TE sboomsi irebonti, n Koe. No. 43 Vrijdag 19 Vovember 1915 30e Jaargang 6 koop tamlrÉei ^knecht, e Knecht nstbode Statan-Generaal De Groote Oorlog. Uit de Provincie. f4.25 en de schrijving, te Wijnpeeen, Rapen. aars,y ngstleider •^Sk-3 betaling, ie hofstede vatt lijse Lz. te Nisse. roor elke partij ren bij Notaris iber a.s. aamhedett. Des- Dogcar. Spoed! n Fruit, 'a Heer bij de rekening, re. P skerke (W.) tegen jong vee, restkapelle, Te bevragen bij venpolder rbaar) en phaartsdrjk aan knecht. Brieven ieeuw" te Goes: FRANSE, Sint tegenwoordige ,uigen voorzien, Groote Markt Uitgave van ïe Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO gevestigd te Goes, Hoofdbureau te Goes: VORSTSTRAAT 219. Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURÖ, Drukkers: Oosterbaan te Colntre - Goes. De Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKDA& Abonnementsprijs Per 8 maanden fr. p. postf 1J8 Losse nummers0,08 Prijs der Advert en tïën 15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ct S-maal plaatsing wordt 2-maal berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 110 regels fl.-—, iedere regel meer 10 ct, 7,0» Rotterdammer". Oe Rotterdammer, antirevolutio nair orgaan voor Nederland, viert heden zijn toperen feest Dit heuglijke feit wordt door directie en administratie, hoofdredac tie en redactie, medewerkers en vrien den, ook door den v.roegeren hoofdredac teur mr. A. de Jong, op eenige wijze herdacht. Een schat van mooie opstellen, op kunst drukpapier gedrukt, in niet minder dan zes groote bladen, elk van vier pagina's, wordt den lezers aangeboden. Eerst een artikel van den President Commissaris: notaris Plantenga te Kampen. Dan twee artikelen van de Hoofdredactie, het eene .Wat De Rotterdammer is en ii i e l i s", blijkbaar van Prof. Diepenhorst; het andere „Pere en Publiek" van Prof. Anema. Hierbij een pakkend feuilleton: .Verkiezingsstrijd", door Johanna Bree- voort. een stukje Rotterdamsch politiek (even, gelijk dit met. 's Hoeren afgebeden 'hulp onder mr. de Jongs voortreffelijke leiding op zoo benige wijze tot opwaking kwam, doch ook in 1913 zoo onrustbarend geschokt werd. Dan een artikel van den di recteur dhr. Diemer: „Het achtste eener eeuw" met. oen verkleinde reproductie van het eerste no. van het blad in 1903. En dan volgen in statige rijen de opstellen -der vrienden: Mey-stor en Klomp en Van Reenen en P. de Groot, vier predikanten •die evenzooveel van de meerdere „kerkge nootschappen" vertegenwoordigen, tot wel ke de lezers van D c It o 11 e r d a m m e r behooren. En tusschen al deze fijn gezette, kranig opgemaakte en onberispelijk gecor rigeerde stukkeft in lachen den lezer de photo's tegen van Commissarissen en Hoofdredactie, Redactieleden en Directie met zetters- en drukkers- en bindersper- soneel; de drukkerij van De Rotter dammer zoo uit- als inwendig; den oud-hoofdredacteur, den oudsten rondbren- ger met den kleinsten gezel op de druk kerij; eenige. proeven van „proeven"; enz. enz., en natuurlijk tal van adver tenties, die niet minder dan al het andere 't bewijs leveren, dat de drukkerij Libertas heel wat kan; en dat de directeur Diemer een bekwame, energieke kracht is, die aanspraak heeft op grooten iof voor de wijze waarop hij De Rotterdammer in zoo'n korten tijd van haar bestaan, er op gewerkt heeft. Maai- ook de voortvarendheid der Com missarissen dient.geprezen, want mede ook door hun krachtig en aanhoudend op creë ren heeft D e It o 11 e r d a ml m e r ;deze hoogte bereikt; en de Redactie zoo hoofd als staf, doch niet het minst deze laatste bezorgde met Gods hulp aan dit degelijke dagblad een plaats in da harten van dui zenden