No. 106
Donderdag; 3 Februari 1016
30e Jaargang
Feuilleton.
De Groote Oorlog.
Serooskerke Ï(W.)
Aör. P/lelis.
KruiningenHansweerd.
J. K Rifebens.
Watersnood.
Schiermonnikoog.
OVERWINNING.
Uitgave van
de Maaaü, Venn. LUCTOR ET EMERGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 219.
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. f». DHüfJ - L. BURG.
Drukkers:
Oost erto aan Le Cointre - Goes.
Voer de a.s. gemeenteraadsverkiezing
steunt „De Zeeuw" den candidaat der
Au si-Revolutionai re Kies vereeniging
„Die Zeeuw" blijft bij de herstemming
voor een lid van den gemeenteraad (va
cature Wondergem) aanbevelen den
candidaat der Anti-Revolutionaire Kie?-
vereenigjng
Kiezers, vergeet niet, dat het hier om
een z®tel gaat, welke sinds vele jaren
rechtsch was.
Wanneer men de berichten vair den
Watersnood trouw leest, krjjgt men een
denkbeeld van de enorme schade, welk»
is aangericht.
Tallooze gezinnen zijn van al hiur heb
ben en houden .beroofd geworden, rijke
boeren 2ijn plotseling straatarm, gewor
den, en polder- en waterschapsbesturen
staan voor nog niet te schatten uitgaven.
Het totaal-bedrag 'der geleden schade is
op geen stukken na te benaderen. Hon
derden werklieden en soldaten zijn nog
7 dagen in de week aan 'twerk, om de
dijkglooiïngen en zeeweringen te verster
ken, opdat niet een nieuwe ramp het
gewest komt teisteren.
Alleen in d.e gemeente Hoogland is aan
gifte gedaan van het verdrinken van 275
'ueSStq gg 'snoqjuA g£g 'ooApuiu srpus
3 paarden, 11 geiten en 1467 stuks pluim
vee.
En dat in een gemeente van even 2700
zielen
.Daarom zij hier nogmaals een beroep
gedaan- op-dos. Zeeuwen offervaardigheid.
Wie Verzuimde nog iets af te dragen,
om welke reden dan ook
We blijven ons gaarne belasten met
de in ontvangstneming en doorzending
van giften.
Wij ontvingen heden van r
C. H. te lerseke f 1; ïaan. L. d. W. fö;
fam. B. te Westkapelle f4.50; C. J. te
W. fl; L. te Nieuwdorp £1; wed. L.
X. en familie te Wolfaartsdijk f 1.25; fam.
X. B. 'te Scherpenzeel (Old.) £1.50; door
tusschenkomst van de firma, F. P. Dhuij
van v. G. te M. f 1; idem van L. te A. fö;
idem van A. te Koudekerke f 1; idem van
X7. N. te Nieuwdorp f2.50; een bakkers
knecht. te Goes fl; N. N. te Goes f5-
twee dames uit Goes f5.
Totaal met inbegrip van de reeds vroe
ger verantwoorde bedragen f 917.133.
ii.
Wie het voorgaande gelezen heeft zal
zich niet verwonderen, dat eanige oudei's
op Schiermonnikoog besloten op 29 Dec.
1912 zich tot een Vereeniging aaneente-
sluiten, tér verkrijging van een school d i e
aansloot bij bet. gezin en een on
derwijs waarborgde in verband met. de
klimmende eisehen van zeevaart, en bad
plaats. (Zeevaart vordert, zeevaartkunde;
badplaats vordert talenkennis). Het moest
Een verhaal uit het kerkelijk leven van
N oord-Amerika.
door v. d. M.
Nadruk verboden.
9)
De notaris was !etven buiten wezen kij
ken en rapporteerde:
„De luidjes zijn met hun twaalfuurtje
gereed hoor. We moeten nu dadelijk aan
den. slag."
