No. 131
Vrijdag 3 Maart 1916
30e Jaargang
OVERWINNING.
Uitgave van
de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSYSTRAAT 2ÏS,
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. DH15IJ - L. EÜRQ.
Drukker?:
OoBterbaan Le Üoirrire - Goes.
Schiermonnikoog.
Heulen werd Schiermonnikoog bedacht
niet 11 van. N. N. te Kloelinge; f3.03V2
van een sergeant, ingezameld op een
feestavond je; f2.50 van de Chr. Jonge-
dochterevereeniging te Wemeldinge; Te
weinig 'verantwoord in no. 123 van ons
blad 12.50; J. R. te Kxabbendifke t'0.50;
door middel van firma Uhuij van R. te
A. f2; J. H. te Serooskerke f2. Door
middel van boekh. Fanoy, van Wed. P.
A. A. te St. L. f 1 en van W. A. te
Sint L. fl.
Totaal imet het vorige bedrag f357.
Carmen Sylva j
Roemenië rouwt.
Gisterenmorgen is te Boekarest de ko
ningin-weduwe aan longontsteking over
leden.
De koningin-weduwe, die door drie
artsen behandeld iwerd, was voor eenige
weken van .Curtea de Arges, de plaats,
waar koning LCaroi begraven is, en waar
de koningin zioh het meest ophield, naar
Boekarest teruggekeerd, en werd een week
geleden ziek, door een verkoudheid, die
haar dwong het bed te houden, en die
spoedig tot longontsteking overging.
De ziekte nam spoedig toe.
Woendagmiddag trad een kleine Ver
betering in, die echter niet aanhield.
Bijna den geheelen dag lag de konin
gin bewusteloos.
De mededeeling van het verscheiden
dezer edele Vrouwe is niet alleen in de
Roemecnsiche klingen mei droefheid ver
nomen, maar tot ver over de grenzen
is de deelneming met het verlies groot,
en innig.
Het tloemeenscihe volk, bij hetwelk de
koningin in het bijzonder wegens haar
groot© weldadigheid zeer bemind was,
betuigt de meest oprechte doel neming.
Elizabeth (Paulina Otlilie Luisa) van
Roemenië, algemeen bekend onder haar
stehrijlf stersnaam Carmen 'SylVa
(boschlied of woudzang), was de dochter
van prins Herman von Wied en prinses
Marie van Nassau en 29 December 1843
geboren.
Zij genoot een zorgvuldige opvoeding,
onderscheidde zich reeds vroeg door
dichterlijken aanleg en kwam in 1861
aan het Hof te Berlijn, waar zij prins
Carol leerde kennen, die later koning Van
Roemenië werd en haar 15 November
1869 huwde.
Zij schonk hem in 1870 een dochter,
die reeds in 1874 stierf.
Sedert gaf zij geheel toe aan haar
dichterlijke en letterkundige neigingen
en schreef zij gedichten, verhalen en Ver
talingen.
Toen Roemenië in den oorlog tusschen
Rusland en Turkije van 1877 en 1878
gewikkeld werd, deed zij veel om de ge
wonden te verplegen en de door den
oorlog ontstane rampen en ellende te
lenigen.
Van verschillende harer werken ver
schenen in ons land vertalingen.
Als Carmen Sylva heeft deze edele
vorstm, die ook voor het onderwijs der
vrouwelijke jeugd onnoemelijk veel «ge
daan heeft, Europeesche faam gewonnen
door haar se'ioone pe mevruchten welke
ze even gemakkelijc in de Duitsche en
de Fransche als in de Roemeensche taal
het letterlievende publiek aanbood.
In velerlei opzicht is Roemenië haar
Veel ver ctnl igd, Zaodat haar nag© lach
tams in groote eeTe gehouden zal worden
en haar naam nog vele jaren door het
tegenwoordige en het volgende geslacht
Feuilleton.
Een verhaal uit het kerkeljjk leven van
N oord-Amerika.
door v. d. M.
Nadruk verboden.
33;
„Aï in orde, Daniël," zei Allan en
bchudde den oude hartelijk de hand. „Ik
hoop, dat je vtouw ook goed in orde
zal wezen. Ik geloof, dat er van 'je huis
nog een flink stuk onbeschadigd is."