antirevolutionairen. Het was o'8k een eigenaardige attentie van den Raadselredacteur ook een photo op te nennen van vijf jeugdige (Rotterdam mer) „Rotterdammer'Mezers uit één ge zin bezig de Jeugdcorrespondentie te le zen. De sprekende familietrek op de ge zichten dezer vijf doet. vermoeden dat de attentie ook den hoofdredacteur van een ander a. r. dagblad moet treffen. Wij bieden D e R o 11 e r cl a ml m e r onze hulde en onzen gelukwensch. "Waar huis. Eindelijk, eindelijk is dan toch besloten 'in deze en de volgende maand, derhalve voor nieuwejaar, de oudste landweerlich-, tuigen met klein, onbepaald verlof te zien- den, Dit zal vele huismoeders, misschien meer nog dan de landweermannen zei ven verheugen. De huiselijke opvoeding, het familiever- keer, de gang van zaken, het bedrijf leed Zoo onder de afwezigheid van den man en vader. Juaat ons hopen dat de minister bin nen een niet al te lang tijdsverloop ter men zal kunnen vinden ook de jongere landweerlichtingen weg te zenden. Allicht zou dat kunnen, wanneer bleek' da; velen van de gelegenheid geen ge bruik zullen maken. Wat toch zal een veldarbeider in den winter thuis komen doen, indien hij t goed heeft in de kazerne en daarbij nog een kleinigheid als zakgeld mee kan dra gen, terwijl zijn vrouw indien hij ge huwd is nog een schoon daggeld op den koop toe krijgt. Er zijn, vertrouwen wij, tal van mili ciens, die de mobilisatie zegenen, omdat zij zoo flink gevoed en gekleed worden, en bet beter hebben dan anders thuis. Hoevelen zullen er allicht niet zijn die er zoo over denken. Zijn er onder onze landweermannen ■ook zoodanigen, welnu, indien het er velen zijn kon er allicht nog een lich ting naar huis. Nog iets waar blijft de gunstige beschikking ten aanzien der onderwij- Er zal toch wel op de aanvragen onzer schoolbesturen gelet worden En dan hoe staat het met den dienst in „het binnenland"? Met name in de steden? Kunnen daar de garnizoenen niet een weinig ontlast worden? Zijn daar niet wat veel ledigloopers Wanneer 't belang van den dienst en van het vaderland er niet door geschaad wordt, zouden wij Wel op vrijmaking van meerdere onzer jongens willen aandrin gen. Naïeve tegenspraak. „Het Vaderland" (unie-liberaal) heeft een artikel van twee kolommen noodig om te weerspreken dat de meerderheid in .1,913 is omgegaan ton gevolge der schrikaanjaging en met het Tarief. Het blad meent in gemoede dat er integendeel zoo veel kracht is uitgegaan van het Concen tratie-program der vrijzinnigen dat de tnenschen hierom zelfbewust van rechts op links zijn overgesprongen. Een volzin uit dit artikel drukken wij wegens de naïviteit van des schrijvers (bij) geloof hierbij af „Al diegenen die o'm de Tariefs ver li o o g i n g of om den Kuype- riaansehen ommezwaai van het ministe rie of om teleurstelling op sociaal ge bied of om vrees voor het welzijn der Nederlandsch-llervormde Kerk hun ne stem aan Links schonken, die ze tot nog toe gewend waren op de Rech terzijde uit te brengen, allen doze h e li- hen dit eene geweten, dat als de vrijzinnigen aan het roer kwamen, het Concentratie-program, het program zou z ij n, waat- medede Regeering die zou op treden in de eerste plaats re kening had te houden. Stel u voor die brave kiezers, ook in onze provincie, tot nog toe als goed- gereformeerde menschen bekend, eenvou- digen die geen andere voorlichting b'e- geeren of genieten dan van een strooi biljet in verkiezingsdagen, en die ge stemd hebben onder den indruk van de verbijsterende tariefcijfers in het vrijzin nige verkiezingsblaadje, zouden geweten hebben van het bestaan van een vrijzin nig concentratie-program Men heeft in 1913 van liberale zijde den Rechtsehen kiezers heelwat zotte din gen te slikken gegeven; wil men nu ook den Linkschen kiezers wat op de mouw spelden? Tweede Kamer. Een voortreffelijk woord van dr. Scheuren Bos zeer gematigd. 