No. 105
Woensdag 2 Februari 1010
30e «laargang
Feuilleton.
Abr. ielis.
De Groote Oorlog.
Watersnood.
Schiermonnikoog.
OVERWINNING.
Uitgave van
de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGQ
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau tc Goes:
LANGE VOKSTSTRAAT 219.
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. SJKÜIJ L. BURG,
Drukkers:
Dosterbaan Le Gointre - Goes.
Serooskerke (W.)^
Voor de a.s. gemeenteraadsverkiezing
steunt „De Zeeuw" den candidaat der
Antt-Revolutionaire Kiesvereenigmg
KrettningenHansweerd.
„De Zeeuw" blijft b'ij de herstemming
voor een lid van den gemeenteraad aan
bevelen den candidaat der Anti-Revolutio
naire Kicsvereeniging
J. K. Ribbens.
Beden ontvingen wij ten behoeve van
de slachtoffers van den Watersnood, van:
A. E. te Nisse f S. te W. fO.ftO;
P. J. S. te G. f 1P. V. te Goes fl;
D. B. te Westkapelle fl; J. T. te Seroos
kerke (W.) fl; D. L. te K. f 10.
Tbtaal met inbegrip van de reeds vroe
ger verantwoorde bedragen f 881.885.
i.
Reeds in December ontvingen eenige
vrienden van vrij Christelijk onderwijs
een gedrukte circulaire van enkele man
nen op Schiermonnikoog, met verzoek om
geldelijken steun voor de schooit.
De bede begon mei een beschrijving;
van het eiland.
Het ligt tamelijk afgesloten van de overi
ge bewoonde wereld. Een motorboot
brengt u van Oostmahorn (Friesland) in
ruim drie kwartier in de nabijheid van
het eiland; op een plek waar de passa
giers en .bagage overgeladen worden in
een vlet, die voortgeboomd en in even
wicht gehouden door twee man voor het
verdere vervoer traoht te zorgen. Die vlet
kan echter, wegens de ondiepten, nimmer
Jen wal bereiken, -daarom geeft ze u
over aan een kar met twee paarden, die
u verder, en, bij vloed in een kwartier
en bij eb in een klein uur aan land
brengt, dat wil zeggen onder aan een
hoogen zeedijk, waartegen de paarden u
opsjouwen, en daar boven op, ziet gij
pas het dorp, door groenland omgeven
en doorsneden. Een rustige plek voor
menschen niet drukke bezigheden die hier
s zomers een paar weken komen uit
rusten.
Op dit eiland waren tot nog toe twee
scholen: een Openbare Lagere School en
een Zeevaartschool. In 1821 werd bij den
bouw der Openbare School in den gevel
een steen met deze inscriptie aangebracht
MN N 1
„Aan onderwijs en deugd geheiligd,
Der jeugd en haar geluk gewijd^
Word' dit gebouw door God beveiligd
Verduur' het zelfs den grijsten tijd"
•311*' 'tI
Geheel naar1 den .geest van de eerste
helft der vorige eeuw, riekt dit opschrift
ons wel wat veel naar „deugd en braaf
heid"; maar .hier sprak zich toch de
behoefte uit, om ook in den schoolarbeid
met God te rekenen.
Zoo is het thans niet meer. In de
laatste tientallen jaren is God op school
een groote Onbekende, van Wjen de on-
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. post f 1.50
Losse nummers105-
Prijs der Advertentiën
15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 os.
3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden
Familieberichten van 110 regels ft
iedere regel meer 10 ct.
Een Verhaal uit het kerkelijk leven van
Noord-Amerita.
door v. d. M.
Nadruk' verboden.
