Zaterdag 15 Januari 1916 30e Jaargang No. 90 De Groote Oorlog, Zeeuwsche Stemmen. Staten-Generaa.8 Binnenland. Uit de Provincie Uitgave van 4e Haami. Venn. LUCTOR ET EMEïKSO gevestigd te Goes. Moofdbureau te Goes: LANGE VORSTSTRAAT 219. Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHUfJ - L. BURG. Drukkers: (Dosterbaan Le Coïntre - Goes. ve Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. postf 1 50 Losse nummers0:bï> Prijs der Advertentiën 15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 14 et. 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekemd. Bij abonnement voordeelige voorwaarde» Familieberichten van 110 regels ft. iedere regel meer 10 ct. Een beschermer 1 Griekenland wordt steeds meer gekneld in den ijzeren greep van Frankrijk en. fingeland. De landing der Entente-troepen op zijn grondgebied, de bezetting van Mytilenc als operatiebasis voor Engeland, de verovering van Corfu, nog wel met de bedoeling er Servische troepen heen te brengen, de bezetting van Saloniki, de gevangenneming der Turksche cn an dere consuls, niettegenstaande zij Griek- sche onderdanen zijn, het zijn altegaar beleedigingen voor neutraal Griekenland, fingelands beweren dat het optrad als be schermer van de rechten der kleine sta ten is ten tweeden male onjuist geble ken. Waakzaamheid, bij deze wetenschap en spmke der feiten, moge de Nederlandsche regeering blijven oefenon. LX VI. Hebt gij het blazen op de bazuin ge hoord? t Och neen, hoe kan dit ook. Ik spreek tot het Zeenwsche volk, dat nauwelijks een klank van het bazuingeschal heeft opgevangen, en indien het al aandacht go schouten had aan de valsche 'muziek, gecomponeerd te Soest op 14 November 1914, het oor zou er niet door gestreeld zijn en het heele concert zou met een schouderophalen genegeerd zijn. Het is er te nuchter, te verstandig voor. Doch laat ik, in plaats van op deze wijze verder te gaan met het rondba zuinen van de goede eigenschappen van de Zeeuwen, iets vertellen van het ont staan van dat valsche bazuinconcert. Er heeft zich weer eens een nieuw Verbond gevormd: liet Vrije-Menschen- Vei'bond. Vader van de beweging is de „vrije mensch" bodewijk van .Mierop te Soest. Deze wendde zich tot dr. Ba hier, oofc „viij mensch" sinds hij in het begin van den oorlog zijn lidmaatschap van de Ned. Herv. Kerk opzegde, en vervolgens tot. een tiental Tolstoïaansclie geestver wanten. Op hovengenoemden datum wer den de Regelen van het Verhond voor- loopig vastgesteld en het Verbond ge vormd. De religieuse socialistisoh-anarchisr tische beweging was ©en organisatie rijker. De socialist een bondgenoot rijker, want de strijd zal ook tegen liet kapitalisme gaan en. ook aan den arbeid van het so cialisme zal deelgenomen worden. Niet al loon tegen dingen, die de lichamelijke gezondheid bederven, wordt het zwaard geheven, maai' ook tegen die dingen, die de geestelijke gezondheid benadeelen. Het V rijb-Me use hen-Verb o n d bestrijdt den Staat als geweldsinstituul, het militairis me, het dogmatisme en de prostitutie. Méér nog, zijn streVen leidt tot een „Christen-anarchistische" wereldbeschou wing. Wat dit is? Ja, dat is voor u een vraag, maar ook voor mij. Voor een dergelijke woorden- combinatie hebben we onze schouders op te halen. W.el kan ik u zeggen, wat de „vrije menschen" er onder verstaan.) Onze wereldbeschouwing, zeggen zij, houdt o.m. in het standpunt van geweld loosheid, militaire dienstweigering; geheel onthouding; vleeschlooze voeding en ge) slachtelijke zelfbcheersching. Een alle gaartje jlus van