No. 144
Zaterdag 18 Ulaart 1916
30e Jaargang
EERSTE BLAD.
De Groote Oorlog.
Oit de Pers.
Binnenland.
Oit nummer bestaat uit twee bladen
Watersnood.
ff
ff
Uitgave van
de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 219.
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG.
Drukkers:
Oosterbaan Le Cointre - Goes.
BERICHT.
Zij, die zich met ingang van 1
April a. s. op „De Zeeuw" abon*
neeren, ontvangen de tot dien datum
verschijnende nummers gratis.
Wij ontvingen nog voor de slachtof
fers van den Watervloed:
Van M. de B. te Goes flO; door tus-
sChenkomst van boekh. Fajioy van P.
te St. Laurens f'2; van Tip-Top1 te Axel
15van eenige kinderen der Chr. school
te Aagtekerke f 4,15van A. M. A. netto-
opbrengst Zanguitv. Chr. Zangver. Excel
sior te Waarde op 8 Maart 1.1. f 10,50.
Totaal mot inbegrip van de reeds vroe
ger verantwoorde bedragen f2139,56.
Schiermonnikoog.
Met hartolijkeii dank ontvingen wij door
bemiddeling van den heer Le Cointre
van P. te Goes fl en van N. N. te
Kloetinge fl. (Een gift van ,,L." in een
onzer vorige mommers berustte op een
misverstand, en vervalt derhalve). Voopts
van mevr. N. B. te 's Gravenhage f2,50.
Totaal f 450,62A
In Het Chr. Schoolblad verant
woordt D. meerdere giften uit Zeeland
voor Schiermonnikoog ontvangen; onder
anderen J. v. H. te Grijpskeite f50.
11. schrijft er bij': Nog van velen wordt
antwoord en zending verwacht. Men late
niet te lang wachten. Schiermonnikoog,
„het bolwerk van het modernisme in het
Noorden", moet zijn opgericht toeken te
gen den geest die vain Christus afvoert,
met onze hulp mogen behouden".
Een vrijzinnig Kerkblad schreef in
Augustus van bet vorige jaar, toen met
den schoolbouw een aanvang was ge
maakt „Vrijzinnigen wij doen een be
roep op u. Schiermonnikoog is genoemd
een bolwerk van het modernisme in het
Noorden. Welnu, ons bolwerk moet hecht
en sterk zijn, nu sterker dan ooit te
Voren".
Welnu, dat gunnen wij den vrijzinnigen
wel, mits de Chr. school aldaar- slechte
bloeden moge.
Het (on)geval—DeUong.
De leiders in de openbare-onderwrjs-
woreld hebben zich hoogst berispelijk uit
gelaten naar aanleiding van de quaestie-
Dle Jong.
Men weet dat de onderwijzer De Jong
in vrije liefde dus zonder wettelijk hu
welijk, samenleeft, en daarom door den
Amsterdamschen gemeenteraad werd ge
schrapt van de lijst van benoembaren
bij 't openbaar onderwijis.
Dlezo goede maatregel is door den
„Bond" iafgekeurd in een recpiest aan
den Raad. Tevens hebben enkele onder
wijze rsorgianen bet voor den heer De Jong
opgenomen. Meerderen vonden zelfs in
vrije liefde heelemaal niets onzedelijks.
Een staatkundig unie-liberaal blad Het
Vaderland, redacteur de heer Rood-
hjuijzen, lid der Tweede Kamer en oud-
leeraar bij bet Middelbaar- Onderwijs,
flphtte „dat menschen die in vrij huwelijk
leven even braaf en zedelijk kun.-
nen zijn als de onder den Burgerlijken
Stand aaneengesmeden".
Het Hoofdorgaan der Openbare Onder
wijzers sloot zich hierbij aan. Het schreef
„Vrije verbintenissen kunnen even
respectabel zijn als wettige huwe
lijken, maar het groote publiek heeft er
nu eenmaal op tegenDie beste op)
lossing zal wel zijn dat de betrokkene
tracht over zijn beginselbeZwaren heen
te etappen. (Hij en zij) zullen niet min
der vostgeschakeld zijn in lief en leed
tó hun gang naar 't Stadhuis dan daar
voor. Mogeljjk zelfs meer, omdat een van
hen een principe heeft willen ten offer
brengen voor 't wettelijk bezegelen van
den bestaanden band".
