Dinsdag 3 November 1915 30e Jaargang No. 38 De Groote Oorlog. De „dokferes". Baarland en Veere. Grondwetsherziening. Feuilleton. 8. Artikel 90 wordt gelezen: Urn lid der Eerste Kamer to kunnen zijn moet men voldoen aan dezelfde ver- eischten als voor hot lidmaatschap der Tweede Kamer zijn gesteld. 12. Artikel 127, eerste lid, wordt gelezen De leden der Provinciale Staten wor den voor vier jaren rechtstreeks gekozen door de mannelijke ingezetenen der pro vincie, tevens Nederlanders od! door de wet als Nederlaudsche onderdanen er kend, die den door de wet te stellen leeftijd, welke niet beneden drie en twin tig jaar mag zijn, hebben bereikt en dooi de vrouwelijke ingezetenen der provincie die aan gelijke voorwaarden voldoen, voor zoover de wet haar daartoe uit hoofde van niet aan het bezit van maat- schappelijken welstand ontleende redenen, bevoegd verklaart. De verkiezing ge schiedt op den grondslag van evenredige vertegenwoordiging. 15. Artikel 127, vierde lid, wordt gelezen Om! lid der Provinciale Staten te kun nen zijn wordt vereischt, dat men Neder lander of, door de wet als Nederlandsch onderdaan erkend en ingezeten der pro vincie zij, niet krachtens rechterlijke uitspraak wegens krankzinnigheid of zwakheid van vermogens, de beschikking o i'het beheer over zijne goederen hebbe verloren, noch van de vei'kiesbaarheid ontzet zij en den ouderdom van vijf en twintig jaren vervuld hebbe. 17. Artikel 143, eerste lid, wordt lezen Aan het hoofd der gemeente staat een raad, welks leden rechtstreeks voor een bepaald aantal jaren worden gekozen door de mannelijke ingezetenen der ge meente, tevens Nederlanders of door de vrouwelijke ingezetenen der gemeente, tevens Nederlanders, voor zoover de -wet haar daartoe uit hoofde van niet aan het bezit van maatschappelijken welstand ontleende redenen, bevoegd verklaart. De Verkiezing geschiedt op den grondslag van evenredige vertegenwoordiging. 19. Artikel '143, derdie lid, wordt ge lezen Om lid van den raad te kunnen zijn wordt vereischt dat men Nederlander of door de wet als Nederlandsch onderdaan erkend en ingezeten der gemeente zij, niet krachtens rechterlijke uitspraak Wegens krankzinnigheid of zwakheid van vermogens, de beschikking of bet beheer over zijne goederen hebbe verloren, noch van de verkiesbaarheid ontzet en den ouderdom Van 'drie en twintig vervuld hebbe. Aan de Memorie van Toelichting ont- leenen wij voor heden het volgende: Toen bet huidige kabinet optrad, lagen ter tafel van de Staten-Generaal een twaalftal voorstellen' bij Koninklijke Boodschap van 5 Fèbruari 1913 inge diend. De oplossing, welke in deze voor stellen was toegedacht aan het electorale vraagstuk, de'kern. der voorgenomen her ziening, 'was niet een zoodanige als het tegenwoordig bewind voor zijne verant woording kon nemen. "De noodzakelijk heid dwong dus Hare Majesteit de Ko ningin intrekking in overweging te geven. D© Troonrede van 1913 stelde een nieuw voorstel van Grondwetsherziening in uitzicht, dat zich zou bepalen tot het alles beheerschende kiesrechtprobleem. Algemeen stemrecht voor mannen op den grondslag der evenredige vertegenwoor diging en opheffing van de grondwette lijke belemmeringen van het vrouwen kiesrecht was de uitkomst, die voor oogen stond. Daar nochtans nopens den vormi, aan het evenredige kiesrecht te schenken, de gevoelens uiteenloopen, moest vóórdat tot concrete voorstellen kon worden overge gaan, eene Staatscommissie der Regeering van voorlichting dienen over het, meest aannemelijk stelsel. Een zoodanige commissie werd bij Kon. Besluit van 15 Nov. 1913 no. 45 ingesteld en bracht reeds onder dagtee- kening van 25 Mei 1914 rapport uit. Wijzen bereids