's Minis ters bezwaren. Een „voortreffelijke rede" van een „op rechte figuur". Met deze woorden, die we in een Ka meroverzicht aantreffen, is het beloog van dr. Scheurer over Indië juist gek wal ficeerd. Plaatsgebrek verbiedt ons uitvoerig op dit heldere betoog in te gaan. Volstaan vye daarom met aan te stippen, welke onderwerpen de heer Scheurer in -,de aan dacht van den minister heeft'aanbevolen. Spr. begint dan met eenige opmerkingen te maken over de aankondiging eeneu tweede Indische leening, en hij stelt de vraag of deze in verband moet worden gebracht met de verdediging van Ned.- Indië, hoe groot zij zal zijn, en wanneer zij niet voor de verdediging maar voor* aflossing van andere schuld bestemd is, of zij dan zóó zal worden ingericht dat zij een nieuwe groote leening voor de verdediging niet schaadt. Het tekort aan ambtenaren doet Spr. wijzen op de ambtenaren van den mijn bouw; voorts pleit hij1 voor verbetering der hulppredikers-tractementen, sluit zich aan (jij hetgeen door den heer Rutgers over de onderwijsquaestie is gezegd, en behandelt voorts de bezwaren tegen art. 123 R. O. betreffende het vereischte van toelating van Christen-predikers in In dië, waarvan Spr. de geschiedenis uit voerig nagaat, terwijl hij er op1 wijst, dat alle secten vrij worden gelaten in hun propaganda, terwijl alleen de Chris ten-zendelingen onder bijzonder toezicht staan, hetgeen Spr. in strijd acht met den eisch des "ChristendomsPredikt het Evangelie aan alle creaturen. De Over heid mag dit niet tegenwerken, ook zij is geroepen daarin Gods naam te ver heerlijken. Spr. komt daarna tot de pestbestrij- ding, waarvan hij het verloop gelukkig noemt, en wijst, gelijk de heer Mendels, op de noodzakelijkheid van regeling der verloskundige hulp, al acht hij afdoende hulp voor deze 'millioeuen tellende bevol king niet mogelijk. De Reg. richte cen trale opleidingsscholen in voor inland- sche verloskundigen. Met alle beroeringen in onze Koloniën is er voor ons alle reclen om over den toestand in de koloniën tevreden te zijn. Echter is spreker niet gerust over het geen ten aanzien van de middelen ter verbetering van ons leger is gezegd. De Min. wil wel verbeteren, maar het moet geen cent kosten. Daarover verbaast spr. zich, als hij nagaat hoe spoedig we kunnen geroe pen worden ons bezit te verdedigen. Onze vloot is lqng niet op de hoogte van die van Japan en de Amerikaansche, en een vaste lijn ontbreekt ook bij dezen Minister volkomen. De regeering overwege ernstig wat voor dit groote belang -te doen zij. Spelen met het belang van In dië is spelen met het belang van ons land. Ten slotte dringt spr. er op aan, dat men ernst zal maken "met de ontwikke ling van zelfbestuur en economie. Ook de heer dr. Bos heeft een ver standig en gematigd woord gesproken, vooral gericht op de overdreven critiek van den heer Mendels, die Indië op één dag zou willen hervormen. En dat gaat niet. Men moet de Indi sche maatschappij zien als een samen leving in ontwikkeling, welke niet den trap kan hebben bereikt, waarop Neder land zich op 'toogenblik bevindt. Gerhard hield een pleidooi om do school in Indië dienstbaar te maken aan de drankbestrijding; Boissevain besprak de centenkwestie en O'tto, die de faculta- tiefstelling van het godsdienstonderwijs besprak, werd opgevolgd door den minis ter. Tegen de benoeming van een luitenant- gouverneur-generaal 'bleek Z.Ex. nog al bezwaren te hebben, evenals tegen de beschuldiging van liet voeren