o. 113 Vrijdag 11 Februari 1916 30e Jaargang Staten-Seneraal Binnenland. Leestafel Watersnood. De Cnpoofe Oorlog. Uitgave van de NaamL Venn. LUCTOR ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LANGE VORSTSTRAAT 219. Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG. Drukkers: Qasterbaan Lo Cointre - Goes. De Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnemeni&pri js Per 3 maanden fr. p. past Losse nummers ƒ1.50 „•.06 Prijs der Advertentién 15 regels ƒ0.50, iedere regel meer lOct. 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend.. Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 110 regels ƒ1. iedere regel meer 10 ct. Ten behoeve van de slachtoffers van den Watersnood ontvingen we nog van: P. N. te Krabbendrjke ff; .1. J. de K. te Souburg f 1door tusschenkomst van boekhandel Fanoy van A. te K. f 1 idem van C. M. te B. f 5door tusschenkomst van firma F. P. Dhuij van ff. N. te B. 1id. F. te K. fl; id. P. -P. Cz. te B. 80 halve centen f 0.40id. .1. de K.. te Oostkapelle f2:50; Ld. kinderen V. te- G. f3. Totaal met inbegrip van de reeds vroe ger verantwooi'de bedragen f 1176.22. Wa-ar tot om gaat. W&aram wij ei' zoo op aandringen dat wij voor 15 Februari zorgen zullen dat onze 25-jarigjeu en de geestverwanten van elders- gefcounen met. voldaan belasting biljet op de kiezerslijsten komen? (Dm-dat her er bij de aanstaande Staten verkiezingen spannen zal gelijk het nim mer zal gedaan hebben. De. teridezingen van 1913 waren voor ons, ook in ons zoo kalme Zeeland, over weldigend en verbijsterend. De logen- en lastertaal- waarmee de verkieringsmtenaars trachtten ingang te vinden was enger dan grof. Denkt onder anderen aan de propaganda Van Moojen met zijn verhaal over ds. Visscher. Maaj het zal in Juni a.s. nog veel erger zijn. Daarom waarschuwen \vij u, eer het te laat zou zijn. Wantin Juni alle- man oproepen. en in Februari verzuimen alle man op de Kie zerslijst te krijgen, dat gaat niet; er zou den in Juni 'kiezers te kort zijn. en de Rechtsche eandidaten zouden geslagen worden. In Middelburg zouden Bluni en de Veer: in Vlissingen Gerlach en -v. d. Putte: in Goes v. Oeveren en Vogelaar pil S. DuvekotIn Tholen Hollesteile en Ticheiman het schandelijk, afleggen, tegen de eandidaten van de vrijzinnigheid en tie S, D. A. P. 't Is waar voor de Eerste Kamer zal dit rechtstreeks geen kwaad doen, want rar. Lucasse treedt pas in 11)19 al'. Maar indirect zou het dit wel, want bij een Kamerontbinding, die altijd komen kan, zou, indien deze nog' dit jaar wierd uit geschreven, mr. C. Lucasse door een man van links vervangen worden. En dan het gedeputeerd college 1 Er moeten ook gedeputeerden die af treden zich aan een herkiezing d-oor do Provinciale Staten onderwerpen. Gaaf Zeeland om, dan wordt het gede puteerd college heelemaal links, gelijk 't, dit reeds in -zijn meerderheid is. Dan wor den ook Blum en v. Rompu, zoo zij als leden der Prov. Staten herkozen worden, uit dat college geworpen. En dat kan niet in liet Provinciaal belang zijn.. Het kan ook niet in het landsbelang zijtn, wanneer het Liberalisme, nu door de Sociaal democratie voortgedreven, weer als in de vorige eeuw, vrij spel krijgt Met geeselen heeft het onze vaderen gekastijd, met schorpioenen zou. het ons dit doen. Het kan niet in het geestelijk en zedo lijk' volksbelang zijn, dat de vrijzinnigheid ongetemperd en ongebreideld weer oVer ons volk zou gaan heerschen. De Tweede Kamer is nu links, wierd ook de Eerste Kamer het., men zou