No. 104 Dinsdag 1 Februari 11)10 30e Jaargang De drost© Oorlog» Feuilleton. OVERWINNING. Watersnood. 7) M O O Uitgave van cie Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LANGE VORSTSTRAAT 2tS. Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG. Drukkers: Dosterbaan Le Cointre - Goes. Met dankbaarheid verantwoorden we hieronder nog een aantal gitten voor slachtoffers van Men watervloed van half Januari 1916. We ontvingen heden van: V. N. te Wemeldinge f2.50; Wed. v. d. M. te W. f 1M. de Dr. te Dr. f5; M. L. te K. f2.50; J. K. te 's Heer Arends- kerke f2.50; door tusschenkomst van de firma. F. P. Dhuij van 0r. te Middelburg '1; van de Chr. Leesvereeniging te Oost burg f5. Totaal met inbegrip van/de reeds vroe ger verantwoorde bedragen f 862.385. I15 Februari. De gewichtige veertien-dagen zijn wij thans ingetreden. Bestuien van Kiesvereenigingen, nu aan het werk. Denkt er om, de -verkiezingen voor de Provinciale Staten maken ook straks op onze eilanden en in Zeeuwsch-VlaanUe- ren de opkomst en saamwerking Van alle reohteche kiezers noodzakelijk. De Vorige Statenverkiezingen in 1913 hebben liet ons geleerd, hoe een verzuim in Februari gepleegd zich wreekt in Juni. Alle 25-jarige, mannelijke Nederlanders van onze richting moeten vóór 15 Februari op pe kiezerslijst. Wij herinneren nog even ia 'tkort, aan hetgeen -wij in éfe breedte reeds! 'gemold bobben. Bestuursleden onzer Kiesvereenigingan, wilt hier wel op letten. B e 1 a s t i n g k i e z e r s, die 'betaald hebben althans, behoeft gij niet aan te, geven. Zij die uit andere geimeenten ko nen, moeten op de secretarie hun Vol dane belastingbiljetten kunnen toonen. L o o n k i e z e r s moeten aangegeven warden. Ook W.oningkiezèrs. Hieronder .allen, ook de bewoners van vaartuigen. Grootboek- en sj> a a r b a n k k i e- zers moeten ook aangegeven worden. Het bedrag op de Spaarbank moet op 1 Feb. minstens, f 50, dat op het Grootboek minstens 1100 (nominaal) zijn. Examenkiézers moe ten ook aan gegeven worden. Eigen aangifte is dus noodig Voor :i en we liuurkiezers, lo-onkiezers, gioot- <oeik!- en. spaarbankkiezers, en examenkie zers. De aangifte moet vóór 15 Februari geschieden, das af geloopen zijn. Tusschen 23 Maart en 21 April moet "edereen op de Secretarie gaan zien of lij er op staat. Tot 15 April 'kan bij het gemeentebo- bestuur, bij ongezegeld schrijven, verbe tering van de Kiezerslijst worden ge vraagd. Hiet gemeentebestuur beslist tusschen .23 April en 15 Mei. •5f Da trouw van Oranje. Wolk Nederlander, welke ware Oranje klant heeft niet onze Landsvrouwe dik wijls in den geest vergezeld op Haar toch ten door geteisterd Holland? Ja, we willen 'het wel bekennen, dat wo dat gedaan hebben. En 't was; ons goed (lat te1 doen, de trouwe vorstinne te zien fretten van dorp tot dorp, van polder tot polder, haar arme, berooide volkje roostende en moed insprekende. Voor de(n) eenvoudigste heeft Zij een goed woord, de armsten onder de armen maakte Zij rijk en gelukkig door een enkelen vrien- delijken blik ol' met ©en enfce! woord van liefde en deelneming. We hebben er onze Koningin te liever 0111 gekregen. En we danken God, dat we in Haar een Leidsvrouw© kregen, die niet alléén stoffelijke nooden weet te lenigen, maar bovjepal zich de geestelijke nooden van Haar volk' aantrekt. Dit is dezer dagen weder treffend ge bleken, toen Zij ons, buiten Haar raad gevers om, die zich tot heden steeds afkeerig hebben getoond