N». «0 Maandag 90 December 1015 30e Jaargang De- Groote Oorlog. Binnenland, BERICHT. 2)e Zeeuw Uitgave van de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LANlaE VORSTSTRAAT 21». Bureau te Middelburgs FIRMA F. P. DHUSJ - L. SORÖ. Drukkers: Oosterbnan Le Cointre - Gos«. gg—BWMBSaBMBWBH—j Zij, die zich met ingang van 1 Januari 1016 op „De Zeeuw" abon- neeren, ontvangen de tot dien datum verschijnende nummers kosteloos. Statenverkiezingen. In 1916 moeten er in ons land verkie zingen voor de Prov. Staten plaats "heb ben. Die verkiezingen kullen vooral dit maal van groot belang zijn. Wij vezen er reeds meermalen op, en doen het gaarne nogmaals. Het zal gaan om de meerderheid in de Eerste Kamer. tn Zeeland behoeft geen lid der Eerste Kamer gekozen te worden. Toeh zullen de verkiezingen (in onze provincie niet minder belangrijk zijn, want ons antirev, lid der Eerste Kamer treedt in 1917 af, en -onder de Gedeputeerden die aftreden is onder meer de heer JBlum, ons anti* revolutionair oud-lid der Tweede. Kamer, dien wij allicht bij het omgaan der Sta ten zonden zien uitgeworpen. Want de vrij'zirmigheid wij zagen het in 1913 staat voor niets. Ook ia 1913 zagen wij hoogst bekwame mannen van rechts wij noemen alleen Dieleman en Fruij- tier door liberalen vervangen, en heusdh geen bolleboozen; van sommigen mag gerust gezegd: eer het tegendeel. Dooh, gelijk gezegd, niet alleen voor Zeeland, voor het gansche land zullen de Statenverkiezingen van groote botee kenis zijn. Het zal gaan om de vrijzinnige oppermacht. Daarom zal overal een felle stembus strijd gevoerd worden. In Zuid-Holland, Overijsol en Gelder land treden te .zomen zeven leden der Eerste Kamer af. Worden deze zeven, die Rechts zijn, door evenzooveel van Links vervangen, dan is de Eerste Ka mer om. Immers de verhouding is nu: 31 Rechts, 19 Links. Die wordt dian 24 Rechts, 26 Links. Vooral op Zuid-IIolland zal 't gemunt zijn. Jlaar is do verhouding in de Staten 48 Rechts, 34 Links. Ondèr de a ft re denden zijp 14 Rechts. Gelukt het nu 8 Rechtsclie zetels te doen omgaan, dan zijn de Staten van Zuid-Holland om, want dian is het 42 Links, 40 Rechts. Bjj een Kamerontbinding, welke inge val van Grondwetsherziening noodig is, zouden ten gevolge van dezen uitslag tóen Reohtsohe leden der Eerste Kamer door tien van Links vervangen worden. En dian ware de vrijzinnige meerderheid voor lange jaren verzekerd. Daarom is het noodig intijds op flinke ordening' der krachten in onze districten en plaatselijke kiesvereenigingen bedacht te zijn. Gok in Zeeland zal de strijd fèl zijn. In Wissingen en Middelburg; en in Goes niet minder. Dat men zich daarom intijds gereed houdel Over slechte vijf maanden zitten wij er al dubbel en dwars in! De vrije school regel. Er zijn in ons land in den laatsten tijd vrije moderne scholen opgericht, gelijk er reeds lang vrije (neutrale) scholen be staan. Thans breekt weer een modern predi kant, dr. Rutgers van der Loeff, een lans voor de vrije vrijzinnige school. Hij toch schrijft, na den verkeer den toestand met de openbare school te hebben uiteengezet: „Voor velen van onze godsdienstige geestverwanten is deze toestand die voortkomt, voort moet komen uit de omstandigheden waaronder wij met onze scholen leven, een reden te meer om aan ;te sturen op het tot stand komen van bijzondere scholen in vrij zinnig godsdienstigen geest. Die kun nen wq inrichten geheel in onzen geest, zonder iemand aanstoot te geven, zon der afhankelijk te zijn van onderwij zersbenoemingen