No, 41 Woensdag 17 November 1915 30e Jaargang De Groote Oorlog. Staten-Generaal Binnenland. Uit de Provincie. Uitgave van de Naomi. Venn. LUCTOR ET EMERGÖ gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: (LAN 5E VORSTSTRAAT 219, Bureau te Middelburg! FlRMA F. P. DHUIJ - L. BURG. Drukkers: Oosterbaan Le Cointre Goes. De Rijksmiddelen. De maand October bracht een iets gunstiger resultaat dan zijn voorganger. Ruim 16 ton brachten de directe belastin gen minder op dan in October 1914. Zrj daalden van 5 Vj miljoen op 3,8 mil joen. Hier staat echter tegenover dat alle o'verige middelen eenigszins vooruitgin gen. De invoerrechten met ruim 3 ton; de accijnzen met eenigo duizenden; de gou den en zilveren werken met 40 duizend gulden, de indirecte belastingen met circa 2 miljoen; de domeinen, staatsloterij, jacht en visscherij, en loodsgelden elk met eenige duizenden, zoodat zij in totaal nagenoeg een ton naar boven gingen: van ruim 14 ton stegen zij tot ruim 15 ton. Ditmaal is de daling der directe be lastingen gevolg van de meerdere op brengst der vermogensbelasting, deze toch kroop terug van 27 ton op 8V2 ton. De bedrijfsbelasting, afgeschaft, woog in op brengst op tegen de inkomstenbelasting, nieuw ingevoerd. Tegenover een hoogere opbrengst van den suikeraccijns van circa 2 ton staat een ongeveer gelijke vermindering der op brengst van den accijns op gedistilleerd; ook de accijns op het geslacht vermeer derde met anderhalve ton. De mooie verhooging der indirecte be lastingen geldt elk der vier daaronder b'egrepen rechten, namelijk zegel een half miljoen hooger; registratie vier ton hoo- ger; hypotheek 30 duizend gulden hooger, terwijl de successie, die in October 1914 elf ton opbracht, thans ongeveer verdub belde en op ruim 22 ton te staan kwam. De opbrengst der eerste tien maanden van dit jaar is 5 miljoen minder dan die van de eerste tien maanden des vo- rigen jaars. Zij daalde van 138- op 133 miljoen. De opcenten ten bate van het oorlogs- leeningfonds naderden in de afgeloopen maand dicht aan de twee miljoen. X Slingering. De Standaard heeft den politieken toestand onder de oorlogvoerende partijen en yoor een deel ook in cle neutrale staten Zeer juist gfeteekend als een Van slingering. In Engeland zag men eerst Carson, daarna Kitchener, nu weer Churchill van directie "Veranderen. Ia Frankrijk ^ging Viviani achter Briand schuil. JLn Grieken land wisselden in korten tijd tot drie ma len toe de kabinetten. In Rusland geraakte de grootvors-tenkliek op den .achtergrond. En in ons eigen land dreigde minister Treub reeds met heengaan, wanneer niet zijn lieele belastingstelsel door de Staten Generaal aanvaard w.ordt. Terecht zegt De Standaard ,voor wat de Entente-mogendheden aangaat t „Dit maakt den indruk, dat men öf niet juist weet wat men wil, oftewel dat mten nog steeds op den zoek is om de rechte man op de rechte plaats te vinden. Deze beide nu hangen gewoon lijk! saam. Een vaste,wil wordt in hache lijke ©ogenblikken bijna nooit anders ingeboezemd dan door een man van stavast, in wien die nationale wil als belichaamd is. En .pnderwindt de wil van dien man zich om de natie te be zielen, dan kan het niet anders of die zelfde man moet de leiding in handen houden. Men kan hem! niet missen, om dat men feitelijk op z ij n raad en initia tief den hachlijken sprong in de donkere toekomst gewaagd heeft. Vandaar dat dit eindeloos volgen van crisis op 'cri sis, allengs een verontrustend .karakter begint aan te nemen." En voor wat andere staten, in zekeren zin ons