8)
„Ik geloof, dat de kerk en de arbeiders
elkaar meer moeten naderen. Ook Jezus
was uit den werkmansstand. (Pat knip
oogde even tegen Antoine). En het Evan
gelie is zeker niet het minst voor de
armen der wereld. Niemand meer dan
gij, mannen, hebt Jezus noodig. Jezus
heeft den arbeid gezegend, de arbeiders
gewaardeerd. Toen Hij op aarde was, hin
gen de eenvoudigen aan Zijn lippen, en
nog heden vindt gij1 Jezus' beste vrien
den onder de arbeiders. De kerk pfe.it
voor universeelte broederschap, voor recht
vaardigheid, voor de rechten ook der
menschelij-kheid. Komt in de kerk, man
nen, en maakt de kerk tot u,w geestelijk
bezit. De kerk heeft ui noodig en ziji kan
haar taak niet voltooien, zonder dat de
breuk tusschen haar en den arbeid is
geheeld."
HcoBKiieoeBBsroroDEaaiiiiranrosM
der-wijzers en de onderwijzeressen den
kinderen dan ook te zwijgen hebben. Hoe
is daardoor alles veranderd! Hoe is het
leven veranderdHoe is liet hart ver
anderd Onder eene zeevarende bevolking-
is veel verborgen leed; hoe is de ver
troosting weggenomen! Van eene „op
voeding" der jeugd is geen sprake meer.
Enkele vakken als lezen, schrijven, reke
nen, enz. worden onderwezen, maai- daar
mede moeten de kinderen het dan ook
doenDaannede moeten zij bet leven
in, het groote en het kleine; sommigen
het kleine dorpsleventje van opkomende
badplaats, doch toet veel verleiding tot
oppervlakkigheid en wereldzin; anderen
het groote-stadsleven, wanneer del meisjes
huwen met een man. die zich' een h a-
ven plaats tot domicilie kiest; weer ande
ren, de jongens, gaan het bedrijvige,
het bedrijvige? het gejachte, het zc-
nuwspannende, het den goest. voor geeste
lijke dingen verstompende zeemansleven
in. Op die béne school, in volslagen on
bekendheid met Gods Woord opgegroeid,
is langzamerhand de, bevolking veran
derd. Zij heeft een andere kleur ge
kregen. De Openbare School heeft op haar
een zeker cachet achtergelaten. 'Men i.s er
aan gewoon geraakt met sommige dingen
niet meer te rekenen. Die hebben blijkbaar
geen waarde. Geen kennis van God; daar
om ook geen aanroepen van Hem. En
waai- geen bidden meer is, is ook geen
geloof. Zoo is de dorpsgeest gewijzigd,
inaar ook het intieme gezinsleven, en
schier zonder uitzondering alle gezinsver
houdingen. I.n menig huis staan de din
gen het onderste boven. Het kind is geen
kind meer; de vader is op zee, nïaar
moeder vervult in de gedachbenwereld
der kinderen niet de plaats van vader.
Wat is die plaats? Hiervan is geen be
sef omdat do sohoolopvoeding niet aan
sloot bij het gezin. De school kent het
gezin niet en het, gezin kent. de school
niet. Er is geen rapport tusschen ouders
en onderwijzers.
Waarom dan niet reeds lang zélf een
school opgericht? Te arm.
W|aarom de kinderen niet naai- een
naburige Christelijke school gezonden
Dit kan immers nietWant op het eiland
is er geen, en de eerste op den vasten
wal is hij ongunstig tij meer dan 24
uur ver vrijde rd.
Moeten de kinderen davi maar Van een
Christelijke School verstoken blijven?
Ieder geve hier zelf het antwoord, doch
bedenke eerst, dat die ligging van. het
eiland, vèr af, de menschen niet isoleert
van den strijd en hen niet afzondert van
levensmoeite en levensleed.
Baai- gaat een jongen van ons eiland,
na de lagere school doorloopen te hebben,
als matroos of -stuurmansleerling op de
groote scheepvaart. Gedurende twee jaar
bestaat er voor hem geen huiselijk leven
meer. Iiij heeft geen moeder, die hem
wel te rusten wenscht; aan boord geen
vader, die hem 's morgens niet een harte
lijk woord bezielt voor zijn dagtaak. Hij
is alleen. Zijn oor vvènt aan de vloeken
rondom hem. 'tMoet al een heel bijzondere
en nieuwe vloek zijn, wanneer hij dien
Ongeveer een kwartier sprak Ds. Rut
ledge zoo door, «n zoo snel, dat geen
oogenbhk te loor ging. Toen hij eindigde,
was het nog even doodstil, en dan brak
een hartelijk applaus uit. Pat spron^ op
een kist, zwaaide met, z'n armen en
riep
„Drie (hoera's voor Ds. Rutledge!"
