No. 103
Zaterdag 39 Januari 1910
30e Jaargang
Watersnood.
Feuilleton.
OVERWINNING.
Staten-Generaal
Uitgave van
de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 219.
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG.
Drukkers:
Oosterbaan Le Cointre Goes.
Tn sommige kringen heerschte geen
eenstemmigheid omtrent de bedoeling van
de onlangs besproken ministerieele cir
culaire omtrent de inzameling van gelden
voor slachtoffers van den Watersnood.
A zei dit, en B weer wat anders.
Men heeft ons toen om inlichtingen, ge
vraagd. 'Om nu alle misverstand weg te
nemen, drukken we hier enkele regels af
Uit een schrijven, dat we ontvingen Van
den secretaris van de Alg. Ver. Commissie
tot leniging van rampen door watersnood
in Nederland.
„De bedoeling' van de ministerieele cir
culaire is deze, dat er in de onderscheiden
gemeenten van het land geen plaat.eiijlce
eomité's gelden inzamelen, zonder deze
gelden aan onze Commissie af te dragen.
Het gevaar bestond, dat dergelijke eomi
té's zelf giften in geld aan de noodlijden
den uit de getroffen streken zouden doen
toekomen, waardoor uit den aard der
zaak alle controle op de besteding der
gelaen .onmogelijk zou worden. Tevens
was dan het gevaar te duchten, dat aan
verschillende personen twee maal dezelf
de schade zou worden vergoed. Tegen het
houden van collecte bestaat bij1 ons Co
mité geen bezwaar, mits de gelden afge
dragen worden aan onzen Penningmeester.
Wij zien niet in waarom particuliere
vereenigingen niet onder hunne leden gel
den zouden kunnen inzamelen. Deze gel
den kunnen gezonden worden 'aan den
Penningmeester van -onze Commissie,
den heer E. S i 11 e m, p. a. Hope Co,
Keizersgracht 579—581 Amsterdam."
Tot zoover genoemd© sec iet avis.
Zij, die er de voorkeur aan geven de
gelden door bemiddeling van onze redac
tie over te maken, kunnen op onze dien
sten rekenen.
We ontvingen heden:
door tusschenkomst van de firma F. P.
Dhuij, van N. te Z. f2.50; idem van
N. te St. Laurens fl; idem van J. D-. te
Biggekerke f2.50; idem van P. S. te
Vrouwepolder flO; N. H. te B. f 2150
V. te lerseke f2; van Joh. H. te JHtein-
kenszand f2.50; D. de J. te Goes f2.50;
opbrengst inzameling onder de leerlingen
der Chr. school te Wolfaartsdijk f 11.30;
A. de L. te Nieuwdoxp f 5; N. N. te Goes
f5; J. v. W. te Wolfaartsdijk f 1; op
brengst inzameling ouder personeel en
leerlingen van de Chr. School, Graven
straat, te Middelburg f62.10; N. N. f2;
N. N. f 1door tusschenkomst Van firma
F. P. Dhuij Van H. te Souburg f 1.
Totaal met inbegrip van de reeds vroe
ger verantwoorde bedragen £824.73i/2.
Het eerste schot.
Het eerste schot in de concentratie is
gevallen: Met 45 tegen 42 stemmen is
de scherpe motie-Schaper aangenomen
wa a r b ij den minister Treub werd aange
zegd dat hij met de concentratie had
saam te Werken of heen te gaan.
De nacht had derhalve blijkbaar geen
raad gebracht. Het kwaad over Treub
was door de sociaal-democraten ten volle
besloten.
De tegenstand van deze onvervalsch-
te Staatspensionneerders tegen de Pen
sioenwet is verklaarbaar. Doch hun onge
zouten wijze van optreden tegen een Die
naar der Kroon was stuitend. Den minis
ter werd kort en goed betuigd dat hij
nu wel kon heengaan.
De vrijzinnigen zaten in een lastig par
ket. Vooral de unie-liberalen, die te kie
zen hadden tusscihen den voorzitter ein
den vice-voorzitter der Kamer. Den Voor
zitter die, oude rot, crisis rook en daaroan
Een verhaal uit het kerkelijk leven van
Noord-Ameiika.
door v. d. M.