van een luk-raak-politiek. We hopen morgen op zijn betoog na der terug te komen. Over de facultatief- stelling van het godsdienstonderwijs valt nog wel een en ander te zeggen. De minister was gisteren nog niet uit gepraat. Beknopt overzicht van den toestand. In den algemeenen toestand op de slag velden is niet veel verandering gekomen. Nog een oogenblik en Servië wordt niet meer genoemd, platgetreden als het zijn zal onder den voet van den overmach- tigen vijand. Ja, het heeft den Serviërs niet aan moed en doodsverachting ontbroken. Hun dapperheid is zelfs spreekwoordelijk "ge worden. Doch do vijanden waren te talrijk, dan dat zij met kans op vrijheid en overwin ning den strijd luidden durven voeren. De vroegere Servische gezant te Boe karest en te Londen, Mijatovitsj, heeft Dinsdagavond te Londen een redevoering gehouden. Hij schatte het aantal Duilschers en Oostenrijkers op het Servische front op 300.000 man met minstens 100.000 man reserve; met 500.000 Bulgaren en 200.0CO Turken, die gereed staan voor de ope raties op het Balkan-schiereiland, beschik ken de vijanden van Servië over een millioen man. De geallieerden zouden, volgens den oud-gezant, dus minstens een half millioen man moeten zenden om een goede kans te hebben op de over winning. In het vervolg van zijn rede zeide hij, dat men koning Constantijn onrecht aan deed. De spreker gelooft niet, dat de koning van Griekenland uitsluitend geleid wordt door persoonlijke pro-Duitsche nei gingen. Zijn gemalin is wel een Duitsche, doch niemand wenscht voor de wereld te verschijnen als loopend© aan desa lei band van zijn vrouw. De koning gelooft oprecht,- dat het i n het belang van zijn land is, onzijdig te blijven en de gezant zeide ervan overtuigd te zijn, dat koning Constantijn niet de partij van de Duit- schers zou kiezen. De spreker twijfelde er aan, of er iels kon worden gedaan om Roemenië aan de zijde van de entente te brengen, ondanks het feit, dat de meeste Roemenen met Engeland sympaihiseeren. Deze kalme en waardige uitspraken zijn ter kenschetsing van den waren toestand niet van belang ontbloot. Wat Griekenland betreft, we gelooven niet, dat het aan Duitsche zijde gaat meestrijden. Het komt ons voor, dat de Duitsche diplomatie slechts dit be reikt heeft, dat Griekenland aan de lok stemmen der Entente geen gehoor «al geven. Intusschen is de Koning in een zeer moeilijk parket gekomen. De Entente wil hem tot een beslissing dwingen, welke be slissing genomen worden moet door het antwoord op de bekende vraag, aan do Grieksche regeering voorgelegd, omtrent de houding, die zij zal aannemen tegen over de Servische troepen, die bij een echec op Grieksoh gebied zouden terug wijken. •'t Zal een moeilijke zaak blijken een antwoord te geven, dat beide partijen bevredigt., De Entente begint reeds de duimschroe ven aan te zettengeen gemeenschap meer met Grieksche havens; en met de leening bemoeien we ons voorloopig niet meer. Uit de houding van Bulgarije zou men intusschen opmaken, dat de centralen niet meer vreezen voor Griekenland. En Roemenië? Wat zal deze staat doen Volgens den pro-Duitschen oud-premier Carp zou Duitschlaud aan Roemenië een vriendschappelijk ultimatum stellen, waar in het, tegen bepaalde 'tegemoetkomin gen natuurlijk, eischen zou, dat Roemenië de wapens op zou nemen aan den kant van de centrale mogendheden. De motieven, die Duitschland tot dit besluit zouden brengen, hebben inderdaad een zeer reëelen grond. Duitschland zou zeker moeten zijn van de houding van Roemenië vóór het beginnen zou kunnen met de groote expeditie, waartoe de Bal kan-onderneming tot dusver een voorspel geweest is. Het moet daarbij geen