Geestdriftig werd hieraan voldaanhet
bleek wol, dat de jonge prediker doel
getroffen had.
Toen hij de fabriek verliet, trad een
Bohemer, met tranen in de oogen, op
hem toe, istak zijn hand uit en zeide
snikkende
„Dominé, ik ben Antol', Viola's vader.
Viola zong vaak dat lied, dat de juffrouw
zong. Zij
De arme man kon niet meer; hij
barstte uit in ontroerend geween.
„Ja, mijn arme broeder, ik weet het,
ik weet bet. God heïpe |U|!".
„Violabegon de arme vader
weer, maai- hy kon niet, en trillend van
aandoening ging hij heen. Pat leidde hem
zorgzaam weg en de anderen begaven
zich, nog zeer onder den indruk van
het gesprokene en van deze aang'rijpende
ontmoeting, aan hun werk.
IV.
Op- een Zaterdagmorgen, kort. na de
nog hooren zalEen Zondag bestaat, er
in de handelsvaart niet. Het gebed wordt
vergeten. Waar men ook gebruikt wordt
bij het nijdige vuur in de machinekamer
of aan dek voor overdenking, voor
stichting, voor groei van het geloofsleven
is geen plaats.
Zoo krijgen wij na enkele reizen op do
groote vaart onze jongens terug, ver
ruwd, vreemd, onverschillig geworden,
niet huiselijk meer, en meestal mot
geen ander ideaal dan: spoedig de rangen
halen op de Zeevaartschool, en dan varen,
stuurman, kapitein, varen en nog eens
varen, geld verdienen, rijk worden, en.
eindelijk - thuiskomen en „niets doen".
En hoëvelen bereiken er dit „ideaal"?
Hoevelen zijn niet juist op hun „laatste
reis" weggebleven? En die terugkomen?
Onze Heiland zou zeggen: al hadt gij in
de vaart „de ganse he wereld gewon
nen", wat haat het U ten slotte?
Zieleleven? gemoedsleven? gemeenschjap
met God? vergeving van zonde? Voelt
gij niet, hoe kinderachtig het voor een
zeeman staat, zich daarom inog te bekom
meren
Moet het eiland nu een eigen Christe
lijke School hebben? of is dit een weeldie,
die voor zulk een afgelegen oord niet te
pas komt?
Schiermonnikoog.
Met dank aan den Heere dat onze bede
Voor Schiermonnikoog hij velen in zoo
goede aarde viel berichten wij de ont-
ivongst van: N. N. te Nieuwdorp fl;
Wed. v. d. jVL te 'W. fl; M. de Dr.
te Dr. f5; M. L. te K. f2; G. K. te
M. fl; W, S. D. te G. fl. Totaal met
het reeds verantwoorde f 79.791/2.
Wie wil nog wat doen? Wij verzon
den reeds aan ds. H. Hasper f37.50;
wij zouden hem gaarne nog f62.50 zen
den; dan was dat saam f 100. W,ij hebben
nu van de f 79,79V2 nog ruim 140 in kas.
Wij bevelen deze school nogmaals in alitor
liefde aan.
Bciastingkiezers.
Om op de Kiezerslijst geplaatst te blij
ven moeten deze kiezers hun verschul
digde belasting ten volle betaald hebben.
Een aangeslagene die niet ten volle
heel't betaald kan geen andere aan
spraak op kiesrecht doen gelden.
Wie nog in de maand Februari of op
1 Maart betaalt, moet met zijn voldaan
geteekend belastingbiljet naar hot ge
meentehuis om zich aan te geven.
Betalen na 1 Maart geeft geen a a n-
spraak meer op kiesrecht.