5)
Nadruk verboden.
III.
Het was twee maanden na Rutlëdge's
aankomst te Wellington.
De fabrieksfluit der firma Markley had
juist den schafttijd doen beëindigen en
de arbeiders zochten hun werk op. De
bezittingen van Markley besloegén een
reusachtige oppervlakte; er werd grof geld
verdiend, en de schatkist van Markley
voer er wel bij. Niet de arbeiders; zij
meest vreemdelingen verdienden
lage loonen.
Op de tweede verdieping, waar d© ver
verij was, werkten arbeiders van verschil
lende rassen, allen vervormd naar het
Amerikaanscbe type. Een stevige Schot,
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. post
Losse nummers
f 1.50
0.05
Prijs der Advertentiën
15 regels 0.50, iedere regel meer 10 ct.
3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Familieberichten van 110 regels fl.
iedere regel meer 10 ct.
met allerlei truci-jes de mlotie van de
baan wilde schuiven; en den vice-voorzit
ter die met een nu zoo ooi tl de klamp
bad uitgetrokken, waarmee hij den minis
ter zou wegbonsen.
De slimme voorzitter der liberale-unie-
club vond er wat op. Hij verwierp de
toelichting doch aanvaardde de motie, een
scheiding waartegen de voorsteller en de
minister zeer terecht opkwamen
Evenwel het doekje voor het bloeden
was gevonden, en zoo stemden ongeveer
alle unionisten en alle vrijzinnig-demo
craten met de socialisten voor de vol
trekking van het politieke doodvonnis.
Schandelijk bedrijf.
Niemand ter linkerzijde die den minister
verdedigde. Hij moest zijn steun van rechts
ontvangen. Lohman, groot als altijd, en
De Geer, namen het voor den beleedigden
dienaar der Kroon op. Terecht gebruikto
de heer Lohman hierbij het beeld van
den havik en de duif; den soo.-dem. ha
vik, uit wiens doodelijken greep de mi
nister de vrijzinnige duif wilde red
den. Het beeld was treffend in ieder
opzicht.
Wij lazen er uit dat de nuchtere woord
voerder der Rechterzijde, klaar als altijd,
zeggen wilde: hier wreekt zich de licht
zinnige staatkunde der liberalen, die, anti-
clericaal van ouds, zich verbonden met
de vijanden eener oonstitutioneele mo
narchie, om het rech'tsche kabinet dat
de ouderdomsverzekering reeds voor el
kaar had weg te werken.
Hier wreekt zich, zouden wijl zieggen,
1913, toen de vrijzinnigheid zicih aan de
S. D. A. P. verbond, zich voor haar
zegekar spannen liet, en onder suggestie
van deze althans eerlijke, oonsekwente
etaatspensioneerders,- medewerkte om
zelfs de Landsregeering in haar gareel
te dwingen.
Maar zoo Wreekt zich ook 1915 toen
het kabinet, opgetreden onafhankelijk van
het stembusprogram: dezer concentratie,
naar met een toon van verzoening in
zijn stem verzekerd was, den „godsvrede"
brak, het bestand schond,en met pak
en zak overliep naar de „linkerzijde"'.
Wij kennen ons vrij van leedvermaak,
wanneer wij dit schrijven, immers de
staatsman Treub heeft onze achting, hot
kabinet in meerderheid ons vertrouwen,
en de gedachte aan een Rechts kabinet
in 1917 bekoort ons vooralsnog niet.
Daarom doet het ons genoegen dat de
overgroote meerderheid van Rechts, den
minister heeft gesteund, en dat alle anti
revolutionairen en Christelijk-Historisohen
op twee na, niet met Schaper tegen,
doch met Lohman voor Treub zijn meer
gegaan.
Aan minister Cort thans, de taak om
een minister'te zoeken die voldoet aan
deze eischen: de concentraliepolitiek' door
dik en dun volgen; den sociaal-democra
ten naar de oogen zien; tegelijk financier
en arbeidswetgever zijn; 20 miljoen tij
dig vinden om het jaarlijSös'ch tekort te
dekkenen minstens 10 miljoen 'sjaars
met vervroegde uitkeering en verhoogde
premie, 'kunnen afzonderen voor een
Staatspensioen ook voor bedeelden.
