137
Vrijdag 10 Maait 1016
30e Jaargang
Qe CStwta OorS@g,
Feuslfgto
OVERWINNING.
Binnenland.
1
Uitgave va*
de Naaml. Yenn. LUCTOR ET ISMERGO
gevestigd te G#es.
Hoofdbureau te Goes:
LANGiE VORSTSTRAAT 219.
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. DHU5J - L. BURS.
Drukkers:
Qosterhaan Le CoinSrs - Goes.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Wacht u daarvoor.
Op sommige afgelegen boerderijen vindt
men nog wel eens een bordje aan den
populier gespijkerd met 't opschriftWacht
u voor den hond f
Dit kan beteekenen; kom hier niet te
dicht bij, de hond mat je anders hijten.
Het; kan echter ook beduiden: de hond
hier maakt wet een groote drukte, schrik
echter niet te meer voor hem; je komt
er best door.
Hieraan indachtig: waarschuwen wij
onz© lezers voor bét partjgeschreeuw
der vrij zinnig-socialistische .concentratie
bij de aanstaande Statenverkiezing.
Het mat algemeen in den lande en in
onze provincie een geschreeuw van wat-
hon-je-me zijn om de menschen tot zich
te lo-kken. Bij de eerste stemming afzon
derlijk, bij de herstemming gezamenlijk,
zullen de partijgenooten van links van
alles verzinnen om de meerderheid te
"behalen.
Er zal nog meer rumoer en lawaai
gemaakt worden dan in 1913.
Dtaarom waarschuwen wij do menschen
nu al vast: weest niet al te ongerust;
parijgeschreeuw spelt niet altijd overwin-
ning. Maar ookmijt, niet zorgeloos, want
'tgeschreeuw zal zoo heftig zijn dat ve
ten op de vlucht zouden slaan en der
vrijzinnigheid een gemakkeljke overwin
ning verschaffen, wanneer z.ij niet van te
voren ^gelijk een al té schieljk schichtig
te maken paard op deze dingen werden
voorbereid.
Velgeel niet: Apeldoorn heeft er den
moed niet in gebracht; en Apeldoorn
waarschuwt ons dat wij best kunnen win
nen, wanneer wij, gelijk alle man va.n
rechts aldaar, ons best doen om te" sla
gen met onze candidate.
Gewaarschuwd.
Controleur; een onafhankelijk
blad, dat. gaarne naar alle zijden slagen
uitdeelt, doch als 'ter op aankomt meer
voelt voor links dan voor rechts, heeft
o ja. naar aanleiding der Apeldoorn.se he
verkiezing het volgende opgemerkt
„Vast staat, dat, als de Tweede Ka
mer thans zou worden ontbonden, deze
weer in meerderheid Rechts zo-u wor
de®. Vast staat eveneens, dat de aan
staande Statenverkiezingen den Vrijzin
nigen niet veel winst zullen brengen.
Vast staat eindelijk ook, da.t als er
thans een partij van malcontente vrij
zinnigen zou worden opgericht, geen
iin.ti-clericaal troepje, maar een gToep
lieden, die werkelijk enkel het natio
naal belang' zou willen bevorderen, éezie
partij een succes zou zijn.
Wpl heeft ,ons volk dergelijke opmer
kingen van dien kant. niet noodig om
den moed er in te houden; maar als
blijk van zekere onbestemde vrees voor
een mogelijke nederlaag hebben dergelijke
uitspraken voor ons wel eenige waarde.
Men doe er zijn voordeel mee.
Niet vertragen, nog minder versagen.
Waken en bidden. En werken, dat. zij
de leus.
Bskaopt overzicht van dan ioast&nó
Gaat Portugal meedoen?
'I> Staat zóó-zóó!
De diplomatieke betrekkingen tusschen
Duitschland en Portugal zijn zoo goed
als verbroken. (Zie Korte Oorlogsberich
ten).
Een verhaal uit het kerkelijk leven van
Noord-Amerika.
door v. d. M.
Nadruk verboden.
