No. B9
Woensdag 3 November 1915
30e Jaargang
Kortgene en Yeere.
De Groote Oorlog.
Feuilleton.
De „dokferes".
Uitgave van
de Naaral. Venn. LUCTOR ET EMERGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes;
LAN 'aE VORSTSTRAAT 21Ö.
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG.
Drukkers:
Oosterbaan Le Cointre - Goes.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG*
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. post. f 1,35
Losse nummers0.05
Prijs der Advertentiën
1—6 regels /"0.50, iedere regel meer 10 ct.
3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Familieberichten van 110 regels f 1.
iedere regel meer 10 et.
f f L - -
Wij zoeken voor Kortgene en voor
Veere actieve Berichtgevers.
Red. „De Zeeuw".
Beknopt|overzicht van den toestand.
De Duitsche bladen zijn ingenomen met
de goed geslaagde operaties der Oentra-
len in Servië en in Rusland. Van ge
wicht, vooral wordt geacht de inneming
van Kragoojewats, daar die plaats het
eenige oorlogsarsenaal en de eenige wa
penfabriek in Servië is. Het verlies daar
van zal de operaties van het Servische
leger aanmerkelijk bemoeilijken. De in
neming wekt ook daarom voldoening,
omdat de naam Kragoejewals in nauw
verband staat met alle donkere gebeur
tenissen Van de Servische geschiedenis en
daar a.m. met medeweten van de hof
kringen te Belgrado het moordplan tegen
,het aartshertogelijk echtpaar werd voor
bereid.
De Servische gezant zit al twee dagen
zonder eenig bericht van zijn regeering.
Wel een bewijs hoe slecht Servië er
voor staat. 'De hulp die de Fransche en
Engelsehe troepen tot dusver gebracht
hebben, zou zoo meent men veel
mfeer uitwerking .gehad hebben, 'indiejtf
de geallieerden hun tijd niet met diplo
matieke onderhandelingen hadden ver
spild.
Of de Grieken op hun gemak zijn,
schijnt eveneens onzeker, nu alles er op
duidt, dat de Franschen en Engelschen
ook Kawalla tot operatiebasis voor hun
expeditie willen maken. Hun houding
te Salonika, waar zij zich meer en meer
als heeren en meesters gedragen, heeft
de ongerustheid en de ontstemming van
de verantwoordelijke kringen te Athene
op merkbare wijze doen toenemen. Met
uitzondering Van eenige handelaren on
dervindt de bevolking, van Saloniki de
nadeelen van de duurte, die steeds groo-
ter afnemingen begint aan te nemen ten-
geovlge van de groote aankoopen voor
het, expeditie-corps. Deze economische
moeilijkheden, die alleen al voldoende
zijn om een ramp te veroorzakten, bepa
len zeker niet in het laatste geval de
gedragslijn van de Grieksche regeerinjg,
terwijl de gedachte, dat men in de cpiae-
stie van de voorziening van levensmid
delen werkelijk van Engeland afhankelijk
is, niet meer in staat is de vrees te
onderdrukken, dat de Engelschen en Fran
schen zich voor goed te Saloniki wen-
schen te vestigen.
Macht gaat boven recht. Dat leert
Duitschland, dat leert ook de Entente
met den dag steeds duidelijker.
Nog dient gemeld, dat de. Russen, na
de hernieuwde nederlaag bij ïsjarto-risk,
het Duitseh-Oostenrijksche front in Oost-
Galicië en Wjolhynië op verschillende
punten bestoken, om de zwakke punten
uit te vinden. Óp die wijze hebben de
Russen getracht/een nachtelijken overval
uit te voeren bij. de ebek van Ivorim, die
echter door de waakzaamheid der Oosten-
rijksch-Hongaarsche wachtposten en dooi
de dapperheid der aangevallenen op' niets
uitgeloopen is. De pogingen der Russen
om het Verloren terrein in den boog van
de Styr hij' Tsjartorisk terug te winnen,
mislukten eveneens.
