten. Weldra, begrijpende dat zij na deze verandering van richting en beginsel niet halverwege kon blijven staan, verliet zijl de partij der Christen socialisten en trad zij toe tot de S. Di. Af. P. Of die daar ook blij mee was!-' Met open armen werd zij ontvangen. Zij kreeg een bijzonder mooie plaats als propagandiste; en met jeugdig vuur, den renegaten eigen, wierp zij zich in den strijd tegen het Kapitalisme en vooral tegen de Christenen. Nu beter dan ooit konden en zouden de Christelijke arbeiders voor de sociaal- democratie gewonnen worden. Enka zon hen bij heele scharen tegelijk bekeeren. In alle oorden van ons land trad zij op, met groote woorden, smalende op Kuyper en andere Chr. voormannen, tar tende een ieder om met haar in 'debat te treden en-met haar vlijmscherpe tong te wonden wie zich lieten verleiden, of wie niet „durfden" tegen baar opkomen. Enka liet zich bewierooken dooi' de partijgenoojen die zich gelukkig achtten met de aanwinst van deze vaardige strijd ster. Hierin is nu een keer gekomen. Haar beweeglijke natuur kan nu een maal niet stilzitten, nog veel minder lang 'zich met eenzelfde zap.k bezig houden. den. Als wijl eerst allen knielend tot Hem hebben gebéden, geloof ik, dat Hij mij den weg zal wijzen, om te doen wat goed is. Ik geloof, zei Betty alvast, d'at va der al den tijd bij ons thuis moet blij ven. Robert, sprak Mevrouw Hardy, de kleine Bet heeft geloof ik heel goed de beteekenis van je toestand begrepen: Wil je je zaak niet allereerst opgeven Hoe kun je daar nu rustig werken? Zou je Üe kracht en het gedrild hebben, onder deze aangrijpende indrukken te arbeiden? Daar heb ik al over nagedacht, ant woordde Hardy. Ja, ik geloof inder daad dat ik in mjjn dagelijkschen arbeid! moet blijven. Ik zie niet in, wat nut het zou hebben, mijn connecties met de Maatschappij te verbreken. Maar zou je dan niet aan de Maat schappij: doen weten, dat je nog maar Mevrouw Hardy kon de woorden niet uit spreken het greep baar nog (e veel aan. Wat zou jij doen Alie? vroeg haar vader aan zijn kreupele dochter, die haar ouders alweer verrast had met verstan dige en practische raadgevingen. Ik zou er aan de Maatschappij niets van zeggen, antwoordde zij na teenig na denken. Dat lijkt mij ook de weg, hernam Hardy, met een blik van begrijpen. Zij zouden het toch niet. begrijpenMijn Zij moet bezigheid! hebben. En deze nu vond zij door deel te ne men in do religieuse saamkomsten waar zij met de moderne dominees valn de Blijde Wereld en enkele Chr. socialistische predikanten in zalen optrad en de schare stichtte met haar sociale morgenpreeken.' Nu dat malle verbond van religieuse geloovigen en niet-geloovigen uiteenge spat is zocht de rustelooze geest van Enka natuurlijk weer naar iets anders. En zij vond het in de agtie voor demo bilisatie, op touw gezet door anarchisten en revolutionaire socialisten, vlak tegen het besluit ha,rer partij in, welke de nood zakelijkheid der gewapende handhaving onzer neutraliteit heeft gedecreteerd. Enka,, hierop door liet Volk gewe zen erkent da.t zij ingaat tegen de partij en haar organisatie. Zij is zelfs aj opgetreden in kameL raadschappelijke samenwerking met Do- mela Nieuwenhuis om de miliciens tot dienstweigering aan tjè sporen, algemeene neerwerping van de wapenen te provo- ceeren, en zoodoende ons land en volk in 't oorlogsgevaar' te storten. Zoo gaat het helaas met Enka al meer den weg af naar beneden. ■Tammer van deze begaafde vrouw. Het zal wel moeilijk gaan, toch ware het gcwenscht dat zij spoedig van hare dwaling mocht terugkeeren. Beknopt overzicht van den toestand. Steeds, duidelijker komt 'tuit dat de uitkomsten bij Verduivjievochten niet in evenredigheid zijn met de verwachtingen. De Duitsehers hebben 17 