No. 96 Zaterdag 22 Januari 1916 30e Jaargang
De llroot© Oorlog.
FIRMA F P DHUIJ-L. BURG. M m. ÊM M JW S JÊÈ JW 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend.
Watersnood.
De Kiezerslijst voor 1916.
Binnenland.
Uitgave van VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO
gevestigd te Goes. WT Abonnementsprijs:
KIF «Mg x|, j^ü^i» - ^er maan(3en fr. p. post. f 1.50
Hoofdbureau te Goes: Wp W W jH JÊ F JÊÊk jÊ/k JÊ MA WÊk Los8e nmnmers
LANGE VORSTSTRAAT 219. JM jgj^ Jff jjBF~ JFjIf JFjÊ M ff ff ff ff Prijs der Adverteren:
Bureau te Middelburg: JgÊyr SÊbSp^ jÊi^ JÉ? 5 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ct.
JBHBBgjHWy ö§8|g<S# J^BÊSÊBW WÈÊSiïW WËÊSÊr ËÊmJMÊf ÊÊk&fÊMÊr Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Drukkers: mV Familieberichten van 110 regels ƒ1.
Oosterbaan Le Cointre - Goes. iedere regel meer 10 ct.
Als het op geven aankomt, ontbreekt
het ons niet aan treffende voorbeelden
van milddadigheid.
Onze trouwe Landsmoeder b.v. pleegt
steeds door daden te toonen, hoezeer zij
haar volk mint, hoezeer de belangen harer
onderdanen haar ter harte gaan.
De "kinderen mogen zich spiegelen aan
het schoone voorbeeld, dat onze Prinses
Juliana dezer dagen gegeven heeft.
Zij1 had natuurlijk ook gehoord van den
watervloed, die zoovele menschen arm
en noodlijdend gemaakt heeft, en zij1 heeft
toen het plan opgevat, om ook iets te
doen tot leniging der nooden, evenals
haar Moeder dit deed.
Ze ledigde spaarpot en beursje en kreeg
zoo nog f 20.13 bij elkander, welk be
drag ze met een begeleidend briefje naar
het Comité stuurde. Een heel gewoon
kinderbriefje, doch dat een treffend ge
tuigenis aflegt van de hartelijke liefde
van onze Prinses voor haar medemen-
schen in 't algemeen en van diepgevoeld
medelijden met hen, die door zware sla
gen getroffen zijn.
Prikkelt deze eenvoudige daad niet tot
groote milddadigheid?
Wat de jonge Prinses deed zal vooral
op het kinderhart diepen indruk maken.
Ons is gebleken, dat een door den
burgemeester van Goes gepubliceerde ver
klaring misverstand gewekt heeft.
De minister van binnenlandsche zaken,
aldus heet het, heeft verzocht vooralsnog
geen plaatselijke commissies in het le
ven te roepen tot het inzamelen van gel
den voor de slachtoffers van den wa
tervloed. Dit wil echter volstrekt niet zeg
gen, dat er reeds geld genoeg is tot le
niging der stoffelijke nooden; evenmin
wil ,'Z.Exc. hiermede te kennen geven,
dat particulieren met het opzenden van
bijdragen moeten ophouden, integendeel,
de Algemeene Commissie (Penningmeester
E. SiJlem, Keizersgracht 579581, Am
sterdam) wacht nog steeds giften 'in, en
onze Redactie wil zich gaarne blijven be
lasten met het in ontvangst nemen en
doorzenden van bijdragen.
Wij ontvingen vandaag:
Van A. te Goes fl; van familie v. d.
B. te Goes £5; van mej. S. J. S. te Goes
fl; van N. N. te Wissenkerke f10; van
G. F. te Wemeldinge f2.50; van C. W.
te D. f3.50; X. te Goes f 0.05van J. M.
te Goes flO; van H. Dr. te Goes
f5; van W. te Goes f 10; van Oor
v. d. L. te Wolfaartsdijk f 0.25; van
N. N. te Goes fO.Oö; van M. V. te Oost-
burg f2.50; van J. de J. Jzn. te Goes f 1;
N. N. te Rilland-Rath f5; eerste inzame
ling onder de leerlingen van de Herv.