39)
En het was in dien tijd, dat, Allan
van een zijner oude professoren in Bos
ton een brief ontving, die hem diep
wondde. Prof. Beard schreef hem zeer
gegriefd te zijn door wat hg vernomen
had over RuiÜ'edge's aanval op het be
roemde Wellington-College; waar hij mede
de „gevestigde belangen der kerk" te ver
dedigen had, adviseerde hrj! hem, ten
spoedigste af te treden, „daar niet Jgnger
geduld mocht worden, dat de rust der
gemeente en de naam van eiein zóó hoog
staande school in gevaar werden gebracht
door een gedrag, dat van groot gebrek
aan tact en gezond oordeel had blijk
gegeven."
Rutledge las dezen brief voor aan dia
ken Stanford en deze betuigde zijn warme
aanhankelijkheid aan den zwaar geplaag-
Be resp. gezanten hebben opdracht;
bun passen te vragen of ontvingen ze
bereids van de regeeringten, die hen tot
dusver gastvrijheid verstrekten.
Het is geen geheim, dat Portugal zich
iu Afrika niet als een neutrale staat ge
dragen heeft.
Zelfs te Lissabon tracht men dil niet
onder stoeten of banken te stoken.
Nog slechts enkele dajgén gieteden werd
naar aanleiding van Diutscliland's ultima
tum, in een telegram uit Lissabon erkend,
dat men in Afrika reeds sinds vele maan
den op- voet van oorlog met Germania
was.
Het feit, dat Portugal beslag, heeft ge
legd op1 de Buitscbe koopvaardijschepen
in zijn havens, zal nu tenslotte den knoop
doorhakken.
Tenzj hel op het laatste oogenblik eie
ren. voor zijn geld kiest, wat ieder van
'haite hoopt.
Met ontzetting en droefheid zal de, tij
ding Vernomen worden, dat w,eer teen
volk zich in den krijg werpt; dat nog
meer bloed moet vloeien voor de vrede
naakt.
liet Vaderland wijst er op, dat dit nieu
we conflict ons, Nederlanders, niet on
verschillig laat.
Immers onderscheidene onzer vaste
stoomvaartlijnen (o. a. naar Zuid-Ameri-
ka en naar Gost.-Indië) doen Lissabon
aan, en de vrachtvaart, naar ide Middel
landse!» Zee- en de Levant moet zon
der onderscheid van den weg langs Por
tugal gtebruik maken. Een uitbreiding
van het terrein van den duikbooten-oor-
log tot de wateren langs cle Portugeesche
kust beteekent voor dezie vaartuigen het
infecteereh van zeiaën, Waar zj tot nog
toe veilig waren, met. al de gtevaren van
een wijze van oorlogvoeren, wa.artlegten
niets de zeevarendien beschermen kan.
Amerika heeft den vredie- in zijn hand,
zegl De Standaard.
En dit verklaart, het. blad aldus nader.
Zooals 't nu op 't slachtveld toegaat
is geen der oorlpgVoerendle Staten bij
machte zeir voor cle leverantte van dé
noodige amunitie in te staan.
Hadden de bijna 100 niiilioen perso
nen uit Amerika niet bij massa's die
dood en verderfbrengendia artikelen van
over de zee naar Liverpool |ejn Havre
opgezonden, zoo zou de voorraad reeds
nu bijna uitgeput zijn, en de vrede terug-
keeren.
Alles is nu in Amerika doende, tot
vrouwen incluis, om toch maar bij hoo-
pen de hommen en houwitsers over den
Oceaan te kunnen sturen, en zich zelf
hiermede te verrijkten. En zulks niette
genstaande een. iedler weet, dat aan zoo'n
hom of kogel straks een menschenleven
zal hangen.
Het is dan ook zoo ten volle te be
grijpen, dat meer- dan één Staatsman in
Amerika zelf tegen zoo onmenschelijkp
practijk in verzet komt.
Het is bloedgeld, waarmee men zich
verrijkt, en het zal' in Amerika zelf de
geesten verwilderen. Meer nog, de ver
antwoordelijkheid die Amerika voor God
draagt, klimt met den dag.
Mocht het spoedig tot het inzicht ko
nten, dat het z'n snoode practijken moet
laten varen en het middel moet aangrij
pen, om den vrede te verhaasten.
