No. 46 Dinsdag 33 November 1915 30e Jaargang Uit de Pers. Staten-Generaal De Groote Oorlog. Uitgave van de Naaml. Venn. LUCTOR ET EME&GO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LAN-3E VORSTSTBAAT 21©„ Bureau te Middelburg? FIRMA F. P. DHÜIJ - L. BUR8, Dr ukkers: ^osterbaan L© Gointre Goes. VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. post Losse nummers flM Prijs der Advertentiën 1—5 regels f 0.50, iedere regel meer 10 ci. 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 110 regels f 1.— iedere regel meer 10 ct. Let op de taekenen der tijden. Een en andermaal ontleenden wij aan De Standaard wat de hoofdredacteur schrijft over de aardbevingen in verband met des Heilands voorzeggingen omtrent bet laatste der dagen. Zoo onder meer het bericht dat volgens de aardkundigen (geologen) zeiven het nimmer is voorgekomen dat de Vesuvius, de Etna en de Stroanboli gelijktijdig werk ten. Nu schrijft ons een onzer lezers dat zijn dokter hem dat tegengesproken heeft, en dat deze geleerde heni had verzekerd dat wel degelijk dikwijls deze drie genoemdo vuurspuwende bergen t e g e 1 ij k in actie zjjn geweest. Wjj zouden onzen vriend willen aan raden om aan dezen vrijzinnigen genees heer bow ijs voor zijn bewering te vragen. Maar natuurlijk, er zijn tweeërlei soor ten van lezers. Er zjjn er die de Schrift als van God ingegeven aanvaarden, en met die Sohri% in de hand acht geven op do teéfcenen dér tijden. En ter andere zijde zijn eir menschen, die niet gelooven aan de waarachtigheid van Gods getuigenissen en Op welkd derhalve de aardbevingen ©n de gelijktijdige werkingen van de drie Zuidelijke vulkanen geen indruk maken. Dergelijke menschen beschouwen deze Verschijnselen als heel gewone, zij zien goed toe of er ook tegenspraak komt, en dan nemen zij deze zonder naar de juist heid er van te onderzoeken over en dan praat de een den ander p.a. Men noemt dit „gelooven op gezag". "Want en dit is het eigenaardige in ■onze dagenvan ongeloovige zijde ver wijt mm ons altijd dat wij; gelooven op ge zag; 'maar juist aan, die zijde heerscht die „kwaal" in veel ruimere mate. Bijge loof en g&loof op gezag zijn aan moderne zijd© «i, zoo groot,. Van daar dat het ons heelemaal niet ■verwondert dat er geleerde menschetn zijn, Sfeer geleerde en hooggeleerde die onze Menschen zoeken gerust te stellen met beweringen als Van genoemden dokter. Het kamt echter aan op feiten, en die hebben bewezen, volgens de aardkun digen, dat 'gelijktijdig opereeren van de drie genoemde Italiaaasche kraters nim mer im Voorgekomen. De Sfmibcli. De Standaard wijst er op dat de menigvuldige werkingen der vulkanen in den jongsten tijd veel heftiger waren dan anders. Natuurlijk Weet De Standaard ook wel dat de oppervlakte der aarde nooit stil is, en derhalve de veelvuldigheid van aardbevingen niet behoeft te veront rusten, Maar het boint hier op de meer dere veelvuldigheid en op de hevigheid aan, en die zijn buiten twijfel. In de liberale pers stond dezer dagen weer een bericht uit Rome, dato 13 No vember, van dezen inhoud: „Heden morgen te 9 uur had blijkens het Observatorium, to Catania weer een zeer hevige uitbarsting plaats van den Vulkaan Stremboli. Groote blokken steen vielen neer en een lang astóh bedekte het geheel e eiland Stromboli, terwijl de lava in groote stroomen vloeide. Op en kele plaatsen ontstond brand. Op liet eiland Lipari word een korte aardschok waargenomen." Dit is derhalve weer een nieuwe aan sporing tot de geloovigen (natuurlijk niet tot de ongeloovigen) om op de teekenen der tijden acht te geven, en vooral met deze dingen niet den spot te drijven. En nu zegt De Standaard uitdruk kelijk niet te zullen beweren dat zulks ver vulling is van des Heilands voorzegging in Matth. 