April voor Douaumont, en 20 April voor Vaux groóte verliezen geleden; aanvulling en aantrek king van nieuwe strijdkrachten is voort durend noodig. Onder meer zijn weer troepen uit Rusland aangekomen, ofschoon daar de sterkte niet zoo schitterend meer is. Ook aan Servië en Macedonië zijn troepen onttrokken, terwijl ook een corps, dat tot dusver ten noorden van de Oise in reserve lag, naar Verdun is gezonden. Zouden die tegenvallers der laatste da gen ook invloed gehad hebben op de toegeeflijke gezindheid der Duitsche re- gcering jegens de vrij hooge en onbillijke eischen der Amerikaansche? Het kan zijn, doch zeker heeft tot deze zacht moedige stemming bijgedragen dat de Amerikaansche nota voor het volk een overbluffende verrassing was. Het volk toch, dank zij de beperking der druk persvrijheid wist heeleinaal niet van hot bestaan van eenig conflict tusschen Duitschland en Amerika af. En nu 't, opgeschrikt dooi' de booze tijdingen uit Washington, zich begint uit te opreken, blijkt dat het in zijn overgroote meerder heid geen oorlog met Amerika wil. In ieder geval Duitschland heeft nu zooveel toegegeven, dat het oorlogsgevaar biet Amerika als afgewend mag beschouwd worden. Wat natuurlijk niet wegneemt dat bij de oorlogen van dezen tijd ook de oor- logsgeruchten hehooren te blijven spreken tot de consciëntiën. De Heiland heeft het. voorzegd dat men in 't laatste der dagen zal hooren van oorlogen en geruchten van oorlogen. Die geruchten zullen ook vanuit Ame- opvolger op het kantoor wondt hoogst waarschijnlijk de jonge Wellman, ten hij is uitnemend in staat, de zaken te doen marcheeren. Ik zal natuurlijk mijn za ken vooraf regelen en Georgè kan mij' een halve dag helpen in de ordening der pa pieren. Maar je Weet ook, Marie, dat ik mijn zaken altoos zóó heb gedreven, dat in geval van ongeluk of plotseling ster ven alles naai' behoorten voortgang kan hebben. Gode zij' dank h!eb ik nu geen Hj'd noodig, om in die dingen op te 'gaan ze zouden mijt afhouden van ernstiger en meer belangrijke plichten. Deze opvatting van Hardy had echter niet den minsten invloted ten goede ge had op zijn zelfzucht. Hij had, gelijk schier alle menschten denken, gedacht, dat hij nog vrij lang leven zoui; de dood zou: den machinist of den conducteur of den stoker overvallen, maar hem toch niet! Dan vroeg Willem ineens: Vader, wilt u George en mij nu van school nemen? Weineen, mijn jongen. Waar zou dat goed voor zijn? Ik wensch van jelui knappe jongens te maken, evengoed als of ik nog 50 jaren te leven had. George zei maar niets. Hij keek z'n vader maar aan, alsof hij nog twijfelde aan diens volle verstand. Toen zijn va der hem even aankeek, ging er een hui vering door Hardy's ziel bij de herinnering ï'ika blijven dreigen. De Yankee kan veel verdragen, maar belemmer' hem niet. in zijn zucht naar- rijkdom, en ver-denk henr niet dat hij op onwaardige wijs tracht rijk te worden, of hij laat u de tanden zien. Zie ook, wat er in de „republiek"' China gebeurt. Daar is de regeering met een deel der bevolking in openbaren oorlog. Ook dit is een oorlogsgedicht, dat niet onopgemerkt mag wegsterven! Wat de gevechten in het Zuiderfront, aangaat, de Oostenrijkers doen al hun best den Col di Lana weer in hun bezit te krijgen. Geen wonder. Deze top beschermt twee belangrijke punten: Cov- vara en Arabba, die ieder een weg ope nen ,het een® naar het Rienzdal, het an dere naar het Eisaehdal met hun he rijk© spoorwegen. De Col di Lana ligt als een wachter voor een natuurlijke invalspoort in Oostenrijksch gebied. Even wel met het bezit van dezen berg zijn de Italianen er toch nog niet. Dan moe ten zij eerst nog ©en paar bergen hebben. Duitschland en Amerika. De Suss ex. Naar een te Zurich ver schijnend