het straks in de wet geving, in de regee rings maatregelenin het negeeren van der „fijnen" gemoeds bezwaren, in de voortgaande verbastering der volkszeden, en in 'zóóveel meer te zien krijgen. En daarom, niet Verslappen, niet vertra genmoet de leus zijn in dezen tijd. Aanhouden en volhouden, dan zijn wij er aan gewend, wanneer strak.s Juni in 't land is. aAfmaking weer toegestaan. Artikel 1 van het ontwerp aanvullings- - oegrooting voor landbouw tot goedmaking der kosten noodig voor de bestrijding van het mond- en klauwzeer, over welk artikel eergisteren de stemmen staakten. 32 tegen 32), is gisteren aangenomen met 45 tegen 32 stemmen. Vair de tegenstemmer» ontbraken ear drie: v Doorn, v. Idsinga ©n Kolkman op het appèl, daarentegen waren de op) 9 Feb. afwezige heeren de Beaufort de Geer, Oosterbaan en v. d. Voort van Zijp nu present en tegen, .terwijl een tegen stemmer van den vorigten dag, mr. Loeff nu voor stemde. Van de voorstemmers van 9 Febr. -man keerden gisteren de heeren Sannes, Bon- saerte en Schim v. d. Loeff; doch kwa men au op om den Minister te steunen de linfccto heeren. Spiekman, Schaper, Ter Liaan uit Rottendam, de ,Joag, Hemes, [toodenburg, Ketelaar. Huferech* de Mu- ralt, vHamel, Diiou, Smeenge en Vol- lenhove, benevens de rechlsche heeren Fieskens en de Stoer*. Onder degenen, die op 22 Januari on voorwaardelijk vooi- de motie Teenstra stemden, dus tegen „het afmnaksysteem thans", waren thans de heeren Teen stra zelf. Koster, Gerhard, Loeff en No lens voor liet ontwerp, dus „voor de af making thans"; terwijl onder de tegen stemmen) van (oen van de 'motie-Teen- stra de heer Boissevain zich thans bij de tegenstemmers i an hel ontwerp voegde. De minister heeft beloofd mét isoleeren van [het aangetaste vee een proef te nemen wanneer de minister van oorlog de man nen voor de bewaking wil afstaan. Wil deze dat niet, dan zal .het vee worden afgemaakt.! Hoe op een zoodanige vage belofte, nadat de minister van oorlog reeds op een desbetreffende vraag van zijn ambt genoot -een weigerend antwoord gegeven beeft, een ernstig man zijn stem in zoo veranderen kan, verklaren wij niet te be- gewichtige zaak zoo maar op eenmaal grijpen. Er is dunkt ons in deze quanstie met de waardigheid der Kamer, de be langen der Schatkist en de wenscton. van 't meerendeel onzer Landbouwers op on verantwoordelijke wijze gespeeld. Tweede Kamer. Poslhuma heeft toch zjjn zin gekregen. Het eeds- vraagstuk. Weer lapwerk. De eerbied van de» eed straks weg. Na de onbesliste houding van minis ter Posthuma inzake de mond- en klauw- zeerbestrijding hadden we zijn ontwerp geen goede ontvangst durven voorspellen, en toch is het tenslotte, door de meer derheid aanvaard. 's Minister houding is niet alleen onbe slist, immers hij behield zich vrijheid van handelen voor, als collega Bosboom hem geen mannetjes kon afstaan voor het isoleeren van hoeven, maar die houding was bovendien hoogst incorrect, voor zoo vér hij terugkwam op een enkele weken geleden door de Kamer aangenomen motie Daarom Verdiende het ontwerp dubbel en dwars afgemaakt te worden. Wat gaf den 45 vóórstemmers den moed hun stem aan 't ontwerp te géven? Gisteren is een gewichtig debat 'opge zet over het eedsvraagstuik, ongetwijfeld een van de lastigste kwesties, die aan de beoordeeling van hét parlement zijn onder worpen. Het ontwerp is niet te groot, om het hier in z'n geheel ai' te drukken. Artikel 1. In elk geval waarin een wettelijk voor schrift het afleggen, hetzij van een