Alvorens met de veiling aan te van
gen, klom Johnson op. een wagein en
hield hij een korte toespraak tot de
menschen. Hij prees de deugden van Si-
las Stanford, en deelde mee, dat hg van
plan was, welverdiende rust te gaan ne
men en in de stad te gaan wonen. Hij
wekte allen op, flink te bieden, want
een goede verkooping toont ook den duirf
der koopers.
Eerst werd het kleingoed geveild, dan
volgden de landbouwwerktuigen en de
wagens. Het bieden ging minder gul, de
boeren praatten te veel met elkaar. En
Johnson zag, dat het 'toog tijd werd. de
een vereeniging zijn niet uitgaande van
een bepaalde kerk, maar van de ouders,
en aansluiten aan de behoeften der heeio
bevolking. Zoo ontstond de „Vereeniging
tot, oprichting en instandhouding eener
School met den Bijbel te Schiermon
nikoog".
In den zomer van 1914 kon aan de
plannen een begin van uitvoering gege
ven worden. Een school zou gebouwd,
een onderwijzerswoning g e h u u r d wor
den. Doch helaas daar brak de oor
log uit. Dit bracht vertraging, doch toon
de tevens te uitdrukkelijker de noodzake
lijkheid om den steun van het Evangelie
mee te geven aan hen die de gevaren
kan het ongewisse zeemansleven tegemoet
gaan.
In den zomer van 1915 werd de tij
delijk gestaakte arbeid hervat, doch
met vermeerderde zorgen. Het vervoer
der materialen werd duurder dan ver
wacht kon worden; de prijzen van grond
stof en arbeid en produel. werden ver
hoogd, en tot overmaat van ramp wer
den de voorwaarden verbonden aan het
teekenen van het huurcontract voor de
onderwijzerswoning zoo bezwarend dat de
huur afsprong en besloten moest worden
om een woning te bouwen, want, een
ander huis was niet v e r k r ij g-
ba. ar. (Men moet namelijk weten dat
zelfs de predikant woont in een klein
huisje waarvoor hij f 350 's jaars huur
betalen moet). Daarbij kwam een ver
mindering van inkomsten ten1 gevolge van
den oorlog', en anderszins, zoodat er op
het oogenblik negen duizend gulden te
kort is. De school is inmiddels begonnen.
Het hoofd de heer v. Kalken, en de
onderwijzer de heer v. Raaltén, onder
wijzer aan een der Ned. Hervormde scho
len te Meppel, zijn benoemd en in functie
getreden. De school, die volgens voor
spelling der gereformeerden elf leerlingen
zou kunnen tellen, en volgens de moder
nen nog m inde r, bevat reeds 34 leer
lingen. En de onderwijzers, die taalaoten
hebben, geven in de vrije uren aan meer
dan één kind les in Franse h en Engelsch.
Het onderwijs omvat blijkens een ons
gezonden uittreksel uit de Statuten de
volgende vakkenlezen, schrijven, reke
nen, Bijbelsc.he, vaderlandsche en alge-
meene geschiedenis, aardrijkskunde, ken
nis der natuur, zingen, Nederl. taal,
Fransch, Duitsch, Engelsch, algebra, meet
kunde, teekenen, gymnastiek, nuttige en
fraaie handwerken.
Het bestuur is lid van de Vereeniging
voor Christelijk Nationaal Schoolonder
wijs.
De grondslag der Schoolve reen i,ging is
de Heilige Schrift, opgevat naar de Belij
denisschriften der Nederlandsch Hervorm
de Kerk en der Gereformeerde Kerken in
Nederland. Zij aanvaardt deze als eenigen
regel van wat geloofd en gedaan moet
worden, ook om te komen tot. de ware
opvoeding.
Heeft, dank zij Gods genadig bestel,
de school nu een goede plaats gevonden
m de harten van sommige andersdenken
den op dit eiland, bij den bouw is door
meerdere moderne leiders groote vijand
schap en tegenwerking betoond.