van een nationa- len bededag, opriep tot verootmoediging pn gebed na de droeve rampen, die zoo- Veel rouw en droefheid brachten. Den geest van ongeloof ten spijt, gaat onze Koningin voort haar onderdanen te wijzen op de bron van allen- zegen.. Met ongeveinsde droefheid vernamen wo. dat Hare Majesteit plotseling genoodzaakt was haar tochten te staken, en dat zij thans aan influenza lijdt. Onwillekeurig zijn wij geneigd verband te leggen tusschen haar excursies door het water- en inodderland met z'n klam klimaat en deze ongesteldheid en met weemoed denken we er aan, dat de liefdes- drang tot haar beproefde volk aanleiding is geworden van haar lijden. Maar de Heere, Die steeds haar Trooster en Leidsman is, zal haar ook nu niet verlaten. Ook wanneer Hij met beproevingen in den Ilove komt, wil Hij onze Landsvrouwe door Zijn tegenwoor digheid troosten en leiden. Laat ons onze Koningin en. allen, die haar dierbaar zijn, in den gebade aan dien Heer opdragen. Het drankverbod in Rusland. De oorlog heeft in Rusland een eigen aardig gevolg gehad, n.l. het verbod van den verkoop van alle alcoholhoudende dranken. Uit het kwade komt wel eens het goede voort; dat leert Rusland nu aan allo natiën. Vóór den oorlog was de drankellende een kanker voor het Russi sche volk; de wodka (onze jenever) ver dierlijkte en verstompte een groot deel der bevolking op een wijze, die alle be schrijving te boven gaat. De drankhandel was geheel in handen van den staat en de staat had door dien handel een jaar- •lijksch inkomen van 650 millioen roebel en toch is het drankverbod gekomen en de staat zal ondervinden, dat het gemis van deze drankbeLasting geen verlies maar winst zal zijn. Verrassende feiten zijn nu al zichtbaar in Rusland, nu geen drank meer te krijgen is. Zonder het drankver bod zou de mobilisatie van bet leger nooit zoo snel en glad van stapel gedoo pen zijn. Prof. Lauwick publiceert in de „Correspondant" eenige beschouwingen. Algemeen wordt geconstateerd, dat de po sitie van de vrouw ten platten lande veel verbeterd is, nu manlief niet meer drin ken kan. De welstand dei- boeren is toe genomen en nu de boer door het drank verbod niet meer in de verleiding wordt gebracht zijn graan snel te verkoopen en zich te bedrinken, is de graanhandel in een nieuw stadium gekomen. Het meest zichtbare gevolg van het drankverbod is wel de enorme stijging van de sommen, die nu op de spaarbank worden gebracht. Die aandrang om gespaarde gelden te beleggen is zoo sterk gewassen, dat de regeering honderde nieuwe spaarbanken opent en daarvoor dikwijls gebruikt vroe gere brandewijnwinkels, aldus vertelt de Russische correspondent in de „N. R. Crt. De meesten besteden hun gespaarde geld tot aankoop van nuttige dingen en krachtiger levensmiddelen, wat den mid denstand ten goede komt. Te Moskou heeft men een onderzoek ingesteld over 190.000 arbeiders, waaruit bleek, dat het arbcid- verzuim verminderd was met 31 pot. en het bedrag der boeten sterk gedaald was. 160 directie's van fabrieken betuigden haar groote ingenomenheid met het drank verbod, omdat de aard en de hoeveelheid van het werk verbeterd was en ook de onderlinge verhouding onder de arbeiders zoo ten goede veranderd i w,as. Ook de geneeskundigen hebben hun aandacht ge wijd aan do gevolgen van het drankver- bod en hebben geconstateerd een merk baar minder voorkomen van krankzinnig heid. Al deze dingen maken hot begrij pelijk, dat het verlangen groot