waarop wij gteen in vloed kunnen uitoefenen". Groen van Prinsterer, en die na hem het beginsel „de vrije school regel, de vrije school voor heel de natie"- hebben voorgestaan, beginnen ook van dien kant gelijk te krijgen. Dat geeft moed. Een goede raad. Het Vaderland schrijft: „Maar wat de Linkerzijde kan doen is als Regeeringspartij vóór alle anderen Wijk to geven voor die tucht en discipline, waardoor er gewoekerd kan worden met den tijd. En dan kan er heel wat verr richt worden". Dit is een goede raad. Een raad, die ook in de jaren 1912 en 1913 aan de „Rechterzijde" is gegeven en door haar is betracht. Maar toen werd zij hierom door de „Linkerzijde" smadelijk bejegend. Het oude liedje: Wat Jupiter doen mag, is daarom nog aan den (aan hem ge- wijden) os niet geoorloofd. (Quod licet Jovi, non licet bovi). Gevaarlijk speelgoed. De „Lcipziger Popul. Zeitschr. f. IIo: moöpathie" deelt het volgende mede: In Weenen kreeg een achtjarige jongen, die tevoren een uitnemende gezondheid genoot, eene verlamming van beide boe nen, waarvan men den oorsprong niet kon ontdokken. Men kwam na grondig onderzoek tot do zekerheid, dat men to doen had met eene hoogst ernstige 1 o- o d- vergiftiging. De knaap had n.f. een kindertrompet gekregen; het mondstuk van dit speelgoed bleek bij1 onderzoek voor 88 pCt. uit lood te bestaan, ter wijl sporen van zink voorkwamen, hoe wel door den wetgever vervaardiging èn verkoop van loodhoudend speelgoed ver boden is. Tot zoover het bericht. Hoe het ten onzent in dit opzicht niet de wet ge steld is, wenschen wij hier nu niet uit te .maken. Toch dunkt ons een ernstige waarschuwing niet ongepast als We beden ken, dat sedert eenigen tijd alhier op sommige plaatsen in massa blanke looden soldaatjes verkocht worden en zijn. Het kan immers niet anders of de han den der onachtzame kinderen worden met lood en zijn oxyden bedekt en langs al lerlei wegen staat cte opname daarvan door het lichaam open, m'èt de vreese- lijke gevolgen van de zeer licht chronisch wordende loodvergiftiging. Men wachte zich voor ZULK s p o e 1 g o e d Beknopt overzicht van den toestand. Wie beleven donkere dagen. Niet alleen is 'hlet donker in het rijk der natuur, maar ook in het wereldgebeuren om ons heen. De 'vredesstemmen worden steeds zwak ker. Het rumoer van het nieuwe offen sief, dat op schier alle slagvelden voor bereid wordt, dreigt ze straks geheel1 te overstemmen Wordt, kar nog over vrede gesproken? Naar de Vorwarts meedeelt, zou Don derdag te Bern een bijeenkomst van af gevaardigden uit twintig landen worden gehouden, „om de grondslagen voor een duurzamen vrede te bespreken". Daar ech ter niet alle -afgevaardigden op1 tijd kon den aankomen, wegens de moeilijkheden bij 'tpasseeren der grenzen, is de verga dering verdaagd. Het bliad voegt erbij dat het eigenlijke congrens in het a.s. voorjaar zal: worden gehouden. Deze eerste bijeenkomst schijint dus van voorbereidenden aard te zijin. Aan vrede vóór Kerstmis denkt niemand meer. En Ford's vredesschip dan? Het ste- vtent „full spepd" op Christiania aarq Kapitein, bemanning en passagiers, ailefó fcijn vol verheugenis; over het doel van de reis en verwachten veel van de zen ding. Edoch, in de oorlogvoerende landen lacht mien om dit spel. Neen, dan klinken de oorlogsgenie!» ten veel' positiever. Die militaire criticus van de Temps schrijft b.v. „Volgens uit het buitenland komende he richten zou Diiits'cfil'and een nieuwen, al- gemeenen aanval op het Fransche front voorbereiden. Hoewel