Een vrijzinnig kerkblad schreef in
Augustus 1915, toen met 'den schoolbouw
een aanvang was gemaakt„Vrijzinnigen
wij doen een beroep op u. Van ortho
doxe zijde is Schiermonnikoog onlangs
genoemd een bolwerk vat) het modernis
meWelnu, ons bolwerk moet hecht.
en. sterk zijn, nu sterker dan ooit te
voren".
Wij herinnerden reeds hoe' door de te
genstanders aan den eigenaar geschreven
werd om den verkoop van den grond voor
den schoolbouw ongedaan te maken; hoe
de moderne predikant van den kansel
de voornemens der Schooivereeniging aan
viel en de menschen tegen die ortho
doxe school waarschuwde.
Het modernisme op Schiermonnikoog
is wel van een bijzonder soort. Het zij
verre van ons om hiervan de schuld
op de openbare school te werpen. Maai'
dit.I\s toch zeker dat, zoo ergens, de
openbare school daar had kunnen tonnen
wat zij vermocht. En hetgeen zij ver
mocht. is bedroefd weinig geweest;
Want de groote massa is materialist
geworden en heeft het oog verloren voor
eeuwige dingen; onverschillig en bot ge-
Worden, schijnt menigeen voor altijd onont
vankelijk voor de aanneming van het
Evangelie. Hierom schreef' ds. Pierson een
jaar geledenzal de hoop op verbete
ring niet geheet worden losgelaten dan
mag geen oogenblik langer gewacht, wor
den met het tot stand komen eener Chris
telijke School. „Alleen door met de kin
deren te beginnen is er iets te bereiken".
Dezer dagen is een circulaire verzan
den geteekend door verscheidene voor
standers van Chr. onderwijs, liet slot van
deze circulaire luidt, aldus:
„De wijze, waarop het Schoolbestuur
de onderneming heeft opgevat en leidt,
met alle daarbij genomen beslissingen,
heeft, zoo ten volle onze sympathie, dat.
wij den innigen wenscb uitspreken, dat
er meerderen gevonden worden, die de
zen arbeid op het eiland afdoende
steunen".
Onder deze onderteekenaars zijndr.
Slotemaker de Bruine, de professoren Ob-
bink, Btavinok en Woltjer, de predikanten
Van Dijk te Anjum, Bleeker, Geerling te
Zeist (vroeger te Domburg), Van Hoog
straten te Zeist, Oskam, Politiek, Knap,
Pierson en v. Gheel Gildemeeslervoorts
minister Lobman, mr. R. v. Veen, jhr.
mr. 0. Q. v. Swinderen.
Wij zeiden zoo straks dat het mo
dernisme op Schiermonnikoog van een
bijzonder soort is. Dit kan onder meer
blijken uit de Kerstboekjes, die in on
derscheiden winters op de officieele Kerst-
feestviering der Ned. Hervormde Kerk aan
de kinderen van de (moderne) Zondags
school zijn meegegeven, zoo persoonlijk
mogelijk, met inschrijving van hun naam
fen met. vermelding van bet Kerstfeest:.
In het eene worden de kinderen reeds
in het Voorbericht gewaarschuwd voor
het gevaar om zoo maar den Bijbel te
lezen, want „de Bijbel is gelijk een groote
en schoone stad met veel mooie en
schoone straten, doch, ook vuile straten
waai' niemand kan doorgaan zonder be
smet te worden".
In het andere wordt niet alleen alles
wat de Christelijke Kerk van haar Hei
land beleden heeft „een eeuwige leugen,
een Godslastering" genoemd, maar wordt
er ook in gesproken over den eeuwig ge-
zegenden persoon onzes Zaligmakers als
van „den bleeken slanken man", die
„nooit geheel gelukkig" was wegéns zijn
onbevredigde behoefte aan „liefde van
een vrouw en .kinderen"; en soms li
chaamskwalen genezen kon „door de
kracht van zijn wil, die een genezend
fluidum van hem deed uitgaan als liij
al zijn gedachten op één punt samen
trok".