Beknopt overzicht van den toestand
Op den Oost-Balkan is 'tnog kalm.
"esien zetten echter de Oosten
rijkers het spel Voort.
Na Montenegro is Albanië aan de beurt
gekomen. Zooals men weet, is een deel
vaj.1 het M ontenegiijta&ohe leger n,ct<ir Al*
Robert Gregor, was hier de baas. Meer
bijzonder aan het hoofd der fijnschilders
stond -een Duitscher, Luther Schneider-
een Hollander, Jacob Borner, volgde
■op hem en Pat Ginnes waakte over de
nikkelbaden. En eindelijk werkten hier
nog twee Bohemers. Een van hen was
de vader van hel wreed vermoorde
meisje, Antol. De zes maanden na het
drama hadden het stempel van diep va-
derleed op hem gezet; gelatenheid en
somberheid teekenden zijn bleek gelaat.
Al deze mannen spraken Engelsch, zij
het met een accent, dat aan hun vader
land herinnerde. Het werk was begonnen;
de andere Bohemer, Louis Antoine, hielp
den Ier Ginnes bij het onderdompelen
van staven in het nikkelbad. Antoine had
veel anti-godsdienstige hoeken gelezen, en
af en toe deed hij wrange uitvallen tegen
de religie. Toen het ijzer in het bad weg
zonk, merkte hij ruw op
„Ik zou alle priesters wel in dit bad
willen smijten."
Pat keek verrast op-, en toen hij' de bit
tere haat pp Antoine',s gcl'aat zag,- be-
heerschte hij zich en vroeg
„En wat heb je dan tegen die pries
ters."
banië gevlucht, om zich daar met de
nog aanwezige Serviërs te vereenigen, ten
einde den weerstand vol te houden.
Waartoe zullen evenwel die arme zwer
vers in staat zijin.
De verhalen uit Engelsche bron over
de*Serviërs, op het eilandje Psychia op
Korfo-e ontscheept, doen zien dat ze na de
lang© omzwervingen en door gebrek aan
voedsel geheel uitgeput zijn. Velen ster
ven, wijl zij door het lange vasten geen
voedsel tot zich klunnen nemen.
Deze mensohen worden ontvangen op
een eilandje, dat niet de minste getogen
heid heeft om hen behoorlijk te huisves
ten. Krachtige en afdoende maatregelen
zullen dan ook moeten genomen worden,
om de overblijfselen van dit leger te red
den.
De Oostenrijlksche en Bulgaarsché troe
pen rukken nu, volgens de berichten uit
de „Times", op naar de Adrialische kust
van Albanië. San Giovanni di Medua en
Alezzio hebben zij1 reeds be<zet; zijl bedrei
gen thans Durazzo, en vallen El Basan
aan, waar Essad pasja poogt z'ioh te Ver
dedigen.
De Bulgaren, die Berat, de zuidelijke
hoofdstad van Albanië bezet hebben, be
dreigen de Italianen in Valona.
Aan Entente-zijde is men blijkbaar aan
het verliezen gewoon geraakt. Men praat
tenminste heel luchtigjes over de vorde
ringen der Oostenrijkers en men schijnt
stellig te verwachten, dat zie Essad Pasja
spoedig bij zijn jasje zullen hebben, om
niet te spreken van "de'bezetting van de
overige plaatsen van Albanië.
Een bericht uit Rome zegt:
„De verovering Van Skoetari, Dulcigno
en Anti var i, door de Oostenrijkers was
in militaire kringen verwacht. "Men had
reeds maatregelen genomen o-m Skoetari
te ontruimen, daar dit niet te redden was.
Een bekwaam strateeg is van meening, dat
de Oostenrijkers thans mijnen zullen leg
gen in de Adriatische Zee van Brindisi
tot San Giovanni. De Oostenrijkers kunnen
hun leger niet over lat-1 van leeftocht
voorzien en moeten dit dus doen over
zee. Zesduizend Serviërs in en om Skoe
tari omsingeld, gaven zich aan de Oosten
rijkers over maar het gros van het leger
ontkwam met de Montenegrijinsche troepen
na eten slag bij den Tarabosj.