Dat „ten volle betaald" geldt niet voor
de hedrijfs- of inkomstenbelasting van dit
jaar, maar van het dienstjaar 1 Mei 1914
tot 30 April 1915.
Nieuwe belastingkiezers behoeven
zich niet aan te geven, wanneer zij maar
zorgen al hun belastingen betaald te heb
ben. Tenminste wanneer zij niet, naar
een andere gemeente verhuisd zijn.
Wie in 1915 is verhuisd, moet. met
zijn voor voldaan geteekend belastingbiljet
naar het secretarie gaan om zich aan te
geven.
Ook moeten zich aangeven, zioowel de
oude als de nieuwe, die mede-eigenaren
zijn in een onverdeel-den boedel, waar
voor in 1915 grondbelasting is betaald,
bijeenkomst in Markley's fabriek, zei Silas
Stanford een broer van den diaken
tot Ds.. Rutl'edge:
„Dominé, komt. u a.s. Donderdag eens
kijken naar de verkooping in nrijh boer
derij?"
Stanford woonde een zevental mijlen
van Wellington; hij wilde zijn levende
have en voorraden publiek verkoopen,
om in de stad te gaan wonen.. Zijn zoon,
zou, binnenkort trouwen, en .gelijk het de
gewoonte was bij d,e boeren van het
Midden-Westen, trok hij zich uit de za
ken terug, om die over te doen aan een
jonger geslacht. Rutledge nam gretig het
aanbod aan.
•••Heel gaarne zal ik 's komen kijken.
Ik boor, dat u mooie paarden hebt, en
ik zou er voor mijn vader wel een wil
len koopen."
Wellington was bekend om de beste
paarden in de omgeving, en Rufledge's
vader had hem opgedragen, eens uit te
kijken naar een flink trekpaard.
Den volgenden Donderdag reed Rut
ledge, warm ingepakt voor den koude n
rit, met diaken Stanford naar de ver
kooping. Het sneeuwde hard en de ther
mometer wees sterke vorst. Op het boe
renerf waren al' heel wat liefhebbers. bij;-
een; Ruitfcdge werd eerbiedig gegroet
toen hij aankwam, want onder de koo-
terwijl hun aandeel in die belasting een
gulden bedraagt.
Die aangifte moet geschieden tusschen
1 en 15 Februari.
Bestuursleden van Kiesverenigingen,
neemt nu de oude Kiezerslijst van 1914
1915, met, l>et Bijvoegsel of Aanvulsel
er van, en onderzoekt nu wie loonkieizfer,
woningkiezer enz. zijn; wie verhuisd zijn;
wie vertrokken zijn; enz. Bezoekt al deze
menschen en waarschuwt hen dat zij een
briefje van de Secretarie zullen krijgen,
dat zij dit igoed moeten lezenhet be
treft een vernieuwde aangifte voor heit
kiesrecht.
BcKnopt overzicht van ds.) toastend
Van de oorlogsterreinen worden weinig
feiten an beteekenis gjemeld.
Op het .Westerfront heerscht nog de
meeste actie. Langs het geheel© front wor
den artillerie-duels geleverd, welke op som
mige punten een heftig karakter hebben.
Zeifis op Zuid-BeVeland is iets van de ver
levendigde actie te bespeuren. Het ge
dreun van het geschut dringt de laatste
dagen weer zeer duidelijk tot ons1 oor
door, Vaak tot laat in den avond.
De wezenlijke aanvallen echter behou
den nog een plaatselijk karakter, waarom
aan ook niet te veel beteekenis moet
gehecht worden aan de successen, die de
geallieerden en de Duitschers beweren be
haald te hebben.
Vooral in het licht van een artikel van
den EngelsChen kolonel Repingtou over
de vraag: „Hoe moet de oorlog- gevoerd
worden?" komt men tot de slotsom, dat
de locale gevechten slechts een zwakke
inleiding, een bescheiden praeludium, moe
ten zijn.
Want, zegt onze kolonel, we moeten om
op succes te kruinen rekenen, over liet
geheelc front aanvallend optreden.