ver rassing in den rug te vreezen hebben. Zoo zou inderdaad een forceeren door Duitschland van de beslissing, door Roe menië te nemen, verklaarbaar zijn en wordt een gedwongen beslissing van Roe menië zeer wel mogelijk gemaakt. De tijd zal spoedig leeren of nóg meer staten zich in den waanzinnigen krijg zullen werpen. Inderdaad, we slaan nog voor hoog ernstige wereldgebeurtenissen Korte Oorlogsberichten. Té Lyon is een onderofficier, wiens gezjcht zelïs biji nauwkeurige beschou wing niets abnormaals schijnt te hebben) en die niettemin een kunstneus bezit. Deze is gevormd uit gelatine; de randen zijn met Arabische gom aan het gezicht ge kleefd. Hiji kan zijn neus snuiten als ieder ander en heeft bet voorrecht, wat bezitter^ van „natuur"neuzen missen': hij kan ze afnemen. Zaterdags1, bij de „groote beurt", legt liij zijln neus in een warmwaterbad om haar schoon te maken en te laten smelten. Daarna giet hij de gesmolten' gelatine in een gipsVorm en doet dart zijn schoonen neus op In alle landen vindt men menschen, die den oorlog een prijslijk ding vinden, Ook Kitchener meent dit. De Engelsche uitgever Putnam vertelt in 'de Observer, hoe hij in 1910 met Kit Chener naar Amerika voer. Op een avond aan boord sprak de generaal' hem van het hooge belang en de waarde van den oorlog ter ontwikkeling en handhaving van karakter en manlijkheid in individu en gemeenschap. Hij kon zich geen kracht of factor denken, die den oorlóg kon ver vangen als eert invloed ter voorkoming van dé verwording van den mensch. De administratie der Fransche pos terijen deelt mede, dat er 11.500.000 brie ven aan! Fransche militairen om verschil lende redenen niet aap. de geadresseer den besteld zijn. Vier millioen van die brieven zijn aan de afzenders teruggezon den kunnen worden, evenals de 30.000 paketten van 76.000, die onbestelbaar ge bleken zijn. Voorts zijn er 155.000 post wissels en 400.000 frank aan klein bank papier van 550.000 franc, die er gevonden zijn, aan de afzenders teruggezonden. D e A n g 1' i a. De Koning van Enge land zond een depeohe aan de admirali teit waarin hij zeide: ,,,Ik ben zeer getroffen te Vernemen, dat de Angl'ia, die mij nog onlangs over het Kanaal bracht, gezonken is'. Ik ben bedroefd over het verlies' dat daardoor ontstaan is, en hoop dat de overlevenden niet te veel' zullen hebben geleden vart do ontzettende ramp". Het kolenschip Lusitania, dat de Anglia té hulp kwam, en booten uitliet, vloog middelerwijl in de lucht. Doch de overge bleven bemanning! werd gered door torpe dobooten, die naar het tooneel' van de ramp stoomden. Deze brachten enkele overlevenden naar de haven, onder wie een hoofdverpleegster en. twee verpleegsters. De machinist van de Luisitania, die te Dover werd geïnterviewd, zeide: Toen de ontploffing plaats had scheen de boeg van de Anglïa weg te smelten. De zee was bezaaid met stukken van het dek en andere overblijfselen. De bemanning van bet kolenschip zag de soldaten op het dek komen en zich opstellen als voor een parade op de be velen wachtend om in de booten te gaan'. Op ieder oogenblik werd het gedeelte waarop zij stonden kléiner. Enkele gewonden sprongen in zee. Vele matrozen doken om hen te redden, ter wijl de verpleegsters met bewonderens- waardigen heldenmoed hielpen om de ge wonden in de booten te brengen. Een der booten, waarin een verpleegster met ge wonden zat bereikte juist de Lusitania toen de ontzettende ontploffing plaats had. Door een toeval werden allen gespaard. IleK Bed. Tagebl. pleit krachtig vooc een nieuwen expres BerlijnKonstanti- nopel, waarin ook 3e klasse-wagons be nevens goedkoop© slaapwagens en restau ratiewagens moeten meel'oopen. Met