blad bericht hebben twee Zwit- sersche opvarenden van dit schip op het Amerikaansche gezantschap te Bern en net Amerikaansche consulaal te Zurich verklaard, dat men hun en andere pas sagiers zoowel in Engelsche als in Fran- scbe havens de passen heeft afgenomen en niet teruggegeven, voor zij de: van hen verlangde verklaring hadden afgelegd, dat de Sussex was getorpedeerd. De„ Ziircher Post" zegt het bericht van hoogst betrouwbare zijde te hebben gekregen en wijst op hel belang ervan voor het conflict tusschen de V. St. en Duitschland. D© universiteit van Berlijn heeft op den eersten paaschdag het volgende tele gram uit New-York ontvangen: „Wij, burgers van de Ver. Staten, voorzitters der German University League of Ame rica betuigen u den oprechten wensch, dat het vrede blijft tusschen Duitsch land en de Ver. Staten. Aangezien wij de twee- landen goed kennen vreezen wij dat Duitschland de boodschap van onzen president als een uitdaging zal opvatten, hetgeen stellig niet in de bedoeling dei- boodschap ligt. Integendeel, wij zijn over tuigd dat de meerderheid van het Ame rikaansche volk de vriendschappelijke be trekkingen wenscht te handhaven. Om het onheil van een onjuiste opvatting te voorkomen, verzoeken wij u dezte onze meening aan het Duitsche volk kenbaar te maken." Het telegram is geteekend door 1.4 per sonen, meest met Duitsche namen. Er zijn echter ook Engelsche. bij; onder an deren Mc Neill en Shepherd. De dienstplichtkwestie in Engeland. Het Lagerhuis heeft gisteren in geheime Vergadering de verklaring van Asquith aangehoord en besproken. Het Lagerhuis was voller dan ooit sinds het begin van dén oorlog. Voor het ge bouw stond een groote menigte om de komst van de ministers gade te slaan. De vergadering werd met de gewone for maliteiten geopend en nadat tel van vra gen op de gebruikelijk© wijze aan de re geering waren gesteld en beantwoord, stond Asquith op en zeide tot den voor zitter: „Ik verzoek u, aandacht te wijlden aan het vreeselijke tafereel, dat hijl in zijn droom gezien had: zijn jongen hij! spel en dranki i f -Vader, zei Betty eensklaps, maar hoe doet u nu met Jim en Clara? Wist U, dat zij geëngageerd waren? Betty! riep Clara vrontwaardigd. Maar zij bond spoedig in, toen zij haars vaders duisteren blik zag. Ze was be angst voor wat er komen zou. Maar Hardy bekeek de wereld dezen morgen van een gansch ongewonen kant. Een dag geleden zou hij Betty's opmer king behandeld hebben gelijk wel meer gebeurde, als Betty haar mondje voorbijl praatte over de meest geheime familie zaken. Hp zou er wat om gelachen heb ben, en hij zou Clara kalm bevolen heb ben, het engaglement af te breken., want James Caxton behoorde immers tot het soort mensclien, waarmee: hij niet graag omging. De Caxtons waren arm; wat meer beteekende: James' vader had be werkt, dat Hardy bij een Raadsverkiezing de nederlaag had geleden. Dat had Hardy hem nooit vergeven. Ep toen hij zag, dat zijn kinderen omgang met de Caxtons hadden, verbood hij hen er aan huis tei komen; met welke gevolgen is ons bekend. Maar thans keek Hardy zijn dochter teer aan en zei Clara, wij moesten hierover eens ernstig spreken. .Ik weet, dat je vader aan het feit, dat hier vreemdelingen te genwoordig zijïi." Volgens het reglement van orde moet de voorzitter, als zijn aandacht wordt gevestigd op het feit, dat er publiek te- geriWoordig is, dadelijk een voorstel in stemming brengen om alle vreemdelingen; te laten Vertrekken. Als dit wordt aart genomen, worden de tribunes onverwijld ontruimd. Eenige lieden maakten in dit geval bezwaar, maai' ten slotte werd het voorstel toch met algemeene stemmen aangenomen ten daarop verdwenen de jour nalisten en htet publiek. Op de Belgische kust. Omtrent hetgeen daar