deze inlichtingen miet voorbehoud dienen aanvaard, zijn ze toch niet on waarschijnlijk. De middelen welke Duitschland gereed maakt, zouden ontzettend zijn! Door het steeds aanvoe- teil van nieuwe legerkorpsen en munitie- voorraden, zou het den schijn hebben, dat Duitschland een poging wil doen, om zoo'n nederlaag toe te brengen, dat de oorlog daarmee eindigt. Deze concentra tie kon goed begrepen worden wanneer men bedenkt, dat alle operaties aan hel Russische front thans gestaakt zijn. In telk geval, besluit schrijver, moeten wij op onze hoede zijn. Wij zijn in staat ben te ontvangen en wij zouden ook hun een dergelijken slag kunnen toebren gen, dat de heele toestand verandert". Dit wijst allerminst op vrede. liit de berichten uit Russische broö blijkt, dat Pierzië een broeihaard is van intrigues en verwikkelingen, waaruit elk oogenblik de vlammen kunnen opslaanf. De Russen dringen langzaam in het ge bied, waar de toestand het dreigends! is, voort, -een expeditie, die waarschijnlijk onder de leiding wel -sltaan zal van den Kaukasischen opperbevelhebber, groot vorst Nicoluï, die van forsc.ho, doortas tende maatregelen houdt. Ilamedan is, naar zoovele malen reeds uit Russische bron gemeld is, door de Russen bezet, die nu aanrukken op Kum, ten zuiden van Teheran... Wanneer de Russen er in slagen door tastend op te treden, dan kunnen zij mis schien de hen bedrt-igendo gevaren voor komen en zulk een invloed uitoefenen, dat Perziö geen Aziatisch-Bul'garije voor do entente wordt. De gevolgen van het volgen van ,het Bjulgaarsche voorbeeld door Perziö, zouden voor de entente al heel gevaarlijk zijn. In Macedonië en aan de Dardanellen heerscht momenteel rust. De organisatie vlan het versterkte kamp1 van Saloniki wordt door do gallieerden voortgezet. Het is, alsof in 't Westen de groote slag reeds aanstaande is. Het kanongebulder' is de Jaatste dagen niet van de lucht. Zelfs in de omgeving van Rotterdam w.as het geschut duidelijk te hooren. In de laatste weken zijn te Antwerpen en omgeving duizenden Duitschers aange komen. Aan de grenzen, o.a. te Capelle, Stabroek en Lillo worden in allernaast groote werken angelegd, vooral loopigra ven gemaakt. ,0ok voor deze gemeenten is de tijd van rekwisities waarvan ziji tot op beden verschoond waren gebleven, aangebroken Er zijin dus ongetwijfeld groote dingen op til'. De s'tafbericliten laten ons nog in het onzekere omtrent (de resultaten van dei artillerie-actie. We nemen, gaarne aan, dat deze resultaten nog zeer gering zijn, doch dat -een .en .ander in verband staat met een nieuw .offensief, een laatste poging tot doorbraak, een strijd op leven en dood, staat wel vast. Een vrijgesproken deserteur. Een jong FïiairscL wielrenner, Henri Gi rard, die in vredestijd gedeserteerd was, is dezer diagen door den krijgsraad tq Troy-es vrijgesproken, omdat als verzach tende omstandigheid werd aangenomen dat hij herhaalde pogingen had gedaan om zich bij zijin regiment, te voegen. Hij was in Luxemburg-, toen de oorlog uitbrak. Onmiddellijk trachtte hij Frank rijk te bereiken, maar werd door schild wachten aan de grenzen in dit voorna]* men verhinderd. Hij keerde naar Luxem burg terug, maar .stuitte daar op een Duitsche uhlUnenpatrouille. Het gelukto hem te (ontsnappen on zich veertien dagen in ie'en boerderij te verbergen. Daar weïd hij echter onf'dekt door een Duitsichen geheimen agent en toen geïnterneerd in bet kamp te Holzminden. Een poging, om te ontslnapipen met twee makkers mis lukte en