Christelijke en-on-Christe- lijfce dingen, waarbij men tevergeefs zoekt naar een lust en een begeerte, om Gods Woord als richtsnoer voor het leven te bezitten. Het Verbond erkent dan ook in de om- sChrfjfving van zijn doel, dat niet God het middelpunt des verlangens is, maar het streven gericht is op persoonlijk© en maat schappelijke wedergeboorte van mensch ©n samenleving. De mensch alzoo het middelpunt, bet voorwerp van menschelijke zorg en toe wijding. Van den Schepper aller dingen, wordt geen heil meer verwachtmen vraagt niet meer naai' Hem, die alleen in staat is uitkomst te geven in den nood der menschen; de begeerten gaan slechts uit naar een tijdelijke wedergeboorte, zoolang men hier op aarde rondwandelt, welk© wedergeboorte men verwacht van het streven van een verbond van vrije menschen". Ik zal mijn lezers niet vermoeien, met breedvoerige beschouwingen over dez© re ligieuse verschijnselen. We hebben ze de laatste jaren meer kunnen opmerken. Ik wilde slechts waarschuwen, toch geen ge hoor te geven aan het „verzamelen" bla zen. Tot nog toe bepaalden de „vrije menschen" slaven zouden wij ze wil len noemen, tevergeefs zich ontworste lende aan de materialistische wereld zich tot het blazen op de bazuin, om de geestverwanten te verzamelen. Onder „Christelijk" vaandel werft men nieuwe troepen; doch straks zullen deze ervaren, dat Christus geenszins als Aan voerder erkend wordt. We kennen dat „religieuse" maar al te goed. Denkt maar aan de beweging der Chris ten-socialisten. Ze leidt rechtstreeks lot. sociaal-democratie en onvervalscht mate rialisme. 't Is waar, nog niet lang' geleden vroeg men rich at, of in de S. D. A. P. lang zamerhand ook een .plaatsje voor den godsdienst zou worden ingeruimd. Is er 'n bevlieging van godsdienst geko- fmen Over de roode partij van ons land Zijn zij den weg op, om niet meer te [schromen Samen te gaan met geminachte vromen, Is er soms kans op een Monster- Bes tand Ja, dat hebben we een oog.en.blik ge dacht, niet waar? Doch, dank de Verkla ringen der eigenlijke socialistische leiders, weten wij wat we aan elkaar hebben. Ge kent Enka wel? Deze dame, ex-Ghristen-socialiste, thans lid der fe. D. A. P., poogde nu en dan iets van haar Christelijke beginselen te recht te brengen. Zoo trachtte zij hen motie door te drij ven, om de dienstweigering en de neutrali- teits-verdediging ,aan de religie te toet sen en in hun Verband met het socialisme te onderzoeben. Doch deze actie viel heelemaal niet in goede aarde hij de echt-roode heeren, want die moesten van den godsdienst niets hebben. Niet alleen werd Enka's motie verworpen, doch in „Het Volk" werd haar nog een flinke afstraffing toe gediend, ;üthans haar werd niet onduide- delijk' te verstaan gegeven, dat 'tmet die gevoelspolitiek uit moest zijn. Do hoofdredactie schreef o.m. het vol gende „Gevoelt men niet, dat dit is een nieuw soort klerikalisme, dat wij niet kunnen aanvaarden, omdat er in begin sel dezelfde gevaren in schuilen als in het andere verschijnsel van 'dien naam? Dat "Enka en de haren geen priesters of geestelijken zijn,- doet niets terzake. Zij is een woordvoerster van beteefcenis en zou onder dit verband dezelfde rol vervullen. In de vergade ringen, waar zij! optreedt, doet zij jn de gemoederen barer hoorders oude sna ren trillen, met Manken, die haar pu bliek in ons nog altijd theologisch aangelegd volk - in bizondere mate kunnen treffen. Als ziji üe taktiok onzer partij op die wijze zou bespreken, zou dit een ongewenstehte faktor worden in onzen strijd. De