eigen land aangaat, geldt deze op merking van genoemd 'blad: „Wordt nu op die manier binnens lands en buitenslands al wat vast en sterk Was, al Meer uit zijn vaste voegen verschoven, dan is ten slotte op het komen van den Vrede ganschelijk geen i peil 'meer te trekken. Dan toch wordt slingering in plaats van (bezie- ling liet psychisch verschijnsel, ,dat heel Europa beheersohen gaat. Dit geeft dan een chaotische door-een-warreling' van volk! tegen volk, ,van partij tegen partij, Van groep tegen groep. Alle vast heid raakt in den .gang van het leven te loer. En 'ten slotte zal 'tVan een puur toeval afhangen, o f ,er vrede ko men kan, en, zoo ,de vrede komt, w a t deze ons zal brengen." Ookf het -gemis van .groot© staats- en krijgslieden gelijk vorige eeuwen die heb ben gekiend, doet de toekomst zoo donker Niet algemeen stemrecht, maar Tarief. In de vrijzinnige pers wordt de legende rondgedragen als had de quaestie der Grondwetsherziening de stembus Van 1913 behecrscht „met het gevolg ,dat oen meer derheid van voorstanders van Algemeen Kiesrecht naar de volksvertegenwoordi ging werd afgevaardigd." Zouden de verspreiders van deze legen de zeiven wel gelooven dat de meerder heid in 1913 verkregen, gevolg is geweest van hunne actie voor Algemeen Stemrecht. De vrijzinnige verkiezingsapostelen heb ben de groote trom geroerd voor Staats-, pensioneering en vooral tegen het Tarief. Om tegen dit laatste te kunnen ageeren is het geld hun uit het Buitenland en zelfs uit Indië toegevloeid, en hebben de groot handelaars hun duizenden veil gehad. Ook in Zeeland is juit den-treure ge zwaaid met die duro suiker, en met de miljoenen di© de huismoeders zouden te betalen hebben bij de ,,mvoering"(van dit Tarief. En toen hebben de sprekers en schrij vers en candidaten hier en elders in den lande er do Staalspensio-neering: en de Nederl. Hervormde Kerk bij gehaald, ter wijl over Algemeen Kiesrecht ,ten laatste zelfs niet meer gefluisterd. Maar vooral de stemming tegen het Tarief heeft de geesten .wakker geroepen en zoo zijn, dank ,ziji dit handig hocus p o c u s van links, in .groeten getale de voorstanders van Algemeen Stemrecht in groote meerderheid gekozen geworden. Tweede Kamer. Lof aan Idenburg. De voorbarige critiek van 1913. Een luitenant-gouver neur? Kritiek op de cij fers der Indische begrooting. Waar zaten de leden Bij het debat naar aanleiding van de Indische Begrooting is het ,wel en wee van onze Koloniën in deh breede bespro ken. Dat over onzen Landvoogd nog een en ander is gezegd, behoeft ,ons natuurlijk' niet te verwonderen. De heer Bogaardt, de r. k. afgevaardigde voor Breda, mocht wel met genoegen oonstateeren, dat in de stukken groote lof is toegezwaaid aan den heer Idenburg1. Inderdaad, velen zullen zich met schaamte afvragen, öf de critieki ;in Juni 1913 uitgeoefend, niet wat voorbarig is geweest. Gelukkig, men is aan dp vrijzin nige zijde gaan inzien, dpi op onzen land voogd absoluut niets is aan te merkten. Hem komen slechts woorden ,van warme dankbaarheid en diepe erkentelijkheid toe. De [heer Idenburg heeft ,den lande nooit genoeg te waardeeren diensten bewezen. Zijn daden als gouVerneur-generaal zullen nimuier vergeten worden. Het spreekt ook vanzelf, dat de nieuw benoemde landvoogd over de tong ging. Over 't algemieen wordt deze met wel willendheid begroet. De heer .Bogaardt Meende, dat alleen dit een bezwaar kan zijn, dat de heer- y'an Limburg Stirum Indië niet uit eigen aanschouwing kent. Overigëns heeft hij er de regeering op gewezen gelijk dr. Kuyper