deze data op eene snelle wijze van handelen, schier nog meer dan hunne activiteit hebben de mannen, die deze commissie vormden, de natie aan zich verplicht door inhoud en vorm, die zij aa nhunnei voorstellen wisten te geven. v De Regeering heeft deze voorstellen, in hoofdzaak onveranderd overgenomen. Zij berusten op juiste beginselen, terwijl ruim rekening isi gehouden met de eischen der practijfc. Vele onderdeeeln bevatten stóf voor uitvoerige gedachten- wisseling. Het belang Van een spoedige, totstandkoming' van een belangrijke her vorming eischt echter, dat, wat goed is geregeld, niet in de Waagschaal wordt gesteld door te streven naar problema tieke verbetering- De aanvaarding van het beginsel van evenredige vertegenwoordiging moest er toe leiden de toepassing van dat beginsel ook voor de samenstelling, van de Eerste Kamer mogelijk te maken. De Provin ciale Staten zjjn als kiescollege voor de Eerste Kamer gehandhaafd. De Minister heeft gemeend dat de door hem voorge- electoral© hei-vorming het best door be perking wordt gediend. Het algemeen mannenstemrecht, een maal in de Grondwet opgenomen, behoeft, niet op nadere uitwerking van den ge wonen ewtgever te wachten. Integendeel een groot aantal, min of meer ingewik kelde bepalingen der geldende kieswet kan geschrapt of vereenvoudigd worden, 'terwijl anderzijds de noodige voorschriften tot inVoering van evenredige vertegen woordiging geheel gereed ligjgen. Niets belet derhalve aanstonds bij de Additioneel© Artikelen de wet in over eenstemming met. de Grondwet te brengen. Dit is zelfs noodzakelijk uit een oogpunt van rechtszekerheid. Daarentegen 'moet. de Verwezenlijking van het actieve vrouwenkiesrecht aan eene nadere wet worden voorbehouden. De gevoelens omtrent de toekenning van dit kiesrecht zijn te ,zeer verdeeld dan dat het geraden zou zijn deze netelige quaestie ter gelegenheid van eene Grond wetsherziening aan de orde te stellen. Oml diezelfde reden moeten 'de voor stellen tot dadelijke invoering van de evenredige vertegenwoordiging' zich bepa len itfot de verkiezingen voor de verte genwoordigende lichamen, die uit recht- streeksche keuze worden samengesteld. Verkiezing Van de leden der Eerste Kamer langs den weg der evenredige Vertegenwoordiging roept te veel twist punten op. De voorstellen houden daarom slechts in eene wijziging van art. 82 welke zoowel het meerderheids- als het evenredigheidsstelsel mogelijk maakt, met bestendiging voorloopigl onder de Additio neel© Artikelen van het bestaande stelsel; mede bevatten zij de algemeene wen- sehelijk geachte opheffing van de be perkte verkiesbaarheid voor de Eerste Kamer. Beknopt overzicht van den toestand. Zouden er vredesonderhandelingen in de lucht hangen? Plet schijnt sche pers be; thans „Daily hington, den geering, seim regeering de worden gesta aan het wo< vestiging hiei jongste reis minister-presi met deze kw er nog een re wogen wordt, de onderhand en dat de b ben. Voorts waarschijnlijk aankomen. D 't Is te hop Maar dan vië er toch Immers st< om dat volk van den stei ten van de ei Immers de over de Dril Servië, en ga afhet dal dal loopt de ginpunt Oesji waarheen de, weg zjjn. Ver goejewats, Se van den str: Op het We Col di Lana successen bei veranderd; z\ moeten verw Een fcerich terdamstohe C de hengstenk ver-slag is he Er waren ningen hadde prijskampen, als van honig broodander de schoon© c ze stil®, dan die van onz- knecht wa® n zoo'n reu® en denzijn fcf< matelijk hooi laveerend scl spoor houdt. Heel' de w daar bijeen i afgezakt vjin donck, van van Santvliet A artselaar, ve polder leken de oneindeli landouwen v door de Schel varen als: lm zee. 