Na een haastig ontbijt ging Allan naar het
huis, waar men Antoine had ingedragen.
Hg' vond er den dokter en Pat Mc Ginnes
bjj het bed. De ernstige blik van den
dokter gaf AfLan den indruk, dat de on
gelukkige er slecht aan toe was.
„Hoe gaat het, dokter?" fluisterde hij.
„Geen hoop," klbnk het sombere ant
woord. „De val' was te hoog en de lad
der heeft hem zwaar verwond."
„Is hij nog niet bij bewustzijn geweest?"
„Nog niet; maar ik denk wel, dat hjj
nog bekomen zal. Ik vermoed, dat hij
nog even bij kennis zal zijn, en dan weer
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. post
Losse nummers
f ubo
„•.05
Prijs der Advertentiën
15 regels ƒ0.50, iedere regel meer lOet.
3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Familieberichten van 110 regels fl.-
iedere regel meer 10 ct.
met eerbied genoemd zal worden.
Onder de Vorstinnen van Europa nam
deze koningin oen eereplaats in, als
Vrouw, als vorstin, als dichteies.
Aan koning Carol liet zij 'de taak van
het Rijk te beduren; zij deed hrar werk
door haar zorg voor ongelukkigen en
misdcelden, Voor de ontwikkeling en op
voeding van het volk, en, zooair gezegd,
niet het minst door haar werken voor
kunst 'en letteren.
We zïjin in de gelegenheid een paar
uitspraken van de trouwe vorstin te hel
pen vereeuwigen, welke een blik gunnen
in haar geestesleven.
Toen zij haar veelbelovend 4-jarig
dochtertje den 9en April 1874 door den.
dood verloor, zeide zij„God had haar
mij gegeven, Hjj heeft haar mij ontno-
nometn."
En aan haai' moeder schreef zij: Er
is mij te reel ge ge ren: zulke ou 'ers, zulk
een echtgenoot en zulk een kind. Ik
mag niet treuren, want. Marietje is nu
gelukkig, en mijn liefde is sterker dan
het graf, want mij blijven de herinnerin
gen, die niemand mij kan ontnemen
Sinds bleef ze eenzaam als moeder;
maar tallooze moelers, die door de zor
gen voor haai' kin leren neergedrukt wer
den, hebben gedankt voor wat de vors
telijke vrouwe ter verlichting va.n zoo
veel bange zorgen heeft gedaan.
Verder wordt nog van haar verteld:
Zij ontmoette haar lateren gemaal het
eerst toen Zij bij den ouden Duitschen
keizer logeerde. Het was toen zij op een
morgen met haar gewone vaart de trap
opliep en daarbij struikelde; zij zou zeker
gevallen zijn, wanneer niet een heer
haar in zijn armen opgevangen had. Die
heer was prins Carol.
Eenige dagen later werd hij aan haar
voorgesteld. Met een glimlach en een
blos beantwoordde zij zijn buiging met
een: „Ik geloof, dat wé elkaar reeds
eerder hebben-ontmoet.
Toen dr. A. Kuyper zijn reis „Om de
oude wereldzee" maakte, genoot hij de
eer eenige dagen de gast te zijn van
bet Roemeensche koninklijk echtpaar.
Men weet, dat Carmen 'Sylva menigmaal
de gast van Nederland is geweest, en
dat zij dikwijls Domburg bezocht heeft.
Uit haar „Overdenkingen" drukken we
deze regelen af:
„0 Vader, vergeef ons wat wij; tegen
over U gezondigd hebben en verkeerd
doen! Zie onzie droefheid en verwerp
Uwe kin-leren niet! Zie ons berouw en
erbarm U over ons Wij zullen de straf
dragen, waarmede wij onze daden en
tekortkomingen boeten, doch laat ons
niet opgaan in wanhoop; dat ons be-
berouw de voorhof zij, waaruit wij ge
reinigd en versterkt te voorschijn treden,
U ter eere
Allen, die deze 'edele vrouw gekend
hebben en allen, die den zegen Van haar
arbeid ervaren hebben, treuren over haar
heengaan.