Roemenië zit ook nog altijd tusschen
twee vuren, van waaruit hij met argus-
oogen wordt bespied. Dit blijkt weer uit
een bericht dat er Russische oorlogs
schepen op den Donau liggen en de re
geering aan den Duitschan gezant ver-
III. (Slot.)
Spoedig heeft zij wat frambozenazijn
met water tot een verkoelenden drank
gemaakt. Het fleschje gaat zij netjes
kurken en met. een goud kapsuletje
van papier bedekken. Haastig schrijft
zij nu op een papiertje„Elk half uur
een lepel", en geeft het den man .mee.
„God heeft mij dien man kennelijk
gezonden", zegt zij, „welnu, de Heere
is de machtige, om even goed door
dit middel te helpen, als door een an
der".
„Hoeveel ben ik u schuldig?" vraagt
de hoer.
Een. oogenblik staat zij! bedremmeld,
miaar fluks ontwaakt zij' en antwoordt:
„Twaalf stuivers", welke de man met
een verlicht hart betaalt.
Dankend zonk zij voor haar God neer,
aoodra de boer vertrokken was, en
klaard heeft deze „vloot" precies volgens
de internationale voorschriften te zullen
behandelen.
„Eenzame dood"
Zoo heet het roerend gedicht, dat de
Vlaam Henri Veuskens gemaakt heeft op
den dood van den eenzame, die op 't slag
veld omkwam.
„Vrij België" gaf 'teerst den tekst:
Hij lag daar naast een wilgenboom,
Vergat zijn leed in blijden droom.
Zijn leven vloeide traagzaam weg
Een merel in een verre heg
Zong luide van veiganen dag,
Zijn lied van vreugd eu zonnelach.
Hij dacht aan 'tlang verlaten huis;
Hij hoorde weer het zacht geruisch,
Dat 's avonds door de linde ging'
Dit wa.s een blijd' herinnering
ri il'
Als moeder daar- zoo naast hem zat
En stille haar gebeden bad,
En sprak van 't vruchtbaar zomerweer,
Dan had hij geen verlangen meer.
Zijn lippen beefden hij 't gedacht.
Zijn blik werd vochtig nog en zacht,
Hij tuurde droomend in de lucht,
En wendde dan met droeven zucht
Zijn bloedend, lichaam moeizaam om
-En keek waar ver het zonvuur glom.
Nog peinzend zag hij 't bloedend rood,
En schreed dan in ten grooten dood...
...En stille zong de avondwind
Gebeden voor dood menschenkind.
De slanke wilg had fluistrend mee,
Dit was zijn schoone stervensbëe.
Hij lag daar naast een wilgeboom,
't Gelaat verstard in dooden-droom....
N Strijdmanieren.
Dr. Max Osborn schrijft uit het Westen
volgens de „N. R. Crt.":
Nu liggen zé weer in hun loopgraven
tegenover elkaar. Van Aliddelkerk© tot aan
de slip van Zwitserland. In Vlaanderen
en in Artois, in Champagne en in Lo
tharingen, langs de heele, ontzaglijk© li
nie leven ze wepr onder het toeken van
wachten, loeren, staren. Het is echter an
ders geworden dan het van den zomer
Was. De wilde strijd uit de eerste dagen
van den herfst heeft nieuwe opwinding
gebracht in den stellingsoorlog. Grimmi
ger, verbitterder, wreeder nog is deze wor
steling dan te voren. De verbittering!, Waar
mede het groote offensief ondernomen en
afgeslagen werd, trilt nog na. Totnogtoe
was het toppunt van den loopgravenstrijld
in woede en meedoogenloos in de Argon-
nen. Het zoogenaamde Argonne-type, het
beeld van den verwilderden, in lompen
gekleeden, vuilen krijlgsman, die uit een
sprookjeswoud, uit gevechten met kani-
balen en dieren scheen te komen, was
langs het geheele front een bekende fi
guur. Hij ging door voor de ergste fi
guur in dezen nieuwerwetschen oorlog.
Nu vormt hij geen uitzondering meer.
Het type is algemeen verschijnsel gewor
den. Over de geheele linie heeft de worste
ling de gruwelijke methode van den strijd
in de Argonnen aangenomen. De ontwik
keling van de methode van oorlogvoeren
is in een cirkel gegiaan. Nu ligt de be
slissing weer in den strijd van man te
gen man. Met de moderne techniek van
maakte zich nu gereed een pond vleesch
te gaan halen.