School te Goes f21.29; uit spaarpot kin
deren D. fl.50; D. te Goes fl; N. N.
te Goes f 2.50; inzameling onder kinde
ren Chr. school (Wijngaardstraat) Goes
f 28.265.
Totaal met inbegrip^ van de reeds vroe
ger verantwoorde bedragen f275.35.
De besturen onzer klesvereenigingen
hebben weer. als: vanouds, te zorgen dat
de Kieserslijsten in orde komen, dat van
de „oude" kiezers, niemand verloren gaat,
en A at Van de „nieuwe" er niet één op
Vergeten wordt.
Als alle jaren wensohen wij, om dit
mogelijk! te maken, onderstaande wenken
aan hunne aandacht te onderwerpen;.
De Kiezerslijst, 'die op 15 Mei 1914 Van
kracht is geworden, Jdijft ook- nu vast
gesteld. Het eenig© wat van 'tjaar gebeu
ren moet is dat van die oude lijst weer
eenige namen worden afgevoerd, en een
aantal nieuwe namen worden bijgeschre
ven.
Afgevoerd worden:
le. die hun Nederlanderschap hébben
verloren
2e. wien het kiesrecht door den rech
ter is ontzegd;
3e. wien door den rechter de beschik
king of het beheer over hunne goederen
is! ontnomen;
4e. die op den len Februari 1916 heb
ben opgehouden ingezetenen der Gemeen
te te zijn, dit laatste geldt, gelijk vanzelf
spreekt, slechts de kiezers voor den Ge
meenteraad.
Men lette dus wel op dat alle kiezers
die in géén dezer vier termen vallen wier
namen op ide o-ude kiezerslijsten voor
komen, van 15 Mei 1916 tot 15 Mei 1917
kiesgerechtigd zijn, onverschillig of ziji als
belastingfciezers dan wel als aangifte-kie
zers op de oude lijsten zijn geplaatst.
Toegevoegd kunnen worden de na
men Van hen, die in de oude kiezerslijsten
niet zijn genoemd, en die thans voldoen
aan de eischen, welke de Kieswet voor
de kiesbevoegdheid stelt.
lo. die mannelijke Nederlanders, die tus-
sehen den löden Mei 1915 en den löden
Mei 1916 den leeftijd van 25 jaar hebben
bereikt ol zullen bereiken.
2o. oudere personen, wier namen ver
leden jaar door een verzuim niet op de
kiezerslijsten zijn geplaatst of die verleden
jaar aan de èisöhen van de Kieswet nog
niet voldeden, terwijl Iziij nu, aan die eiscihen
wel voldoen.
3o. zijl, wier namen wegens verhuizing
uit een andere gemeente van de daar gel
dende kiezerslijst zijn geschrapt, en die
in de nieuwe gemeente, waar zij zich
gevestigd hebben, aan de eischen der Kies
wet voldoen.
4o. in gemeenten met meer dau één
kiesdistrict personen, die in 19141915
in die gemeente kiezer waren, doch het
vorig: jaar door verhuizing naar een ander
kiesdistrict in dezelfde gemeente van de
kiezerslijst waren geschrapt.
De volgende bepalingen moeten voorts
in acht genomen worden.
De eerste voorwaarde voor ieder om
het kiesrecht deelachtig te worden is, dat
hij zij: Nederlander, van het mannelijk
geslacht en vóór of op 15 Mei 1916 25
jaar geworden.
Belastingkiezer is hiji, die over
het laatste dienstjaar al zijn aanslagen
in die Rijksbelastingen heeft Voldaan. Die
belastingen zijinPersoneele belasting,
Grondbelasting; Vermogensbelasting en In
komstenbelasting. Deze aanslagen behoe
ven niet te loopen over een v'ol dienst
jaar; men moet eenvoudig de verschul
digde belasting op tijcl hebben betaald.
Bslastingkiezers behoeven zich niet aan
te geven; zij worden ambtshalve op de
kiezerslijsten gebracht. L
Alleen zij, die mede-eigenaren zijin in
een onverdeelden boedel, waarvoor in
1915 grondbelasting is betaald, terwijl hun
aandeel in die belasting 1 bedraagt, be
boeren zich tusschen 1 en 15 F e b r u-
a r i aan te geven aan de secretarie, waar
zij een formulier ontvangen, dat vóór 15
Febr. ingevuld en onderteekend aan de
secretarie moet worden ingeleverd, met
het 'belastingbiljet.