in de Stan daard reeds vroeger deed dat het wten- schelijk! is een luitenant-gouverneur aan te1 stellen, waartoe het regeeringsreglem'ent het recht geeft. •De regeering doe wijs en overwege dit advies ernstig. Ons dunkt, er is in de ge geven omstandigheden veel voor te zeg gen, afgezien van cle mogelijkheid, dat het altijd gewenscht is. Van een bewind, waarbij Colijn b.v. als luitenant-gouverneur den nieuwen landvoogd ter zijde zou staan, zouden we veel heil verwachten. Doch, laat ons niet te hard van stal loopen. De regeling zij der regeering toevertrouwd. De heer van Bijland t (c. h.), dankbaar voor hetgeen in de laatste jaren is gedaan Voor ontwikkeling van de Indische bevol king, hoopte dat de arbeid voortgezet wordt, en ten aanzien van d© zending, dat de 'minister aan den nieuwen g.-g. de instructie zal geven, het beleid van zijn Voorganger Voort te zetten. Een 'goede gedachte. De weg, door Iden burg ingeslagen, bleek een goede, ja, de beste. Laat zijn opvolg)er dien dus ver- volgen. De heer de Muralt, de u. 1. afgevaar digde voor Oostburg, was de eerste, die de cijfers1 van de Begroeting aanpakte. Zoo had men z. i. 'in deze tijden niet Mogen overgaan tot uitbreiding van het personeel, maar evenmin .tot bezuiniging van een millioen op de irrigatie- oftewel bevloeiingswerken. Hij wou liever dea post voor gebouwen verlagen en ook op de uitgaven voor plaatselijk en gewestelijk zelfbestuur 'n paar millioen schrappen. Lang is tenslotte geruzied over de vraag wanneer de heer Sannes zal interpelleeren over de melkkwestie. Maandag 'zegt de voorzitter, cn Sannes natuurlijk ook. Dins dag, zegt Kooien, want Maandag kunnen velen toch niet komen! Stemmen baatte niet. Er waren maar 49 leden. Dan wachten tot 3 uur. Doch ook te 3 uur was het vereisclite quorum niet present- Wat 'n belangstelling voor 's lands za ken We zullen voortaan Kamerleden moeten vragen, die „over voldoenden tijd be schikken", om de vergaderingen bij te wonen. Beknopt overzicht van den toestand. De berichten uit Servië luiden zeer ernstig. Door de opeenhooping van de vluch tende Serviërs is er hongersnood uitge broken, die het lijden dier arme lieden ontzaglijk verzwaart. Ellen'de en gebrek heersehen alom. 'En de- middelen ontbreken om deze 011- gelukkigen te hulp te komende weg door Albanië is to lang en t© gevaarlijk, en Montenegro is zelf afgesloten van de we reld, sedert Oostenrijksche onderzeeërs de 'haven van Antivari blokkeeren. Te gronde gaat Servië. Hardnekkig wordt volgehouden, dat de onlangs door Servië gemelde verbinding van do Serviërs! met het Fransche Balkan- leger, niet tot stand is gekomen. Het. gros van het Servische leger tracht zich in een langzatnen en ordelijken te rugtocht naar Novi Bazar- en Albanië te redden en hoopt aldaar door do entente over San Giovanni di .Medua van levens middelen te worden voorzien. üp den terugtocht blijven de zware kanonnen inden modder steken, waardoor die in handen hunner tegenstanders moe ten vollen.. De ontruiming van Monastir is in vollen gang. Alle landskassen en voornamelijk de kassen van de tabakregic zijn reeds naar Saloniki overgebracht. Ook ,de ar chieven der regeeriug eu die der consuls zijn daarheen overgebracht. Intusschen hebben de centralen hun doel van hun inval bereikt. De spoorweg Belgrado-—NisjTsjaribrod is in hun be zit. Nog niet geheel en al bruikbaar, doch dat is 'maar 'n kwestie van tijd. Van de andera fronten niet veel nieuws. Zooals gezegd, het weder werkt niet mede. Zoo moesten de Italianen tengevolge van de stroomende