Doch de wetenschap, dat zijl heenging
in de hope des eeuwigen levens, strekke
tot vertroosting.
De bijzetting van het stoffelijk over
schot zal Zondag plaats vinden in de
kathedraal van Curtea de Arges.
Statsn-OesieraaS
Eerste Kamer.
Nog geen bevrediging.
De heer Woltjer (a.-r.) maakte zich
ten tolk van velen wie het uitblijven
terugvallen in bewusteloosheid tot het
einde. Die arme kerel."
De dokter en de predikant stonden
eenigen tijd bij' den ongelukkigen Antoine;
hij ademde zwaai1 en al' spoedig volgde
gekreun.
„Hij zal! wakker worden," zei de dokter.
„Vooruit! Vooruit! baas!"
De j zieke schreeuwde deze woorden
ijlende uit.
„Dat waren de woorden, d'.e hij sprak
juist (toen de l'adder viel," fluisterde
Allan. Eenige ©ogenblikken daarna opende
Antoine zijn oogen en keek verbaasd rond
„Waai-benik?'"
De dokter antwoordde rustig
„Je bent hier bij ons'. Je hebt gister
avond bij den brand een leelijken val
gemaakt."
„O ja, dat herinner ik mij. De ladder
gleed uit. Is onze commandant ook se-
wond?"
„Hij heeft een been gebroken, maar
dat zal' In eenige weken wel weer ge
nezen zijn. Hoe gevoel je je nu?"
„Ik heb hier zoo'n vreemd gevoel,"
antwoordde de Bohemer en legde zijn
linkerhand op de plaats van zijn hart.
Met zijn rechterhand kon hij niets doen.
Ruüedge trad nu op het bed toe en zei:
van bevrediging in zake den arbeid der
Bevredigingscommissie mishaagt. Het on
derwijs verkeert in een toestand van on
zekerheid. Dit is niet de schuld der re
geering, maar van de bij 't scheiden van
de markt in den boezem der Bevredigings
commissie opnieuw gebleken oneenigheid
in zake de formuleering van haar eind
oordeel. Hoe is dit mogelijk, waar het
rapport der IneenschaJtelingscommissie
reeds zes jaren op afdoening ligt te wach
ten. En er valt zoo onnoemlijk veel te
regelen op 't gebied van onderwijs. Het
geen spreker nader uitlegt. Wat hem 't best
is toevertrouwd. Immers prof. Woltjer is,
naast dr. Kuyper, de eenige die bet onder
wijs in al zijn geledingen en vertakkingen,
in hun verband en samenhang kent, en de
eenige die ons een goed stelsel va.n onder-
wijswetgeving, waarbij ook Vakscholen,
Mulo, Hooger en .Middelbaar onderwijs, de
Bewaarschool, enz. tot hun recht kunnen
komen zou kunnen in elkaar zetten. En
de staatsman, die 't zou kunnen verwerke
lijken, is dr. Kuyper. Jammer, dat in
1905 aan diens ministrieel leven zoo
gansch ontijdig een eind werd gemaakt.
Het liberalisme heeft er bij gejuicht, doch
het nakroost van datzelfde anti-clericale
liberalisme zal dit eenmaal- aan het libe
ralisme van de jaren 1901 1905 kwalijk
nemen.
Want 't gesukkel duurt voort; en wie,
van liberale zij, heeft 't stelsel, neerge
legd in het Rapport van 1910, zoo in zijn
hoofd, iaat staan in zijn macht, dat hij
aan dat gesukkel een eind maakt. Natuur
lijk bedoelen wij hiermee de techniek van
't onderwijs. Wat het béginsel der finan-
cieele gelijkstelling vanopenhaal1 en bij
zonder onderwijs aangaat, daarmee staat
't, mag men minister Curt, die professer
Woltjer te woord stond, gelooven, zoo
kwaad niet.
De minister heeft de stellige verwach
ting, dat de Bevredigings-commissie slagen
zal, en dat dit uit het spoedig te ver
wachten rapport blijken zal. Wat de aan
sluiting aangaat, door dc Ineenschakeling-
commissie aan de hand gedaan, met deze
gaat de minister slechts ten deele mee.
