Soudei'dag' 6 April SKIS
SOe Jaargang
No. tGO
De Groote Oorlog.
Bericht aan onze Adverteerders.
De Oorlogvoerende
Mogendheden.
Staten-Generaal
Uitgave van
de jNaaml, Venn. LUCTOR ET EMERGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTR AAT 219.
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG.
Drukkers:
Oosterbaan Le Cointre - Goes.
Vanaf heden zullen geen gratis
bewijsnummers meer gezonden
worden voor advertenties van min
der dan 10 regels.
Op aanvrage wordt voor derge
lijke advertenties een bewijsnum
mer gezonden tegen betaling van
5 cent.
Portugal.
II. (Slot.)
\u volgde een lange periode van
partijtwisten. In 1821 was Koning Johan
van Brazilië in Portugal teruggekeerd.
Hij regeerde tot 1828. In 1822 sc-heidde
zich Brazilië van Portugal af. 's Koning»
oudste zoon Peclro werd er koning; en
deed i'n 1826 afstand van den hortin
geeschen troon ten behoeve zijner dochter
Maria II da Gloria. Deze kon echter den
troon pas beklimmen, nadat zij haar
oom Don Miguel, die meerder aanspraak
op de troonsopvolging meende te kun
nen doen gelden, overwonnen li ad.
Van. toen at volgden de binnenlandsche
troebelen elkander snel op. Berst die
der t'altisten, welke vasthielden aan clo
Grondwet (Chartre) van 1826, en Sep-
teuibristen die de invoering, van den de-
ntocratisch.cn reg-eeringsvorm van Sep
tember 1822 verlangden. Tot na 1863
bestreden beide Partijen elkander hard
nekkig. In 1836 kwamen de democraten
aan de regeering en dreven de radicale
grondwet door. Zij wisten zich staande
te houden onder de regeering van Ko
ningin Maria en later die van haar
zoon Pédro V. Onder de regeering van
bodewijk 1, broeder van Pedro, kwam
een verzoening tusschen beicle partijen
lot stand. Doch toen volgde een strijd
tusschen de conservatieven en liberalen,
oftewel regeneradores en progressisten.-
Inmiddels verzwakte het land, en
werd hot steeds inniger aa,n Engeland
verknocht. In 1881 door 'ttractaat waar
bij Engeland het recht verkreeg een spoor
weg aan te leggen van de Delagoabaai
naar Pretoria. In 1890' volgde een nieuw
tractaat, hetwelk door het volk zeer on
gunstig werd ontvangen. Men vond zelfs
op eten morgen het standbeeld van Ca-
muèns met rouwfloers beidekt, een steeds
aangroeiende pelgrimstocht van rotuw-
dragenden legde -eiken -dag bloe-men op
het voetstuk.
Revolutionaire woelingen werden steeds
met geweld onderdrukt. Het ©ene kabi
net verdrong het andere. De Koning
miste de liefde- des- volks. Zijn minder
zedelijke wandel, zijn schulden maken,
steeds hoogere belastingen waren de
oorzaken van zijn geringe populariteit.
In 1908 kwam bet tot een vreeselijk©
uitbarsting, toen op ©en middag de Ko
ning en de Kroonprins beiden, vielen
als slachtoffers van -een moordaanslag.
De: tweede, -eenig overgebleven zoon
des Konings, Manuel, volgde hem op.
Doch hij moest welhaast na. een kort
stondige regeering, zich door een spoe
dige vlucht aan een gelijksoortig lot als
dat hetwelk zijn vader getroffen had,
onttrekken. Portugal werd een republiek,
met dom Manuel Arriaga tot president.
Evenwel nog hielden de partijtwisten
niet op. Zoo hoog liep zelfsi het ver
zet tegen de regeering dat de President
®p 20 Januari 1915 aan generaal de
Gastro de 'dictatuur opdroeg en dez-e
poogde met krachtige hand de onlusten,
die vooral -de garnizoenen hadden aan
gegrepen, te dempen.