regens op het Isonzo- front hfun 'actie tijdelijk staken. En in den Kaukasus ligt op enkele sectoren een sneeuwvlaag van 3 archines. (Een archine is 71 c.M.) Deze bijzonderheden geven een denk beeld Van wat moeilijkheden de naderende winter reeds vergezeld gaat. Uit Servië. Het officieel Bulgaarsch bericht luidt: Na den Val der vesting Nisj hadden de Serviërs zich op den linkeroever van de Morawa teruggetrokken en alle bruggen Vernield. De rivier is hier 200 jV'L breed en 1 tot 2 M. diep. D© Serviërs tracht ten hier uit verschanste stellingen, en ge steund door zwaar geschut, door Ver bitterde tegenaanvallen van sterke strijd krachten ons te verhinderen de rivier over te steken. Koning 'Peter heeft de ze ge ve c li t e n b ij g e w 0 o-n d. In ,den loop der laatste twee dagen hebben onze troepen den wanhopigen tegenstand dei- Serviërs gebroken en zijn naar den lin keroever. der rivier overgestoken. Vandaag zijn onze troepen Proköeplje binnengetrokken en hebben daar 6 mor tieren van 12 c.M., 19 mtet granaten be laden karren buit gemaakt en 7000 man gevangen genomen. Op het station van Grejats hebben wij 150 wagons buit gemaakt. II et eerste regiment Serv i- s c h e landweer is aan het M u i- t.e 11 geslagen en heeft zijn bevel- hebbe r, kolonel Prebitsjewits, een van de hoofdleidersder samenzwering tot den moord op a a r ts hertog Frans F e r d i n a n d, gedood. Het regiment is daarop uiteen gegaan naar de aangrenzende dorpen. In den nacht van 12 op 13 dezer heli- ben de Franschen getracht onze stellin gen aan de Wiardar aan to vallen, doch onze troepen hebben hen door een krach- tigeiffiegenaanval op den rechteroever van de Karassa (Tserna) teruggeworpen en tegelijkertijd 2 machinegeweren met be spanning en 2 bergkanohneii buit ge maakt. Levend begraven. De „Danziger Zeitung" vertelt de vol gende geschiedenisDe slagersknecht Ernst Stange uit Sanderslehen, werd in de verliéslijst als op hel Westelijk' front gesneuveld vermeld. Daar zijn ouders van het regiment officieel de niededeeling van zijn dood kregen, scheen er geen enkele reden te bestaan om er aan te twijfelen en het sterfgeval werd dan ook bij den burgerlijken stand opgetcekend. Eenige da gen gekden echter keerde de doodgewaan de gelukkig, zij het ook niet heelhuids, in de vaderlijke woning terug. Hij was op het slagVeld door niet minder date! negen schoten getroffen, maar -had nog kracht genoeg overgehouden, 01111 zich nam een, idoor een granaat geslagen, kuil te slopen. Toen hij, pa een lange bewuste loosheid, weer hij "kwam, was hij reeds, nfet aarde bedekt. Naast hem lagen ge sneuvelde kameraden en hij zag, hoe een oudo man en een vrouw bezig waren1- den kuil vol te gooien en de lijken mlet aarde te bedekken. Toen hij zich bewoog, kwam de vrouw naar hem toe. Stange werd op een baar naar liet naast bij zijnde hospitaal gebracht, waar hij Jang tusschen leven en dood zweefde. Thans is hij bij een uitwisseling; van gevangenen terug ge komen. Korte Oorlogsberichten. De „Voss. Ztg." ontvangt ettelijke brieven van lezers, die klagen, dat zij tc Berlijn geen aardappelen kunnen .krijgen. De groothandelprijzen in de markthal zijin namelijk zoo lioog, dat ,het voor don klein handel de moeite niet lo.ont, aardappelen op te doen. Een eenigszins ingewikkelde Enoch Arden-geschiedenis wordt aan de „Tagl. Rundschau uit feen plaatsje in de nabijheid van Potsdam gemeld. Een .vrouw daar zag plotseling baar man voor zich staan, die meer dan een jaar geleden reeds als gesneuveld gerapporteerd was. De .vrouw was