eed, hetzij naar de wijze der -godsdienstige ge zindheid van een eed of van een belofte of bevestiging vordert of daaraan rechtsgevol gen verbindt, is een ieder, ook indien hij niet tot eene godsdienstige gezindheid 'be hoort.. verplicht den eed ai te leggen. Art. 2. Een» belofte of bevestiging wordt echter afgelegd indien de godsdienstige gezind heid van den te beëedigen persoon hem tot afleggen van eed en verbiedt. Art. 3. Een belofte of bevestiging wordt mede afgelegd, indien de te beëedigen persoon verklaart tegen het afleggen van .eeden gewichtige gemoedsbezwaren te hebben, i Art. 4. Indien het wettelijk voorschrift, als 'in art. 1 bedoeld, betrekking heeft op de aanvaarding van eenig openbaai- ambt, van eenige openbare betrekking, waardig heid of bediening, eenig beroep of van eenigen meer duurzamen werkkring als die Van voogden of curators, zal de te be ëedigen persoon een keuze hebben tus- schen den eed, de belofte of bevestiging. Art. 5. Lr wettelijke voorschriften wordt onder eed begrepen de belofte of bevestiging, welke krachtens deze. wet Voor een eed in de plaats treedt. Het behoeft nauwelijks, betoog, dat over deze zaak het laatste woord nog niet gesproken is. Gisteren is de zaak van verschillende zijden belicht geworden door de toeren Brummelfcamp, "Lobman, van Wijnbergen en Gerhard Het wil ons voorkomen, dat eerstge noemd» het standpunt inneemt, dat wfj van dim beginne af als- het juiste be- sChouwd hebben. Inderdaad wordt in bovenstaand out werp de eed leruAgdrongen. Of eigenlijk het ontwerp is bedenkelijk tweeslachtig, waar het den -eed handhaaft èn loslaat. De eed nu mag niet op den achtergrond geraken. De eed past Ln het kader van onze rechtspraak. De rechter is van Gods wege geroepen om het rvcht te handhaven het recht en de macht de:- rechters is Vair Godswege en niet uit den mensch. Welnu, wat belet den rechter en de overheid nu, waai- we toch in een Qhristelgfc land wo nen, den eed te vragen d. w. z. een be roep op Gods alwetendheid als hoogste waarborg? I Met. het woord „gemoedsbezwaren'" wordt (fln dil ontwerp gespeeld op een wijze, die alleen begrijpelijk is dooi- het algemeen heerschend taalbederf. Er is ver schil tusschen gewetens en gemoedsbe zwaren. leder kan verklaren „gemoeds bezwaren" te hebben en al meer en meer zal die verklaring dan ook worden afge legd dooi- hem, die den .eed vreest. Voor al ongodsdienstigen zullen bezwaar ma ken, terwijl toch ongodsdienstigheid ook ondiep, onernstig maakt.. Alen denke zich een oogenblik, dat een koning den troon zou kunnen bestijgen zonder een eed af te leggen! Zou dat niet gelijk staan met het gruwelijkste ge weld, met de grootste willekeur, als do koning zijn gezag niet ontleend aan God? Maar tot, zulk» dingen komt men, wan neer men God uit het staatsrecht bant! De heer Brummclkamp heelt er tenslotte op gewezen, dn,1 onze partijgenooten niet geaarzeld hebben een goede oplossing aan de hand te doen. Gaat hét nu aan, om dr. Kuyper's ge dachte van „eed.