is, dat het drankverbod weldra tot wet zal ver heven worden om zoodoende ook te blij ven na den oorlog. Natuurlijk is er nog veel ontduiking van dit Verbod, maar deze wordt streng gestraft. Ook begrij pelijk is het, dat do drankbestrijders van andere landen deze maatregel in Rus land rpet belangstelling gadeslaan. De ge heelonthouders hebben liet voortdurend gepredikt: een drankvrije maatschappij zal tot zegen zijn van geheel de bevolking, maar geen regeering heeft er naar wil len luisteren. Helaas, dat alleen een oor log een regeering dwingt tot zulk een verstandige maatregel. Stel het u voor, dat in ons land de kroegen verdwenen waren en dat des .Zaterdagsavonds in de groote steden al dat geld voor drank uitgegeven, bespaard werd of voor iets nuttigs werd besteed. Stel het u voor, dat op de wekelijksche marktdagen geen enkele marktbezoeker zich meer kan be drinken, omdat de gelegenheid er niet meer is. Stel u die 80 millioen gulden voor, die ons polk aan jenever uitgeeft, bespaard of nuttig besteed! Als een ieder daar eens aan medehielp door geheel-, onthouder te worden, dan kan het bij ons geschieden zonder oorlog en zónder staats- dwang. Maar maar ons borreltje en ons biertje te laten vanen, dat is voor velen te machtig. Ja, als er slachtoffers zijn van den watersnood, daarvoor rich ten we comité's op en geven we onze gaven, dat is prachtig. Maar wat doen we voor die dagelijksehe slachtoffers van den alcohol? Wel, daar bouwen We onze krankzinnigen-inrichtingen yoor en onze gevangenissen en onze inrichtingen voor idioten en verlaten kinderen en dragen de gevolgen in zwakke dronkaardskinderen en kleinkinderen. Ja, dat doen .wij, en drinken dan ons borreltje en ons biertje op de gezondheid en de welvaart van land en volkDat is veel verstandiger dan geheelonthouder te worden, nietwaar? Ja, veel verstandiger. Gr. v. S. Bat-most overzioht van det; toestand. Is Parijs niet de „lichtstad" genoemd? En toch verkeert Frankrijk's hoofdstad in groote duisternis. In letterlijken, zoowel als' in figuur lijken zin. Zondagavond kwam voor de tweede maal een Zeppelin boven de stad. Bij deze raid werkten de maatregelen voor de komst van den vliegenden vijand ech ter goed, want reeds eenigen tijd te vo ren werden de bewoners van de nade ring van het onheilspellende luchtge vaarte op de hoogte gebracht, zoodat de Duiitsche luchtvaarder een in diepe duis ternis gehulde stad beneden zich vond. Parijs verkeert ook in geestelijk op" zicht nog in duisternis. Ofschoon de bevolking iederen dag, ja, de boodschap liever niet zelf wilde doen. IntuSiSchen had Markley's opmerking hem wel wat geprikkeld en hij zei „Ik geloof niet dat het Evangelie van Christus uw arbeiders kwaad zal doen." „Nee, o nee! Maar ik 'houd niet van vermenging van godsdienst en zaken. De Zondag is voor de religie." Met warmte hei-vatte Rutledge „Het was mijn plan om er heen te gaan in het middagschaftuur. Het lag gansche- lijk niet in mijn bedoeling om storend te zijn voor den arbeid. En ik| verbaas mij, dat iu, een voorman jn onze gemeente, u tegen zulk] pen voorstel durft verklaren. Het is werkelijk geen wonder, dat de ar beiders! van de kerk vervreemden." Nelly Grayson, die het gesprek! met groote belangstelling' gevolgd had, zei nu „Maar oom, ik| geloof dat zulk een middagjdienst aan de fabriek heerlijk zou zijn. In Des Moines hebben we het aan 'de fabriekten ook. Pa heeft er ook al eens gesproken en ik 'heb er al