Welk 'n. cynisch taaltje'. Welk 'n mal
begrip van zedelijkheid spreekt er uit!
Wat 'n bedenkelijke opschuiving spreekt
er uit naar de leer dat „deugd en on
deugd hebben stuivertje gewisseld". En
wat 'n ondermijning van de openbare
school komt er bij aan het licht.'
Inderdaad, het geval-De Jong wordt
voor de openbare school een ongeval;
en dat nog wel' door toedoen van de
opienbare onderwijzers zeiven.
De taak der vrouw.
Nu er zooveel stemmen uit vrijzinnige
kringen opgaan, om, met miskenning van
dc roeping der vrouw haar meer dan
noodig* is man het openbare leven te
doen deelnemen, kan het zijn nut heb
ben het 'volgende citaat te lezen uit een
brief van den beroemden Amerikaaiischen
volksprediker T. de Witt Talmage, ge
richt aan zijn zuster:
Mijne zustor! laat u niet verbijsteren
of in de war brengen door die menschen,
die meenen, dat. het huishouden en dé
opvoeding der kinderen een te onbetee-
kenende loopbaan is voor een vrouw, en
die van u willen hebben, dat gij u meer
openbaai- beweegt en op de podiums u
zult laten zien en hooren. Daar zijn vrou
wen, die een bepaalde roeping hebben
voor buitenshuis en geloof heusch niet,
dat ik zal duiven spotten met haar be
langrijke roeping.
Maar mijn meening is, dat de vrouw,
die haai- man sterkt tot het welk, dal
hij op deze aarde te doen heeft, en die
haar kinderen zóó ver brengt, dat zij
een nuttige positie in de maatschappij
bekleeden, méér doet voor God en voor
de menschen en voor haai- eigen geluk,
dan wanneer zij gestaan had op alle po
diums hier te lande en het hoofd was
geweest van honderd bewegingen.
Mijn moeder heeft nooit op de Zen
dingsbijeenkomsten een redevoering ge
houden, en ik weet niet of zjji er zelfs
den moed toe zou gehad hebben om vóór
of tegen te stemmen zóó bescheiden
was zij; maar zij. heeft haar John opge
voed, die nu sedert veertig jajren in
China en Amoy het Evangelie heeft ge
predikt. Was dat niet veel' beter en meer
der'?
Vergelijk zulk een vrouw met een van
die haffiauwvaJlende, altijd poseerende,
lichtzinnige, getrouwde coquette's uit on
ze nieutw-modische salons
Wat de wereld tegenwoordig noodig
heeft, dat zijn ongeveer vijftigduizend
echte ouderwetsche moeders, vrouwen die
het weer kunnen toonen, dat er geen
grootscher, machtige!' en verhevener in
stelling qp aarde is, dan wat wij gewoon
zijn „ons thuis" te noemen.
Daar zijn thans nog wel veel goede
en Jtrouw© vrouwen en moeders, mis
schien meer dan er ooit zijn geweest;
maar Men zij oppassen: want daar zijn
tegenwoordig dingen in de lucht, die de
vrouwen zouden willen doen gelooven,
dat haai- voornaamste terrein van in
vloed buitenshuis is, in plaats van bin
nenshuis.
f
iie „Tubantia."
Het verhaal van een dei-
geredden.
De kunstschilder, Herman Gouwe, die
aan boord van de „Tubantia" naar Span
je vertrok en gered werd, vertelde aan
de redactie van de Maasb., dat toen om
half drie het schip getroffen werd, de
passagiers onmiddellijk door den scheeps
hoorn weiden gewaarschuwd.
De paniek was over het algemeen niet
erg, doch het uitlaten van de sloepen
liet te wenschen over, daar de bemanning
hierin niet zeer bedreven scheen.