247 e.a. Maar en hierop vestigt D;o Stan daard de aandacht, en wij doen het mode, door overneming van hare woor den: „Maar zoo vaststaat dat de toenadering der Voleinding blijkens de stellige uit spraak van den Christus in verband zal staan met „oorlogen, geruchten van oor logen en aardbevingen in onderscheiden© plaatsen", kan men het toch niet ver staan, hoe wie in Jezus' profetie gelooft al zulk gebeuren niet kan laten voorbij gaan, zonder zich de vraag te stollen of wat ons ebricht wordt, niet met de voor teekenen van het einde in verband staan." Te meer omdat „de profetie door den Christus zoo stellig en zoo beslist aan zijn jongeren gegeven, deze beteekenis heeft, dat nu of later in deze geologische verschijnselen zich iets zal aandienen dat wel zeker om onze bijzondere aandacht vraagt." i f De Overheid werkt duur. Het „Friesch Dagblad" schrijft: In nr. 6 van het maandblad „Schoon heid en Opvoeding" troffen we eene met foto's verluchte Beschrijving aan van „Do Kralingsche School", een fonkelnieuw schoolgebouw voor (neutraal) lager onder wijs, dat te Kralingen-Rotterdam in do Rozenburglaan, vlak bij het park Rozen burg, is gebouwd. 'tls blijkbaar geheel naar de eischen des tijds gebouwd en ingericht en het gemelde tijdschrift laat met blijdschap doorschemeren, dat het niet op 'n koopje is gebouwd, doch dat ook met de eischen der schoonheid terdege rekening gehou den is, zoodat het de vergelijking met de beste nieuwe schoolgebouwen met glans doorstaat. En wat trof ons nu zoo? Déze zin uit de beschrijving: „De kasten van dit schoolgebouw zijn, berekend per M3., minder dan die van een nieuwe 3e klasse school te Rotterdam". A Daar hebt ge 't al weer. De Overheid werkt duur. Ze kan niet anders dan duur werken, omdat ze nu eenmaal „officieel" werken moet. Onze bizondere scholen hebben de natie reeds millioenen uitge spaard, alléén reeds doordat ze door elkaar minstens 25 pCt. goedkooper zijn gebouwd dan de even goede openbare gebouwen. 'tls met alles zoo. En hoe meer men, naar den geest der eeuw, de Overheid op haar broeden rug laden zal, hoe zwaarder de laatsten op ónzen rug drukken zullen. Treub's belasting-lawine vindt meê haar oorzaak in 't voortdurend breeder worden der Overheddsvleugelen, die alles maar onder haar hoede nemen moet. Tweede Kamer. Een melkinterpellatie. Minister Posthuma en zijn vrienden, de boeren. Het laat-maar-waaien systeem. Amsterdams burgervader de hoofdschuldige. Gisteren heeft Sannes zijn met veel bombarie aangekondigde interpellatie ge houden. Een melk-interpellatie, zooals men weet. Aan 't adres van den „hoeren-minister" de benaming is niet van ons Posthuma. De socialistische heer Sannes was wel iswaar niet zoo onbeschaafd als zijn lijf orgaan „Het Volk", dat den minister een „beschermer der oorlogswoekeraars" en bedektelijk een „schavuit" noemde, maar toch kreeg de heer Posthuma, niet be paald vleiende dingen te hooren. Als we den heer Sannes mogen geloo ven, dat zit die melkkwestie zóó in elkaar In October van dit jaar werd 'de bevol king opgeschrikt door de stijging van 'den melkprijs en het begon in Den" Haag. Van uit de groote steden sloeg dit over naar het platteland. Er was een algemeene stijging van de productiekosten voor de melkboe ren. Dat was juist. Doch ze was niet evenredig aan de prijsstijging van de melk. Echter waren het deze