Wie verhuisde naar een andere gemeen
te, en in een vorige belasting betaalde,
dient zich eveneens aan te geven, met
overlegging van het voldaan geteekende
belastingbiljet.
De rijwielbelasting telt niet mee.
Wie op 1 Februari zijn belasting nog
niet voldaan heeft, krijgt van den ont
vanger thuis een .gratis waarschu
wing, waarin gezegd wordt, dat, de
belasting op 1 Maart niet voldaan, men
niet op de kiezerslijst niet komt.
A11 e O' ve r i g e kieziers, d. w. z. de
huur-, inkomen-, spaarbank- en ©xamen-
kiezers behooren zich aan te geven tusschen
I en 15 Februari, ter secretarie. Zij: ont
vangen een formulier, dat onderteekend
©n ingevuld moet worden ingeleverd aan
het Gemeentehuis.
Huur kiezer is hij, die op den 31sten
Januari sedert 1 Augustus van het vorig
jaar in een huis: of een deel van een huis
beeft gewoond van de huurwaarde, voor
iedere gemeente bepaald. 'Mien mag in;
dien tijd ook éénmaal verhuisd zijn; mits
dan ieder der woningen den huurprijs
beeft, door de wet vastgesteld.
Men kan ook kiezer worden, wanneer
het 'Ifuis of het gedeelte van het huis,
dat men bewoont, niet den geëisehten
huurprijs beeft, doch wanneer men in
zijn woonplaats grond te huur heeft, en
samen daarmee bet voor de gemeente;
gekiende bedrag wordt verkregen. Natuur
lijk moet men dien grond minstens van
1 Aug. Van 't vorige jaar af in huur
hebben.
De huurkiezer moet zich aan
geven. Alleen wanneer h ij' 'i n d e-
zelfde woning: bleef, als het
vorige jaar, en hijl stond reeds
op d fe i e z: e r s 1 ij s t, is aangifte
niet noodig.
De bepalingen voor de huurkiezersi gel
den ook voor de schippers, ziji moe
ten .alleen den Vastgestelden lijd een
schip in eigendom of huur hebben gehad
Van 24 ML3 inhoud, of 25.000 K.G. laad
vermogen.
Inkomsten- of loonkiers zijn zij,
die van 1 Januiari van heit voorgaande jaar
tot 31 Januari van het volgende, achter
eenvolgens bij niet meer dan twee per
sonen, ondernemingen, openbare of bij
zondere instellingen in dienstbetrekking
zijn gewieest; en daar een loon hebben
genoten, dat óók voor iedere Gemeente
in de wet ia vastgesteld
Het loon, in vaste dienstbetrekking door
de vrouw genoten, kan worden geteld
bijl dat van den man; en evenzeer hot
halve loon van minderjarige, inwonende
kinderen. Wanneer dat (alles bijeen het
door de wet geëischte bédrag haalt, kan
de man kiezer worden.
Men behoeft niet meer het
j uis te bedrag van lo on of in-
ko-men op te geven, doch kan vol
staan met de verklaring, dat het loon
het door de wet gevorderde bedrag be
reikt. J
Als loon wordt ook gerekend het pen
sioen of die lijfrente, door openbare in
stellingen verleend en ook dat, door on
dernemingen of bijzondere instellingen uit
betaald. Natuurlijk blijft bet bedrag: van
het inkomen voor iedere gemeente on
veranderd.
Ongevallen rente wordt ook
als loon beschouwd.
Staat ook in een of ander bedrijf in
den regel het werk gedurende een ge
deelte van het jaar (jtil, dan wordt de
tijd, waarin niet gewerkt wordt, als dienst
tijd beschouwd, is men ten hoogste twee
maanden ziek, dan wordt- toch het loon
gerekend ontvangen te zijn.