De sloep, waarin Gouivve zat, werd zoo
scheef te water gelaten, dat een der in
zittenden over boord viel', doch later ge
red werd.
Men zag nog lang het zoeklicht over
net water gaan.
Ook onze zegsman nam met absolute
zekerheid waai-, dat het schip getoype-
deerd wend.
Met andere opvarenden weid lót door
de „Breda" opgenomen.
Om half vijf was de zee kalm en het
weer goed, terwijl de maan helder scheen.
Dertien pren lang stonden de gered
den in de bekrompen ruimte van de
„Breda", waar de equipage zoo goed mo
gelijk hielp en koffie en scheepsbeschuit
gaf.
Onze zegsman kan niet begrijpen, dat
geen menschenlevens verloren gingen,
daar hij' een sloep zag omslaan.
De .meeste menschen waren gedeelte
lijk gekleed, andere kwamen nog in de
kens gewikkeld te Amsterdam aan, ter
wijl zij alle bagage verloren hadden.
Onze zegsman zeide nog dat het varen
in de sloepen onbeholpen ging.
De „Breda" werd voortdurend door een
greote vrachtboot geëscorteerd, daar de
„Breda zelf slechts een klein schip is
Eén passagier heeft den ondergane van
de „Katwijk en ide „Mecklenburg" ook
meegemaakt.
Algemeen wordt verondersteld, dat de
torpedeering veiband hou|dt met den oor
log met Portugal, daar de boot een Por-
tugeesche haven zou aandoen.
Met betrekking tot de ramp van de
„Tubantia" verneemt de „Korresponde.-iz
Norden" van (welingelichte zijde, ;dat het
reeds bij voorbaat vaststaat, dat geen
Duitsche duikboot bij de scheepsramp be
trokken is geweest.
Gelijk te Berlijn moet worden aange
nomen, is de „Tubantia" waarschijnlijk
op een' Engelse he mijn geloopen.
Het wegzinken van het schip.
Een der opvarenden, die het schip heeft
zien zinken vertelde: Eerst ging het met
den kop omlaag en daarna maakte het
slagzij. 'Nadat het in de golven verdwe
nen was, zag hij nog' eonige malen do
toppen der sclioorsteenen bovenkomen
de masten waren afgebroken. Zeer kort
tevoren hebben de kapitein, een der of
ficieren, de marconist en de timmerman
als laatsten het schip verlaten. De zegs
man zag, hoe op dat oogenblik de ge
zagvoerder en do anderen, in diens sloep
aanwezig, opstonden en eerbiedig liet
hoofd ontblootten. Toen de „Tubantia"
verdwenen was, was de- heele zee met
wrakhout als bezaaid.
Getorpedeerd.
De medeelingen, welke door den ka
pitein van de „Tubantia", de officieren
en do bemanning aan de directie van den
Kon. Holl. Lloyd werden gedaan, komen
op het volgende neer:
De vierde stuurman stond op de brag
het -schip zou juist voor anker gaan
om den morgen af te wachten toen
hij aan stuurboord in hel donkere water
een witte streep zag, blijkbaar de bellen-
baan Van een torpedo, die met groote snel
heid op het schip aankwam.
Kijk, kijkriep de vierde stuur
man, en de eerste officier, die- eveneens
op de brug- was, zag mede do bellenbaan.
Op het geroep van den vierden officier
kwam de kapitein, die in de kaartenhui
op1 de brag was, naar buiten en op
hetzelfde oogenblik was de „Tubantia"
getroffen. Ook de man in het kraaien
nest had ide bellenbaan gezien.
Twee sloepen met geredden hebben een
zwak zoeklicht waargenomen. Zij roeiden
er heen en riepen om hulp. Het zoek
licht werd op ©en der sloepen gericht.
In een der sloepen meent men, in da
richting van het zoeklicht, iets gezien
te hebben, dat op een omgekeerde boot
leek naar men veronderstelde een
onderzeeër of een torpedoboot.
De directie is overtuigd; dat geen dei-
passagiers is omgekomen. De kapitein
heeft alle hutten laten inspecteeren, al
vorens van boord te gaan en geen der
schipbreukelingen heeft er iets van ge
zien, dat er iemand zou verdronken zijn.