ditmaal werd Girard in de vesi* ting Dassenberg in Saksen opgesloten. Een ander zou den moed hebben laten zakken, maar Girard niet. Hij begon dadelijk weer plannen te ontwerpen om te; ontsnappen en ditmaal werden zijn pogingen met goed succes bekroond. Na ontelbare moeilijk heden te hebben overwonnen en herhaal delijk op liet punt geslaan te hebben te worden gevangen genomen, gelukte hol bom eindelijk Holland te bereiken en over Londen naar Frankrijk terug te keeren. De ellende drukt hen neer. Ds. B. ten Kate deelt in de Rot- terdams'che Kerkbode iets mede uit een pias ontvangen brief van ds. Van Broek huizen, die in de gevangenis te Johannes burg zit. Hij schrijft o.a.: „O, mijn Breeder, gij! kunt niet beseffen wat dit voor 'een mensCh beteekent, om hier nu| bijna al' een jaar opgesloten te zitten, afgezonderd van dierbare vrouw en kind, afgesneden van iemands roeping, allieen, .steeds plleen! Eenzaam ben ik en verlaten, ja, de ellende drukt mij neer, gelijk de Psalmist zoo treffend dat weer geeft. Gode zij dank, blijven wij allen gezond. Wij zijn hier met ons 24 in e.en gesloten ruimte, generaal De Wet, Kemp enz., al de zoogenaamde leiders; en over onzle behandeling hier kunne]n wij niet klagen. Het vreeselijkste is onze opslui ting, die afzondering, die werkeloosheid. Maar lot (nu hebben wij' het kunnen dragen, steeds de hoop koesterende: één dezer dagen gaan wij uit! Eerst de hoop op de electie en nu weer op het Parlement, j teln dan, onder dit alles, biddend opzien tot Hem, die alle macht heeft in Hemel en op aardel Men wordt zöo mop van al lies: lezen, timmermanswerk, schrijven; mien wil' een verandering hebben, mep wil natuur fzijem, loopen, rijden, ja, wat niet al', ©n... (het is onmogelijk. „De menslchen (de vrienden in de stad 'en land) zorgen goed voor ons; eiken dag stujten zij ons warm eten van bui ten, en' dan komen gr koek en vruch ten, ja. allerlei lekkernijen; daarvoor zijn wij zeer dankbaar. De electies waren voor ons aan den ©enen kant een! bittere teleurstelling, maar aan den anderen kant waren wij dank baar, dat toch 80.000 op Nationaal hun stem hebben .uitgebracht. Mijn vrouw zie jk geregeld eenmaal per week; met haar en onze lieve Johanna (zijn eenig kind) gaat het goed". Korte Oorlogsberichten. B orstwe ringen van suike r. Te Soissons bevond zich in een distil leerderij in Januari van dit jaar nog; een groote hoeveelheid suiker, n.l. ongeveer 2,5 millioe.n kg".. Deze suiker is thans Ver dwenen, maar de soldaten hebben hem niet opgebruikt, hoewel zij er goede dien sten van hebben ontvangen. Toon n.l. de Duitschers onverwachts een aanval onder namen, op een punt, waar men dit niet had voorzien, ontbrak het den Frans'ohèn aan allerlei verdedigingsmiddelen, waaron der in de eerste plaats zakken met zand. Van den nood een deugd makende hebben de Franschen toen al die zakken met suiker génonien en daar horstweringen van gemaakt. Deze voorloopige borstwe ringen zijn echter definitief gebleven en wachten nog steeds op verandering. Wel heeft men af en foe eenige zakken ont ruimd. Donderdag is het tweede contingent ziefco of gewonden Nieuw Zeelanders uit Plymouth vertrokken, met bestemming naar het vaderland. Er waren ook Maori's ónder. Al deze lieden waven gewond of ziek geworden aan de Dardanellen. Anecdote. De Church Family Newspaper verhaalt een anecdote van Sir Frederick Bridge, den organist van do Westminster Abdy. Erg mooi kunnen wij de rol, die sir F reder ik zich zelf toe schrijft. nu niet vinden. Eens, terwijl hij in do Abdy aan het Spelen whs kwam een soldaat bij. 