-hel pers" mei. een .enkele holle frase, als zou dit stelsel enkel in de oude Germaansche rechtspraak gepast hebbenaf te wijzen De .heer Lobman heeft, serieus werk geleverd. Zijn rede kenmerkt zich dooi de warme overtuiging, die uit al zijn werk spreekt, maar toch verstaan we 'niet hoe hij: bevordering van eerbied voor tien eed kan rijmen met het gedeeltelijk 'loslaten van den eed.. In één opzicht stemmen wiji volkomen in met den heer Lohrnan. Het eed-afne men dient zeer beperkt. Hierdoor wordt ongetwijfeld de eerbied van de 'instelling- verhoogd. De fiscale eed zou hg willen afschaffen, en ook. den ambtseed acht hiji overbodig-, althans voor hen. die ónder hooger verantwoording werken, natuurlijk niet voor hen, die zelfstandig hebben te besdissen over de hoogste belangen van anderen.. De -heer Lohman voelt zich dus op den bodem van hel wetsontwerp 4,huis, al hoopt hij1 nog van iharte op een veel betere en hooger staande regeling '(waar aan hij zelf .niet meer ,zal medewerken) de beer van Wijnbergen is ook nog al tevreden, maar de inkwonsekwentie van artikel 3, dat het goede beginsel van de noodzakelijkheid van den eed laat va ren, heeft hem zeer onaangenaam gefrap peerd. i Na al hetgeen we over het eedsvraag- stuk. geschreven hebben, kunnen we onze beschouwingen zieer bekorten en dunkt het ons overbodig alle geopende gezichts punten aan 'een nader oordeel te onder werpen. Het lol van dit ontwerp is niet twijfel achtig. c Straks wordt het aangenomen en de kwestie is van d.e baan. Totdat een moedig minister de overtuiging krijgt» dat fhier lapwerk is verricht, en de juiste oplossing nog lang niet gevonden is. Doch wanneer wogen we hierop hopen Ware het voorstel onzerzijds nog vmaar door ieen amendement in te lassohen! Doch dat gaat nu eenmaal niet. overzicht van dm toastend Een storm in een glas water. Dat waren de oorlogszuchtige redevoe ringen van Wilson, welk nu eens Duitsch- tand hekelden, dan weer Albion afvielen. Doch het slót van al is, dat er toch eindelijk overeenstemming is tot stand gekomen tusschen Duitschland en de Ver. Staten inzake de „Lusitania". Zeker, het heeft velé voeten in de aarde gehad, het heeft dikwijls zeer gespan nen, doch men is daar toch tot een be vredigend resultaat gekomen. Een resultaat, dat bovenal de vredes- vrienden dankbaar mag stemmen. Van de slagvelden worden natuurlijk nog geen groote dingen gemeld in dit stadium van voorbereiding. Slechts is nog de vermelding waard dat de Oostenrijkers voetje voor voetje den opmarsdh in Albanië voortzetten, t Kan niet sneller gaan. Met tailooze moeilijkheden hebben de vervolgers te kampenslechte wegen, of lieve)- in 't. geheel geen wegenmoeilijk© verbindingen en de zorg voor de veilig heid der verbindingen. In tusschen hebben de Italianen, de Ser viërs en de benden van Essad. Pasja ge legenheid om een krachtige verdediging voor te bereiden. Daarom is die veld tocht in Albanië nog niet de beslissing nabij. Als tegenhanger van bet bezoek van Briand aan Rome, is koning Ferdinand van Bulgarije naar het Duitsche hoofd kwartier vertrokken. Voor de centralen is de samenwerking met de Bulgaren na tuurlgk een punt van groote militaire fceteekenis, dat heel wat hoofdbreken kost Men vleit zich toch niet met de hoop, dal 't tegen den vrede loopt? We hebben gisteren gezien, hoe partgen er over don ken, hoe wederzijds een actie wordt voorbereid, als stonden we pas bij den aanvang der groote worsteling. Toch blijven de vredesgerachten de ron de doen. Het spreekt natuurlijk vanzelf, dat ze ste»eds minder geloof vinden. Ze hebben reeds zóó vaak (ie opgewekte hoop teleurgesteld, dat ze nu de ver kwikkende kracht geheel verloren hebben Vooral Duitschland schijnt het. mono polie van vredesgeruchten te bezitten. De lezers weten reeds, wat kolonel House beweerd heeft. Verder zou Duitschland getracht heb ben Japan tot een afzonderlijken vrede te bewegen. En het nieuwste- is, dat België gepolst zou zgn. Het bl'ad de „Métropoie" mui Antwer pen, dat