Maar ziet, nauwelijks is zij' bij de voor
deur, toen er al weer geheld Werd. Het
was de vrouw van den herbergier.
„Juffrouw", zegt ze, „uw broer heeft
bij! zijh komst mijn kind zoo goed ge
holpen. Nooit ben ik hem daarvoor
nog mijn dank komen betuigen, maar
wij hebben heden geslacht en nu ben
ik heden hier met den knecht, om u
een vierde van onze koe te brengen.
Ik hoop, dat u het mij niet iterug zult
zenden; Ik geef het u met mijto. g!an-
sche hart".
Marie kon geen woorden vinden, en
het was maar goed, dat de herbergiers
vrouw dadelijk weer naar huis terug
moest, want Marie's hart. was overvol.
Op hgar knieën dankte zij haar God,
Die haar zoo trouw geholpen had. Nu
kon zij haar broeder een heerlijk© soep
bereiden, die hem na zulk ©en moeilijken
tocht zeker zou smaken.
Zoo doet zij1-en nauwelijks is zij daar
mede gereed, of haar broer komt terug.
Zijh voorhoofd is van zorg vervuld eu
ombrengen en vernietigen zijn de oudste
manieren van bewapening verbonden. De
ijzeren pijion en de brandpijlen van de
vliegers herinneren onmiddellijk aan de
oudheid en de middeleeuwen. De slinger
machines van de werpmijnen aan de prin
cipieel ternauwernood daarvan, afwijkende
constructies der Romeinen. De vlammen
werpers iaan de brandende pekfakkels uit
vervlogen tijden. De Franschen en Russen
hebben weer stalen.helmen en slalen schil
den ingevoerd. De handgranaat speelt weer
als in de zeventiende eeuw een groote
rol. Anderhalve eeuw is zij verdwenen
geweest, maar heeft nu. weer een onver
wachte beteekenis gekregen. Ook het oude
vizier is weer opgedoken. Weliswaar niet
lot Irescherming tegen zwaardhouwen,
maai- tegen de gas- en rookwolken, die
men tegenwoordig den vijand tegemoet
zendt. Alen heeft maskers van fantastisch
uiterlijk uitgevonden, waarin de menschen
er als dieren met een snuit uitzien. Of
als de spookachtige figuren, die men in
de heksenkeuken en verzoekingen van den
heiligën Antonius van Teniers of Hiero-
nimus Bosch ziet. Niet alleen de men
schen, maar zelfs ook de paarden krij
gen hij gelegenheid dergelijke maskers, bij
voorbeeld, als een ordonnans zich in het
vergiftigde gebied moet wagen. Onder zul
ke omstandigheden golft de hartstochte
lijke strijd om de loopgraven, de strijd
van het loeren en van plaatselijke aan
vallen op en neer. Met de toomelooze
verschrikkingen, die in bloedige droomen
kunnen opduiken, wordt hij gevoerd. Niet
steken en Worstelen, worgen en bijten, met
messen en bajonetten, kolven en spaden.
Zoo gaat het iederen dag. Front op front.
Onophoudelijk borst tegen horst, vuist te
gen vuist, strot tegen strot. Zoo is het
ook, als de generale staf uit het Westen
meldt: Niets nieuws, geen bijzondere ge
beurtenissen....
De beschieting ven Dedeagatsj.
Dappere Franschen én Engelschen heb
ben in Bulgarije eenige open steden plat
geschoten zonder voorafgaande waarschu
wing, uit weerwraak voor den Duitsch-
Bulgaarschen aanval op Servië. Een oog
getuige, die een b©zo©k bracht aan het
gebombardeerde Dedeagatsj, vertelt daar
van o.a.
.Voorbij de rookende puinhoopen
van het station komen wij in de stad
zelf. Een breede straat, di© parallel loopt
met de zee, verdeelt Dedeagatsj in twee
helften. Alles links van ons, alle gebou
wen en magazijnen van waarde, die aan
de zee lagen, zijn één groote smeulende
puinhoop. Een kilometer ver ga ik langs
de straat der verwoesting. Het ergste heb
ben de Engelschen en Franschen huis
gehouden op den eersten dag van het
bombardement. Juist toen de menschen
aan het middagmaal zaten, zijn zij hun
vernietigingswerk begonnen.