Ook de koslt en de inwoning wordt
als loon gerekend, naar een daarvoor
bij1 de wet voor iedere gemeente vastge
steld bedrag. Wie opi Zon- en Christe
lijke feestdagen den kost echter niet ge
niet, behoeft voor deze dagen niet af to
trekken. Hij wordt toch gerekend volle
kost en inwoning te genieten.
De bepalingen voor de inwonende
zoon is zijn dezelfde gebleven.
L o o n k i e z e r's mo-eten zich ie
der jaar opnieuw aangeven tus
schen 1 en 15 Februari.
Zien we nu even naar de Spaar
bank- en Grootboek-kiezers.
Wie opi 1 Februari a.s. sedert een jaar
f 100 nominaal op het Grootboek heeft
staan of f50.— in de spaarbank, zóó
dat het inderdaad zijn eigendom is', kan
op grond daarvan aanspraak maken op
het kiezersschap.
Hij moet tuisschen 1 en 1.5 Februari
zich op de secretarie iianmelden onder
overlegging van een bewijis van de di
rectie van het Grootboek of het
bestuur der Spaarbank, dat bij
inderdaad sedert een jaar eigenaar is van
de gevorderde bedragen.
Het is niet meer noodig, dat men een
boekje hebbe van de R iji k s p o s t s p a a r-
bank; andere spaarbanken, zooals die
van het Nut, tellen ook mee; doch na
tuurlijk moeten de lichamen, waarvan
deze spaarbanken uitgaan, r e c li t s p e r-
1 Mei 1900 zijn opgericht, moeten ze een
s:o o niij'kheid hebben, en, zoo ze na
waarborgsom van f25000 bij de Neder-
l'andsche Bank hebben gedeponeerd.
Wie reeds fir ootboek- of
S p a a. r b a n k k i e z: e r i s, behoeft
zich niet opnieuw aan te geven;
daarvoor wordt ambtshalve gezorgd.
Examenkiezers zijn zij), die met
goed gevolg eenig examen hebben afge
legd, dat tot bepaalde ambten en betrek
kingen bevoegdheid geeft. Tot die exa,-
mens behooren o..a.. verschillende exa
mens bij de Staatsspoor en de H. S. M.,
examen voor onderwijizer, muziekonder
wijzer, politie, in verband met den mi-
litairendienst, den belastingdienst, de
koopvaardij, enz. Om examenkiezer te
worden, behoeft men niet zijn examen-
diploma over te leggen, maar alleen op
het kiesrechtformulier in te vullen, welk
examen en waar en opi welken datum
men het heeft afgelegd.
De examenkiezer behoeft
zich niet ieder jaar opnieuw
op te geven (tenzij1 hij kiezer-af ge
worden is door bedeeling, doordat hjj
zijn belasting: niet op tijd heeft betaald,
enz.) maar moet natuurlijk ook te be
stemder tijd de voori'oopige kiezerslijst
controleeren of doen controleeren.
Voorts: schijnt het niet ondienstig op
te merken, dat voor mannen, die onder
de wapenen zijn het kiesrecht g c-
sc horst wordt wanneer zij tot de mi
litie behoorendit is piet het geval
voor de mannen van landweer en
1 a n d s t o r m.
Vervolgens dat miliciens, zoodra zij
weer burger geworden zijn of naar de
landweer zijn overgegaan, weer huin kies
recht kunnen uitoefenen, zoodat het ge-
wenscht, ja strikt noodzakelijk is, ook
hen, indien zij als woningkiezer of exa
menkiezer of spaarbank- of grootboek
kiezer op de lijst kunnen komen ze er
op te doen plaatsen.
De formulieren ter invulling zijn ter
secretarie te bekomen, men late hen die
teekenen.
Schiermonnikoog.
Met dankbaarheid melden wij de ont
vangst van f2.50 Van H. S. te Bieze-
linge; f 1,50 van C. Wi. te D.; A. te
Yerseke f 2, J. M. te Goes f2, M. P.
te Koudekerke f 1.
Totaal met het vorige f25,25.
Dioeve toestand.
Verkoopt uw vee niet! Zóó luidt de
waarschuwing in de Hollandsche pers aan
de Hollandsche veeboeren.