Ziehier een uittreksel uit zijn van
scherpzinnigheid blijk gevende beschou
wingen
Er zijn linies achter linies en na
de hoogte Aubers en de hoogten van
Vimy, is er Rijssel, de Schelde, de Maas,
de Rijn. Dat idee van de linie doorbreken,
goed voor Trafalgar, gaat heden, meent
Repington niet meer Op. Het is zelfs nood
lottig, want toen wij een ernstige over
winning behaalden, zooalsi in September,
waren wij niet tevreden, omdat wij het
onverwezenlijkbaie niet hadden verwezen
lijkt en omdat onze cavalerie niet in do
beroemde bres was ingebroken. Het is
gelukkig, dat zij het niet deed, want zij
zou zijn opgerukt in een land, ibezaaid met
hindernissen en waarin eenige mitrailleu
ses een divisie tegenhouden. Laat mij - dit
kinderachtig plan ter zijde leggen.
Het is dus handig, dat de Geallieerden
hun methode van gescheiden handel op
geven, waardoor zij aan de Duitschers
met hun wonderbaar spoorwegnet gelegen
heid geven tot een hee.n-en-weer gevlieg.
Het is duidelijk, dat, indien het heele
Duitsche front wordt, aangevallen of ten
minste bedreigd, onze vijand reserven kan
aanvoeren op de aangevallen frontdeelén
en daar ten .slotte met. een gelijk aantal
krachten strijden.
Het algemeen® offensief van alle Geal
lieerden op allo frontdeelen, ziedaar de
taktiek, die DuitsChlancl het hardst moet
treffen. Wanneer wij de eerste loopgraaf
linie niet onze granaten stukj geschoten
pers waren tal van leden zijner gemeente.
Dezen keken wel' een weinig verbaasd
op, (hujn dominé op een boerenerfdag
te zien.
De publieke verknopingen in het Mid
den-Westen vormen des winters een
soort sociale bijeenkomsten voor alle man
uit den omtrek. Gewoonlijk zijn allen elf
uur aanwezig en dan wordt aan allen
een eenvoudig tweede ontbijt verstrekt.
Met blijde belangstellindg zag de jonge
dominé deze menschen bijeen; het
scheen hem zoo mooimannen uit eiken
hoek van Europa herwaarts gekomen, nu
één onder de Amerikaansclie vlag. Maar
aldra liep Silas Stanford hem tegegoet
en no-odigde hem met een hartelijk wel
kom binnen.
't Was daarbinnen al even interessant
als buiten. Juffrouw Stanford, bijgestaan
door diverse buurvrouwen, had een maal
tijd aangericht voor familie en naaste
kennissen, en die maaltijd zag er even
voortreffelijk uit als de menschen, die
hem zouden nuttigen. De notaris en zijn
klerk waren ook van de partij. En de
goedmoedige afslager, die al 20 jaren zijn
stem verhief ten gunste van 's verkoo-
pers kas, zat vlak tegenover Rutledge.
En toen deze hem werd voorgesteld, riep
hij met ongeveinsde bewondering uit
„Wel', wel, ui is de eerste domiaé die-
hebben, moeten wij een barrière van wtrar
maken, om- te wachten op de bevestiging
van het terrein en den aanvoer van onze
zware kanonnen en op die wijze kufcjneu
wij bij den vijand g.rooter verliezen ver
wachten dan bij ons.
Het doel, dat wij moeten nastreven,
is, maandelijks 200.000 Duitschers buiten
gevecht te stellen."
Dit is een langdurige, maai' zekere toe
thodo, meent Repingtou.
Hier begint hij weliswaar een wemig
door te slaan, doch de hoofdgedachte is
de overdenking waard. De geallieerden
zullen ongetwijfeld tot een algemeen of
fensief overgaan, zoodra het aantal sfcriji-
dors op peil gebracht is. Doch hier zit
nu juist de kneep. In Canada wordt de
recrutcorinig wel krachtig voortgezet, doch
wanneer zijn de nieuwe reeruben gekleed
en giewapend aan het frontDat za! nog
lang. duren.