eens bij ge zongen. En ik zou gaarne zingen, als; u in oom's fabriek gaat p reeken, Ds. Rut- ledge." „0, dat zou prachtig zijn" viel nu ook Marie Markley bij, „en dan ga ik roet ieder uur in gevaar is, gaat het leven van spel en vermaak z'n gewonen gang Met gemengde gevoelens van verbazing, medelijden en droefheid las men onge twijfeld hoe in de schouwburgen het ijde lo spel voortgezet werd, zelfs toen in vele straten het gejammer weerklonk van de door de bommen getroffenen en meer dan 'twintig personen een plotselingen dood vonden. Zelfs toen nog liet men zich niet storen in het goddelooze spel en toen het publiek „voldaan" naar buiten stroom de in opgewekte stemming, keek hef slechts nieuwsgierig naar boven en ver zamelde het zich nieuwsgierig om de plaatsen des onheils, om zich als ,t ware te verlustigen in dit nieuwe schouw spel, dat eigenlijk toch nog boven het theaterspel gaat. Is het niet in-droevig? ïntusschen Wordt aan het front een hardnekkige strijd gevoerd, welke voor de Franschen eer bedenkelijk dan be moedigend is. Immers de Duitschers kon den weer melding maken van enkele, zij het ook plaatselijke successen. Deze pleiten echter voor de krachtige herle ving van him offensieven geest, dank waarschijnlijk aan de belangrijke verster kingen, die zij gekregen hebben. Op twee plaatsen vooral hebben de Duitschers min of meer belangrijke vor deringen weten te behalen en gedeelte lijk te behouden. Vooreerst ten N.-W. van de hoeve La Folie, waar. over een uit gestrektheid van 1500 Ijl. vijandelijke loop graaf bestormd werden, en bij St. Laurent, waar den Franschen een groep huizen werd ontnomen. St. Laurent is een ongeveer 21/2 K.M. ten N. 0. van- Atrecht liggend gehucht, de hoeve La Folie is ten W. van Viimy, gelegen, ongeveer 9 kilometer ton N. van Atrecht. Het ander punt, waar de Duitschers een succes behaalden, is meer Zuidelijk gelcgeri, aan Get Sommekanaal tusschen Péronne en Corbie. Een 9 kilometer ten W. van Péronne kruist het front de gekanaliseerde Som- me, bij het plaatsje Frise, dat op den Zuidelijken oever van de rivier gelegen, in handen was van de Franschen. De Duitschers hebben nu dit plaatsje bezet en een reeks stellingen ten Zuiden er van over een breedte van 8500 en een diepte van 1000 meter. De Fransche communiqué's erkennen het verlies van het dorpje Frise, maar melden ook het afslaan van een aanval op de Fransche posities van Dompierre, dat ruim 3f/g kilometer ten Zuiden van Frise gelegen is. De, Duitschers schijnen him succes naar het Zuiden nog verder te hebban willen doorzetten, maar zijn daarin blijkbaar door het Fransche artil lerie-vuur verhinderd. Van hun kant kunnen de Franschen geen enkele vordering; behalve op een enkel punt door het terugwinnen van een deel van het verloren gegane terrein, hiertegenover stellen. Dus, laten de geallieerden bedenken, dat- 't hiér geen spel is, maar dat de Duitsche kracht in 't Westen nog on geschokt is. President Wilson wordt pessimistisch. De gevaren, waaraan de neutraliteit der neutrale landen is blootgesteld, maken hem ongerust. Vandaar zijn ernstige pro testen tegen het vertreden der rechten door oorlogvoerende mogendheden. En men zal gewaar worden, dat Ame rika niet zoo met zich zal laten sollen als België, Luxemburg en Servië. Nooit heeft Wilson zoo kras gespro- u mee." Rutledge zag wel, dat hij al gewon nen had, wierp een dankbaren blik naar Nelly, en zei vervolgens tot den minder bevredigden