Deze troepen trekken naar Durazzo-,
waar reeds maatregelen zijn genomen om
hen over te brengen. Het hoofddoel der
Oostenrijkers zal Tirana zijn, waar zij
Essad Pasja hopen gevangen te nemen."
Nog een enkel woord over het besluit
der Engelsche arbeiders oftewel het echec
der Engelsche regeering, ten aanzien van
den dienstplicht.
D-oor die uitspraak van het labour-con-
gres, dat met zoo groote meerderheid te
gen den dienstplicht stelling nam, wordt
de indruk bevestigd, dat door succes en
mislukking in gelijke mate de al te voor
zichtig© poging der regeering tot invoe
ring „bekroond." is geworden: succes in
het Lagerhuis-, maar mislukking in het
land.
De tegenstand in arbeiderskringen moet
wel diep geworteld zijn.
Zij Willen wel den oorlog voortzetten,
maar ziji willen geen offers brengen in
het opgeven van verworven rechten en
voordeelen. Straks zal echter meer en
meer duidelijk worden, dat, wil Engeland
volgens zijn plechtige verzekering den
krijg tot een „goed einde" voortzetten,
nog heel wat grooter offers, geëischt zul
len worden dan tot heden zijn gebracht
en doof den dienstplicht zullen wordein
gevraagd.
„Och, 't zijn allemaal huichelaars."
„Jezus Christus was toch geen huiche
laar," zei de Ier met trillende stem.
„Och, Hij- was de armste dwaas, die
de wereld ooit zag."
Dat wast te veel voor den warmbloe-
digen Ier. Alle zelfbeheensching verlie
zend, liet hij de staven los en sloeg den
Bohemer in 'zijn gelaat.
„Daar, GodslasteraarI" schreeuwde hij,
„ik heb zin om jou hier in het bad te
werpen en -onder te houden.
Iri een oogwenk Waren de mannen hand
gemeen; wild wrongen ze zich, om het
ongewenschte bad te ontgaan. De anderen
heten hun werk in den steek -ein kwa
men erbij- staan. Gregor, die met den
Ier sympathiseerde en heimelijk hoopte,
dat deze den onbeschaamden Bohemer
eens terdege zou afstraffen, liet het tu
mult begaan. De kampioenen voor geloof
en ongeloof waren beiden al op den
grond terechtgekomen. Antoine was wel
zwaarder dan de Ier, maar deze was be
hendiger. E,n bovendien was Pat vuriger
door d-e in zijn ooren gruwelijke beleedi-
ging.
Er lag -een rad op den grond en Pat
zag kans!, zijn tegenstander erop- te drin-
Wat zal' ,.dat tegenvallen!
De oorlogöstemming in Engeland wordt
wel zwaar op- de proef gesteld.
De Montenegrijnscho koninklijke familie.
Het „Journal" geeft een beschrijving
van de aankomst van de Montenegrij'-nsche
koninklijke familie te Lyon.
Welk een contrast, zegt het blad, tus-
schen de gewone omgeving van een konin
klijke familie, en het werkelijk armoedige
voorkomen van de Koningin en haar doch
ters en de begeleidende officieren, die
voor alle- bagage slechts ©enige karton
nen -doo-zen hadden, een niet in al te go-e
den staat zijnden reiskoffer, en vrij slordig
ingepakte pakketten, losjes toegeknoopt
met touwtjes.
Voegt daar nog aan toe, dat de beurzen
der princessen gevuld zij-n met zeer moei
lijk in te wisselen Servisch bankpapier.
Om in deze ©ogenblikken de toekomst
nog kalm tegemoet te zien, is een groote
dosis moed vereischt. De prinses Xenia
heeft dezen moed en zij heeft de konin
gin tevens weten op te beuren; want in
d-e banaliteit van een salon van een bur
ger-hotelletje, hebben deze bannelingen
waardig, trotsch en met zachtheid, als
toonbeelden van waren, droefgeestigen
moed, de eerbewijzen van de Fransche
regeering en van 'de Stad Lyo-n ontvan
gen.