De urgente punten van het rapport der
bevredigingscommissie zal de minister on
der het oog zien. Met name de wensch
van prof. Woltjer naar een meer vrij
zinnige regeling der toelating tot de uni
versiteiten zal ernstig door hem in 't oog
gevat worden. Ook zal hij overweging
bestendigen van de vervroegde uitkeering
van het subsidie voor het bijzonder Lager
Onderwijs
De minister nam derhalve op deze pun
ten een tamelijk welwillende houding aan.
Doch waar het de prineipieele geschillen
tusschen links en rechts betrof, koos de
minister de zijde van links. Zoo onder
anderen verdedigde hij de lijkverbranding,
zij het ook om politieke redenen: een
regeling die loeide partijen jbevTedigt, is
hier onmogelijk, de minister noemde 't
een ruiterstukje, dat hun 25 jaar geleden
zou hebben toegelachen, doch waarvoor
hij nu te oud is geworden.
Hoofdstuk Binnenlandse he Za-
k e n is intusschen aangenomen.
Groot® Oorlog.
Se&nept ovarzicht van den toestand.
Terecht is de groot© oorlog, dien we
nu beleven, -een koopmansoorlog genoemd.
Zeker, hij is ook veroorzaakt door im
perialisten, kapitalisten, militairisten, en
nog andere -isten, maar we moeten de
groote kooplieden, de wereldhandel aarts
vooral niet vergeten.
„Je viel vlak bij mij neer, Antoiae,
maar ik kon den val niet voorkomen."
„Ik weet, dat u dat gedaan zoudt heb
ben allsi u Jcon," zei de lijder zacht. Hij
bemerkte dat zijn bezoekers: zeer bezorg
de blikken wisselden en keek hen ang
stig aan. Waarop Rutl'edge met warme
genegenheid hem zei
„Antoine, je bent zeer ernstig gewond.
Kan ik misschien iets voor je doen? Mis
schien een boodschap aan d'een of d an der
overbrengen?"
„Ik heb i.n dit land geen familie,"
antwoordde de lijder droef te moede.
„Maar ik heb een broer in Praag wonen.
Hij heet. VaSeek Antoine. Schrijf hem,
alls u wilt. En vertel hem dat ik hier
een Christen ben geworden."
Een derde bezoeker trad, binnen: de
trouwe Ier Pat Mc Ginnis'.
„Louis," zei hij, „kerel1 wat spijt het
me, je zoo te moeten zien lijden."
De Bohemler keek even zijn kameraad
met matte Wikken aan, en dan kromp
hjj weer ineen door de felle pijnscheuten,
die zijn lichaam folterden. En weer vroeg
de Ier teeder
„Heb je (erge pijn, zeg?"
„Ach Pat, het zijn niet de lichame-
I§ke pijnen, die me nu plagen. Toen ik
lederen dag kan men zien, hoe het
er eigenlijk om ga.at om den gevaarlijken
handelsconcurrent uit den weg te rui-
ïnen.
B.v. aan den kant der Entente steekt
men het niet onder stoelen en banken,
dat het de bedoeling is Duitsehland van
de wereldmarkt te verdringen, zoo mol
gelijk voor immer.
Men beoogt dan een soort van eciono.-
misch verbond tusschen de Entente Sta-
ten, waardoor Germania als 't ware ge
boycot wordt.
In Engeland is reeds elke handel, welke
dan ook, met personen uit vijandelijke
landen streng verboden. Zelfs bevatten
de bladen r\eeds lijsten met namen van
in Nederland gevestigde firma's, waar
mede Engeland geen zaken wil doen, uit
vrees mogelijk Duitsehland te bevoordeel
len of van levensmiddelen te voorzien.
Zoover is h.et reeds gekomen.
Alle connecties met den aartsvijand
moeten verbroken worden.
Het Engelsohe kabinet overweegt nu
of in verband met de komende begroo
ting een belangrijke verandering in de
commercieel© en fiscale politiek zal ge
bracht worden.
Deze politiek zal, naar wij vernemen,
(hieruit bestaan, dat na den oorlog de
invoer van Duitsche goederen zal verbo
den worden.