De carbonaristen begonnen -echter een
nieuwe revolutie in Mei daaraanvolgen
de, Met behulp van de marinetro-epen
en het garnizoen van Lissabon. Presi
dent en dictator traden af. Braga werd
President, -doch na -een paar maandje^
had ook zijn bestuur uit, en werd hij
opgevolgd door Bernardino Machado. Het
was1 te verwachten dat deze Portugal
m 'dm oorlog zou sleepen. Jammer dat
hij dg- vijandelijkheden begon met -een
onrechtmatige daad; namelijk het beslag
leggen op de in Portugeesche havens]
gevluchte schepen, zulks, volgens zijn
vuoigoran op grond van liet „Angariei-
rech«en; focht dat volgens! alfe des.-
«55tedis! kinds lang fcuite* gebruik
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG,
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. post
Losse nummers
ƒ1.110
„0.05
Prijs der Advertentiën
15 regels ƒ0.511, iedere regel meer 10 ct.
3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Familieberichten van 110 regels ƒ1.
iedere regel meer 10 ct.
is gesteld. De oorlogsverklaring berust
evenwel op oen Iractaat dat door het.
volk nimmer is toegejuicht, dat integen
deel veel bestrijding beeft gevonden.
"'Maar Engeland heeft er belang bij;
het. heeft, schepen noodig.
Jegens üuitschland is clezc oorlogsver
klaring al even onrechtvaardig als die
van Japan; en gelijk Duitschland er heel
zijn bezitting in Oost-Azië bij verspeelde,
kan Duitschland door 't optreden van Por
tugal niets anders dan veel verliezen.
Immers Portugal en Duitschland drijven
saam een uitgebreiden handel.
Engeland weet dit ook wel. En het
ligt heelemaal op clc lijn van zijn uit-
hongeringstaktiek jegens Duitschland om
deze hand-el sbetrekkiïïgcn met één slag
stuk te breken.
Men valk-, -er Portugal echter niet te
hard om. Het kon niet anders.
lil ons vorig opstel stond Cuba, lees
caba.
Voor Schiermonnikoog.
In dank ontvangen: van ide Christe
lijke Meisjesvereeniging te Oost-dijk f2.;
door 'tussch-enkomst van -dhr. K. le Coin
tre 200 halve -centen, van me.j. B. te
Goes fl. Totaal f 569.671/2.
Tweede Kamer.
Altijd verdachtmaking.
Kranig betoog. 't Ontwerp
is anti- dit en anti- dat maar
nietA.-R. Een verdediger
aan 't woord. Wat Lohman
wil.
We kullen geen woorden meer vuil
maken over h-et feit, dat de regeering
heeft gemeend de politieke worsteling in
het Parlement te moeten heropenen met
een principieel© aangelegenheid als de-
Ouderdomswet.
'tls mosterd na den maaltijd en
boter aan den galg gesmeerd, want ter
linkerzijde i-egt men zich er blijkbaar op
toe onze go-ed-e bedoelingen mis te ver
staan en in een valsch licht te stellen.
Rechts heeft gedaan wat het kon, om
de onvoorzichtige plannen te verijdelen,
doch oogstte niets dan smaad, zoodat
wij nu wel mee moeten.
De jserieus ingezette strijd is tot he
den op ernstige wijze voortgezet. D-e- Vis
ser heeft zijn beste beentje voorgezet, en
in een ferm betoog, zakelijk en bezielend
tevens, -den linkschen. 'heeren beteebend,
wat wij omtrent Armenzorg en Staats
pensioen leeren.
Hij kwam krachtig op tegen de voor
stelling van mr. Treub als zou Armen
zorg den arbeider wel vernederen en het
Staatspensioen niet. En terecht; immers
Armenzorg past zich nog aan bij de wer
kelijke behoefte van het lieven, terwijl
Staatspensioen niets dan een mechanische
bedeeling geeft.
Als men van recht-en tegenover gunstenl
wil .spreken, dan verleent de wet-Talma"
rechten op grond van premiebetaling, en
de wet-Treub alleen gunsten, en nog wel
gunsten van twijfelachtige waarde.