Vermoed wordt, dat de beide nog .ont
brekende passagiers een Rus en een
Üostenrijksche zoodra zij aan land
kwamen, een onderkomen hebben gezocht.
Korts Oorlogsberichten.
Kardinaal' Merc-ier zegt in een nieu
wen herderlijken brief, dat de geallieer
den zeker de overwinning zullen beha-
len.
In de provincie Brandenbuirg is we
gens gebrek aan meel' door de autori
teiten aan de bakkers verboden tot 19
April' koeken te bakken. Bakkers, die zich
niet aan deze verordening houden, worden
gestraft met een gevangenisstraf van 6
maanden of 1500 mark boete.
Te München-Gïadbach wordt bin
nenkort door do autoriteiten een belas
ting opi katten ingevoerd. De belasting
zal per jaar- 15 mark (f9) voor elke kat
rijn.
Duikboot opgebracht. Uit
IJmuiden wordt aan de N. R. Ct. bericht:
Het Nederlandsche stoomschip „Ber-
kelstroom", van Londen binnengekomen,
moet gezien hebben, dat een groote
Duitsche duikboot de Theems werd op
gebracht. Vermoedelijk is het de U 7 ge
weest.
Ongeval in een munitiefa-
b r i e k. In do munitiefabriek te Möllers-
dorf (Oostenrijk) had eergisteren bij1 het
hanteeren van gevulde patronen een onge-
val plaats. Het lokaal, waarin gearbeid
werd, werd voor- een gedeelte verwoest.
W aarschijnlijk heeft de arbeider, die do
patronen hanteerde, er een laten vallen.
Het springen van deze patroon, deed ook
een deel der andere patronen ontploffen,
waardoor vier menschenlevens verloren
gingen.
Voor korten tijd had een dergelijke on
geval plaats, dat ontstond, doordat een
arbeider uitgleed en op een met projec
tielen gevulde kist viel. Hierbij zijn vijf
personen aan hun kwetsuren bezweken.
Het gerucht was verspireid, dat 't een
onploffing gold, waarbij honderden men
schen gedood zijn. In werkelijkheid had
het ongeval, afgezien van de genoemde
verliezen aan menschenlevens, slechts
een snel' gebluschten brand ten gevolge,
zonder dat hierdoor de geringste storing
in het bedrijf ontstond.
Brand i neen hospitaal. Naar
men uit, Konstantinopel verneemt, werd
eergistemamiddag het hospitaal van het
Hongaarsche Roode Kruis aldaar een
prooi van leen hevigen brand.
In Ijiet 'hospitaal waren 325 meest zwaar
gewond© soldaten ondergebracht. Onder
de zieken ontstond een groote paniek.
Aan de bewakers gelukte het ai de zie
ken in den tuin van het hospitaal' over
tc brengen.
De dienstplicht in Enge
land. De „Daily Mail" schrijft, dat vele
jongelui, die zich voor den dienst hadden
opgegeven, verhuisd zijn, zoodat hun toe
gezonden oproepingen als onbestelbaar- te
rugkomen. Ziji zullen thans nog een waar
schuwing ontvangen en indien ze zich
daarna niet melden, beschouwd worden
als deserteur.
Het Fransche communiqué meldt:
Ten Westen van de Maas nam in den
loop van den nacht het bombardement
in streek Béthincourt-Cumières af.
Na hun bloedig échec van gisteren her
nieuwden de Duitschers hunne pogingen
tegen den Mort-Homme niet.
Ten Oosten van de Maas werd de ver
sterking van het bombardement van acht
uur' af gevolgd door een reeks hevige
offensieve gevechten, gericht tegen de
Fransche stellingen van het dorp en het
fort Vaux.
Achtereenvolgens werden door de Duit
schers rijf aanvallen met groote effectie
ven in deze streek ondernomen zonder
eenig succes. Twéé aanvallen waren ge
richt op het dorp; twee op de hellingen
van den top, waarop het fort staat. De
laatste aanval trachtte op te rukken uit
een hollen weg ten Zuid-Oosten van het
dorp.