godsdienst is in zulk -een mate een zaak van gevoel, dat rij die .er zich „geheel door laten be- heerschen onwillekeurig gevaar loopen om de werkelijke voeling met de moder ne sociaaldemokratio te verliezen. Want deze is wel idealistisch, doch in laatste instantie gebaseerd op de werkelijkheid van de maatschappelijke feiten." M. a. w.Enka, je moet in de S. D. A. P. niet met „Christelijke" beginselen aan komen; daar is de partij niet op ingericht, en je zoudt haar dus maar schaden. Duidelijk, wordt ons weer eens geleerd, dat Christendom en Socialisme niet samen kunnen gaan. En Christendom en anarchisme? Natuurlijk evenmin. Diep medelijden dringt zich dan ook bij oits op, mot hen, die het Evangelie misbruikten ten dienste van de revolutio nair© beginselen. Op ontgoocheling moet het. immer uit- ioopen. Ook 'de zich noemende „Vrije" menschen zullen dat spoedig ervaren. KEES VAN DER MEER. Beknopt overzicht van den toestand. De storingen in het verkeer, tengevolge van den hevigen storm van gisternacht, hebben ook op den inhoud van „De Zeeuw" invloed uitgeoefend. Niet alleen ondervond het treinverkeer vertraging, maar ook lieten de Telefoon en de Telegraaf ons in den steek'. Een telegram, dat ons in gewone om standigheden vóór half vijf had kunnen bereiken, kwam nu bij negen uur 's avonds binnen. Vandaar, dat wij eerst thans kunnen be richten, dat Cettinje, do hoofdstad van het land der Zwarte bergen (Montenegro) door de Oostenrijkers is bezet, en dat 't Versla gen Montenegrijnsche leger door de over winnaren wordt achtervolgd. 't Was te voorzien, dat Montenegro spoe dig groot echec zou lijden. De val van den Lovcen was reeds in dubbelen zin een groot verlies. Het was het verlies van een strategische positie en een verlies voor het volksgevoel in Montenegro. De noordelijke helling van den berg strekt zich nil tot het gebied, dat bekend staat als Katoenska, of „Schaapherdershut", de wieg en geboor teplaats der Montenegrijnsche vrijheid. Hier ligt Njegus, van waar het konings huis der Crna Gora stamt; koning Niko- laas werd er geboren. Cettinje ligt 2000 voet beneden den hoogs ten top van den Lovcen en is zeven uur van Cattaro. De Italianen zijn te Durazzb en te Va- lona. Wat zullen zij nu doen? Nog een hand uitsteken tot redding van Montene gro. Ilun belang is gemoeid met de Oosten- rijksche overwinning, vooral otndat de vioolbasis te Cattaro daardoor wordt ver sterkt, wat een'bedreiging is van Italië. Doch hel blijft de vraag, of' Montene gro nog te redden 'is. Verder is er van de slagvelden weinig nieuws. Op het Westerf'ront wordt hiel en daar vinnig gestreden, doch, de ge vechten leiden niet tot. wijziging in den stand van zaken. Met niet minder hardnekkigheid dan op den beganen grond, in de bergen, in de loopgraven of in de moerassen, wordt in dc lucht tusschen de koene vliegers de. strijd op leven en dood gtevoerd. Uit het toenemende aantal luchtgevech ten, valt op te makten, welk een steeds groeiend gebruik de oorlogvoerende par tijen van de luchtvaart maken, en hoe de vliegmachines meer en meer een domi- neerende rol bij de operaties spelen gaan. De hardnekkigheid, waarmede de strijd in" de lucht gevoerd wordt, is wel een bewijs van de uitstekende diensten, die het vliegtuig aan de strijd voerende partijen bieden kan. Korts OoriopberieSiten. In zekere grensplaats draagt de Pruisische grenswacht helmen, die uit het jaar 1813 afkomstig zijn en nog in den oorlog tegen Napoleon gebruikt zijn. Ze zijn als overwinningshelmen bekend en worden gebruikt, omdat er geen