Daarna wordt aan de Kerstfeestvierende
kinderen Jezus' lijden in Gethsemané ver
haald, in den breede, gelijk wij niet zul
len afdrukken, doch hetwelk hierop neer
komt dat Jezus, in liefde verlangend,
kruipend als een worm door het warme,
gele zand uitroept God, ik ben zoo al
leen! totdat zich zacht het hek van den
hof beweegt en de hazewindhond
van Jezus hem komt troosten.
Wat 'n voorrecht dat op een eiland
waai' zulke Zondagssohoolkost wordt op-
gedischt, een Christelijke school verrees.
Maar nu heeft deze school ook steun
noodig om staande te blijven.
Stemmancljfers.
Bij de stemming voor (Lie leden van
Provinciale Staten in het Kiesdistrict Vlis-
singen op 13 Juni 1913 werden op onze
candidaten Boone, Dieleman (aftr.) en
Merckens (aftr.) resp. uitgebracht 2292,
2193 én 2292 stemmen. De volstrekte
meerderheid was 2539.
De liberale candidaten v. Nifterik, Paap
en Vermaas bekwamen 2232, 1708 en 1724
stemmen; terwijl de sociaal democraten
de Meij, Lindeijer en v. Hal 951, 740 en
585 st. bekwamen. Onze candidaten bleven
derhalve reeds bij eerste stemming 300
stemmen beneden de volstrekte meerder
heid, 716 stemmen beneden de gezamen
lijke linksche c-andidaten.
Bij de herstemming op 27 Juni, d. a. v.
was de verhouding minder slim.
Toen toch werden gekozen v. Nifterik,
Vermaas en Paap met 2791, 2639 en 2636
stemmen, allen liberaal, en vielen onze
candidaten uitMerckens. had 2490, Boone
2440 en Dieleman 2342 stammen bekomen.
Een minderheid van 200 stemmen.
Wij moeten in liet. district Ylissingen
trachten dat verschil op te halen. En dat
kan indien ieder stroompje wordt afge-
viseht. Indien allen die van ons zijn en
op de kiezerslijst kunnen, er niet onze
hulp op gebracht worden.
Doet daar nu ee'ns met uw allen uw
best voor.
De motie en haar uitlegging.
De motie-Schaper Vrijdag met de stem
men Van 36 linkschen plus 12 rechtschen
aangenomen tegen 33 rechtschen en 15
linkschen hield in dat de Kamer zich'
niet liet opleggen den dwang om een on
verbrekelijk verband te leggen tusschen
de ontwerpen Ouderdomswet en Pensioen-
belasting.
Deze motie werd door den voorsteller
en de Verdedigers in geen anderen zin uit
gelegd dan ze daar stond.
Toch geeft IIet Volk deze uitlegging
„do hoofdzaak js en blijft dat Vrijdag
de Kamer heeft beslist: de klasse der
niet-bezitters, der onterfden, der ontbe-
renden, krijgt op haar ouden dag uit de
staatskas een pensioen, waarvoor zij geen
Het is evenveel waard als z'n kame
raad". En de koopman bood... 100 dol
lars. En niemand bood meer! Toen zag
Johnson in, dat hij zich leelijk in de vin
ger gesneden had door het span te split
sen. De boeren zouden een zoo'n paard
niet koopen tenzij dan om een span aan
te vullen, want op de boerderijen van
lowa gebruikte men alleen tweespannen.
Intusschen lachte de paardenkooper al
in zijn vuistje; dat was nu zijn slag,
eerst 't volle geld voor één paard en
dan het andere voor een koopje.
Met veel moeite kreeg Johnson bet ein
delijk nog tot een bod van 150 dollar.
Maar toen was 't uit. Johnson was der
wanhoop' nabij. Rutledge had van begin
afjhet zaakje met nauwkeurige belangstel
ling gevolgd, en hij' achtte nu; het oogen
blik gekomen, om zaken te doen.
„Honder vijf en zeventig!"
Een revolverschot had niet meer uit
werking kunnen hebben dan dit, met
tuide en vaste stem gedane bod van den
jongen predikant. Maar onmiddellijk volg
de de paardenkooper nijdig:
H onderd tachtig
„Twee honderd!" riep Rutledge.