Het is een ontzettend droeve gedachte
dat in den afgeloopen zomer onze mooie
koeien en schapen bij twintigtallen wer
den doodgeschoten biji wijiz© van verweer
tegen het mond- en klauwzeer; en nu
duizenden stuks prachtig vee door het
water werd verzwolgen .of van ieval is
weggestorven.
Dat beeft wel iets te zeggen tot hen
die wanen dat zij de zorg voor den
Nederlandsc-hen veestapel in de hand heb
ben.
Nu is de klacht dat ve'lè koeien, na
drie maanden in den warmen stal ge
staan te hebben door kou en nat heen,
tot aan den buik door het water wadend,
naar elders: gedreven -zjjinde ten gevolga
der geleden kou en ontbering zullen ster
ven, waarom zij naar Duitsohland zullen
worden uitgevoerd.
Vele boeren verkochten reeds hun vee
aan opkoopers, omdat zijl .voorzien dat,
ook al keert de wind en trekt het water
weg van de landen, het toch nog wel
eenige maanden zal aanloopen voor het
land weer droog is1 en de stallen kunnen
betrokken worden, .als deze dan niet in
elkaar gezakt zullen zijn.
Droeve, hopelooze toestand.
Meerdere landbouwers zijn tengevolge
dezer ramp broodeloos, dakloos, tot ar
moede vervallen.
Het zijin de goedertierenheden des Hee-
ren dat w iji niet vernield zijn.
Bewege dit velen tot milden steun.
Ook Me gelegenheid 'heeft om te1 stal
len, doe dit weten aan 't bestuur zijner
landbouwVereeniging, i
Wij hoorden bereids van groote bereid
vaardigheid in onze omgeving.
Beknopt overzicht van der, tosstand.
'tls alsof de reusachtig breed© fronten
in Frankrijk en Rusland niet meer mee
tellen, om van het Kaukasisohe front in
't geheel maar niet meer te spreken.
Aller aandacht concentreert zich op het
Balkanhedrijf.
Allerlei berichten duiken op, die op het
begin van een nieuw bedrijf duiden, maar
er naar laten raden, hoe dit zal beginnen
en voltooid worden.
De entente ontwikkelt een groote roe-
righeid, die op een concentratie van vele
krachten tot hervatting van het nieuwe
bedrijf wijst. Een officieel Bulgaarsch tele
gram meldde, gelijk men weet, de beschie
ting van de Bulgaarsche havenstad De-
deagatsch en van de Westelijk, daarvan
gelegen golf van Lagos. Een „Matin"-
bericht spreekt van de landing van en
tente-troepen op Mytilene, aan de Klein-
Aziatische kust, welk bericht men in-
tusschen als niet-officieel met de noodige
voorzichtigheid te aanvaarden heeft
Van den anderen kant zouden verschil
lende berichten, door de entente-pers
hoofdzakelijk verspreid, aan een terugtrek
ken van de centrale mogendheden van
het BaJkan-tooneel willen doen gelooven.
Zoo spreken enkele telegrammen aan en
tente-bladen van een terugnemen der
Duitsoh-Oostenrijksche troepen van de
Grieksche grens en van de voorbereidin
gen, die de gezanten der centralen zouden
inaken om Athene te verlaten, hetgeen
op een partij-kiezen van Griekenland zou
wijzen.
Doch men late zich niet door al die
geruchten van de wijs brengen.
In Montenegro botert het niet erg tus
schen koning en volk. Vandaar de te
genstrijdige berichten omtrent vredeson
derhandelingen en voortzetting yan den
krijg.
De koning Ml vrede, doch generaal
MartinoMtsj, een echt oorlogszuchtig heer
schap, heeft zich aan het hoofd gesteld
van de strijdlustigen en Mi tot het einde
den kamp voeren.
Men vernam reeds, dat terwijl de ko
ning onuerhaiideiingen iiet aanicnoopen,
een deel van hei leger in den strijd vol
hardde.