't Is ons 't gtefwonnien wateren. En edele telers, mien er gene De tmensch v hengist, met 1 goedheid toe Wat gjold góen prijskar ©en keuring', steeds hoogel voegde officii doende" voo heengaane: gloeiend ijzer Uitgave van de JJaamL Venn. LUCTOR ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes. •L A Pf öi E VORSTSTRAAT 219, Bureau te Middelburgs^ ■IRMA F. P. DHUIJ L. BURG,, Drukkers: Oosfcerbaan Le Cointre - Gom, i Wij zoeken voor Baarland en voor Veere actieve Berichtgevers. Red. „De Zeeuw". (Kiesrecht.) Bij de Tweede Kamer is ingekomen «een wetsontwerp tot het in overweging nemen van een voorstel van verandering in het Ilde, 'tilde en IVde Hoofdstuk der Grondwet. i De belangTijlcste artikelen van dit ont werp luiden als volgt: 1. Er bestaat grond oml het volgend voorstel van verandering in de Hoofd stukken II, III en IV der Grondwet in overweging te nemen. 4. Artikel 80 wordt gelezen: Het recht om de leden der Tweede Kamer te kiezen, wordt toegekend aan de mannelijke ingezetenen, tevens Neder landers of door de wet als Nederland sch© onderdanen erkend, die den door de wet te, stellen leeftijd, welke niet beneden drie en twintig jaar miag zijn, hebben bereikt en aan de vrouwelijke in gezetenen, die aan gelijke voorwaarden voldoen, voor zoover de wet haar daar toe uit hoofde van niet aan Het bezit van maatschappelijken welstand ontleen de redenen bevoegd verklaart. De wet bepaalt, in hoeverre de uitoefe ning van het kiesrecht wordt geschorst voor de militairen beneden den rang van officier bij de zee- en landmacht voor den tijd, gedurende welken zij zich on der wapenen bevinden. i Van de uitoefening van het, kiesrecht zijn uitgesloten zij, wien dat recht bjj onherroepelijk geworden rechterlijke uit spraak is ontzegd, zij die rechtens van hun vrijheid zijn beroofd en zij die krachtens onherroepelijk geworden rech terlijke uitspraak wegens krankzinnigheid of zwakheid van vermogens de beschik king of het beheer over hunne goederen hebben verloren. Aan onherroepelijke veroordeeling tot eene vrijheidsstraf van meer dim een jaar of wegens: bedelarij of landlooperij, zoomede aan meer dan twee, binnen een door de wet te bepalen tijdperk vallende, onherroepelijke rech terlijke uitspraken openbare dronkenschap vaststellende, verbindt de wet tijdelijk of blijvend verlies- van kiesrecht. De verplichting om van het kiesrecht gebruik te maken kan door de wet wor den opgelegd. i 5. Artikel 81 wordt gelezen: De Tweede Kamer bestaat, uit honderd Ijeden, gekozen op- den grondslag van even redige vertegenwoordiging;. Alles ,'wat Verder het kiesrecht en de wijze van verkiezing: betreft, wordt door de wet geregeld. i f>. Art. 82 wordt gelezen leden. De Eerste Kamer bestaat, uit vijftig Zij- worden verkozen door de Staten der provinciën op de wijze bijl de wet te be palen. 7. Artikel 84 wordt gelezen Oroi lid der Tweede Kamer te kunnen zijn, wordt alleen vereischt dat men Ne derlander -of dooi' de wet als Neder landsCh onderdaan erkend zij, niet krach tens rechterlijke uitspraak wegens krank zinnigheid of zwakheid van vermogens de beschikking of liet beheer over zijne goederen hebbe /verloren, noch van de verkiesbaarheid ontzet zij en den ouder dom! van dertig jaren vervuld hebbe1. ii. De herfst kwam en de nevelen hin gen over het woud. De wegen wierden drassig en als haar broer uit was en de regen tegen de glazen kletterde, kon Maxie maar moeilijk haai- heimwee naar huis bedwingen en kwamen tranen in haar oogen, als zij aan haar vriendinnen dacht. De dagen werden al korter en somberder; de sneeuw toonde haar heer schappij en versperde de wegen. De worsten en hammen waren allang op en van het .pekelvleesoh was niets meer te bespeuren dan het