Het ontwerp-Treub verbreekt het com
promis dat bij de Armenwet van 1912
is aangegaan. Er is geen aansluiting aan
het bestaande; het volk wordt in den
waan gebracht, dat het vernederend is,
iets aan te nemen van de Kerk, maar
dat het niet vernederend is datzelfde aan
te nemen van den Staat. Hij dringt zich
tusschen de Kerk en haai' armen in, en
verbreekt de schoonste en mooiste uiting
van het particuliere- initiatief.
Om -al deze redenen zullen wij ons
ten krachtigste tegen liet ontwerp moe-'
ten verzetten.
Tls anti-sociaal.
'tls in strijd met de zedelijke verhef
fing der -arbeidende klasse.
'tls een anti-kerkelijke wet, omdat ze
op kerkelijke armenzorg een smet legt.
't Is anti-nationaal, omdat het ingaat
tegen de beste traditiën van ons volk
en slechts harmonieert met de internatio
nale sociaal-democratische idealen, die in
h-aar wezen anti-nationaal zijn.
l>e heer Kooien (r.-k.) kwam zeer te
recht op tegen den door de regeering
voor dit. ontwerp gekozen naam; immers
zij wijst den eisch der Staatspensionneer-
ders a.f, maar plakt een valsch etiket
op de wet. Dan ontwikkelde hjj nog ve
lerlei bezwaren tegen de regeling, waar
mede d-e gemeentebesturen worden be
last, die veel minder onpartijdig zullen
zijn dan de Rijksbank, omdat zij belang
bjj de financieels regeling hebben.
De deskundige o.-b. afgevaardigde-
Saoeeli Henkemaos noemde het, ontwerp;
„oen zeor bruikbare regeling voor een-
achterlijk volk".
Hij wees er op, dat de regeering inzake
de uitvoering der Invaliditeitswet lang
niet vrij-uit gaat, en dat de lichtvaardig
heid, waarmede de regeering nu een uit
stel van drie jaren in 't zicht stelt, on
verschoonbaar is.
Hel heeft dus niet ontbroken aan ar
gumenten tegen liet rege-eringsontwerp,
noch aan ter zake kundige woordvoerders,
die deze argumenten konden ontwikkelen.
Eén verdediger is gisteren nog aan het
woord gewe-est.
De Muralt.
Zóó ,als deze goede mail de slaats-
bcdeeling verdedigt, keurt hij eigenlijk
alles wat verzekering is, af. En toch
willen zelfs de socialisten maar een klein
deel der verplichte verzekering door
staatsuitdeeling vervangen. De arbeiders
zouden de premie voor de ouderdoms
renten moeilijk of onmogelijk besparen
kunnen, aldus n.l. de heer De Mu
ralt, maar voor de overige sociale
verzekering wil toch maar de algeheel©
linkerzijde negenmaal zooveel premie hef
fen als voor de ouderdomsrente noodig
is. Welk stelsel men volgt is ook vrijwel
onverschillig, zegt de heer De Mura.lt,
én uit -een oogpunt van nationale econo
mie èn voor wat den arbeider betreft.
Vanmorgen zou Aalbers-e h-et ontwerp
bestrijden
Lohman heeft intusschen een amen
dement voorgesteld. ITij wil het 1ste
lid van art. 1 als volgt lezen:
1. leder, -die aannemelijk maakt, dat
hij: a. behoeftig is-; b. niet na hef be
reiken van den leeftijd van 65 jaar
onderstand heeft genoten van een ge
meente of van een instelling van wel
dadigheid, -en, indien hij getrouwd is
c. -clat ook zijn echtgenoot© behoeftig
is; heeft indien hij den leeftijd van .70
jaren bereikt of overschreden heeft, recht
op een ouderdomsrente, voor zoo-ver hij1
niet op grond van andere art. dezer wet
is uitgesloten.
Bij aanneming van dit amendement
zal art. 53 moeten luiden: Dez-e wet
kan worden aangehaald onder den naam
van S t a a t s a r m e n z o r g w -e t„
De toelichting luidt: Geen verande
ring wo-r-dt bedoeld in de strekking van
het wetsontwerp; alleen dit: er zij waar
heid in staatsbeleid, ook op wetgevend
gebi-ed
Beknopt overzicht van dsn toestand.
Op het Verdun-front is de laatste, da
gen weer met groote heftigheid gestreden,
zonder dat echter eenige verandering van
beteekenis in den toestand is ingetreden.