kosten niet'alleen, die de oorzaak waren. De hoog© prijzen voor de zuivelproducten deden veel melk aan de consumptie onttrekken. Alleen aan de boter werd in October drie millioen gulden aan oorlogswinst gemaakt, aan de kaas vier én een half millioen. De fabrieken v,an deze producten boden dien tengevolge hooge prijzen voor de melk. Daardoor profiteerden de zoetboeren ook van den gouden regen. Ainsterdam heeft wekelijks 1.700.000 liter melk noodig, waarvan voor slechts 65 pCt. gecontrac teerd was. Door de schaarschte en de hooge prijken nu ontstond een melknood. Toen greep de burgemeester in. Op 8 October stelde de burgemeester een ma ximum-prijs vast. De vraag rees of hij tot het stellen bevoegd was: de Minister betwijfelde het. 'Naar spr.'s oordeel had de burgemeester uit hoofde Van de levens middelenwet deze bevoegdheid wel, tenzij de Minister de zaak ter hand had geno men. De taak van den Minister nu ware geweest te zorgen, dat de bevolking vol doende melk kon krijgen tegen gewonen prijs. Het laat-maar-waaien-systeem was hier geheel uit den boe ze. Tot zoover Sannes. Er volgde een aan doenlijk verhaal omtrent de beteekenis van de melk als volksvoedsel, te greater nu de eitjes zoo duur zijn, en het advies, om een omslag over de zuivelfabrieken te heffen. Met een heffing van 10 pro cent op de consenten b.v., acht Sannes te kunnen volstaan om de prijsverhooging van de melk te kunnen bestrijden. Ten slotte stelde hij de vraag, omtrent de plaatselijke melkvoorziening, welke vraag we reeds gepubliceerd hebben. De minister van landbouw heeft den interpellant geantwoord, en wij moeten erkennen, hij deed dit lang niet malsoh. Ilij deed een hoekje open over den bur gemeester Teilegen (van Amsterdam), het welk dezen vrijzinnigen democraat wel de stille verzuchting zal hebben doen slaken van je (politieke) vrienden moet je 't maar hebben. En de minister stond sterk, omdat hij feiten noemen en een boekje open doen kon. Onze indruk is dan ook dat de sociaal democratische hoeren hun ro- sen beschermeling piet deze interpellatie geen dienst gedaan hebben. En 'theele debat dat er op gezet scheen om in een avondzitting, onder voorzitterschap van een sociaal democraat nog eens dun netjes (of dik, al naar men het nemen wil) te worden overgedaan, is op een nederlaag voor mr. Sannes en zijn helpers uitgeloopen. Ook voor zijn helpers. Want niet minder dan vier sociaal democraten, te weten Spiekman, Mendels, Ter Laan en Gerhardt, en de driekwart sociaal de mocraat Ketelaar, kwamen na hem in het vuur. En dit bleek wel noodig. Want een drietal fouten van den burgemeester van Amsterdam, door den minister aangewe zen, konden door die allen te ziamen niet worden goedgepraat; en wel deze: In de eerste plaats hij heeft geenszins beantwoord aan de houding van den Mi nister, die tin zake het melk vraagstuk tot overleg met de groote gemeenten be reid was. Van de vergadering op 28 Sep tember af, toen de Minister met de bestu ren dor drie grootste gemeenten confe reerde, trad de burgemeester van Am sterdam, (de gemeente, vaar het euvel der melkduurte zich vooral deed gevoelen) in geen enkel overleg met de Regeering, tot (Jen 9den October, op welken da tum de heer Teilegen een maximumprijs ging vaststellen voor de melk. Inde tweede plaats verzuimde hij, voor die vaststelling, eerst in overleg te treden met de melk- leveranciers, en zulks nog wel niette genstaande de minister ter conferentie hem daartoe den raad gegeven had. Een fout, door den goedigen, eerlijken mr. Sannes terstond niet zeer handig