thans te Londen verschijnt, bevat een merkwaardig artikel, betreffende ver1 meende Duitsche aanbiedingen aan Bel- gié. Het blad zegt: Deze aanbiedingen zijn louter een manoeuvre. Onder den dek mantel van vrede, dien, het België aan biedt verbergt de vijand het verlangen het Westelijk front te bekorten. Duitsch land is niet alleen in staat, de linies te vergrooten doch moet ze ook bekorten en versterken, in het bijzonder de Wes telijke linies, waar in weerwil van alle schijnbewegingen Duitsehland weet, dat do eindbeslissing zal worden bereikt. „De Entente zal zeker nooit toestaan in een Duitsch voorstel, dat den oorlog onbepaald zou verlengen. België wil eerst de slachtoffers van het Duitsche barba risme wreken. Zoo de vgand de linie W il verkorten, kan hij dit doen, achter volgd door de granaten en kogels der Entente in een rampspoedigen terugtocht." Tengevolge van geruchten, verspreid door de bladen, in verband met stappen, die door Duitschland zouden gedaan zijtn voor een afzonderlijken vrede met Bel gië te sluiten, welke stappen zouden ge daan zijn door den nuntius in België, Mgr. Tacci, is de „Osservatore Romano" echter gemachtigd te verklaren, dat de geruchten van allen grond ontbloot zijn. Het is ten eenenmale onwaar, dat Duitschland zich tol bedoelden nuntius heeft, gewend om voorstellen te doen voor een afzonderlijken vrede met België. AVe hebben hier dus voor de zooveeT- ste maal met verzinsels te doen. Het wordt tijd, dat de uitvinders en verspreiders van valsche geruchten eens ontmaskerd worden, opdat onnoodige te leurstellingen vermeden worden. Of hebben we hier te doen met proof- balletjes van onbeschaamde publicisten of regeeringspereonen. Maar dat. zou gewetenloos zgn De „Vaarii" op een mijn geloopon. Het Dinsdag van Rotterdam naar Sun derland vertrokken Noorsche stoomschip „Vaarli" is op een mijn geloopen. De kapitein, de machinist en 2de stuurman verdronken. De 13 overlevenden hebben 23 uiur Ln de booten gedreven en zijn toen gered door het Zweedsche stoomschip „Thor". Ze zgn te Hoek vair Holland geland en in het loodsgebouw opgenomen. Het s.s. „Vaarli" is groot 767 netto en 1312 bruto tons. Korte Oorlogsberichten. De kamer van landbouw voor West- falen heeft, met het oog op de zeer groote behoefte aan weidevee, een groot aantal koeien uit het overstroomde ge deelte van Nederland aangekocht, om deze dieren op enkele plaatsen weer in 't openbaar t.e verkoopen, zoo o.a. a.s. Vrij dag te Dortmund. Alleen Westfaaische landbouwers kunnen de dieren koopen. De censoren in verschillende oorlog voerende landen wijden al hun aandacht aan gebonden boeken, die vaak uit el kaar gehaald worden, om te onderzoeken of er in den band isoms schrifturen zit ten. Nu lezen wij, dat de Russische re- geeriog den invoer van gebonden boeken geheel verboden heeft. De Zeppelin-aanvallen. Door de burgemeeabeTs van alle Engelsche ste den, die bij» de laatste Zeppelin-raid wer den getroffen, is een beweging op touw gezet, waarbij het misnoegen wordt te kennen gegeven over het. ontbreken van een behoorlijken waarschuwingsdienst bjj het. ministerie van oorlog. De samen: werking met de regeering wordt, als ge heel onvoldoende beschouwd. Ter verdediging van Cana- da. De „New-York World" meldt, dat de Canadeesche regeering met de regee ring te Washington onderhandelt over het zenden van eenige Amerikaansche re gimenten naai- de Canadeesche grens om te beletten, dat de Dujtsch-Amerikanen, die een inval dreigen te doen in