Onheilspellend vloog om één uur 's mid
dags een vliegmachine over de stad. Van
Thasoso uit waait een bruine, lange rook
wolk over den s tralend helderen hemel.
Plotseling, als uit de zee opgedoken, lig
gen twintig Fransche en Engelsehe oor
logsschepen voor de stad. Duidelijk zijlu
alle bewegingen der menschen op de sche
pen te onderscheiden. Als jagers om het
wild op een drijfjacht groepeeren zij' zich
in een grooten boog om hun slachtof
fer. Honderd verwoede vuurrood© hon
den springen plotseling over de blauwe
zee op het weerlooze wild. Te midden van
het gebulder Van het geschut hoort men
het gekraak van de instortende huizen.
Met groot geraas valt de reusachtige Griek
sche molen aan den oever in elkaar. Uit
de gevulde maismagazijnen slaan huis-
hooge gele vlammen in de heete met rook
gefronst. Wel heeft hij geholpen, maar
het was daar zoo arm, dat hij van de
ongelukkige vrouw, wier man het onge
luk overkomen was, niets heeft gevraagd.
Maar ook stond hij verwonderd, toen hij
de dampende soep op1 tafel zag en vernam,
hoe Marie aan dat vleesch gekomen was.
Toen hij, na zich verzadigd te hebben,
den Bijbel nam, om daaruit, als naar
gewoonte, een hoofdstuk te lezen,
rolden daar twaalf stuivers aan zilver
geld uit. Verbaasd zag1 hij zijn zuster;
aan.
„Ja, kijk maar verwonderd", riep
zij lachend Uit, „dit geld heb ik nu
eeus als dokteres verdiend". En nu ver
telde zij van haar nood en gebed en van
den boer, dien zij: voor zijn kind zoo'n
lekker drankje had klaargemaakt.
Maar, o wee, inplaats van zich in dit
alles te verblijden, was Henry in zijn
doktorale eer gekrenkt. Een storm barstte
er los over het hoofd van de arme Ma
rie. „Wiat zijt ge begonnen, meisje. Als
het kind nu eens kwam te sterven?"
En opstaande, maakte hij zich gereed
om dadelijk op weg te gaan.
bezwangerde lucht. Twee wagens met de
post naar Griekenland staan brandend op
de kade. Door drie granaten getroffen valt
een gedeelte van de steenen pier in zee.
De heele kade is een vurige rookende
massa. En slechts de witte vuurtoren,
die met Fransch geld is gebouwd, stijgt
onbeschadigd, ongedeerd, dik en zelge-
noegzaam, hoven de ongelukkige stad
omhoog.
Een waanzinnige paniek maakt zich van
de bevolking meester. Schreeuwend in
wilden angst, trachten de overrompelde
burgers de open plaats ter verlatent
Tienduizend kinderen en ouden, meisjes
en vrouwen golven door het groene land
naar de hoogten van Badoma. Meedoo
genloos vuren de kanonnen van Engel
schen en Franschen de vluchtelingen ach
terna. Met een verwoed afsperringsvuur
sluiten zij1 den weg naar de hoogten af.
De ongelukkigen moeten zich in het heu
velland verspreiden. Kinderen blijven hul
peloos aan clen weg liggen. Een paar
vrouwen worden gewond. Twee grijsaards
bezwijken van angst en ontzetting. Met
vollen stoom tracht een juist gereed staan
de trein van de Levantlij'n de stad in de
richting naar Feredzjik te verlaten. Ver
woed jagen hem de vurige honden van
Franschen en Engelschen achterna. Rechts
en links springen de granaten. Donde
rend stort de brug, die over het moeras
sige land bij Dedeagatsj ligt, juist ach
ter den trein, inéén. Vijf uren lang hebben
de zeemonsters tegen de open stad ge
woed. Sedert dien wordt de ver-woeste
plaats dagelijks ten minste met eenige
granaten beschoten of van uit vliegma
chines met- bommen bestookt. Ofschoon
er niets meer te verwoesten is. Ook het
tweede station, waar de spoor naar het
westen gaat, ligt in puin.