Hot is zooals we gisteren reeds ver
onderstelden: de tegenstand der Fran-
sehen wint met den dag aan beteekenis,
zoodat, van de Duitsch,ers al grooter in
spanning geëischt wordt, willen zij, hun.
sch,uifeltocht ter omsingeling van Verdun
tot een goed einde brengen.
Zij ziullen intusschen nog veel geduld
moeten oefenen, want 't gaat nu langza
mer dan ooit.
Een zonderlinge beschouwing ko-mt voor
in een Engelsch blad.
Het gelooft, dat d-e Engelschen in liet
.Westen zullen doorbreken, wanneer zij.....
aan het heele front beide aan mannen en
kanonnen een meerderheid hebben van
twee of -drie tot één en wanneer de-
generale staf althans in het .eerste sta
dium van den aanval van een meerderheid
van zes tegen een zeker is.
Eilieve, dat zal men het blad wel eens
niazeggen. Doch -eer 't zoover is
Het blad gelooft, dat dit jaar wel ver
streken zal zijn voor 't zoo-ver is.
Dat zal wel waar zjjn. En nog wel
mieer jaren
„Dat beduidt -een verschrikkelijke tijd
en geldverspilling, zegt het, maar een
besparing aan manschappen. Overigens
kunnen wij- de politieke plannen van
Duitschland evengoed in Turkije of o-p
den Balkan verijdelen als in Frankrjjk;
Wij hebben nooit aan een doorbraak van
de Duitsche linie geloofd, althans niet bij
de tegenwoordige krachtsverhouding. Het
is wel mogelijk, dat die zich reeds veeli
meer ten onzen gunste heeft getwijzigd
dan wij weten, maar ook dan moeten
■wjj zeggen, diat de openbare meening op
gevaarlijke wijze van de gedachte- aan'
doorbraak bevangen is. Het volk behoort!
de verschillende mogelijkheden van den
strategischer! toestand even nauwkeurig
te overwegen -als de regeering. Er is geen
korte weg naar de overwinning".
Hier komt de aap uit de mouw-, en
wel in -den vorm van een erkentenis,
dat voorloopig niet aan een overwinning
der Engelschen gedacht moet worden.
Ja sterker, (dat er nooit ann gedacht
aal kii.riv. worden, immers zij zUllevi
nimmer een meerderheid krijgen van 2
tegen 1. Daarvoor ontbreken hun de noo-
dige mannen.
Inderdaad, een zonderlinge erkentenis,
maar toch nog al eerlijk. Wij weten nu,
da.t van -die zijde een militaire beslissing
niet zal worden uitgelokt.
Op het, oostelijk gevechtsterrein bepaalt
zich de strijd tot de beschieting door de
artillerie. Nu do wegen nog onbegaanbaar
zijn en dus infa-nterie-actie bijna onmoge
lijk is, worden de linies van de beide
partijen onder voortdurend geschutvuur
genomen. Voornamelijk in het noordelijk
deel van de linie, in het gebied tusschen
Riga en Dunaburg en meer zuidelijk in
de menenstreek van Postawy wordt met
ontzettende volharding geschoten. Het
doel van de Duitscheirs schijnt daar te
zijn het bezetten van het bruggenhoofd!
bij Uxkül. Doch de daarop ondernomen
aanvallen werden afgeslagen. Het Rus
sische leg-erbericht meldt, dat Ëij Mago-
loska de Duitschers genoodzaakt waren
hunne onder water geloo-pen loopgraven
te ontruimen.
Overigens bepaalt zich de strijd tot
luchtgevechten, en tot het werpen van
bommen op de verschillende posities en
verbindingsweg-en idoor de luchteskaders
der beide partijen.
In Armenië blijken de Russen den Tur
ken uu weer in het gebied van den bo-
ven-Djoroch een kLap te hebben toege
bracht.
Immers de Russen trokken het da.1 over
en namen de „geweldig versterkte- berg
massa's van 10000 voet hoogte". Ze zou
den 3 compagnieën Turk-en gevangen ge
nomen hebben
D-e Turksche tegenstand schijnt hier dus|
wel gebroken te zijn.