Men acht het gewenscht, dat naast deze
actio thans reeds stappen gedaan worden
om den invoer in 'Engeland uit de ko
loniën en de geallieerde landen aan te
moedigen. Op deze wijze hoopt men een
muur op te trekken tegen de enorme
'handelsactie, welke Duitsehland na den
„oorlog hoopt te ontplooien.
De bevordering van den invoer uit ko
loniën en geallieerde landen, zal, gelijk
sommige leden van het kabinet eiscihen,
het noodig maken dat voor hen rech
ten worden vastgesteld.
Tevens dringen zij er op aan, dat deze
politiek reeds bij de komende begrooting
zal worden gevoerd.
De kwesties zullen nauwkeurig onder
zocht worden op de conferentie der ge
allieerden welke binnenkort te Parijs zal
gehouden worden.
„Het is een feit, zeide een Engelsch
blad en We gelooven, dat het de pu
bliek© opinie vertolkte, het is een feit,
dat wij voor goed met Duitsehland heb
ben afgedaan.
Indien het misdadig is, nu met da,t
land handel .te drijven, aldus redeneert
men, la,at het dat dan ook na den oor
log blijven.
Laat het ingebrand worden in het natio
nale bewustzijn, dat het zoowel in tijd
van vrede als van oorlog een soort ver
raad zou zijn, relaties met dit land te
onderhouden.
Ziehier weer de veredelende in
vloeden van den krijg!
Wat heeft hij anders gezaaid dan twee
dracht, haat, verbittering en afschuw?
De betrekkelijke kalmte, die thans aan
het front voor Verdun is ingetreden, wordt
door beide partijen benut om het terrein
der nieuw ingenomen posities te verster
ken. Hierbij treedt af en toe het Fransdhe
ten Duitsche geschut weer in actie om
de tegenpartij bij het aameggen van haar
versterkingen zooveel mogelijk schade toe
te brengen. Toch verwacht men algemeen,
dat de Duitschers hun actie binnenkort
weer zullen hervatten. Niet alleen wij
zen hierop de mededeelingen van de
Fransche vliegeniers, die achter 't Duit
sche front groote bedrijvigheid blijven
waarnemen zelfs wordt een nieuwe
Duitsche troepenconcentratie in de streek
jou zag binnenkomten, dacht ik er ter
stond aan, hoe wij in de ververij hebben
gevochten."
Pat pinkte een traan weg en zei
„Och, praat daar niet meer ovel*, m'n
jongen."
Toen vroeg Antoine:
„Dominé, komt u hier bij' me zitten,
wil u?"
Rutl'edge deed het, en Antoine begon
zacht, telkens onderbroken door hevige
pijnen
„Ik wilde uj danken, dominé, dat u
mij in het licht hebt gebracht. Want
ach, ik leefde in de duisternis, in vree-
selijke duisternis. Maar toch ben ik nog
zoo benauwd
„Vertrouw op je Redder, Louis. Hij
zal' je veilig leiden."
„Dat weet ik, dominé. Ik twijfel in
't minst niet aan Zijn trouw. Maar ach,
Pat zal' u wel eens vertellen, dat ik
over mijn Heiland ieens zoo'n vreeselij'k
woord gezegd heb."
„Praat er toch niet van," viel de Ier
gul-ruw in, „ik wist toch indertijd even
weinig van den Godsdienst als jij1!"
Natuurlijk ontging Allan de beteekenia
van deze tweespraak, maar hg wist, dat
Gods genade genoeg was voor alle ge-
van Buzy (in Woevre) gerapporteerd
doch men dient er zich ten volle reken
schap van te geven, dat de Duitschers
zich niet zUlke opofferingen zouden heb
ben getroost, om pa het verkrijgen van
zulk een gering resultaat hun pogingen
geheel en ial op te geven.
Korte Oorlogsberichten.
Japan en China. Volgens Rus
sische bladen heeft de Japansche regee
ring besloten een laatste waarschuwing
te richten tot Joeantsjikai. Indien deze
toch zijn plannen om in China de mo
narchie wederom in te voeren blijft door
zetten zal Japan de revolutionaire partij
steunen
Een nieuw moordtuig. Vol
gens de „Djen" heeft een Russisch inge
nieur een werktuig uitgevonden, waar
mede brandende vloeistoffen kunnen wor
den geslingerd en waarvan de uitwer
king verschrikkelijk moet zijn.