intusschen na afloop van het rouw jaar met den broeder van haren man ge trouwd. De doodgewaande was door dezen onverwachten toestqpd zeer verrast. Hij had aan deze Verrassing echter zelf schuld, daar bij nooit een .poging gedaan had, om iets Van zich te laten hooren. De Vrouw mtet de beide mannen staat nu 'voor een moeilijke keus, te moeilijker nog, omdat het broeders zijn. Men weet noig niet, wat er 1111 gebeuren zal en of de nieuwe echtgenoot .geneigd zal zijn zich terug te trekken. .Naar men beweert heeft hij daarin geen lust. En de heele buurt wacht nu in spanning af wat er ge beuren zal. De IIa 11 de 1 so0r 1 o g. De Itali- aansclie stoomboot „Bosnia" is den lOden November getorpedeerd; 38 manschappen en 7 passagiers zijp gered. Verscheidene passagiers zijn om het leven gekomen. Volgens te Romlei aangekomen berichten is de vlaggek'westie van den roof-onder- Zeeër nu duidelijk vastgesteld. .Buiten twij fel staat vast; dat een Duitsche onderzeeër de „Bosnia" getorpedeerd heeft. De ontsnapten melden, dat zijl door de roevers geheel uitgeplunderd werden. Uit een onderzoek ploor een correspon dent van „Secoio" te Syracuse ingesteld, blijkt, dat de bemanning: Van den onder zeeër, welke de „Firenze" in den grond boorde, op den arm het groot© anker Van het uniforme Duitsche type droeg, dat de onderzeeër een Duitsch type yvas, en dat de commandant en de bemanning 'tphy- sieke uiterlijk hadden, dat de Duitschers kenmerkt. L Ook is bewezen, dat.de onderzeeër eerst de Duitsche vlag voerde, doch daarna snel de Oostenrijksche heesoh. Nieuwe springstoffen. Het „Journal" zegt, dat mten tegenwoordig in Frankrijk in de gasfabrieken er in gtesl'aagd is om uit cokes springstoffen te maken. Tegen het einde van deze maand, hoopt men te Parijs, Lyon, Marseille en Bor deaux dagelijks 25.000 K.G. springstof op deze wijze te bereiden. Te Parijs- alleeD kunnen dagelijks 20 tonnen springstof ge fabriceerd worden. Uit Perzië. ,Een telegram uit Teheran meldt: De sjah ontving! de En- gefeche en Russische gezanten en ver- - klaarde dat hij pjersbonlijk een vriend was van Engbl'and en Rusland. Hij voegde er aan toe, dat de Duitschers hun uiterste krachten inspanden om1 Per zië in een oorlog met Rusland te storten. De Duitsche, Oostenrijksche en Turk- sch-e gtezanten hebben Teheran verlaten. Twee Russisch gezinde prinsen hebben zitting genomen in het kabinet. In verband met het vleeschverbod herinnert de „Frankfurter Zeitung" er aan, dat men reeds- negentienhonderd jaren geleden te Rome iets dergelijks ge kend heeft. Volgens Suetonius .maakte keizer Nero in het begin van zijn regee ring om! de verkwisting tegen te gaan, de bepaling, dat Men de volksvoeding tot porties in plaats van volledige maaltij VERSCHUNT ELKEN WERKOA», Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. post. f IJS Losse nummers0.0$ Prijs der Advertentiën I5 regels /"0.50, iedere regel meer lQci. 3-maal plaatsing wordt 2-maaJ berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 110 regels f 1. iedere regel meer 10 ct. den beperken moest en verbood hij, dat de herbergiers gekookt eten met uitzon dering van kool en peulvruchten ver kochten, terwijl zij te voren alles: hadden kunnen leveren. K alender. De Utrechtsohe Levensverzekering-maat schappij heeft haren verzekerden aange boden een maandkalender voor 1916, welke kalenden weinig! plaats beslaat, dui delijk is en een sieraad is op de schrijf tafel. Schaper praeses. Voor 't eerst van z'n leven zat de heei' Schaper aan de Voorzitterstafel, schrijft De Standaard, 