Wat Duitschiand wil.
De Duitsche rijkskanselier liield in den
Rijksdag een lange redevoering, waaraan
we voorloopig het volgende ontleenen
De vijandelijke regeeringen hadden hare
volkeren wijsgemaakt, dat wij met onze
militaire kracht naar het einde gingen,
dat wij geen manschappen meer hadden
en het moreel van onze troepen onder
mijnd is.
Ik denk dat de slag bij Verdun hen
wel tot andere gedachten zal brengen.
De met geniaal beleid voorbereide opera
ties worden door onze heldhaftige troe
pen uitgevoerd; tegen den met opoffering
en dapperheid strijden dén vijand behalen
zij voordeel op voordeel.
Zoo is dan ,de militaire toestand op
alle fronten zeer goed; hij beantwoordt#
geheel aan onze Verwachtingen.
Toen ik den 9-en September onz'e be
reidwilligheid te kennen gaf om over den
vrede te spreken, zoide ik, dat ik va.n
eenzelfde bereidwilligheid bij de vijanden
geen spoor bemerkte. Dat ik daarin ge
lijk had, blijkt uit alles, wat intusschen
gebeurd is. Wa.t. wij van do staatslieden
in Londen, Parijs, P-etrogrado en Rome
hoorden, is zoo- eenstemmig, clat ik daar
op niet nader behoef in te gaan.
Neen niet, ten itweedea male mag
Rusland aan de onbeschermde grenzen
van Oost- en iW-est-Pruisen zijne legers!
laten opmarcheerenniet ten tweeden
male zal met Fransch geld het Weich-
selland als invalspoort tegen het onbe
schermde Duitschland worden ingericht.
Evenmin zal iemand gelooven, dat wij
in het Westen de streken, waarop het
bloed van ons volk is gevloeid, zonder
volkomen zekerheid voor onze toekomst
zullen prijsgeven. tWaj zullen ons reëele
waarborgen verschaffen dat België -niet
een Fransche of Engeische vazalstaat
wordt en zoowel uit militair als econo
misch oogpunt tot een bolwerk tegen
Duitschland gemaakt wordt. Ook liier doet
het noodlot geen schrede terug. Ook hier
kan. Duitschland de ongehoord, lang on
derdrukten Vlaamschen volksstam niet
weer aan de- verwaalsching prijsgeven^
maar Duitschland zal dezen volksstam
een gezonde en ©en met zjjn rijke ta
lenten overeenkomende ontwikkeling ver
zekeren op de basis van zjjn Nederland
se he taal en aard. j
Wij willen buren hebben, die zich niet
opnieuw tegen ons aaneensluiten, om ons
clood te slaan, maar niet wie wij én
die met ons' arbeiden tot wederkeerig'
voordeel.
Waren wij voor den oorlog België'si
vijanden? Werkt de vredelievende arbeid
in Antwerpen niet. mede en was onza
vlijt niet zichtbaar in zijn welvaart?
Hebben wij tijdens clen oorlog er niet
naar gestreefd het. leven van het land)
weer te doen opleven in zoover d# oor
log zulks; mogelijk maakte?
De- herinnering aan den oorlog zal it#
het zwaar geteisterde land lang natril
lenmaar wij zullen in ons wedebzlijdseh
belang nimmer dulden, dat daaruit nieu
we oorlogen groeien.
De jongste conferentie van Parijs be
vestigde wederom de vernietigitigseischen
van den vijand. Dal is pure waanzin.
Niemand kan, zooals de oorlogservaring
geleerd heeft, op ©te verplettering van:
Duitschland rekenen.
Helaas toonen de socialisten in hei#
buitenland geen neigingen tet vrede. Tot
op dat oogenblik zullen wij het vaderland
verdedigen. (Levendige toejuichingen).
Met de verdediging des lands bescher
men wij tegelijkertijd de levensbelangen
der Duitsche industrie, verdedigen wijt
ons zelf. (Herhaalde toejuichingen).
Even beslist spreken wij ons tegen de
strevingen naar overweldiging van vreem
de landen uit.