Markley „De zaak is in orde. Overmorgen zul len Ds. Rutledge en zijn adjudanten jn de fabriek' hanwezig zijn." Zoo vriendelijk als hij kon, onderwierp Markley zich aan het vonnis, maar Rut ledge bemerkte wel dat het lang niet van harte ging. Met groote blijdschap werd de tijding ter fabriek! ontvangen, dat Ds. Rutledge er spreken zou. Terstond benoemden de arbeiders een comité van voorbereiding en regeling, en toen de verlangde dag aanbrak, waren een 100 man bijeen in een dor grootere fabriekruimten. Gregor was zooveel als ceremoniemeester, en Pat Ginnis stond ,bem kranig terzij. „Stil jongens," maande Pat, „daar ko men ze." Rutledge kwam; van d© twee dames vergezeld binnen, maar Markley had geweigerd mee te gaan. Helaas, nie mand voelde zijn afwezigheid als1 een ge mis; ja zelfs zou zijn aanwezigheid ver rast hebben. Na een vriéndelijk welkom, kondigde Rutledge aan, dat juffrouw Gray- VERSCH5JNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. post. IJK* Losse nummersp 0.ÖÜ Prijs der Advertentiën 15 regels /"0.50, iedere regel meer Itet. 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 110 regels f 1. iedere regel meer 10 ct. ken als nu. Hij spreekt, alsof hij ecu oorlogsverklaring aan wie dan ook, reeds klaar had liggen. Nocli over de wijze waarop Duitschland den duikbooten-oor- log voert, noch over de manier waarop Engeland de heerschappij uitoefent op de zee, is de regoering der Ver. Staten te spreken. Onze lezers hebben natuurlijk kennis genomen van de nota uit Was hington aan de oorlogvoerenden verzon den, waarin er op aangedrongen wordt, dat de door hem aangegeven bepalingen geëerbiedigd worden. Doet men dit niet, dan schijnt Amerika voornemens aan ge wapende koopvaardijschepen den toegang tot Amerikaansche havens tc ontzeggen. Moge WilSons' woorden de rechten der neutralen versterken en verdere gevaren en moeilijkheden voorkomen. „Wij zouden ons als moordenaars gevoelen.' E.en Fransch onderwijzer, die als tele fonist aan het front is, vertelde volgens de „Intern. Rundschau:" Op een goeden dag kwam ik bij: een onderaardschen post, op enkele schreden van de draadversperring van de vijande lijke stelling gelegen. Twee soldaten spora- ken zachtjes, maar opgewonden met el kaar. Ik kon gedeelten van hun gesprek opvangen, „Schiet jij hem ileer", zeide de ©en „lk heb er geen moed voor", antwoordde do andere, „hij is al op- leeftijd, hij moei een gezin hebben". „Neen, ik kan het niet over mijn hart verkrijgen". i «fj|j§i Ik trad nader en vroeg den mannén waarover zij het hadden. „Och", ant woordden zij; „op- een paar passen van ons verwijderd bevindt zich een Dmil.- scher, die blijkbaar gelooft dat onze post verlaten fè, want hij zaagt rustig zijn hout achter de draadversperring. Wij kun nen hem gemakkelijk neerschieten, maai hebben er eigenlijk niet het hart voor; hij heeft een gezin". Maar, zeide ik daar op, bedenkt wel, dat als' jullie hem niet doodt., hij het jullie morgen wellicht' doet". „Ja, dat is wel zoo", was het ant woord, „maar wij kunnen er niet toe besluiten. Wij zouden ons als moorde naars gevoelen. Doet .ui het maar". lk bracht het geweer in den aanslag en zag den Duitscher, die rustig met zijn werk voortging. Na een paar se conden zette ik af en zeide„Neen, ik kan het ook niet doen" en ztoo bleven wij- naar den Duitscher kijken tot deze, zich van niets bewust, zijn hout blokken bijeen bond en in zijn onder- aardschen gang verdween, zonder