andere aanwezig zijn. Uit Texas 'wordt gemeld, dat Huerta overleden is. De staat van beleg is in Mexico afgekondigd. Er wordt druk ge vochten en er zijn vele gewonden. De Fransche duikboot „Foucault" heeft bij Cattaro een OostenrijkteCben krui ser van plm. 3500 ton in den grond geboord Eerste Kamer. Afjakkersysteem gewraakt Van Kol wil Indië recht van muntslag geven. Alle.rlei. Gisteren is in het Hoogerhuis gewaar schuwd tegen het meer en mteer gebrui kelijke jakkersysteem, door den heer Van Kol (s.d.a.p.). Hij heeft zijn zin niet gekregen, doch zijn protest tegen de wijze van behandelen van gewichtige ontwer pen, als 'tware bij deurwaardersesxploit, moet toch indruk gemaakt hebben. De aanhouder wint, zullen we maar denken. Hopelijk komt nog eens een einde, aan de drijfjacht in ons Parlement. Het'doet ons goed, dat ook van andere dan Reoht- sche zijde |een waarschuwende vinger wordt opgeheven; anders mocht men soms meenen, dat partijhaat een woordje meesprak. De heer Van Kol heeft bij de behan deling van het Ned.-Indische muntwezen voor eigen recht van muntslag van deze Koloniën gepleit. Hij kwam er tegen op, dat door het aanmunten van Indische zilveren munt in Nederland aan ons land een zoet winstje verzekerd wordt, waar door in Indië een reusachtig bedrag aan fictieve waarde gekomen is. Minister Treub wees er echter op, dat sedert de Indische muntwet 1912 geen enkele rede tot klacht bestond. De be kwame financier bleek zich te kunnen meten met den knappen heer Van Kol. Trouwens „financiën" is Treubs fort. Niet onaardig toonde hij aan, hoe Van Kol zichzelf soms tegensprak. Het eind van 'tlied was, dat het ont werp aangenomen werd. en dat Van Kol beloofde den minister van" koloniën er over te zullen spreken. iDaarop werd een gansche serie wets ontwerpen aangenomen. We noemen slechts het ontwerp „Kustverdediging"; onteigening in Haamstede, noodig voor den aanleg van een voetpad van den Vertonsweg naar den vuurtoren aldaar; onteigening ten behoeve van een los- en laadplaats Oostdijk bij w.p. '28. De voorzitter' vertelde aan het slot, dat de Kamer vermoedelijk niet vóór 15 Februari weer zal bijeenkomen. D e 1 a n d w eer. Op het: door ons overgenomen stuk uit de L e i d s c h e Courant geeft de R e- sidentiebode deze verbetering Daarin wordt gezegd: „rekening hou dende met het feit, dat door de militie- lichting 1916 geen landweer naai' huis gaat..." In de gewisselde stukken over. de Land stormwet was inderdaad niet gebleken of militie 1916 zou aflossen. De Minister van Oorlog heeft echter een afdoend antwoord gegeven in de Memorie van Antwoord, waai' gewoonlijk staat (blz. '28 kolom 2): „Elke ploeg landstorm- of militieplichti- gen. wordt na een viermaandelijksche oefening in de depóts opgenomen in den troep Alsdan althans niet later dan op dit tijdstip zal eene groep landweer mannen van ongeveer gelijke sterkte de gelederen met verlof verlaten". Duidelij ker tegenspraak van het aangehaalde uit de L. Ct. is bijna, niet mogelijk. Dienstig ware het misschien wel, dat nadere gegevens (in procenten) bekend werden omtrent het aantal opgekomene „a f lossers" en onet verlof gezondene „a f g e 1 o s t e n". Tot heden schijnen de aflossers en pfgelosten in getalsterkte el kaar juist te dekken, wat wel verdacht toevallig is. Omtrent de aantallen -vrijwillig geble- venen der afgeloste 2 laatste lichtingen 'werden nog geen gegevens gepubliceerd, wat toch wel wenschelijk ware, juist in verband met het evenwicht der getallen, ook blijkbaar door den Min. van Oor log' gewenscht, van