Daarom konden de Duitschers hun vij
anden wel eens voor zijn. En we gjeloö-
ven ook, dat ze dat zullen zijn. De acti
viteit der Zeppelins zoekt reeds, moireel
verlies te veroorzaken, om straks ,den
Duitsoher te schooner gelegenheid te gdvtefi
den vijand strategische verliezen tce- te
brengen.
De Zeppelin-aanval op Parijs.
Het „Journal" publiceert een interview
met een van de vliegeniers:, die dee
rt am <Ai aan de jacht op- de Zeppelin
Hij zeide, dat van de dertig vliegm?
chines, die binnen twintig minuten Ca
het alarmsein opstegen, vijf de ZeppeEi.a
ontmoetten, maar sléchts een er in slaag
de, dichtbij genoeg te komen om hef.
luchtschip te bestrijden. Hijl was echter
overtuigd, dat de verlichtingen van. het
luchteskader de Zeppelin belet hebben
haar voornemens te volbrengen.
Duizend meters beneden ons,1 zeide eten
ander vliegenier, lag een dikke wolk van
mist, die de zoeklichten verhinderde, ons
hun maximum hulp te verleenen. Parris
zag er uit als een donker hol te midden
van de boter verlichte voorsteden. Ook
deze vliegenier verklaarde, dat het op
treden van het: luchteskader den vijand
in zijn bewegingen heeft belemmerd.
De neergeworpen bommen moeten bui
tengewoon krachtig zijn geweest. Op een
der getroffen plaatsen werd een boe-ra
ontworteld en ongeveer twintig ellen weg
geslingerd, boven op- het dak van een
gebouw vallende. Twee kinderen werden
gedood door een bom, die op het «la.k
van een kléin gebouw viel en dit in
tweeën spleet.
Het merkwaardigste effect van een
bom is voorgekomen in een werkman*
huis van vijf verdiepingen. Het gebouw-
was geheel in tweeën gespleten en een
stukvan een bed werd weggeslingerd
en viel op een huurauto, die juist pas
seerde-.
Het stadsgedeelte, dat getroffen is, is
niet groot, slechts (oiigövéer een halve
mijl. Het ligt in een van de buitengi:-
deelten van de stad, waarin voornamelijk
werklieden wonen. De bommen vielen in
een tijdruimte van ongeveer 2 a 3 mi
nuten. De -eerste trof een straat, die on
middellijk boven den Metropool-spoor
weg ligt en sloeg een krater in het ma
cadam van vijf ellen diep. Op den bo
dem zag men de verlichte tunnel vat:
de ondergrondsche spoor. Enkele minu
ten. te voren was' nog een trein voorbij
gegaan langs de thans gekronkelde rails
die -door allerlei puin geblokkeerd waren
nadat de' bom getroffen had.
ik ooit op een publieke verkooping tob
gezien."
Rutledge antwoordde lachend
„Ik ben gekomen om eenige koopjes
van je te halten, JohnsonIk hoor, /•-
kunt zoo raar een ding- niet hebben, of
je weet er geld uit te slaan. Ik heb ook
waardevolle antiquiteiten, maar gewoo- -
lijk is er geen -kooper te vinden".
„O, ik spreek rii'n volkje blijmoedig
toe, en ik vlei ze '-seven, en dan gaat.
het puik."
Intussdien verliep de maaltijd allerge
zelligst; Rutledge, die heerlijk bereide
gerecht-en alle eer bewees, deed gul m»;
aan het debitoeren van geestige an.ee-
doten en tegen het einde voegde Joh-
son den dominé andermaal een compv-
mentje toe:
„Geloof me, ik wou, dat ik maar -a u
klein gedeelte van uw eetlust had
Want dat alles te verwerken, neen, dan
zou ik al' te corpulent worden."
„Ik ben op een Iowa-boerderij gros -
gebracht," zei Rutledge, en ik voel me
daar tot op- heden heel goed thuis. Als
de verkoop een even vlug afzetgebied
heeft als de spijzen hier, dan behoef .-
niet lang ,je stem te oefenen."
(Wordt vervolgd.)