Al' deze aanvallen werden gebroken door
het veirsperringsvuur der Franschen en
hunne machinegeweren en kostten den
Duitschers belangrijke offers.
In Woëvre wederzijdsehe kaaonnades bij
Pont-a-Mousson
De „Tisbantid."
Enkele persstemmen ovèr de torpedce-
l'ing van de „Tubantia"
„De Maasbode" merkt op
11© omstandigheden waaronder de tor
pedeering plaats greep, doet denken aan
hetgeen de „Katwijk" overkwam, die
eveneens geankerd lag toen haar het ver
raderlijk projectiel in de zijde drong.
En evenals toen lijkt ook nu het verre
gaand roékelooze optreden, der Duitsche
marine buiten kijf.
Het lijdt geen twijfel of ook dit keer
zullen verontschuldigingen en aanbie
ding van schadevergoeding vanwege het
Duitsche gouvernement niet achterwege
blijven. Maar de vraag dringt, of bij zoo
Veelvuldige recidive van den kant der
Duitsche Zee-officieren de Nederlandsche
lijdzaamheid dient te blijven b rusten in
dezen toestand en er ook niet mag ge
vorderd worden van de bevriende Duit
sche regeeiing, dat zij de noodige waar
borgen stelt tegen herhaling van soort
gelijke „vergissingen", wier frequentie
doet vermoeden, dat het met de ge-
wenschte omzichtigheid ten deze weinig
ernst is.
De „Nieuwe Rotterdamsohe Courant"
schrijft, dat aan opzet, of met opzet ge-
lijikstaande verregaande onkunde of na
latigheid, nauwelijks kan worden ge
twijfeld.
De „Tubantia" wasi maar niet het
eerste het beste vrachtschip, zooals er
zoovele zijn, en die licht met elkaar kun
nen worden verward. Het siobip behoorde
tot die soort van weinig talrijke sche
pen, welke elk zeevaarder, die wat be
langstelling heeft in zijn Vak, kent. Het
schip behoort daarenboven tot een
stoomvaartlijn, waarvan v aarplan en
vaarroute bekend zijn. Elke oorlogsvaar-
der, die ©enige vteraaatwoordel ijOche id
voelt, moest er van op de hoogte zijn,
dat het schip vannacht bij de Noord-
hinder voorbijkwam. Wanneer dus in
het donker het was omstreeks half
3 's nachts, toen het schip werd getrof
fen bij Noordhinder maai- luk raak op
een voorbijgaand groot schip een tor
pedo is afgeschoten, moet degcen, die
daartoe order gaf, met groote waarschijn
lijkheid, zoo niet met zekerheid hebben
geweten, dat hij do meeste kans had, de
„Tubantia" te treffen.
Aanroeping, onderzoek, waarschuwing,
niets daarvan schijnt te hebben plaats
gehad. Het is bar, erger dan tot nu toe
ten aanzien Van een Nederlandich schip
plaats gehad heeft. Met de grootst mo
gelijke onverschilligheid omtrent de ge-
Volgen moet het schot maai* gelost zijn
Er zijn geen woorden le Vinden, om
deze Wandaad, die tegen alle herhaalde
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. postf 1.6^
Losse nummers
Prijs der Advertentiën
15 regels f 0.50, iedere regel meer 10 ct.
3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Familieberichten van 110 regels f 1.
iedere regel meer 10 ct.
Duitsche verzekering en toezeggingen in-
draischt, te kwalificeeren.
Geen uitvluchten kunnen baton; het
Duitsche marinebestuur moet ervoor ver
antwoordelijk worden gesteld. Heeft de
(duikboot)kapitein die het schot lossen
liet, een flater begaan dan is dit
een zaak tosschen hem en zijn marine-
bestuur. Van Nederlandsche zijde heeft
men daarmede niets te makenhier
mocht slechts geëischt, dat nu eindelijk
aan de Duitsche vloot instructies zouden
zijn gegeVen, waardoor flaters weiden
voorkómen.