de aflossers en af- gelosten. Apotheken. Zondag a.s. is te Middelburg 'ge opend de apotheek van den heer L. K. van dor Harst J.Jz., Pottenmarkt. R ij kswateistaat. Door den Minister van Waterstaat zijn benoemd tot buitengewoon opzichter IJ. At. Boot te Zieri'kzee, bij den bouw van vier woningen en het afbreken, en opruimen eener bestaande houten woninjg nabij het Stoomgemaal bij Schellingewou- de; F. Sap te Vlissingen hij de voorbe reiding 'der werken voor den aanleg van een kanaal van Wessumnaar Nederweert. Bij den dienst der directe belastin gen zullen worden overgenomen en, over gedragen de kantorenSt. Pieter (inv.) 30 Maart, Hulst 31 Maart, IJzendijke 28 Fe bruari. j De Atinister van waterstaat brengt ter kónnis van de belanghebbenden, dat de tramwegbruggen der Zeeuwsch-Vlaam- sche Tramwegmaatschappij over den West en Aliddenkanaalarm van het kanaal van Ter Neuzen te Sas van Gent voor het spoorwegverkeer" in gebruik zijn genomen, en dat voorloopig voor de beveiliging van die bruggen bepalingen zullen gelden, wel ke in de Stct. (no. 12) zijn vermeld. Bij K. B. is pensioen verleend aan W. H. B. Lambrechtse, kommies le kl. bij de directe belastingen f 764 's jaars. Middelburg. De laatste dagen komen in verschillende couranten berichten van hier voor over branden of beginnen van brand, die het gevolg zijn van geruchten, welke ons bij onderzoek' van allen grond ont bloot bleken te zijn. O.a. werd gemeld dat pp den wal een kolenpakhuis afge brand was en nu lezen wij. dat in de Vlissingscho straat een badhuis is af gebrand. Men blijkt hier te doen te heb ben toet een sensatie-journalistiek van het allerlaagste soort. Er is geen brand op den Waï geweest, in de Vlissingsche straat is een kleine bergplaats afgebrand. De oorzaak van de geruchten over een brand kan wellicht gevonden worden in het feit dat in' de Spanjaardstraat een ruit door stoeiende kinderen is ingeduwd, het geen voorbijlgangei's op de gedachte van brand stichting bracht. Toevallig was dit bij een naamgenoot van een kolenhandelaar op den Wal. De verschillende pogingen tot brandstichting, die werkelijk plaats hadden en die naar we hopen tot het ver leden zullen hehooren, zijn alle door ons gemeld. Wij zijn alhier bedreigd geweest met broodsgebrek. Door de groote stoornissen in het spoorverkeer was gisteren niet de dagolijfcsche zending gist aangekomen en konden de bakkers hedennacht en van toorgen Vroeg niet bakken, gelukkig is hedenmorgen te negen uur de voorraad voorden Zaterdag aangekomen en is men natuurlijk met alle kracht aau het werk getogen om de cliëntèle te voorzien, doch het zal bij veten wel veel later worden eer zij hun brood krijgen. Om een voor beeld te noemen, aan de bakkerij vunt de „Broederband" was men 13 uur te* achter met hot 'bereiden van het brood, in plaats van 7 soorten, zooals anders Zaterdags, zullen nu slechts twee soorten worden gebakken en kon met de bestel ling in plaats van te zeven uur, eerst te een uur worden aangevangen, hetgeen per omroeper aan de leden der Coöperatie werd bekend gemaakt. Zij, die gewoon zijn 's morgens vcrsch brood aan hun) ontbjjt te hebben, moesten zich met oud brood of andere voedingsmiddelen als' be schuit en dergelijke tevreden stollen. - De politie heeft zich ontfermd over twee bekende straattypes, die de laatste weken in hoogst ai-moedigen en vervuilden toestand rondzwierven, namelijk! de ge broeders D. Een hunner word aangehou den wegens landloop©rg, terwijl de au/b-re in de gelegenheid werd gestold zijn straf tijd van 15 dagen