ledige vat, waarin het gelegen had. Maar, wat het ergste was, ook het geld was al minder en minder gewor den en eindelijk liet ook van ,httn| beurs de bodem zich zien. Zich tot zijn moeder wenden en van haar geld vragen, dat kon de dokter niet. Hij wist het welke opofferingen zij zich had moeten getroos ten, om zijn situdiën te betalen en nu moest hij op eigen beenen de wereld door. Menigmaal, als zij 's avonds samen spraken, verstomde de een na den an der, omdat geen van beiden wild© uit drukken, hoe zij door de zorgen van den volgenden dag gedrukt werden. Op zekeren bitter kouden morgen, wer den zij des morgens vroeg gewekt. Een armen boscharbeider, die in een verwijderd dorp woonde, was een ongeluk overko men en nu kwam- men den dokter ver zoeken mee te gaan. De weg daarheen was moeilijk en ge vaarlijk, ipaar de dokter kon toch geen hulp weigeren, ofschoon hij wel begreep, dat er voor zijn kas hier niets te ha len zou zijn. Zoo vroeg dan ook Marie, Wel wetende dat haar broeder eerst te len den avond terug zou keerem, om eenige stuivers, om dien dag te kunnen leven. Verschrikt zag hij zijn zuster aan: „Maak het zoo goed gjj kunt", zeide hg, „maar op het oogenblik heb1ik niets meer" Arme Marie. Zf 'trachtte hel laatste van haar ontbijt te gebruiken, maar zij kon niet. Zij ging door het huis, óm te zien of er nog eenige voorraad was. Wat vond zij? Bessensap en frambozen- azijn, nog een paar lepels meel en wat brood. Waarmee moest zij haar broer nu verkwikken, als hg1 straks moede en hongerig, thuis kwam? Bij den herbergier wist zij' dat van daag een rund geslacht was. De vrouw van den herbergier was een goede vrouw en zij twijfelde niet, of die zon haar gaarne een stuk .vleesch borgen, maar zij 'dacht aan haar broeders woorden: „Nooit borgen, Marie, want dan gaan wij nog meer achteruit pn raken we onze achting ook kwijt". 0, 'twas zoo donker in het hart van Marie. Zij zat daar eenzaam en weende tot haar oogen pijn deden. Toen dadht zg aan hare tante en herinnerde zich hare woorden: „Vraag niemand om hulp dan God alleen, Wiens oogen en ooren ten allen tijde open zijn". Dit dreef haar hart, om voor God neer te zinken, en zich tot Hem 'te wenden, Die gezegd heeft, dat geen muschje op aarde zou vallen, zonder den wil des hemelschen Vaders. En nu stortte zij haar hart voor Hem uit. Zij zeide Hem alles wat haar druktezg klaagde Hem al haren nood, zij riep Zijn hulp biddend in, en ja, zij mocht weer gelooven, dat de liefde van haren Heiland en Zaligmaker, Jezus Christus, haar Gods hulp verze kerde en stond met een verlicht en Ver- vertroost hart op. Nu stak zij een flink stuk hout in de kachel, want aan bout had niemand in het dorp gebrek, wegens de menig vuldige bosschen. Daarop zette zij zich aan haar naaiwerk en wonderlijk, daar klonk van hare lippen zoo opgewekt, zélfs vroolijk, dat heerlijke lied, wat eenmaal Israel's koning zong 0, mijn ziel, wat buigt g'u neder, Waartoe zijt g'in mij ontrust? Voed het oud vertrouwen -weder, Zoek in 'slloogsten lof uw lust, Want Gods goedheid zal uw druk, Eens verwiss'len in geluk. Zoover was zg gekomen, toen zij moest ophouden, omdat er hevig aan de &el VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. postf 1-26 Losse nummers0.05 Prijs der Advertentiën 15 regels f 0.50, iedere regel meer 10 ct, 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend, Bg abonnement voordeelige voorwaarden, Familieberichten van 110 regels f 1. iedere regel meer 10 ct. (werd getrokken. Een man uit het dorp kwam gejaagd en bezweet door den. sneeuwstorm. Zijn kind was hoogst ge voarlgk ziek en dadelijk moest de dokter komen. Het was een van 'de rijkste boe ren uit het naaste