toegegeven en verontschuldigd tegenover den minister met de opmerking, dat de burgemeester toch geen zeggenschap over die leveranciers had. De v burgemeester was derhalve bevreesd voor die leveran ciers. Zij moesten hem eens overtuigen! Zoo komt in een twijfelachtig licht te staan dat de burgemeester niet met deze belanghebbenden, doch wel met de an dere de melkslijters overleg wilde plegen. Wie is er nu de schuld van dat de „melkoorlog" in Amsterdam zulk. een scherp karakter verkreeg? En in de derde plaats ging, terwijl hij, op eigen hand nog wel, den maxi mumprijs van de melk vaststelde, buiten zijn bevoegdheid. Zijn beroep op dé Ont eigeningswet raakte kant noch wal. Wreekt zich hier niet aanvankelijk, en niet wat heel vlug de roekeloosheid der regeering om voor burgemeester van Am sterdam een niet-jurist ter benoeming aan de Koningin voor te dragen? Deze fout wordt door den minister mirabile dictu! het klinkt ongeloofe- lijk!) niet zoo hoog aangeslagen! Zij is juist de grootste. Zij' is een spelen met den eerbied voor de wet, en in eerbied voor de wet dient een burge meester voor te gaan,, onverschillig of hij het is van Amsterdam of van Krui- ningen. Een interpellatie in den Amsterdam- schen gemeenteraad zal nu dienen te vol- gen. De minister deed wat hij' kon, en hij is nog bereid, wanneer dit door de ge meenteraden wordt verlangd ten behoeve van kinderen en zieleen van rijkswege in den prijs der melk twee derden te doen bijbetalen van het verschil tusschen den melkprijs van 19141915 en 1915— 1916, mits de gemeenten bereid zijn een derde bij te betalen. Mep zou gedacht hebben dat na een zoodanig afdoend antwoord de interpel lant met een korte rede had kunnen re- tiréeren; doch wie zoo denken, kennen de sociaal-democratische heeren niet. „Het Volk" met zijn scheldartikelen moest de hand boven het hoofd gehouden worden; de agitatie moest nieuw: vuur worden ingeblazen; de burgemeester en de so ciaal demo'cratisohe wethouder van Am sterdam Wibaut moesten de ware volks vrienden blijvenDaarom nog een rede van mr. Sannes, die in een avondverga dering werd voortgezet en gevolgd door de redevoeringen of interrupties (in-de rede-vallingenvan bovengenoemde geest verwanten, van welke een (Gerhardt) de creteerde: Het Nederlandsohe volk moet melk hebben tegen goedkoopen prijs. De verbruiker moet de schade niet dragen. Wie de schade draagt is een bijkomstige quaestie. En weer klonk het, evenais bij de bruinbrood-quaestie uit dezen zelfden mond: „Voor heel veel personen zal een onaangename, hittere kant aan het ge val zitten als men moet komen vragen om alstjeblieft goedkoope melk te krij gen!" Hat heeft men bij het bruinbrood Wel anders gezien. Het roode geschreeuw is spoedig verstomd, en het bruinbrood. is algemeen lekker aanvaard. Dit is onze indruk van het hoog op gezette, als een nachtkaars uitgegane melkdebat. En de schurk, de schavuit Posthuma (Volk's taal, lezer!) is er vol komen door gerehabiliteerd. Laat nu burgemeester Tellegen maar eens wat zeggen. Beknopt overzicht van den tosstand Si vis pacem, para 'bel-lum. Dit klassieke spreekwoord zegt, dat gij, iudien ge den vrede wenscht, u ten oorlog moet voor bereiden. In deze dagen vol oorlogsrumoer en krijgsgeweld wordt dit weer telkens be waarheid. Alle volkeren daarvan kunt ge zeker zijn, willen den vrede, al denken ze er niet over met vredesvoorwaarden tot den vijand te komen. Doch het vrede&verlangen verdwijnt immer achter het streven naar steeds grooter krachtsontwikkeling/ oum den vijand te kannen vernietigen. Toch is