Het „Journal" weet verder mede te
d-eelen, dat de kardinaal-aartsbisschop van
Lyo-n een officieel bezoek heeft afgelegd
bij de Koninklijke familie van Montenegro.
Korte Oorlogsberichten.
Oorlog op den berg Athos.
De correspondent van de „Times" te Boe
karest meldt, dat de oorlog ook tot
de vreedzame kloosters op den berg
Athos doorgedrongen is. Verleden week
poogden namelijk de Bulgaarsché mon
niken van het klooster van Zografu hun
Servische broeders uit het naburige kloos
ter van Chitandari te verdrijven. D-e aan
val mislukte door de sterke verdedigings
werken van het Servische klooster, waar
op- de Bulgaren een gedeelte van het
gebouw in brand staken.
Alle kloosters op den berg Athos zijn
in de middeleeuwen versterkt om aan
de aanvallen der zeeschuimers het
hoofd te kunnen bieden.
Vliegers bombardeeren
Freiburg. Donderdagavond na 10 wier
pen twee vijandelijke vliegers 5 bom
men o-pi de stad, die sileohts materiëele
schade teweegbrachten en geen persoon
lijke ongelukken Veroorzaakten. Het stads
theater was in .verband met het vader-
landsche feest dicht bezet. Het publiek
bleef rustig in Ihet theater, tot het gevaar
geweken was.
(Is het niet droevig, dat m-en, zelfs
in 'n oorlogvoerend land, in drommen naar
de schouwburgen trekt? Wijst ook dit
niet op een verlaten van God en een
dienen der wereld?)
Kroonprins Danilo heeft aan koning!
Nikita verklaard, dat hij voornemens is
in het Fransche leger dienst te nemen
en zijn recht van troonopvolger over te
dragen aan zijn broeder.
Een hu wel ij k van dapperen.
Verleden Woensdag is op het Belgische
front een merkwaardig huwelijk gesloten
Lusschen een der onversohrokkenste Bel
gische vliegers -en een met het ridder
kruis der Leopoldsorde decoreerde ver
pleegster.
De toestand in China. De toe
stand in Noord-Schansi is ernstig. Ver
scheidene duizenden roevers maakten zich
gen, zoodat de Bohemer over de spaken
te liggen kwam, maar de Ier viel -o-ver
hem heen. En nu greep Pat naar de keel
van z'n gevallen vijand:
„Neem je het terug? Ja of neen?"
„Laat me losl" kermde Antoine onder
den ijzeren greep van den ov-erwinnaar.
Deze liet een weinig los', maar her
haalde het -ultimatum:
„Neem je het terug of niet?"
„Ja, maar laat me dan los," smeekte
de Bohemer.
„Belbof je me, nooit meer zoo te spre
ken alls je daareven gedaan hebt?"
„Ja, ja; je knijpt me dood, kerel1. Toe,
laat me los."
Maar Pat hield vast, had eerst no-g
vragen te stellen.
„Stem je toe, dat Christus heilig was?"
„Ja.
„Ik heb nu een goede getogenheid om
je in 't nikkelhad te doen verdwijnen."
Maar nu was het den baas genoeg.
Gregor drong zich naar voren en beval:
„Laat hem nu los, Ginnis. Wij hebben
allen zijn belofte gehoord en hij; zal je
godsdienst niet weer belteedigen."
Pat rees op en de baas hielp- den af-
getobden -sp-otter overeind.
dez-er dagen meester van Saratsi, trok
ken to-en Zuidwaarts de reg'eeringstroe-
pen ontwijkende en marcheeren nu op
naar Tatung-Fu.
Men gelooft, dat Mongoolsche Mands-
joerijnsche leiders de beweging steunen.
Tweede Kamer.
De motie Schaper en
haar gevolgen. De soci
alisten buigen niet langer.
Een conflict verhaast,
ook uoor enkele rechtsche
leden. Links uiteenge
spat.
Er is toch nog een kink in den ka
bel gekomen.