Zulk een einde zou Verrte te verkie
zen zijn boven een bloedbad, als om'
Verdun wordt aangericht, waarna de vre
de misschien nog even veraf is.
Na de laatste gebeurtenisslan is de po
sitie van Verdun wankelend.
V a u x, op korten afstand van het fort
Douaumont, is gevallen.
Nojifnier twee dus.
den prediker. 'In groote verontwaardiging
zei hij:
„Maai' zie nu toch eens garr, dominé!
Die professor hangt meer aan do „geves
tigde belangen" dan aan het behoud der
zielen. Zulke geestelijken verraden de zaak
van onzen Heiland, evenals Judas heeft
gedaan!"
„Nee nee!" kalmeerde Allan. „Dr. Bfaard.
begrijpt alleen de situatie hier niet. Het
Oostén heeft wel meer het W(esten en de
problemen van deze nieuwe landstreek
verkeerd begrepen."
„Dr. Beard is volkomen op de hoogte
der verhoudingen hier. Ik ben ér zeker
van. De ellende is alleen, flat hij eten van
die mannen is, die dollars hooger schatten
dan menschen, en toch zich aandienen
als volgelingen van Jezus. Hij Bpreekt b.v.
geen woord over de vruchten van uwen
arbeid in de gemeente."
Allan zuchtte en ging er 'niet op in.
Hij was inderdaad zeer teleurgesteld, zóó
weinig sympathie te vinden voor zijn
rechtvaardig werk. Tal1 zijner ambtsbroe
ders schenen blij, als er gelegenheid was
om hem den voet dwars te zetten. Hj
hoorde zelfs van een predikant, die, spre
kende over „Val'sche Evangelisatie", zich
Straks zijn de 42 c.M. mortieren op
gesteld en zal een geweldig bombardement
beginnen
Inderdaad, het. wordt nu. zeer hachelijk
voor Verdun.
In Frankrijk is men dan ook zéér.' on
gerust. Verdun ligt maar zes K.M. achter
Cöte du Poivre en Douaumont en. nog
dichter bij Vaux.
Zes K.M. is maar een korte afstand.
Korte Oorlogsberichten.
Duitschland verklaart Portugal den oorlog
Aan het slot van de verklaring, welke
gisteren jn Lissabon overhandigd, zou wor
den ,en waarvan een afschrift aan den
Portuguese hen gezant te Berlijn is ge
zonden, heet het: De Duitse he regiering
ziet zich genoodzaakt uit de houding van
de Portugeesche regeering de noodzake
lijke gevolgtrekkingen, te maken. Zij be-
sc.h o u w t zich va n af heden i n
oorlogstoestand met de Po-rtu-
ge.es c he regeering.
De Fransche marine-autoriteiten heli-
hen ook den Kërguelen-Archipel tot oor
logsterrein gemaakt, n.l. door op de
zeekaarten, de Dnjtschenamen tie veran
deren in Fransche.
Bij de Pruisische staatsspoorwegen
werken thans ongeveer 35000 vrouwen.
Er zal een rechtstïeeksche D-trei»-
verbinding tot stand komen van Keulen
naar den Balkan.
Wegens de zware lasten, waaronder
de couranten in Pruisen gehukt gaan,
heeft, de gemeenteraad van. Driesen 'be
sloten alle kosten voor oorlogstelegram
men en telefoondienst aan de plaatsteljke'
courant te vergoeden en de opnteming
van de officiëete bekendmakingen ten
volle te betalen.
Nog 5 personen, die bij den Zep-
pelinraid boven Engeland gewond waren,
wolcon T-T nt /la
bedraagt nu 52.
Een Fransch soldaat had in een ge
vecht. zijn rechterhand verforenToen
iemand hem beklaagde, zei hij: „Het is
niets, llc :h>eh mijn l'even aan Frankrijk
gegeven en het heteft. alleen mijn hand
genomen. Dus win ik er nog bij".
Onder de verdedigers van Verdun be
vindt zich een Fransch sergeant, die de
scherpschutter van zijn regiment, is. Toen
de Duitschers oprukten, ging hij recht
op voor de loopgraaf staan, blootgesteld
aan den kogelregen, teiWjl zijn makkers
hem over de borstwering het etene ge
laden geweer na het and ene aanreikten.