heeft plaats ge had, meldt een Duitsch bericht: Op den ochtend van 24 April Versche nen voor de Vlaamse hie kitst talrijke En gelsche strijdkrachten die uit monitors, torpedojagers (en grootere en kleinere stoomschepen bestonden. Zij[ zochten blijk baar mijnen en legden ook blijkbaar boeien uit, om1 plaatsten voor een bomba r dement aan te duiden. Drie van onze in Vlaanderen liggende torpedo-booten' Voe ren herhaaldelijk uit om de monitors, tor pedojagers, (enz. aan te vallen, dreven hen terug ten belemmerden hen in bet voortzetten van hun wterk. Ondanks he rige tegenwerking, bleven onze torpejdo- booten onbeschadigd. Die Engelsche zee- strijdkrachten verlieten de Vlaamsche kust weer. De blokkade. De regeering' publiceert een lange me morie, door den Engelschen gezant te Washington gisteren aan dten Amerikaan- schen minister Lansing overhandigd als antwoord op de vertoogen der V. S. over de blokkade van Duitschland. Frankrijk antwoordt in gelijken geest. De klacht van de Amerikaansche regeering is zegt de memorie dat de Engelsdie wijze van doen om zich bewijzen te ver schaffen en daarvan gebruik te ma ken over dte vijandelijke bestemming van ladingen naar onzijdige havens, on rechtmatig is. Het juiste antwoord daar op zou zijn dat nieuwe manieren onr goe deren naai- den vijand te zenden, moeten worden tegengegaan door nieuwe metho den om zich van de (eigenlijke bestem ming te vergewissen, ten einde het recht om zulk een handtel te beletten te kun nen toepassen. Onder de feiten, die het noodig maken schepten ten onderzoek naar een havten op te brengen, zijn. deze: vol slagen minachting der Duitsehers van het volkenrecht, hun teigen prijsbepalingen, hun aanvallen op en in dien grond boren van Engelsche !en onzijdige schepen, zon der schepen en ladingen te onderzoeken, het misbruik dat de Duitschters maken van Amerikaansche paspoorten onr dienst plichtige personten en agenten van vijan delijke nationaliteit een Vrijgeleide te ver schaffen, hetwtelk noodig maakt alle ver dachten op schepten nauwlettend te on derzoeken. Onr dit het doeltreffendst te doen is het noodig de schepen naar een haven opi te brengen. tn een bespreking van de lijst van schepen, in dte Amerikaansche nota ge noemd, wier ladingten zijn aangehouden, zegt dè memorieHet meest treffende in de gegevens van deze lijst is de spoed waarmee die schepen worden vrijgelaten en het zteer kleine verlies en de geringe last, waaraan zij in den regel blootstaan. De memorie besluit: Z. M.'s regeering van je houdt en dat hij je graag geluk kig ziet, en Hardy hield' opde ontroering was hem te sterk. En Clara, in tranen uitbarstende, vterliet de tafel. Kom, zei Hardy na een oogenblik pauze, waarin niemand genegen scheen te gaan spreken, laat ons God om wijs herd bidden. George maakte een beweging alsof, hij wilde heengaan. Mijn jongen, riep Hardy hem na, zou je niet bij ons blijven George ging weer zitten; zijn gezicht stond allesbehalve opgewekt. Alie en Cla ra kwamen terug, en toen las Hardy het bekende Zesde hoofdstuk van. Paulus' brief aan de Efezten, beginnende brj de woorden: Gij kinderen, rijt utwten ouders gehoorzaam. Daarna baid hij: een kort ge bed, smeektend om des Heeren zegen over al zijn doen en laten. Toen stond hij op, moedig om den zwaren last op- te nemen, wtelken de groote Verantwoor delijkheid van het nteuiwe leven hem' had opgelegd. Even ging hij naast zijn vrouw zitten, en kuste haar, terwijl de kinderen besluiteloos en Verbaasd erbij stonden. Een zichtbaar blijk van genegenheid bij hun Vader was zóó iets vreemdsoortig voor hen, dat het hun, nu ze htet ge dwongen aanschouwden, onprettig aan deed. (Wordt vervolgd."

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1916 | | pagina 1