De Engelsche schrijver Evans zegt dan
ook in de „Times":
De witte vlag van onvoorwaardelijke
overgave, die hoven het hoofdkwartier
te Grahovo waait, is niet het symbool
van het volk van Montenegro. Er is een
verschil tusschen koning Nicolaas en zijn
volk. Nauwkeurige berichten meiden, dat
de hofcamarilla en een deel der hoofden
verantwoordelijk zijn voor de Vredesonder
handelingen. Maar de weg naar Skoetari
ligt nog open, en generaal MartinoMtsj
en ?ijn volgelingen verzamelen de Monte-
negrijnsche troepen, om zich aan te slui
ten hij de overblijfselen van het Servi
sche leger.
Evans voorspelt dan verder, dat de
dynastie der familie Petrowitsj voorgoed
heeft afgedaan in Montenegro. Als Oos-
tenrijksch vazal mag de koning voortgaan
een onwaardige kroon te dragen, de na
tie zal 'hem niet meer erkennen.
Aldus zijn stoute bewering, welke ge
heel voor zijn rekening blijft, doch weike
toch een kijkje geeft op wat er in het
land der Zwarte Bergen omgaat.
Korte Oorlogsberichten.
De laatste burgerwachten, hij het
begin der Duitsche bezetting in België
opgericht, zijn thans ontbonden.
De houding van Montene
gro. Koningin Milena van Montenegro
en de prinsessen Xenia en Vera zijn gis
teravond te Rome aangekomen, komende
van Brindisi.
Zij vertrokken wederom naar Lyon,
waarheen zich ook de diplóten, die bij
het Montenegrijnsche hoi geaccrediteerd
zijn, zullen begeven.
De Montenegrijnsche troepen gaan
voort hardnekkige gevechten te leveren
tegen de Oostenrijkers.
Blijkbaar had Oostenrijk de capitulatie
van Montenegro niet zóó opgevat, zegt
een Piarijsch bericht.
D e s t r ij d in Per zië. D'e Russen
bezetten de stad Sultanabad, door de En
gelsche kolonie ontruimd. De vijand
vluchtte met den Duitschen consul naar
Burudijrd.
Officieel wordt uit Teheran gemeld,
dat de ministerraad een verbond van Per-
zië met Rusland en Engeland in beginsel
goedkeurde.
De H ande 1 so o r 1 o g. Het En
gelsche stoomschip „Sutherland" (2277
ton) is op 17 Januari gezonken. De be
manning 'is gered en te Malta op 20
Januari geland. Een Lascar is dood.
Door de autoriteiten in Duitschland
zijn alle voorraden notenhout opgevor
derd, om geweerkolven te maken.
Australië Ml allen uitvoer naar Ne
derland verbieden.
De Balkan-expres. De eerste
Balkantrein uit Constantinopel is Vrijdag
avond 11 uur te Berlijn aangekomen. De
met kransen behangen locomotief was met
de vlaggen van de landen der bondge-
nooten getooid. Bij aankomst in het sta
tion Frederikstraat te Berlijn stegen uit
den salonwagen ook eenige Duitsche of
ficieren en een Turksch officier. Toen de
trein het station, dat rijkelijk met groen
was behangen, binnenliep, werd die met
luid hoera-geroep begroet, dat bij vertrek
werd herhaald.
Von Wied. De prins von Wied,
ex-mbret van Albanië, heeft te Prisrend,
zegt men, den loop der gebeurtenissen
afgewacht, en zou nu op weg zijn naar
Cettinje, waar de Oostenrijkers Albanee-
sche hoofden hebben ontboden, opdat zij
hun vroegeren vorst zullen verwelkomen.
Men verwacht, dat hij een belangrijke rol
zal spelen bij de komende krijgsverrich
tingen in Albanië.
H. M. de Koningin.
H. M. de Koningin heeft den wensch te
bennen gegeven, dat Zondag a.s. de nood
lijdenden door den watervloed, in de
Godsdienstoefeningen der onderscheidene
Kerkgroepen in den gébedo zullen wor
den "herdacht. Hare Majesteit richtte daar
toe een verzoek tot de Synodale Com
missie van de Ned. Herv. Kerk.
Naar men aan de „Standaard" mede
deelt, kwam bij den Kerkeraad der Gere
formeerde Kerk te 's Gravenhag© een
schrijven in van den particulieren Secre
taris van H. M., waarin namens ue Ko
ningin aan genoemden1 Kerkeraad werd