Op den geheelen weg van Dedengatsj
naar Konstantinopel wonen thans de
vluchtelingen van Dedeagatsj in oude, tij
dens den Balkanoorlog verwoeste huizen
of onder den bloot en hemel. Bulgaren,
Turken, Spanjolen door elkaar. Bijna al
leen meisjes, vrouwen, kinderen en grijs
aards, daar de jongere mannen allen te
velde zijn. Hun ellende is groot, ofschoon
de Bulgaarsche overheid alles doet om die
te lenigen.
Rusland en Bulgarije.
Als men de Russische regeering geloo-
ven mag heelt Bulgarije trouweloos gehan
deld jegens de Slavische zaak, door in
plaats van. de Entente, de Gentralen hij te
vallen. Maar hoor nu den Bulgaarschen
gezant te Berlijn Rizof even.
Na den dood van Alexander II <1883),
zoo verklaart Rizof, is de Russisch© po
litiek tegenover Bulgarije op een heel
anderen weg geraakt dan zij tot dien tijd
volgde. Rusland had er berouw van, dat
het bij het tractaat van San Stefano naai
de stichting van een groot Bulgarije had
gestreefd. Toen in 1885 de vereenigiug
van d© twee Bulgarijes afgekondigd werd,
aarzelde Rusland niet, van Turkije op
nieuw de bezetting van Bulgarije door
Turksclie troepen te verlangen.
Gelukkig voor Bulgarije heeft Sultan
Abd ul Hamid, op raad van anti-Russi
sche diplomaten, met den Engelschen ge
zant aan het hoofd, zich tot dit Russi
sch© spel niet willen leenen. Zelfs ge
beurde er jets, dat nog gelukkiger was.
Op aanraden van Bismarck haalde Rus
land uit Bulgarije zijne officieren terug,
die bevel hadden gevoerd over het 'Bul
gaarsche leger. Dit belangrijk feit, dat
een einde maakte aan Bulgarije's vazal-
sehap tegenover Rusland en dat Bulgarije
aan het genie van prins Bismarck te
danken luid, is' onder het groote publiek
in Europa maar heel Weinig bekend.
Toen de tegenwoordige Czaar aan de
Ilij zag echter, dat het buiten zoo
sneeuwde, dat hij niet zonder levens
gevaar zich door het gebergte naar het
dorp van den rijken boer kon begeven.
Marie zweeg en bleef rustig. Zijl wist
in "VVien zij geloofde en dat de Heer©
haar gebed had verhoord en op haar ge
bed dien man haar gezonden had. Ook
wist zij wel' zooveel, dat haar frambozen
azijn dat kind geen kwaad kon doen en
bovendien, dat de Heere de macht had,
haar middel ter genezing van dat kind
te zegenen.
En waarlijk. De dokter kon dien avond
niet meer uitgaan. Wel pruttelde hij' nQg
wat, maar spoedig bedaarde die kwade bui
©n begon hij zijn zuster voor te lezen,
totdat het tijd Werd zich ter ruste te be
geven
Den vol'g'enden morgen, juist toen de
dokter zijn waterlaarzen aantrok, om' dooïj
den sneeuwberg zich naai- dat zieke kind
te begeven, trad de vader er van met een
blij gelaat binnen.
„Dokter", zei hij, „wees zoo goed mij
een tweede fleschje van die medicijn te
gieven".
regeering kwam1, leidde hij een beslist
anti-Bulgaarsche staatkunde in. Zijn doel
was: stichting van een groot Servië, te»
koste' van een groot Bulgarije.
Bij een militaire overeenkomst tusschen
Rusland en Bulgarije; waarbij het Bul
gaarsche leger ter beschikking werd ge
steld (1902) verplichtte Rusland zich de
onschendbaarheid van het Bulgaarsche
gebied tegen eiken aanval te verdedigen.
Doch in 1912, toen Rusland inzag dat
zijn politiek tot vergrooting van Servië
ten koste van Bulgarije op een misluk
king zou uitloopen, trachtte Sasonof bo
vengenoemde overeenkomst niet meer gel
dig te verklaren. Toen de Bulgaarsche re
geering protesteerde, liet hij. die opvat
ting weer varen. Toen echter in 1913 de
oorlog met Servië uitbrak!, zegde Saso
nof de overeenkomst willekeurig op, om?
dat hij' Roemenië in de gelegenheid wilde
stellen, Bulgarije aan te vallen. En dat
terwijl de overeenkomst Rusland ver
plichtte Bulgarije tegen zulk een aanval
te verdedigen.