De menschen kregen er schik in; do
deelneming werd door luid geroep ken
baar. Als kampvechters bij een wedstrijd
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG,
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. post. ƒ1.50
Losse nummers0.05
Prijs der Advertentiën
15 regels 0.50, iedere regel meer 10 ct,
3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Familieberichten van 110 regels ƒ1.
iedere regel meer 10 ct.
premie, in welken openlijken of verkapte*
vorm ook, behoeft te betalen."
Dit lezende vraagt men zich af: 'Ka»
'twaar zijn dat de Kamer 'beslist 'heeft
dat de wet-Talma met haar gezonde 'op
vatting van pensioneeriag met premiebe
taling op 3 Dec. a.s. niet zal worden uit
gevoerd, en derhalve zal worden begra
ven? Zoo ja, wat komen dan de naast»
vrienden van Talma, die voor de wet-
Talma steeds in de bres stonden, democra
ten als Aalberse en v. Wijnbergen, Ooster
baan en v. Vliet in een rare verhouding
te staan jegens de andere leden van. rechts,
die tegen de motie hebben gestemd?
Waarom behoefden deze mannen ootd
door hun stemmen voor de motie in de
kaart der litre)-alen en sociaal democraten
t.e spelen?
Beknopt overzicht van den toestand.
Weenen komt met de herhaalde verze
kering, dat de toestand in Montenegro,
rustig is, en dat de houding der bevolking
voorbeeldig is.
'tZal wel zoo zijn.
Als illustratie van deze tijding kan liet
feit dienen, dat in de laatste dagen talrijke
Montenegrgnen verzocht hebben als' vrij
williger tegen Italië te worden opgeoio
nomen.
Zulke aanbiedingen moesten natuurlek
op volkenrechtelijke gronden worden af
geslagen, maar ze zijn toch teekenend voos;
de sympathieën, welke Italië ook bij niet-
Oostenrijkschc of Hongaarsche bewoners
van de oostkust van de Adriatisohe 'Zee
geniet.
Zeer vele Montenegrijnen zouden hef)
verzoek gedaan hebben in het binnenland
van de monarchie werk te mogen Zoeken,
aangezien de jarenlange oorlog hun elke
bestaansmogelijkheid in het vaderland ont
nomen had. I
De Oostenrijkere moeten in het zwaar:
beproefde land natuurlijk hard werken ter
verbetering van de toestanden, in de eer
ste plaats op het gebied van verpleging
en hygiëne.
De Duitsohe regeering heelt een rege
ling opgemaakt voer de fabricatie en het
gebruik Van f.extiel-waren
Een nieuw bewijs d,usv dat onze Ooste
lijke naburen zuinig moeten zijn en alle
verspilling moeten voorkomen.
De „Köln. Zlg.", dezen maatregel be
sprekend, wijst erop, dat alle Voorspellin
gen, voor en tijdens den oorlog gedaan,
vooral op economisch gebied, onjuist zijn.
gebleken. Er waren .staathuishoudkundi
gen, die bij een eenigszins langen duur
van den oorlog een volkomen stilstand
in de productie voorspelden, en anderen,
die een tijd van volkomen werkeloosheid
voorzagen. De gebeurtenissen hebben doet),
zien, zegt het Keulsche blad, dat zg1 on
gelijk hadden. Er is integendeel, een ge
brek aan werkkrachten, ën de productie
wordt geregeld voortgezet. Al is het niet
op dezelfde wijs en vooral niet van de
zelfde artikelen als voor den oorlog.
Duitschland weet op inderdaad energieke
wijze de bezwaren, die zich op economisch
gebied voordoen, te ontduiken of weg te
nemen. i j
Wie nu en dan de adveri entie-kolommen
dei' Dnitsche bladen zou kunnen inkijk en,
zou getroffen worden door de verbazing
wekkende vindingrijkheid, waarmede men
de economische afsluitingspogingen ran
Engeland te lijf gaat.
werden de concurrenten aangehitst. En
men ging door. Woedend bood de paai'
denkooper: Twee-tien. En de dominé:
Twee-vijf en twintig. Twee-dertig de koop
man, En toen Rutledge: Twee honderd
vijftig dollars.