Hj werd niet geraakt, en nadat hij 60
Duitschers had neergeltegd, trok lij; met
zijn bataljon naar de tweede linie terug.
Hj is voorgedragen voor hel oorfbg-s-
kruis.
Te Antwerpen betaalt men voor teen
doos Sunlight-zeep (4 stuks) vjf francs,
voor een kilo groene zeiep zes francs.
Om de mobilisatiekosten te ver
minderen zal de Grieksche regeering weer
twee reservelichtingen van het leger' en
een van de vloot naar huis zenden.
Japan en de VereenigdfeSta-
ten. Op; het banket, den 6den dezen-
te Tokio gehouden en waarbij o.m. de
gezant der Vereenigdte Staten, de Japan-
sche minister-president, en dte minister van
buitenlUndsche zaken aanzaten, heeft
laatstgenoemde de Volgende belangrijke
verklaring over de Japansch-Amerikaan-
sche betrekkingen afgelegdDte betrek
kingen tusschen Amerika en Japan zjn
niet ontzien had te zeggen:
„Daar hebt ge dien Rutledge, den
meest besproken man in Iowa op 't oogen
blik. Hij zal spoedig Wellington verlaten
en men zal' niet meer van hem hooren,
Wij hebben, noodig een rustige Evange
lieverkondiging, welke niet den vrede en
de eendracht onzer kerk verstoort."
Deze predikant was een warm vriend
van Older.
Niet lang na de conferentie tusschen
Markley en zjn zioon, ontmoetten Older
en deze predikant, elkaar. De tijd der
kerkelijke vergadering naderde ten zj wil
den de agenda regelen. Older zei, tteii-
wijl' zij voor dit doel hijeen waren:
„Er is in den laatsten tijd iets bij
zonders met. Markltey. Hijl schjnt minder
belang te stellen in onze pogingen om
Rutledge kwijt te raken. Ik heb hem!
gevraagd, vandaag mee te komen, doch
hj wilde niet".
D$. Miller schrok en zei:
„Wat zoiu dat wezen? Rutledge zal
hem toch niet bewerkt hebben? Maar-
dat kan toch ook niet. Markley zal hem
toch nooit vergeven, hoe hj zjn zoon
heeft gedupeerd?"
„Ik hoop het ook, maar er is toch
heden beter dan ooit. Een zekere Eulro-
peesche. mogendheid heeft een conflict
tusschen beide naties trachten tie ver
wekken. Maar met uitschakeling van deze
bron van intriges zullen onze betrekkin
gen van jaar- tot jaar ideëelter en harte
tijker worden.
Uit Fransche bron. De te
genstand der Turksche militairen liegten
de Dujtsche officieren wordt door die be
volking ondersteund. Het gerucht ver
spreidt, zich meer en mieter, dat Turkije
naar vrede verlangt.
Buitsche krijgsgevangenen, dite bij
de voorposten voor Saloniki gemaakt
zijn, bevestigen dat Bulgarije vvleinig- nei
ging gevoelt om den oorlog voort te zet
ten. Er heerscht nog steeds een. diep
meeningsverschil tusschen die Bulgaren en
de Duitschers. De Bulgaarsche dlesterties
nemen met den dag tote.
Het Petit Journal verneemt uit Duin
kerken. Een Duitscli zeteYliegtuig werd
door Fransche batterijen naai' benteden
gehaald en op zee drijvend© gevonden.
Het was in brand gevlogen. De bestuur
der was dood, ide waarnemer Werd ge
vangen genomen.
De Mexicaan sclie Randie-
t e n. Associated Press heeft een telegram
ontvangen uit Columbus (New-Mexico,
Vereenigde Staten), waarin gemeld word!,
dat. 500 bandieten van de Villa,-partj ide
stad in den vroegen ochtend hebben aan
gevallen. Zj doodden eten aantal "bur
gers en bleven gedurende 1 Va uur in
het bezit der stad.