Onze militaire toestand is gunstiger danl
ooit te voren. Des te beter kan ik, zon
der vrees voor misvatting, uiting geven)
aan het verlangen van mijn partij naar
een vrede, welke de onafhankelijkheid van
Duitschland, de ongeschondenheid van het
rijk en zijn economische, ontwikkeling en
vrijheid verzekert.
Als wij het Engeische uithongerings-
plian met den onderzeeërsoorlog beant
woorden, kan niemand zich daarover be
klagen. (Instemming). Engeland maakt
zonder eenige consideratie gebruik van
het zéehuitrecht. Daartegen is de onder
zeeërsoorlog slechts een maatregel van
'zelfbehoud, waarbij de rechten der neu
tralen zorgvuldig moeten geëerbiedigd
worden. Daarmede houdt onze onder
zeeërsmotie aan de commissie rekening.
Voor ons gaat het om een maatregel
van noodzakelijke zelfverdediging.
De rede maakte op d-e eerste plaats
indruk -door d-e -rustige zekerheid, waarmee
de toestand werd gekenschetst en die
reeds in het voordeel van. Duitschland.
was beslist.
De groote indruk werd gemaakt dooi
de plechtige verzekering, dat Polein en
de Oostzeeprovinciën nooit meer onder
Russisch knechtschap zouden terug koe
ren, hetgeen in het Huis een spontanen
bijval vond.
Met diepe aandacht volgde het Huis:,
ook de uitlatingen van den rijkskanselier
over België, waarbij het. opviel dat -dei
rijkskanselier herhaaldelijk van „onze
buren" sprak.
Korte Oorlogsberichten,
Ook Dinsdag is langs de Dollarr
stranden telkens kanongebulder gehoord.
- Volgens bericht, uit Washington heetf#
het ministerie van buitenlandsche zaken
een beëedigde verklaring ontvangen, dat
een matroos van de „Manchester Engi
neer" de periscoop van een duikboot heeft
gezien, juist voordat het schip in demi
grond werd geboord. Een matroos van
de „Manitoba" heeft- een gelijke verkla
ring -afgelegd.
In Italië moet de lichting 1897 in
geschreven worden. De afgekeurden vain,
de lichtingen 18821885 en 1895 wo-r-
den herkeurd.
Groot-Berlijn zal met 15 April zijn
vleeschkaarten hebben. Waarschijnlijk 150
gram per hoofd en per dag.
Reuter meldt, dat geen der Duitsche
luchtaanvallen schade heeft, toegebracht!
aan munitiefabrieken.
Het door de oentralen bezette gebied
van Servië zal voortaan als een afzon
derlijk lolgebied worden behandeld.
'Alles wordtduurder. De- „Köl-
nische Zeitung" laat een inzender aam
het woord, die een vennakelijk voorbeeld)
geeft van den stijgenden prijs van alle
levensmiddelen. Deze vertelt, dat hij eens!
in het jaar voor do zeer kleine Austra
lische visschen, die het aquarium van
'zijn vrouw bevolkten nieuwe voorraden
levensmiddelen moest opdoen. Deze dier
tjes hadden een bijzondere voorliefde voor
Watervlooien -en wel in gedroogden toe
stand. In den goeden vredestijd, zoo: "ver
telt de inzender, kostte een zak met on
geveer honderd gram inhoud 20 pfenning
Dien kleinen winkel, waar sedert jaren!
een groene papagaai wantrouwig met het
een© oog toegedrukt, in het venster de
ontwikkeling -der ijzerindustrie overdenkt,
kan ik van mijn woning in een half
uur met de electrische- tram bereiken.
Onlangs was weer nieuwe voorraad, noo
dig. Ik Wachtte, zooals altijd, tot de win
kel leeg was, vatte moed, trad binnen,
legde twee ijzeren tien pfenning stukken
op tafel en zied. bescheiden: Juffrouw, ik
wou! graag gedroogde watervlooien. Ik
kreeg ook mjjn zak. De juffrouw wend:
echter bedrukt, toen zij de twintig pfen
ning zag. „Die kosten tegenwoordig tweei-
en-dertig pfenning" "zei zij. Ik stotterde,
verlegen zoo iet» ra» waarom, waarvoor