dit vredes ver 1 an gen niet altijd op den achtergrond te dringen. Nu en dan vermag men even achter de schermen te zien. De „Ilamb. Volkszeitung", welk blad begint met te erkennen, dat ook "Duitsch land den vrede wil, geeft o.rn1, de vol gende beschouwingen ten beste: „Zoo Duitschland zich enkel met Frank rijk en Engeland had te verstaan, zou hét niet onmogelijk zijin, door middel van ruil en vergoeding, tot vrede te komen, zonder dat men verwikkelingen in de toekomst zou behoeven te vreezen. Maar Rusland is er ook nog en dat land heeft zich, in spijt van zijn groote verliezen met een ver bluffende snelheid hersteld." „Duitschland moet gebruik maken van zijn gunstige positie, om vredesonderhan delingen aan te knoopen. Indien het dit oogenblik laat voorbij gaan, zal het te laat zijn." Eergisteren zon, volgens een telegrami uit Stockholm, aldaar een conferentie tus schen afgevaardigden van het Roode Kruis uit Rusland, Zweden, Oostenrijlk-Hongarije en Duitschland plaats hebben, onder auspi ciën van Prins Karei van Zweden, presi dent van het Zweedsche Roode Kruis. De zittingen zouden voorgezeten worden door Von Lagerhem, oud-minister, en men zou beraadslagen over technische kwesties in verband met de behandeling: van krijgs gevangenen. De Temps-correspondent te Rome sein de in aansluiting hierop: Een goed ingelicht persoon, uit het bui tenland gekomen, deelt mij mee, dat men onder geheime leiding van Von Bulow in Zweden een congres van liet Roode Kruis tracht te organiseeren, welk congres fei telijk een vredescongres zou zijn, bijzon der bestemd om op Rusland in te wer ken. Andrassy zou afgevaardigde voor Oostenrijk-Hongarije zijn, voor Duitschland de hertog van Mecklenburg, die tegelijk bloedverwanten van de Hohenzollern's en van de: Tsarina is." Wij zijin te nuchter geworden, dan dat we aan dergelijke berichten zoo maar on voorwaardelijk geloof zouden hechten. We maken er slechts melding Van, om te he ter de toepassing: van de aan het hoofd van dit overzicht geplaatste woorden te doen uitkamen. Men wil den vrede men durft er zelfs voor uitkomen doch men bereidt zich steeds óp nóg: heviger gevechten voor. En men zoekt maar door naar middelen, die in een minimum van tijd leen maximum aantal Vijanden van het leven berooven. Als op een toeken des tijds willen we dan ook wijzen op de vele uitvindingen van de laatste dagen, ten voordeel© van het wreed© oorlogs monster. Zoo heeft onlangs een deskundige op het gebied van luchttechniek een prach tig^) middel gevonden tot bescherming voor vijandelijke vliegmachines. Hij wil een soort vliegend mijnenveld boven de steden leggen en daarvoor in de lucht zwevende vliegers gebruiken. Deze wor den gevuld met springstoffen en aan lang© staalkabels bevestigd, zoodat ze wel vrij zweven, maar toch op een bepaalde hoogte zijn. En Krupp? Nog niet lang geleden heeft hij een nieuw soort pantserplaat afgele verd, welks weerstandsvermogen enorm moet zijn. De platen moeten zoo hard zijn, dat ze niet doorboord kunnen worden. En zoo worden er zooveel voorbereid selen tot een steeds soherperen strijd ge troffen, dat men aan een spoedigen vrede gaat wanhopen. Jammer, dat wij Nederlanders zoo wei nig kunnen doen, om' den vrede te be vorderen. Van de zoogenaamde vredesbeweging verwachten wij niet veel heil. Wij moéten ons in .onzen strijd tegen het oorlogskwaad schier beperken tot eigen land en Volk. Wel kunnen wij bidden om vrede. Het is in deze zaak haast ons ©enig wapen, maar het beste wapen, dat de Christen van zijn God ontving. Laat ons alzoo dit