Zij werden door de Amerikaanschte
cavalerie or uit gewoirpen en trokken zich
terug. Zij hadden een gedeelte der stad
in brand gestoken.
Een groot aantal Mexicanen is gedood;
ook verscheidene Amlerikaansche- cavale
risten zjn gesneuveld.
Be strijd om Verd un. Uit Ber
lijn dd. gisteren
Het artillerievuur aan beidie zjden
1l'_I. --J
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. post
Losse nummers
ƒ1 W
„e.üê
Prijs der Adverteritiën
15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ct.
3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeeiige voorwaardes.
Familieberichten van 110 regels ƒ1.
iedere regel meer 10 ct.
De Franschteo hebben bat. Westelijk deel
van de loopgraaf bj de hoeve Maison de
Champagne, waar gisteren met handgra
naten gevochten werd, hlesroveird.
Ten Westen van de Maas, zjn onze
troepen bezig de in hlet Raveaibosch nog
aanwezige nesten van Franstóhien op te
ruimen.
Ten Oosten van de rivier wiegden ter
verkorting van de verbinding; van. onze
stelling ten Zuiden van Douaumont met
de linies in Woevre na grondige artille-
ricvoorbereiding, het dorp len hot pantser-
fort Vaux en de talrijke aansluitend© ver
sterkingen der tegenstanders onder be
vel van den commandant van de 9e itei-
servedi visie, genieraal' der infanterie Von
Gueretsky Cornitz, door de Posensche re-
serveregiment|en ncj. 6 jen 19 in een schit
terenden nachtel'ijjien aanval gjeafbimen.
In een groot getal luchtgevechten in
de streek van Verdun zijn onzte vliegers
overwinnaars gebleven. Met zekerheid is
bekend dat drie Fransche vliletgtejrs 2jn
neergeschoten.
Al onze vliegers zjin teruggekeerd. Vele
van de dappere vliegers waren gewond.
D© vijandelijke troepen in de plaatsen
ten Zuiden en ten Zuid-Westen van Ver
dun zjn zwaar met bommen bestookt.
Door een aan val van een Fransch lucht
eskader op- het. vestinggtebied van Metz
zjn twee burgers gedood jen vteïe par
ticuliere huizen beschadigd. In teen
luchtgevecht werd de vliiejgtnachine, van
den. 'aanvoerder neergeschoten. De aan
voerder, werd -gevangen genomen. Zjn be
geleider was dood.
iets bij hem veranderd. Hij was gewoon
mij bijna dagelijks te bezoeken en dan
was hj giftig van. haat tegen Rutledge.
Doch verleden Zondag was hij weer ter
kerk.
„Was hij werkelijk in de kerk? Dat
is te mal. Ik ben bang, dat hj ouder
invloeden is, die wij moeten teketer
gaan".
Older hernam:
„Mjn vrouw was verleden Zondag ter
kerk en zj heeft mij verteld, dat Mark
ley zeer aandachtig de preek volgde. Rut
ledge preekte over den Verloren zoon, en
zj meent Markley een paar keer te heb
ben zien weenen. Wj zullen wat moe
ten doen, -dominé of Rutledge zal hem,
vrees ik, naar zich overhalen".
„Ik zal' hem schrjven", zei Ds. Md
Ier. „Ik geloof wel, dat ik hem nog kan
terugbrengen. Zonder hem kunnen we
Rutledge op (den duur niet geven, wat
hij verdient".
Twee dagen later ontving Markley van
Ds. Miller een brief, luidende:
Waarde Markley,
Het speet mj zeer, dat gj vandaag
niet met Older hebt kunnen komen. Wij
Uit den Senaat.
De koloniale begroeting is reeds goed
gekeurd. Bijna had Van Kol geprobeerd
de begrooting te verwerpen, omdat b.j
do salarissen der ambtenaren van het
binnenlandsch bestuur wilde verhoogd
zien, doch Jrij bedacht, zich nog- eens,
en legde zich bij de vage ministorieelial
verklaring neer.
Minister Pleijte had den socialist met
zjn indrukwekkende rede geheel inge
palmd, hem den gemoedsmenscih, en hij
won het pleit.