dorp, en dat juist nu, uu de dokter zoo ver viaa huis was. De man was buiten zichzelf toen hij dit hoorde. „Maar juffrouw", riep hg in zijn angst; „hebt gij dan niets, dat gij mij kunt geven?" „Wat scheelt uw kind?" vroeg zij he vig ontsteld. „O, het heeft zulk een hiaerde koorts en het is zoo heet, en wij hebben niets verkoelends om het te geven. Marie denkt aan haar frambozen- azgn, die koelt zoo goed af. Medicijh- fleschjes, die zijn er immers genoeg in huis. IJlings loopt zij naar haar kelder en zinkt op haar knieën: „Heere", roept zg uit, „dien ma* zendt Gg mij. Wil nu miju betrouwen op U niet beschamen". - -in M (Slot volgt.) j Het schijnt van wel. Zelfs de Engel- sche pers begint er aan te gelooven. -Al thans „Daily News" liet zich uit Was hington, den zetel der Amerikaansche re geering, seinen dat. volgens een lid dier regeering de strijd te velde weldra zal worden gestaakt'en de diplomaten thans aan het woord zullen komen. Ter be vestiging hiervan wordt gemeld, dat de jongste reis van Dato, den Spaanschen minister-president, naar Sint Sebastiaan met deze kwestie verband houdt en dat er nog een reis naar dezelfde plaats over wogen wordt. Men voegt hieraan toe, dat de onderhandelingen reeds begonnen zijn en dat de besprekingen voortgang heb ben. Voorts wordt bericht, dat Biülow waarschijnlijk binnenkort te Madrid zou aankomen. Dit alles onder voorbehoud. 'f Is te hopen, dat het gerucht waai' is. Maar dan schijnt vooraf het arme Ser vië er toch aan te moeten. Immers steeds enger wordt de kring om dat volk heengetrokken, in weerwil van den steun door vier legers of vlo ten van de entente-mogiendheden geboden. Immers de Oostenrgksche troepen, die over de Drin trokken,, zijn nu ook in Servië, en gaan nu rechtuit op bet doel af: het dal van de Morawa; door dit dal loopt de spoorlijn, waarvan het be ginpunt Oesjitse moet worden bezet, en waarheen de, Duitschers reeds dicht op weg zjjn. "Verder naar- het Oosten is Kra- goejewats, Servië's wapenplaats, het doel van den strijd. Op het West- en Oostfront en aan den Col di Lana, waar de Italianen eenige successen behaalden, is de toestand on veranderd; zoodat wij naar de berichten moeten verwijzen. Hengstenkeur. Een berichtgever van de „Nieuwe Rot- terdamstohe Courant" heeft te Antwerpen de hengistenkeuring bijgewoond. Aan zijn verslag is het volgende ontleend: Er waren er, die de borst vol eerepen- ningen hadden, zegeteekens uit vroegere prijskampen. Sommige hadden een glans als van honig of van deugdelijk gebakken brood; andere waren fluweelig-bruin als de schoon© oliekop van een pijp. Liepen ze stil', dan Wiegden hun schonken als die van onze irfatiepaarden. De paarde- knecht wasi maar een mager beestje naast zoo'n reu® en hij had Werk oml bij te hou den: zijn Deepen wipten bij 't loopep matelijk hoog op, naast dat lijf als een laveerend schip, dat ten slotte 't rechte spoor houdt. Heel' de weelde van den Polder was daar bijeen vergaderd. Zij waren komen afgezakt v|an Stabroeck, van Wiltmars- donck, van Oorderen, van Bierendrecht, van Santvliet, ook wiel uit 't Zuiden, van A artselaar, van Contich; maar die uit den polder teken me 't bizonderst. Denk aan de oneindelijke groene grazigheid der landouwen van het polderland, begTensd door de Schelde, en waarboven de wolken varen als: luchtschepen, komend van de zee. 't Is ons eigen l'and, want wij hebben 't gtejwonnien -miet eigejn handen op de wateren. En die paarden, dat zijn de edele telers, die 't ras bestendigen. Kan mien et- genoegzaam zorg voor hebben? De tmensch vergeet zichzelf om ju, o edele hengst, met het vuur in de oogen en die goedheid toch van sterk beest! Wat gtold het hier eigenlijk? 