Canada, zich daar concentreeren. Duitsche vr edes-aan b ied i n- g e n Reuter verneemt van een Belgisch diplomaat, dat het geen geheim is, dat Duitschland meer dan eenmaal den vrede heeft, aangeboden aan. België, hetzg di reet. of indirect. Ook is het mogelijk dat er meerdere aanbiedingen zullen vol gen. Het resultaat zal echter hetzelfde! zgn als bij de vroegere aanbiedingen. Iets anders is ondenkbaar, want België is bereid den strijd tegen den vijand» .voort te zetten, even lang als Engelaud en dat zal zijn voor Langen tijd. Aldus bericht, uit Londen. De „Temps" bespreekt de herhaalde pogingen van Duitschland. om een afzonderlijken vrede met Fran krijk te sluiten. Het blad schrijft: Deze campagne schgnt opgezet door de finan ciers van Duitschland, die verschrikkelijke economische uitwerkingen van den oor log vreezen. De bewapening van koop vaardijschepen. In een memorie van de Duitsche regeering over de behandeling van gewapende koopvaardijschepen, welke aan de diplomatieke vertegenwoordiger» der neutrale mogendheden te Berlijn over handigd is, wordt. o.m. het volgende ge zegd: Reeds voor het uitbreken van den hul digen oorlog had de Engelsche regeering de Engelsche reederijen in de gelegenheid gesteld baar koopvaardijschepen met ka nonnen te bewapenen. De regeering wilde den reederijen dezer schepen de noodige kanonnen, een voldoende hoeveelheid mi- nutie en personeel', tot vorming van bedie ningsmanschappen, ter beschikking stel len. De Engelsche reederijen hebben ge willig aan den oproe pvan de admira liteit gehoor gegeven. Spoedig na het uti- breken van den oorlóg constateerden Duitsche kruisers, dat Engelsche stoom schepen bewapend waren. De memoriê zegt. tenslotte, dal. dér- gelijke bewapende vijandelijke schepen niet als handelsvaartuigen zullen worden beschouwd, doch als oorlogvoerende zul len worden behandeld. Een Amerikaansohe nota aan Oostenrijk. Staatssecretaris Lan sing heeft een nota aan Oostenrijk gericht, waarin geëischt wordt, dat de Oostenrijk- sche regeering haai- verontschuldiging zal aanbieden voor den duik boot-aanval op de „Petrolite", den commandant zal straf fen en de geléden schade zal vergoe den. In de nota wordt gezegdDe duik boot vuurde op de „Petrolite" zonder voorafgaande waarschuwing en blééf vu ren, toen het schip reeds gestopt had, met het gevolg, dat één man gewond werd. De duikboot kwam vervolgens' bij' het schip en wenschte provisie te koo pen, wat de kapitein van de „Petrolite" weigerde. De duikboot-commandant ant woordde hierop, dat hij desnoods met geweld zou nemen, wat hij noodig had. Hij liet vervolgens een Amerikaansdh ma troos van het schip afhalen en hield dien gevangen totdat de Oostenrijkers van de „.Petrolite" de noodige voorraden hadden gehaald. i „De Prinses Juliana." Over den toestand der mailboot „Prin ses Juliana" van de Maatschappij „Zee land" die bij Felix to we op een kfip is gezet, vernemen wij, dat bij hoog water het getoete sloependek onderstaat, terwij® door de overslaande golven aan verschil1 Jende deeten van het slcihip al mieer en. moer schade wordt toegebracht. Wij vernemen dat er in den loop van dit jaar bij den Uitgever J. H. Kok te Kampen, een zeer belangrijk» uitgave het licht zal zien. In 1917 zal het 400 jaar geleden zgn dat de Hervorming tot stand kwam, en met het oog op die herdenking zal Ds. J. H. Landwehr te Rotterdam, een uitg» breid w»rt schrijven over de Reformatie,

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1916 | | pagina 1