wapen niet veron achtzamen, maar volharden in het gebed. De luchtaanval op Triëst. In een Weensch blad vinden wij een beschrijving van een der aanvallen door een Italiaanschen vlieger op Triëst. Op een Zondagmiddag, toen het in de straten reeds wemelde van menschen, verscheen de vlieger plotseling hoven de stad. Eerst bleef de bevolking rustig en allen staarden de hydroplane na; doch toen een luide ontploffing werd vernomen, tengevolge van het barsten van de eerste boou, ontstond er een paniek op straat; eenige menschen lagen op den grond. Een minuut daarna, een nieuwe detonatie en hetzelfde ver schijnsel va.n vluchtend© menschen terwijl er weder eenige slachtoffers hieven lig gen. Dan eerst komt er hulp. Er werd geconstateerd dat door de eerste hom 8, door de tweede 19 personen waren getroffen. Eenige andere bommen richtten slechts betrekkelijk geringe schade aan. Men heeft bij deze gelegenheid vast gesteld, dat de hammen, die de Italianen boven Triëst hadden gebruikt, granaat kartetsen waren van 7 c.M. middellijn, die voor de Italiaansoh© kanonnen van 1879 werden gebruikt. Deze munitie is waarschijnlijk buiten dienst giesteld en ver anderd om te worden geschikt gemaakt tot vliegtuigbommen. Om den bodeim is een ijzeren ring geperst en vier geleidin gen van 50 c.M. lengte zijn met schroeven aan de granaat bevestigd. De ontsteking heeft op zeer primitieve wijze plaats^ door een metalen staaf, die in het slaghoedje zit. De projectielen waren gevuld met ko gels, die ernstige inwendige wonden en vooral ook beenbreuken veroorzaakten. Korte Oorlogsberichten. Wat men van ons zegt. In de N. R. Ct. lézen we: Iemand, die „laatstelijk in Nederland is geweest" schrijft in de Times, dat de Duitschers in ens land ijverig voortgaaln met hun propaganda, en hij is bitter ge stemd, dat Engeland er niets tegen doet. Zoo hebben Duitsche agenten een paar weken geleden hier het gerucht verspreid, dat Engeland niet meer dan 600.000 mail op de been heeft en ons niet zou kunnen; steunen als wij de wapenen tegen Duitsch land opnemen. Aangezien het van En- gellsche zijde niet officieel is tegengespro ken, verbreidt het gerucht zich. De schrij ver weet haast geen woorden om er zijn droefheid over uit te spreken, dat Enge land dat bij het begin van den oorlog in ons land, in Amerika en op den Bat kan de groote meerderheid van de be volking op haar hand had,, die stemming heeft laten vervloeien. Gelukkig, zoo troost de schrijver zich, dat Duitschland door zijn daden de menschen tegen zich blijft innemen. Commentaar overbodig. Het' Berliner Tageblatt verneemt, dat de stroom van Russische vluchtelingen^ nadat het gouvernement Smolensk er meer dan 100.000 had geherbergd, eindelijk Si berië heeft bereikt. Het blad ontleent voorts aan de Roeskoje Slowe het bericht, dat zich te Irkoet&k alleen 15.000 vluch telingen bevinden en er is nog meer ver wacht geworden. Ondanks de bemoeiingen; der plaatselijke besturen, is het onmoge lijk voor voldoende huisvesting en voeding te zorgen. Ook het gebrek aan ziekenhui zen doet zich sterk gevoelen, De gouver neur heeft 100.000 roebel' aangevraagd om het allernoodzakelijkste aan te schaf fen. Er hebben in Perzië ernstige gevech ten plaats gehad tusschen Russische be zettingen en opstandelingen. Russische troepenafdeelingen moeten bij Senna en' Hamadan door Perzische stammen zijn verslagen. Te Hamadan zijn de onder Russisch commando staande Perzische ko zakken naar de opstandelingen overge- loopen.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1915 | | pagina 1