't. Was g'een prijskamp als andere jaren, alleen ©en keuring', maar de bezitters stellep steeds hoogelïjk op prijs, om door de be voegde officieele meneeren met een „vol doende" voor hun kweekeling te mogen heengaan; en een man komt met een gloeiend ijzer en drukt in den nek, vlak bij de maan, naast de letter O (onderzocht) een letter A (aangenjomen). Het getal® der ingeschreven paarden was voor de tijdsomstandigheden redeljjk groot. Er waren -er 44. Om „in dienst te treden" moeten de hengsten 30 maanden oud zijn. Zg, die niet aan hooge eischea beantwoorden, worden onvrbiddlijk afge keurd. De Belgische kweekers zoeken vooral gróót© dieren. Het Ardennesch ras is haast uitgestorven, de meeste die we hier zien, zijn van Brabantse,h-IIcnegouwsdh; ras; het eigenlijk Vlaamsche paard wordt vooral' in de omistreken van Brugge ge kweekt. Wat nu vooral' te kort schiet, is het voedsel. Ziedaar een paard, dat naast zijn O geen A heeft gekregen, en terecht: het waggelt van (achter, het staat niet stevig op pooiben, 'het is te laag van. kug, te eng van borat, de beenderen zijn te slap. Onder de knie moeten ze dik zijn, en 't achterdeel goed ontwikkeld, ook de hals pezig en vast. Dik zijn is goed, mits overal' evenredig, de beenen niet te fijn tegenover de dikke schonken en buik. Zie, dat paard zakt door zijn „kogels", zijn gewrichten zijn zwak, de pezen tej veel gespannen; dat lijdt te veel. Die-daar is te veel opgeboi'feld in Hol land 't is >een vluchteling en hg' heeft zich aan de Hollandsche weiden te goed ge daan, véél' te goed; zijn premie is van 800 op 000 francs gevallenEr is voedsel' te kort, zeide ik. De haver kost zotte prijzen en 't rantsoen is te beperkt. De hoeveelheid haver, die nu aan dekheng sten besteed wordt, is te gering; wat ze in de wei gekregen hebben, is onvol doende. Weet ge, dat Izoo'n hengst een 25 a 30.000 fris. kan kosten? Zie, die-daar is er een van 10 a 12.000 francs! De boeren vereenigen zich soms om zoo'n heel1 dmen te koopen. En dat kapitaal' is rentegevend. V-el-en hebben goede merriën, en de op brengst is talrijk ien deugdelijk. Voor ieder sprong krijgen ze 100 frs. betaald. En dan de prijskampen, de jaarlijkscha premies.Een zgn. bewaaxpremie be draagt tot 5000 francs, en wordt jaarlijks miet 500 francs uitbetaald, zoolang' ze blijken „góed" te ^blijven. Dan zijn er nog twee premies, de eerste VEin 700, de tweede van 500 franc®, de laatste alleen te bekomen door wie vroegór de eerste premie reeds heeft gehad. Deze oorlog heeft de verbetering vaa het paardenras op zijn minst voor 25 jaar achteruitgesteldmeest alle goede merriën zijn weg, of absentMaar als onze boeren voortgaan en het heelemaal te pakken krijgen, dan breken nog goede dagen aan voor den paardenkweek. Wie een 8 of 10 jaar geleden te Beirendrecht den kweek begon werd voor zot geschol den, daar hij voor een hengst 12.000 frs. betaalde. Na enkele jaren zien ze allemaal in, dat het een gouden zaak is. Dat het eerst niet opschoot l'ag aan 't systeem „van haver krijgen ze kwade voeten?', zeide men, hewel, 't is juust 't contrarie,: door haver te geven maakt ge stalen peer den. En ondertussChen verbeteren ze den grond met phoSphaten, 't gras schiet welig op, 't bloed der paarden wordt er ook rijker door.... Kragoejewats. Niadat wij ons overzicht geschreven had den kwam bericht dat deze belangrijkste stelling der Serviërs, waar zich ook bet groote arsenaal bevindt, door de Duit schers veroverd is. Tusschen zevm en acht uur is gisterenochtend op het arse naal en de kazerne de Oostenrijiksch-Hon- gaarsche en kort daarop de Duitsohe vlag geheschen.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1915 | | pagina 1