Wij hebben alleen met de levende fei
ten te doen, en die eischen, dat eens
voor goed aan dit ergerlijk bedrjjf tegen
Nederlandsche schepen een eind wordt
gemaakt.
De Nederlander merkt o.m,- op:
Ten minste twaalf onzijdige staten
Zweden, Argentinië, Nederland, Bolivia,
Noorwegen, Uruguay, Brazilië, Vereemigde
Staten, Denemarken, Zwitserland, Spanje,
Chili kunnen protesteeren tegen dezen
wederrechtelijken aanslag velen zullen
zeggen: sluipmoord op hun onderdanen.
Zullen zij ieder afzonderlijk, of allen te
zomen protesteeren? En moet dat protest
gesteld worden in die hoffelijke termen,
die aan do innerlijke kracht zoo Vaak
afbreuk doen? In de diplomatie bezigt
imen landere termen dan in het verkeer
met struikroovers. En wij zouden 'tniefc
anders wenschen. Maar wij kunnen de
gedachte, niet van ons af zetten, dat das
Deutsche Militar in onze dagen de
diplomatieke taal een uiting vindt van
zwakheid en lafheid.
Natuurlijk, wij hebben èn van Engeland
èn van Duitschland heel wat rechtsver
krachting* te slikken. En we hebben
:al heel wat geslikt. Maar moeten we
ook thans weer genoegen nemen miet blijk
baar onoprechte betuigingen van leedwe
zen? i
Zij die zich wagen aan gene zijde van
de grens hebben, dunkt ons, niet te kla
gen wanneer zij molest ondervinden. In
hun eigen land kunnen wij den Duitschers
geen wetten stellen. En klachten over
zulk nadeel behooren niet tot o n Z e re
geering te worden gericht en behoeven
ïiiet door onze regeering aan die te
Berlijn te worden overgebracht.
Maar de Noor, de Zweed, de Nederlan
der, die ter Noordzee vaart op een neu
trale boot, mag van de Duitsche Regee
ring verlangen, dat hare onderdanen, daar
niet als zeeschuimers huishouden. Indien
deze eisoh door Berlijn werd verworpen,
dan zou de Duitsche Regeering zichzelf
een slag toebrengen, die niet in twiea
geslachten zou worden vergeten.
Duitschland bevindt zich op een ge
vaarlijken weg.
Natuurlijk niet in de oogen van hen,
voor wie vertoon van kracht en macht,
hoe en waar ook, het summum bo
rium voor een staat zijn. Dan krijgt
Duitschland ïieel wat op zijn credit; en
de aanvoerders van de verwoestende en
verderf-aanbrengende legers in België wor
den belden, die zich zelve in de puin-
hoopen van Leuven een monuipela
tum a ere perennius hebben opge
richt.
Maar wel in den gedachtengang van
hem, die zelfs in den krijg uitziet naar
ridderlijkheid en adeldom van karakter.
De Leeningwet.
Naar wij vernemen isi de leeningwt
van 125 millioen reeds gisteren door H.
M. de Koningin bekrachtigd.
Gebrek aan tabak.
Door gebrek aan tabak zullen te Dru-
ten binnenkort de tabaksstripperijen stil
liggen.
Nederland neutraal.
Ons land zal in den tusschen de met
Nederland bevriende mogendheden
Duitschland en Portugal uitgebroken oor
log volstrekte onzijlighcid in acht nemen.
AfvVisseling.
Na».' de Avondpost" verneemt, maakt
het thans een ernstig punt Van over
weging uit, de troepen aan de grenzen
door andere afdeelingen te doen Ver
vangen,
Staatsleening van f125,000,000.
Naar wij vernemen, ligt hot in de be
doeling de prospecti en inschrijvingsbil
jetten voor de nieuwe 41/2 pet. staatslee
ning van f 125,000,000 met ingang van
21 Maart voor het publiek verkrijgbaar
te stellen.
Als inschrijvingsdagen werden genoemd
27, 28 en 29 Maart a.s.
Eindelijk vernamen wij, dat de eerste
der vier stortingstermijnen zal bepaald
worden op 1 tot en met 8 Mei 1916.
(N. R. .c.)