't Was merkwaardig voor hem en de Kamer, vooral ook omdat hjj daar stil -en instijg zat en geen woord buiten de orde zeide. Met hem' glaf de Kamer, onder presidium van een gewezen schitdersknecht, We schrijven 't zonder eenige minachting een beel'd van den nieuwen tijd te aanschouwen. En ziet, wat gebeurde! OM kwart over tien ging ginds', heel' boven op de gereserveerde tribune, het deurtje open en kwam', langzaam strompelend, de oude tijd binnen in den persoon van den heer Van Karnebeek, oud-KaMerlid, oud-Minister, oudTiplo- maat, aristocraat Van top tot teen. Even zag hij uit d-e hoogte neer op het schouw spel1, dat 'heM wonderlijk moet hebben toe- gesehenen: Schaper op den Voorzitter- stoel! Slechts ©ven was het. Toen ging hij weer. We konden hem achter de gesloten deur niet nazien, maar is' de veronder stelling gewaagd, dat hij het oude hoofd geschud hoeft over voor hem zoo gTOote ongerijmdheid 1 D-e Maasbod© schrijft het volgende naar1 aanleiding van Schaper's voorzitterschap: Als levend bewijs, dat alles mogelijk is, zat keurig „in vollem Wuchs" de heer Schaper onder het presidiaal' baldakijn. •Zonder dezen Man hinderlijk te willen zijn, zouden we vragen willen, of hij het nu zelf niet wat gek zou vinden. Hij kreeg heel wat handjes en bijna geen enkel handje ging niet vergezeld van een stekelig complimentje. Schaper -salonf&hiigj in rok, op het gestoelte der eere, met het sym bool der orde in de hand, dat is! toch hl te aardig. Vrienden, die van pret houdt- gaat dat zien. Den hamer moet de heer Schaper nog leeren hanbeeren. Tegten ee!a tiooneeltj# van rumoer was hij in het geheel' niet op gewassen. Misschien dat het nog iteert, Voor het eerst in1 rok gevoelt men zich niet prettig. Maar ook in die rol; welke de politieke- en partij-carrière hem' oplegt/ zal hij zich wel inleven. Wie weet, ef hij niet denkt aan het galon van goud, hoe goed dat staat op gala en hoe dicht hij er 'eenmaal bij geweest is. In 1913, vóór hgt congres De De Witten. HotVaderl'and Meldt, dat aan Toon Dupuis is opgedragen de vervaardiging van het monument voor de gtebroedenS Die Witt, hetwelk te Pordrecht, hun ge boorteplaats, zal geplaatst worden. Middelburg. Gisterenavond is alhier we der een begin van brand ontstaan, welke vermoedelijk weder aan kwaadwilligheid is toe te schrijven. In een pakhuis aan de Goesche Korenmarkt was een ruit stuk en had men een zak in de opening gie- daan, deze zak is nu van buiten af in brand gestoken. Met een emmer water werd de brand gebluscht. Door de politie is gisterenmiddag met een mini-max een begin van brand gebluscht in het kantoortje bóven de smidse van den smid Van Hecke in de Suitstraat. Goes. Door mejuffrouw M. W. van Heel 'alhier is eervol ontslag gevraagd als lid der Commissie) van Toezicht op het Hand- 'Werkonderwijs alhier. Vlissingen. Op de algemeene begraaf plaats alhier had hedenmorgen de ter aardebestelling plaats van het stoffelijk overschot van den Duifschen dekofficier Neuhaus, wiens lijk verleden week dra vend in de Westerschelde werd gevonden en alhier werd aangebracht. De stoet werd vanaf, het militair hos pitaal voorafgegaan door een tambour met omfloerste trom, en bestond verder uit een vuurpeloton, de lijkwagen, waar in de lijkkist en bovendien een krans met de Duitsche kleuren en een pelo ton infanterie onder bevel van een lui tenant. Bij de aankomst op de begraafplaats werd een salvo gelost en eveneens toen de kist in de groeve was neergelaten.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1915 | | pagina 1