'hem met het verzoek, een bepaald stuk te willen spelen. Sir Frede rick kon of wildé dat toen niét doen, maar beloofde den soldaat het stuk, wanneer hij terug zou komen na tien Duitschers te bobben gedood! Wellicht een wat zon derling verzoek van een organist die ge wijde muziek zit uit te Voeren in een mooi kevkgebouvv. lloe het zij, de soldaat kwam na zekeren tijd weer hij den organist, die nu het gevraagde stuk een fuga - ten gehoorc bracht. Toen het nit was vroeg sir Frederick of de soldaat ook zijn taak had Volbracht. „Wel" - was het antwoord „ik weet niet, hoeveel ik er gedood heb, maar vandaag heeft de Koning mijl dit gegeven." Het was het Victoria Kruis. - Het vredesschip van Ford is Vrijdag van Kirkwall naar Christiania vertrokken, lil Italië hcerschl papiernood. De pa pierfabrieken moeten sluiten. Een eigenaardige verwon ding. In een bijeenkomst van officieren van gezondheid te Berlijn, heeft men een eigenaardig geval van verwonding gede monstreerd. Men vertoonde Röntgen-opne- mingen van een granaatsplinter, die in het hart van don gpwonde biji iederen hartslag zich vrij beweegt, zonder dat de patiënt er ei'gen hinder v'an heeft. Blinde passagiers". Uit Zwic kau wordt aan liet Beriiner Tageblatt ge meld, dat daar een jonge matroos: van den geïnterneerden Jhutsohen hulpkruiser Kronp'rinz Wilhelm is aangekomen, die, na Velerlei wederwaardigheden, Rio- da Janeiro had kunnen bereiken en vandaal' met een (kameraad alk „blinde passagier" m!et- de Holl.andia de reis van Rio naar Amsterdam heeft gedaan. De twee Duit- sobers hadden zich aan boord van de Hollandia onder in het ruim vers-top#. Bij Dover werd het schip door de En- gelischen doorzocht. Zij haalden metter- daar twee Duitschers, die met Spaan- tsehie papieren reisden, van boord, maar ontdekten de jnamnen in het ruim niet, hoewel zij1 speurhonden bij zich hadden. De Duitschers .hadden namelijk de voor zorg genomen, om peper te strooien, waar door de honden hen niet roken. Den twee Duitschers kostte het schier boven- menschelijke inspanning het in hun be krompen, koude en vochtige schuilplaats uit te houden. Al hun voedsel bestond uit scheepsbeschuit en water. In Falmouth was1 hun voorraad uitgeput, maar de twee bleven standvastig 'en vastten nog tot, hun aankomst in Amsterdam 41/2 dag lang. Toen zij daaruit hun schuilplaats kwa men, waren zij zoo zwak, dat zij nau welijks op hun beenen konden staan. Zij begaven zich naar het Duitsche consu laat, waar mfan hen liefderijk verzorg de. De twee zeelui hadden in het ge heel een reis ^gn 12.600 K.M. afgelegd. Parjjs bedreigd. Naar de „Westm. Gazette" uit Parijs verneemt, VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG!, Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. post. f IJS Losse nummers0.0$ Prijs der Advertentiên 1 -~5 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 at* 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 110 regels f 1.