hechtenis, hem opge legd wegens wederspannigheid, te on dergaan Goes. In de op 14 Januari j.l. te Ril land gehouden vergadering van den dijk- raad der Waterkeering van den calami - teuzen Zimmermanpolder werden op den staat van aanbeveling ter benoeming van een lid van het dijkbestuur geplaatst de heeren J. Blok Jz. Jr., P. Bruijnzeel en M. Sentse, allen wonende te Rilland en zuilks ter voorziening in de vacature ont staan tengevolge het overjjjdiai van den heer C. Biutijn. Vlissingen De mailboot Prinses Juliana bracht gisteren weder een 60-tal Duitsehe geïnterneerde burgei's aan uit de verschil lende Engelse he kampen. Wij hoorden kla gen over de ruwe wijze van optreden der bewakingstroepen, die goederen van de ge- interneerden vernielen en wegnemen. Onze zegsman voegde er echter bij, dat hij ook niet gaarne alle Duitsehe daden zou ver dedigen. Gisteren zijn alhier met de mailboot aangekomen 7 man der equipage vaar de Maashaven, welk schip Donderdagmiddag te half twaalf gezonken is tengevolge van het loopen op een mijn. De kapitein de Boei' is bij' het overgaan van den sloep in de mailboot verongelukt, hij bleef op der berghouten staan, doch viel er weer af en werd levenloos opgehaald. D|e geredde mannen werden na drie uur dobberen op de woeste haren gevonden' door de mailboot en waren uiterst dank baar voor de lofwaardige wijze waarop voor hen gezorgd was. De mannen ver trokken te 6.10 naai' Rotterdam. De loonen der bouwvakarbeiders worden vanaf Maandag met twee cent per ,uur verhoogd. Kapelle-Biezelinge. Vrijdagmiddag ten half één uur had de eerste steeidegging plaats van het nieuiwe Kerkgebouw dei- Gereformeerde Kerk alhier. Een talrijke menigte woonde deze plechtigheid bij. Dis. B. A. Knoppers hield, nadat gezongen was Psalm 68 10, gelezen Psalm 66, eene rede daarbij, naar aanleiding van het woord uit Psalm 68 29:„Uw God heeft uwe sterkte geboden. Sterk, o God! wat Giji aan ons gewrocht hebt". Na de omstandigheden geschetst te hebben, waaronder de dichter dezen psalm ver vaardigde, sprak hij over hetgeen ons past te betuigen met het oog op hej verleden, n.l. dat de Heer© Zijne sterkte geboden had, maar ook over hetgeen ons werk moet zijn in de toekomst; het ge bed tot Sions God en Koning, terwijl een vaste grond is geboden in dezie be lofte, dat de Heere niet laat varein de werken Zijner handen, maar voltooien zal, wat Zijne hand begon. Met de beste wenschen voor den bouw der Kerk werd besloten. Hierna had op plechtige wijze de eer ste steenlegging plaats, waarna gezongen werd Psalm 68 14 en met dankgebed en smeeking geëindigd werd. De collecte voor de bekleeding der kerk bracht f 17.76 op. Architect van den bouw der Kerk is de heer F. G. C. Rothuizen, gemeente- bouwkundige te Goes. Aannemer van het werk is de /heer D. v. Maris te Kapelle, voor de som van f 12.900. Op prachtigen stand, naast de Chris telijke School zal de kerk met toren, in schoonen stijl opgetrokken, straks een goe den indruk maken. In kruisvorm gebouwd, met platvorm en orgelgaanderij, afzonder lijke kerkeraads- en catechisatie-kamer, zal de gemeente van Kapelle-Biezelinge wel dra kunnen samenkomen in een gebouw,, dat d© noodige ruimte aanbiedt en in overeenstemming is met 's Heeren dienst, welke liefelijk en schoon is. Rilland-Bath. Door den hevigen storm in den nacht van Donderdag op Vrijdag j.l. is het water der Oosterschelde zoo hoog geweest, dat, een gedeelte van dan nieuwen verbindingsweg tusschen Zeeland

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1916 | | pagina 1