Hier komt nog bij dat de openlijke er
kenning' van Rusland, dat het vecht ter
verovering van Konstantinopel en oml de.
Zwarte Zee tot een Russische binnenzee
te maken, een pijnlijken indruk in Bul
garije heeft gemaakt. Want als Rusland
eens in Konstantinopel en aan de Dar-
danellen de baas is, moet het op de ver
dediging daarvan''bedacht zijn en het kan
ze te land alleen verdedigen als het den
grooten Bulgaarschen Balkan, militair ©n
moreel bezit, d. w. z. door dit gebied
militair te bezetten óf in Bulgarije een
nieuwe dynastie op den troon te zetten,
Welke aan Rusland blindelings verknocht
is. In beide gevallen zou Bulgarije een
vazalstaat van Rusland worden. Of eigen
lijk nog' erger: want daar Bulgarije door
zijn godsdienst, zijn taal en zijn verleden
het' land is, 'twelk .Rusland het naast
staat, zou het Rusland na twee of drie
geslachten stellig gelukken het Bulgaar
sche volk te assimileeren (op te lossen),
't geen voor Bulgarije gelijk zou staan
met politieleen en nationalen zelfmoord-
Onder die omstandigheden had Bul
garije geen keus. Het kon zijn lot slechts
met dat van de middenrijken en van
Turkije Verhinden. Want het Bulgaarsche
vraagstuk werd steeds ingewikkelder en
kon óp geen andere wijze tot oplossing
worden gebracht, namelijk de nationale
en politiek© "eenheid van het Bulgaarsche
volk tot stand te brengen; te voorkomen
dat SerVië grooter wordt dan Bulgarije;
en te verhinderen, dat Rusland Konstan
tinopel verovert en de Zwarte Zee tot
een Russische binnenzee maakt.
Natuurlijk heeft Bulgarije ook er over
gedacht of het de Entente zou bijvallen.
Doch toen bleek dat het op geen erken
ning van zijn rechten op Macedonië re
kenen kon en de Fransche minister Vi-
viani openlijk had verklaard dat de ex
peditie naar Saloniki werd ondernomen
om Servië hulp te bieden en „ten gunste
van Servië, Griekenland en Roemlenië de
handhaving van het verdrag van Boeka
rest, 't welk de entente heeft gewaarborgd,
te verzekeren", was: Bulgarije's houding
voor goed bepaald.
Korte Oorlogsberichten.
De Keizer houthakker. In
Opper-Silezië woedde dezer dagen een
ernstige overstrooming. Een kleine afdee-
ling van een regiment huzaren moest
meehelpen om op een kritiek punt een
doorbraak te Voorko'm'en. Door het in
slaan Van palen moest de dijk, die reeds
begon aftebrokkelen, gesteund worden.
Een huzaar uit Ratibor, die daarvan ge
tuig© was, meldt nu in een brief het vol
gende
„Heeft het dan goed geholpen?" vroeg
de dokter.
„Wel1, lieve menschen, toen mijn kind
d© eerste l'epel op had, is het dadelijk
rustig geworden. Spoedig is- het in slaap
gévallen, heeft den ganslchen nacht ge
zweet en zit nu kalm en rustig in haar
bedje en drinkt ook Weer haar kroes melk.
Ja, moeder de vrouw is zoo blij; dat zij
haar hesten haan geslacht heeft. Hier is
hij, de juffrouw moet daarvan maar eensi
'n lékkere soep voor ui koken".
De mare van de wonderkUiur Was spoe
dig alom Verbreid. De naam van, den dok
ter was: gevestigd onder de hoeren van|
de naburige dorpen. Een jaar later had
dokter Bols een praktijk, zoo druk. dat
het hein van alle zorg bevrijdde.
Door 'een paar lepels frambozen-azijnj
had God dit huisgezin geholpen. Mariei
erkende dat en dankte God nogmaals voor
Zijn tijdig verleende hulp op haar gebed.
En toen later een ander jong geneesheer
haar hand vroeg, antwoordde haar broer:
„Neem haar gerust; als zij met u in uw
dorp is, zijn daar twee geneesheeren in
plaats van één. (Friesch Dagblad.)