Nauwelijks zijn w-e bekomen, van de
verbazing over de houding van de voor
Treub kruipende linksc-he hoeren, of een
deel van hen, met name d-e roode fractie,
springt uit den band en met de hulp
van enkele rechtsche en linksche leden
.weet het den minister een motie van
afkeuring onder den neus te draaien.
Men weet wat de motie-Schaper in
hield: -We laten ons door Treub- niet
dwingen en we erkennen geen onverbre
kelijk verband tusschen pensioenbalasting
en ouderdomsrente. (Immers d-e socialis
ten willen geen pensio-enbelasting, om
dat dan het premievrije Staatspensioen
een wassen neus wordt).
Treub zag echter geen anderen weg
meer. Den vorigen dag had hij reeds
meer toegegeven dan met zijn stuggen
geest te rijmen viel, thans zou hij niet
naar de pijpen van de socialisten dansen.
En hij waarschuwde tegen de gevolgen
van de ernstige motie.
Tevergeefs echter.
Zo is aangenomen met 45 teg-en 42
stemmen.
Van rechts stemden vóór de heeien
v. Vliet, Aalberse, Oosterbaan, De Wyker-
slooth, v. Best, v. Wijnbergen, Duynstee,
Bogaardt, Arts.
Van links stemden tegen de heeren
Ter Spill, v. Hamel, Rink, Hub-reoht, Vis
ser v. lJzendoorn, Liefiinck, Pa.ijin, v oll-en-
hoven, Nierstrasz, Boissevain, Knobel,
Driotn, v. Doorn, de Voorzitter.
Tot ons leedwezen hebben we gezien,
dat ook enkele rechtsche leden vóór de
motie gestemd hebben. Waarom hebben
zij dat gedaan?
Er werd toch niet gevraagd zich uit
te laten over de pensioenbelasting of de
ouderdomsrente? Neen, dan zal er nog
wel ander geschut opgesteld worden.
Tegen de motie stemmen beteeken tl©
dus volstrekt niet aanvaarding Van 's mi
nisters pensionneeringgsysteein.
De rechterzijde had dus beter gedaan
dhr. Lohman te volgen, die in deze een
alleszins correct standpunt innam en zich
bij de ministerieele regeling neerlegde,
natuurlijk zonder zich over de besproken
wetten uit te laten.
Wat de heer Schaper aan het indienen
van zijn motie vooraf li-et gaan, deed
onomwonden uitkomen, dat, tenzij de heer
Treub nog van zijn eisch wilde afzien,
de söci-alisten met hem niet verder
wenschten samen te werken. De Minister
zegt tot onsaanvaarden of ik ga heen.
Nu, dan kiezen we het laatste, zoo zedde
de heer Schaper. Ofschoon de Minister
heeft getoond iets voor de arbeiders te
kunnen doen, hij is in een gemoedstoe
stand, waarin met hem geen land is te
bezeilen. Hij is ons te nukkig, te koppig
en te tyranniek. Wat hij wil is een ver
kapte verplichte ouderdomsverzekering en
Antol' nam Antoines plaats aan het bad
in, en de arbeid werd weer hervat. Maar
het gevecht had de tongen, los gemaakt,
en men hoorde nog lang warme de
batten tusschen de verschillende arbei
ders. i
Toen aan de besprekingen maar geen
einde scheen te komen, zei Gregor op
goedmoedigen toon
„Zeg es jongens, nu uitscheiden, hoor!
Ik zal jelui een goeden raad geven. Ga
Zondag allemaal naar de kerk en luis
ter dan eens naar wat Ds. Rutledge z-egt,
dan kunnen jelui ook meepraten ovetr
godsdienstzaken. Ik denk dat de mees
ten van jelui in geen hoindenl-eeftijd te
kerk bent geweest".
Gregor was een trouw lid van Rut-
ledge's gemeente, en hij- was ook met
den predikant bevriend. De werklui ant
woordden eenstemmig, dat ze zijn raad
zouden opvolgen. En Antol zei, met voch
tige oogen:
„Ik ging altijd geregeld ter kerk, maar
de laatste zes maanden heb ik -er -den
moed niet foe gehad. Maar Zondag z;al
ik gaan, als- ze allemaal gaan".
i - I i. I
(Wordt vervolgd.)