Terecht is weer de opmerking gemaakt,
dat de minister vaak mooie woorden ge
bruikt zonder zjn bedoeling duideljk te
maken. Positieve toezeggingen krijgt men
zelden te hooren.
Uit de rede van Van Kol stippen wte
nog bet volgende aan:
ihij erkende, dat op het gebied van
het onderwijs het meeste, da.t tot stand
kwam door de zending werd verricht,
hij zeide, dat de' Javaan er zich niet
over bekommert, of zijn kinderen het
godsdienstonderwjs bijwonen; hiermede
dus erkennende, dat de oppositie der li
beralen tegen- de zendingsscholen berust
op gefantaseerden weerzin der Javaan
sche ouders.
De heer Van Kol nam het op voel
de Christeninlanders, die nu vaak gedwon
gen zullen worden hun kinderen naar
door hen niet gewenscht onderwijs te
zenden. i
Wat zegt de „vrijzinnigheid" daarvan?
Kunstmest.
De kunstinestcontmissie maakt bekend,
dat zij tengevolge van de onzekerheid,
Welke er bestaat betreffende den aanvoer
van verdere partijen zwavelzuren ammo
niak uit Engeland, voorloopig 5 pet. van
de totale voor jaarsbestellingen zal afle
veren -aan die hestellers, welke niet reeds
mèf r dan 50 x*rA h/VKKon rvnfu-n n
ivir; i reu D geen n o ug-1wr
Naar de „Msb." verneemt heeft mr.
Treub aan curatoren van de Technische
Hoogeschool verzocht hem bj het, op
maken dier voordracht voor een opvol
ger van prof. Van Blom, buiten aan
merking té laten.
De „B:evre digi n g s co mmis s io"
Wat. het „HM." in den laatsten tjd
omtrent den arbeid dea- „Bevredigjngs-
commissie" ter oore is gekomen, komt
niet overeen met den optimistischen in
druk dien minister Cort van der Linden
ervan heeft weergegeven. Naar1 wat htet
blad van meer dan. één zijde vernam,
schijnt idle kans op een algemeen com
promis-voorstel, dat dus alle parijen zou
kunnen bevredigen, zoo goed als uilge
sloten Ja zelfs moet men zich misschien
voorbereiden op het uitkomen van belang
rijke afwjkingen van het meerderheids-
voorstel, niet alleen ter rechter-, maar
ook ter linkerzjde van de Kamer.
S m o k k e I e n.
Men schrijft -uit Aardenburg aan de
Msb.
De nieuwe verordening van dm com
mandant in Zeeland, dat ook zeep niet
mag worden vervoerd eoi nedergelegd,
heeft hier en te Lede Woensdag groote
consternatie verwekt, dank zj de gï'ooto
activiteit der kominiezen en teen aantal
militairen, die pas tot tijdeljk kommies
zijn beëedigd. Het eerste trok men naar
Eede en werd aldaar in woningen, schuur
tjes en zelf op hei land onder strooi
verbolgen een bjzondetr groot, aantal
hebben er alles opgezet, om Rutledgte
weg te krjgen door een besluit der ker
kelijke vergadering. Wj gevoelen dat bteti
zoowel voor u'als voor het College ran
enorm belang is als we hem zoover mo
gelijk weg krjgen. Zorg er nu toch voor
al voor in het Convent aanwezig te zjn
als wj uw hulp noodig hebben. Rutledge
is een handig politicus en hj zal ons
nóg overtroeven, als wj niet op onze
hoede zijn.
Met amic. groeten,
WARREN MILLER D. D.
Ouderling Markley las dezen brief met
weinig belangstelling. Hij scheen zjn hel
der begrip dtei' dingen te hebben vjefrj-
loren. Een slag, als door zjln zoon hem
toegebracht, treft niet alleen het giemoted
en het hart, maar ook het denken. Sinds
dien vreeselijken morgen had hij: gelen
zes woorden met zjn zoon gesproken. En
Frederik ging Weer zijn ouden weg',
meestal' sterk onder den invloed van'
sterken drank. Maar al' had Markley z jn
actie tegen den jongen predikant ver
slapt, anderen verdubbelden hun droe
ven jver.
(Wordt vervolgd.)