da sneltreinverbinding „enkel voor bankierg en millionaire" moet het maar eens uit zijn. Een ifelegram van den Engelstohen commandant aan de Dardanellen meldt), da.t den löden een aanval ondernomen! werd in] de nabijheid van Krithia, waarbij de Engelschen 280 yards vijandelijke loop graven veroverden. De Engelsche troepen hebben de nieuwe posities met succes versterkt. Men verneemt uit Boekarest, dat de Servische regeering maatregelen treft om den zetel naar Montenegro te verplaatseiif, Wij lezeai in Ons Vaderland, van Potchefstroom, dat de eigenaar van de boerderij, waarop Jopie Four ie in eetl| gevecht met de regeeringstroepen gevan gen is genomen, 50 morgen grond om de plek, waar dat gebeurde, zijn volk aange boden heeft voor het jaarlijks che feest van Dingaansdag. Ook gééft hij het publiek heit recht daar een gedenkteeken ter eere van Jopie Fourie op te richten. Centraal Bureau voor de,p verkoop van Zeeuwsche oes ters. Te Bergen op Zoom werd gisteren; op initiatief der heeren P. A. de Jong. directeur der Zeeuwsche Oestermaatschap, pij „Bona Fides" to Tholen en M. van Harmeien, directeur der Oestermaatsehap pij „De Eendracht" te lerseke, een ver gadering gehouden van kweekers en ver tegenwoordigers van oestermaatsohap- pijen in' Zeeland. Behalve bovengenoemde heeren waren evëneeins aanwezig alle be- stuurderon van de Veree'niging van pach ters van Oesterperoeelën in Zeeland. Door den heer De Jong werd een uit voerig overzicht gegeven van de wijze) waarop de gang van zaken, waarop natuur lijk de abnormale omstandigheden van) den laatsten, tijd belangrijk invloed hebben) uitgeoefend, heeft geleid tot het feit, dat de pachters van oesterperceelten zich op een gegevenj moment voor de keuze zagen, gesteld Imede te doen aan de verpachtingen met de wetenschap, dat de pacht als het ware niet te; betalen zou zijn, dan wel niet meer in te schrijvetn, hetgeen gelijk zou staan met het verlies der broodwin ning. Na herhaalde conferenties van dé heeren De Jong en Van Hameien meifc den Minister van Financiën heeft mep ten slotte verkregen dat het vorig jaar eedl remise van, 70 pCt. werd toegestaan. Dit was het eerste gevolg vani de tot stand gekomen samenwerking en als uit vloeisel daarvan de nadere bespreki'ngieju met den minister, waarbij de vraag werd gestéld, wat in de Volgende jaren voor de pachters zou kunnen worden gedaan; Ten slotte) is bepaald, dat wanneer men kon geraken tot vorming van een ver- koopsvereeniging, voorloopigj voor 6 jarers kon worden toegezegd, dat de léden vah die vereeniging als pacht zouden betalen) 20 pCt. van hun verkoop. Aan de hand der statistiek toonde dhr. De Jong aan! op welke wijze verbetering voor den gje,- heelen oesterhandel te verkrijgen was en' hoe hij en dhr. Van Harmeien gekomen! waren tot bijeenroeping van deze verga dering. Na behandeling der concept statutefll verklaarde dhr. De Vulder van Noorden, commissaris der Thoolsche Oestermaat schappij zicth bereid te adviseeren tot principieele toetreding, waarop staande de vergadering 95 pachters of vertegent woordigers van Zeeuwsche Oestermaat schappijen zich bereid verklaarden toe te treden tot het Centraal' Bureau voor den verkoop van Zeeuwsche oesters. Dat hiermede het begin is gemaakt van; eein een zeer belangrijke wïjiziging in den Zeeuwsehen oesterhandel', behoeft nauwe lijks gezegd, wanneer men nagaat, dat de opvatting der oprichters van het nieuwe verkoopsïichaam gebaseerd is op een om- eet van 48.000.000 oesters per seizoen; van 8 maanden. Zoodra mogelijk zal thans opnieuw me_< den Minister van Financiën wordgn gecow-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1915 | | pagina 1