te we ten, dat zijn leven eenige minuten aan een zijden draad had gehangen. Korte Oorlogsberichten. D© strafkamer te Oldenburg heeft een landbouwer uit Husum, die gedu rende geraimen tijd zijn vee ook met rogge voederde veroordeeld tot drie maan den gevangenisstraf. Te Sokol'ow is A. Margolies en te Grojewo A. Eisenstadt tot burgemeester benoemd. Beide heeren zijn Israëlieten D© genoemde plaateen zijn in Ijet door Duitschers bezette Polen gelegen. Do Katholieken t e Koewacht hebben bericht ontvangen, dat hun kerk op Bel gisch grondgebied van heden af geslo ten is. Er worden stappen gedaan om' er alles uit te mogen halen. Naar wij1 |ïn De (Belgische) Leger bode lézen, hebben naar 't vaderland te rug gestuurde Franschen nieuws kunaes* mededeel en over burgemeester Max. Een hunner, die in dezelfde vesting vertoief- son zingen zon. Met zielvolle stem zopg zij het aloude liekiende: I „Jezus, Die mijn ziel bemint. 's Levens stormen loeien, Heer, 0, beveilig mij, 'Uw kind, Leg mij apn Uw boezem neer. Als de golven woedend slaan, Tegen rotsen op en neêr, Laat mij aan Uw zij dan staan, Tot de storm voorbij is, Heer!'' Merkwaardig' was de uitwerking op al die ruwe werkmansgezichben. Men leefd op, werd verkwikt, en de luisteraars ver roerden zich niet. Toen de laatste woor den in diepe stilte waren weggezonken, stond Rutledge op, om te spreken. Ieder spande zich in, om toch niets te verlie zen. Hij begon met hen te danken Voor de nitnoodiging, en sprak er zijn blijd schap over -uit, dat den vorigen Zoiuias; zioovelen hunner ter kerk waren geweest. En vervolgde dan: (Wordt veïvolgd.) Een verhaal uit het kerkelijk leven van Noord-Amerika, door v. d. M. Nadruk verboden. Markley begroette Ds, Rutledge niet onvriendelijk; hoewel hij van zijn pree ken niet bijzonder hield en ook al enkele verschillende punten aan den dag' waren gekomen, was hun verhouding toch vrij good. Tusschen den jongen Markley en den dominé was echter al openlijke vij andschap. Rutledge had er op gestaan, dat men ter gelegenheid van het Kerst feest de gebruikelijke feestelijkheden zou afschaffen; Markley's invloed had deze bijéénkomsten in den loop der jaren ver laagd tot een jolig vermaak; dat Rutledge vrijuit noemde een heidensch gebruik', dat meer geschikt was om de geboorte van Bacchus dan die van Christus te vieren. Markley was door dien aanval zeer vertoorndhij dreigde de leiding van het kerkkoor te zullen neerleggen, maai- Rut ledge ging z'n gang. Zoodra de predikant dien avond de kamer binnentrad, stond Markley Jr. op, zei stug „goedenavond" en ging weg. Mevrouw Markley was een beschaafde dame, aangtenaam in den omgang, maar met iets overbeersehends ip haar doen en laten. Zij begroette den jongen predi kant mot een koele buiging. Warmer was de ontvangst van de dochter des huizes, Marie Markley, die hem om, zijn werk Vereerde. Na een gesprek! over alles en nog wat, bracht Rutledge het doel van zijn komst ter sprake en vroeg hij! Markley's toestem ming voor de bijeenkomst met de fabrieks- arbeiders. „Wie hoeft u er toe uitgehoodigd vroeg Markley scherp. Rutledge aarzelde even en antwoordde dan: „Do uitnoodiging kwam van de men- schen zelf en Gregor heeft haar aan mij overgebracht. Blijkbaar ontstemd hernam, Markley: „Ik begrijp niet, dat Gregor daar eerst niet' met mij over gesproken heeft." RSutledge begTeep nu, waarom Gregor

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1916 | | pagina 1