De koopman pauzeerde even. Dit was
de volle waarde van het paard, en dat
wist. hij. Zelfs met dezen prijs al was
't span geen voordeeltje voor hem. Maar
hg moest nr. 2 toch hebben, om met
nr. 1 isamen compleet, te zijin. Zijin truc
was danig mislukt. Brommend hei'vatte hij
„Twee honderd 55".
Onmiddellijk volgde Rutledge
„Twee honderd 60".
ï)e paardenkooper werd razend. Hg kon
zoo niet doorgaan, en het nul op te ge
ven, was een nederlaag. Maar mieter bie
den, néén, dat nooit. En terwijl' hij! stond
te tandenknarsen, klonk Johnson's stem
„Alloh heeren! Ben jullie uitgebodca
Niemand meer? Niemand? Dan is het
paard aan Ds. Allan Rutledge gelaten
voor 260 dollars!"
„Flink zoo van den dominé!" riep er
een. En meerderen uitten er hun blijd
schap- over dat de dominé ook den koo-
perstruo doorzien had en hem een ge
voelig lesje had gegeyen.
(Wordt vervolgd.)
aandacht weer te verlevendigen. Plotse
ling schreeuwde hij, zoodat. alien luis
terdon
„Wat is pr met jullie aan de hand,
menschen! Wat mankeert jullie? Ben jut'
tie allemaal in slaap gevallen? Kom, wordt
wakker! Ik heb hier een fijne ploeg. Er
isi 2 dollars voor geboden. Denk 's aan,
een ploeg voor 2 dollars! Kom, wakkeri
Wat, hoor ik? Twee dollars zijn geboden.
Wie biedt vier?"
Er kwam wat meer leven in de koo-
pergroep en een jonge boer bood 4
dollar.
En de onvermoeibare Johnson ging
voort
„llt heb 4 dollars voor dezen ploeg,
wie maakt er 5 van?"
eer stond er een op en bood 5.
„Nu, wie maakt er 5pa van?" (Het
werd geboden). „Uitgeboden al? Alle
maal? Biedt 6 dollar, of ik verkoop die
pracntige 20-dollar-ploeg voor 5i/2. jvlj
lie moest, je schamen!"
Nu kwam er meer schot in, men boocl
7. 8, 9, 10, 11, dollar en ten slotte ging
de ploeg voor 12 dollar.
Toen het. vee aan de beurt was, werd
de belangstelling levendiger en in een
dichten kring drongen de liefhebbers om
den afslager samen. Het allerlaatst wer
den de paarden voorgebracht. Dat was
meestal het klinkende slot van de ver
kooping. Een prachtig span zwarte dra
vers werd voorgeleid, onder veel uitroe
pen van bewondering.
Johnson vroeg bieders. Rutledge over
legde dat een van die twee juist zou
wezen, wat zijn vader begeerde, maar
het ging hem aan z'n hart, om het duo
te breken. Een paardenkooper uit een
naburige stad, -een groot en grof man,
trad vooruit, monsterde het span en
vroeg
„Moeten wij op één of op beide bieden
„Men zal ze bijeen wenschen". .ant
woordde de afslager, ,,'t Zijn gezworen
kameraden. Wat hoor jk?"
„Ik bied 250 voor dit exemplaar hier",
hernam de paardenkooper. Natuurlijk wil
de hij ze alle twee hebben, maar hij
dacht: als ik ze een voor een inpik, dan
heb ik ze goedkooper.
De afslager aarzelde. Tweehonderd en
vijftig dollars was het beest ten volle
waard. Eindelijk sloeg Johnson toe en
zei
„Ik zal ze een voor een verkoopen,
als je dat wilt". Niemand deed meer
een bod en een der zwarte twee viel
den paardenkooper toe.
..Wat krijg ik voor dit tweede beestje?