— iedere regel meer 10 ct. slaagde Maandagavond een Duilsch lucht schip er in, om over de Fransche linies heen in de richting Parijs te gaan. Dp tijding word onmiddellijk telefonisch over gebracht. aan den militairen gouverneur van Parijs, die dadelijk zijn bevelen aart de verschillend© vliegparken overbracht. Binnen vijf minuten steeg een zwerm Fransche vliegmachines op en de Duit sche bevelvoerder van het luchtschip, dat zich reeds in de bundels zoeklichten be vond, vond het raadzaam, om onmiddellijk om te keeren. Het luchtschip had toen 16 mijlen in de richting Parijs afgelegd. De Handelsoorlog. Het Noor- sche stoomschip „Nico" (300 ton) is ge zonken. Elf man van de equipage en de stuurman zijn geland. De Duitsche vloot. Gedeelten dor vloot zochten in de laatste week in de Noordzee naar vijanden, en kruister! toen ter bewaking van den handel den 17den en 18den December in het Ska- gerak. Hierbij werden 52 schepen onder zocht. Een stoomschip met contrabande werd opgebracht. Gedurende den geheelen tijd lieten zich nergens Engelsche strijd krachten ter zee zien. Samenzwering in Amerika? Twee Duitschers, waarvan een, naar men verzekert, aan het hoofd slaat van een Duitschen geheimen dienst in de Voreenig- de Staten, zijn gearresteerd. Zij worden, beschuldigd een samenzwering gesmeed te hebben om het Welland-kanaal te ver woesten, dat de Erie- en Ontario-méren verbindt. O 0s tenr ij'k en de Vereenig- de Staten. De Oostenrijksche antwoord nota willigt geen enkele der Amerikaan- sche eischen in. Naar verluidt zullen de Amerikaansch- Oostenrijksche betrekkingen niet verbro ken worden, voor een nieuwe nolawisse- ling heeft plaats gehad. Men kan dus zeggen, dat de crisis nog niet in he.t eind-stadium is. H. Colijn. Het Eerste-Kiamerlid IJ. Colijn is niet de „J. Pz. Coen" uit Ned.-Indië terug gekeerd. C h e v a 11 i e r. Te Driebergen is overleden, oud 70 jaar, de heer J. W. Chevallier, oud-directeur van het Postkantoor te 's Gravenhage. Hij behoorde tot de antirevolutionaire partij. Zijn vader was een bijzondere vriend en geestverwant van Groen van Prinsterer en Da Costa. De zaak-Sehröder. Onder voorzitterschap van Mr. L. J, Plemp van Duiveland heeft Zondag te Utrecht de Nederlandsche Journalisten kring een buitengewone algemeen© ver gadering gehouden, ter bespreking van de gevangenneming van den hoofdredac teur van „De Telegraaf". Na uitvoerige besprekingen wei-den ach tereenvolgens een drietal moties in stem ming gebracht, waarvan de volgende mo tie van den heer Elout c.s. met 34 te gen 33 stemmen wercl aangenomen: „De vergadering van den N. J. K., kermis genomen hebbende van het bericht der preventieve arrestatie van den heei; J. C. Schroder, hoofdredacteur van „Da Telegraaf" overwegende, dat haar de gegevens ont breken, noodig ter beoordeeling vian de redenen, die de Regeering wellicht hebben genoopt tot eenig initiatief in deze en, in dat geval, tot afwijking van het in; de Memorie van Antwoord betreffende hoofdstuk 1 der Staatsbegrooting ten aan zien van de Pers ingenomen standpunt; derhalve zich onthoudend van heit uit spreken van eenig oordeel over het ge beurde zelf vindt nochtans in dit gebeurde aanlei ding om als haar oordeel in 't algemeen te kennen te geven: eenerzijds dat, in de buitengewone ea gevaarlijke omstandigheden, waarin ona land zich bevindt, de Pers in den yorra van haar uitingen een buitengewone ma tiging in acht behoort te nemen; anderzijds, dat de persvrijheid ook ia dezen tijd behoort te worden hooggehou- -den en dat in 't bijzonder van het mid del der preventieve hechtenis inzake pers delicten slechts bij uiterste noodzakelijk heid gebruik dient te worden gemaakt; besluit deze verklaring ter kennis te brengen van den Minister van Justitie en van den tijdelijken voorzitter van de» Ministerraad, en gaat over tot de orde van den dag". Dit is dus de geit-en-kool oftewel mid denweg-motie. De motie-Keiler, welke de vrijheid va«

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1915 | | pagina 1