Een Genueesch blad meldt, dat de
Engelschen tegenover de nieuwe Duitsche
duikbooten een uitvinding hebben gedaan.
Het zijn duikbooten van 5400 ton wa
torverplaatsing, een lengte van 125 M.
en een actie-sfeer van 20,000 zeemijlen.
Hun snelheid zou 20 knoop bedragen. De
bemanning telt 300 koppen. De nieuwe
Engelsche duikboot ban 300 mijl onafge
broken onder water blijven en zal in
de Oostzee samen ,met Russische duik
booten opereeren.
In Dundee wordt dagelijks een ka
non afgevuurd om den tijd aan te geven.
Dat is nu gestaakt, aangezien er in de
stad vele soldaten van het front zijn,
die aan „kanonscihok" lijden en dat schot
een slechten invloed op hun zenuwen
heeft. Bovendien spaart Dundee nu 133
pd.st. in het |aar uit.
Naar ik van Duitsche soldaten ver
neem, meldt een corr. uit Aken, is aan de
Duitsche troepen, die ten noorden van
Verdun Vechten, bekend gemaakt, dat van
het le Duitsche regiment, dat er in slaagt
Verdun te nemen, alle manschappen het
IJzeren Kruis zullen „ontvangen.
Door de Duitsche regeering zijn tot
nu toe 7730 krijgsgevangen invalide Rus
sische soldaten uitgewisseld tegen 4400
Duitsche en Oostenrijksche invalide ge
worden soldaten.
Een Duitsche r, die in Engeland
krijgsgevangen is, kreeg met Kerstmis een
pakje gestuurd, waarvoor hij per brief
kaart den Duitschen afzender dankte. Hij
uitte op deze kaart tevens zijn bewon
dering voor Duitsehland en schreef o.a.
„Es gibt nur e i n Deutschland in der
Welt". De Engelsche censor heeft deze
woorden laten staan en er de opmerking
aan toegevoegd: „Gott sei Dank!"'
President Poincaré bezocht het hoofd
kwartier te Verdun en wensch te de troe
pen geluk.
De recruit® er i ng in Enge
land. Van officieel© zijde ivotdt mee
gedeeld, dat een proclamatie, waarbij
acht groepen gehuwde mannen onder ide
wapenen zullen worden geroepen, diie in
geschreven zijn onder het Derby-systejeim
vóór Zondag a. s. zal worden afgekon
digd-
De manschappen zullen van 7 April
af opkomen. De manschappen, die hier
bij betrokken zijn, zijn tusschen 19 en
21 jaren oud.
De ve-rlDezen bij Verdun.
De „Petit Parislen" meent te kunnen ver-
zekeren, dat de Dujtsche verliezen bij
Verdun een derde van hun effectief be
vallenen. En hij hervatte:
„Maak het jo nu toch niet moeilijk,
Louis, over wat er eens in je leven
geschied is. Je weet, wat Gods Woord
zegt: Als wij onze zonden belijden, God
is getrouw en Hij vergeeft ze ons, ons
wasschende van alle onreinigheid. Je hebt
ons allen getoond, dat je een trouw vol
geling van Jezus Christus bent."
Maai- de lijder spon voort aan zijn
smart:
„O, bet spijt me zoo, dat ik het. ge
zegd heb, maar ik deed het in mijn on
wetendheid."
Het werd minder met hem. 'De doktor-
voelde zijn pols .en fluisterde Allan in
Hij' wordt zwakker en zal' spoedig be
wusteloos zijn, om nooit meer te ont
waken. Rutlédge nam zijn zakbijbeltje en
vroeg
„Louis) ben je niet bevreesd, naar
Jezus te gaan?"
„Neen, neen," was' het zwakke en toch
sterke antwoord, .„maar1 ik wild© zoo
graag voor Hem' hier op- aarde levea en
werkenIk ben altjjd zoo slecht geweest."
tëtei kiii wm big mnjÉ mm
(Wordt vervolgd.j
i'ri j i-i iv: mm vrMi i
