I^o, 30 Zaterdag 30 October 1915 30e Jaargang De Groote Oorlog. Uit da Provssioiê. Zeeuwsche Stemmen. Uitgave van 3e 3aual. Venn. LUCTOR ET EMEftGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes. (■AN 5 E VORSTSTRAAT 218 Bureau te Middelburg? -IRMA F. P. DHUIJ - L. BUR6a Drukkers: Oosterbaan L© Cointre Goes. Hervormingsdag. De 31e October blijft voor de Pro- testautsche Christenheid, voorzoover zij in Gods onfeilbaar- Woord haar kracht zoekt en niet anders dan uit vrije ge nade wenscht zalig te worden, een hoogst gewichtige datum. De Reformatie der kerk, op verschil lende plaatsen aangevat, in meer dan één land tegelijk spontaan begonnen, heeft aan de gereformeerde kerken der zestiende eeuw tal van mannen geschon ken voor welker optreden zij den Heere nog steeds dankbaar is. Luther, Zwingli, Calvijn, Knox, zij hebben, geheel onaf hankelijk van elkaar, in hun vaderland de vaan des zuiveren Evangelies geplant, en daarna in (geschriften, die nog tot duizenden spreken, de belijdenis des ge- loofs vastgelegd, en, zij het ook met on derst-heiden uitgangspunt, den Naam Gods verheerlijkt. Zeker, ook zij waren zondaren, geen heiligen tot dit groote werk geroepen, doch" de Heere heeft hen gebruikt als instrumenten om Zijn Raad te volvoeren, de gezuiverde kerk in deze landen te vesti gen, en den dierbaren Bijbel van onder het stof van historisch verzuim en bij geloof op te rakelen en in volle werking te stellen. De invloed der Reformatie is schier onbeschrijfelijk groot geweest. 'Wij dan ken, inzonderheid op dezen laatsten Oc tober, voor den zegen der Hervorming, voor den invloed van haai' uitgegaan op de volkszeden, op de karakters en talenten der inenschen, op de studie der geleerden, op de ontwikkeling der „leeken", op de komst van het Godsrijk. LVIII. Men zou geneigd zijn aan te nemen, du' r,. Zeeuwen, in een vergoten hoeks- ke Van ons dierbaar vaderland wonen. Niet waar, dat groepje eilanden en schiereilanden, waarvan sommige schier onbereikbaar voor een gewoon mensch, het schijnt der negatie prijs gegeven. Doc-h de schijn bedriegt, hoort Zeeland is beusch het verongelijkte stiefkindje niet; liet telt nvee in de rij der Zusteren, en wat er voorvalt binnen de zee- en slaperdijken, wekt de belangstelling van ieder vaderlander, hetzij Friesch. Noord- Hollander of Achtërhoeker. Omgekeerd versmaden we als niet on profijtelijk geenszins de wijze lessen van wijze agrariërs, industrieelen, technici en kunstenaren, die vanuit de andere pro vincies ons gewest o-verfl adderen, ook al is ons hart met rechtmaligen trots ver- vul-cl over de mieesterlijke daden van man nen van eigen bodem, die wij gelukkig bij reeksen tellen. Doch laat ik mi'n inleidende beschou wingen staken en u kondschap doen van de komst van een heerschap, dat ons nog ■wat kennis van de edele „letterkonste" wil trachten bij te brengen. Zo»o het..-, neen, dat kan niet; of... Ja, hij komt. Couperus komt, hoor. Hij -zal te Vlissingen voor 'tNut spreken. Hij, de doorluchtige, alom-vereerde Couperus. Van wien een Telegraaf-referent zeide, dat er heel wat dames zijn, die het woord Couperus uitspreken op een zoo verheug de manier of ze slagroom met ananas eten of een likeurbonbon leegzuigen. „Couperus^ de ge-adoreerde, de fijne, de verwende en verwennende, de nrodieu- se, de door de Haagsche freuletjes ge liefkoosde". O, de modieuse! Heeft niet een groot man op letterkundig- gebied nog onlangs verklaard, dat hij nog nooit zulke mooie... sokken gezien had als die van Couperus? 't,Was Johan de Meester, 'kjwil maar zeggen, niet de eerste de beste, die de opmerking maakte. Ik heb het zelf ge lezen. Hoe durft den Haag heme afstaan! Ja, hoe durven zijn lieve vereerders hem blootstellen aan de gevaren van het kille Zeeuwsche klimaat, met zn -.koortsen Hem1, Couperus, den man, die in een glazen kastje moest staan. Als hij uit, lezen gaat, omringt men zijin zetel of 'podiumi met mooie vazen en rijke bloemlen. tMoet een salonnetje zijn. Want, zegt weer die man Van de Tele graaf, Couperus op een gewoon planken tooneelo foei „Men offreert toch geen vanille-ijs in een ijzeren pot, niet waar? Neen, neen, wij zullen onzen Couperus, den wèl cos- mopolietischen (kijk maar naar z'n Zeeuw sche reis!), maar toch Haagsohen Cou perus, wij zullen hem lekkertjes inpakken en knuffelen, wij zullen hem; in de wat ten leggen, hemi koesteren en behoeden, en als hjj voor ons lezen gaat, dan zul len wij hem omringen met het mooiste VERSCHIJNT ELKEN WERKOAtf- Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. postIJS Losse nummers0.05 Prijs der Advertentiën 1_5 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 nk B-maal plaatsing wordt 2-maal berekend, Bij abonnement voordeelige voorwaarde#., Familifeberichten van 110 regels ƒ1.—,, iedere regel meer 10 ct. en fijnste, dal wij hebben, mtet. Perzi sche tapijten, met palmen en chrysanten, met zachte bloemen en kristallen vazen, en als hij met zijn zijden zakdoekje zijn begenadigden mond heelt afgeveegd en hij gaat spreken met z'n eigen stem, dan droomen we weg in verfijnd genot.d G, hoe durft den Haag, de Ijezorgd-a residentiestad, haai' lievelingsdichter los laten Maar, apropos, wordt de lezer met mij nog niet onpasselijk van al dit hin derlijk gedoe? Ik keer me af van deze zeer terecht satvre te voorschijn roepende buitenspo righeden op kunstgebied, en ik vvenschte, dat Couperus maar bleef in den kring, die hem tot den dood toe trouw heeft gezworen. Of neen, laat hij maar komen. Allicht ontvangt Vlissingen hem een paar graden te prozaisch 'nkaal cn wankel^ podium, 'n paar verlepte chry santen en ge ziet Couperus nooit weer! Neen ik kan niet zeggen; dat ik bewon dering koester voor den schrijver van „Eline Vere" en „Noodlot", met z'n zie kelijke overgevoeligheid en z'n noodlots- leeringen. Dan is er nog wel andere kosl op de yaderlantlschc boekenmarkt. Waar hoofd en hart wèl bij varen. Er is nog een artiest op Zeeland afge stuurd. Uit de rij der Belgische vluchtelingen vooruitgekomen heeft hij zich aanstonds voorgesteld aan de Ver. voor Vreemdelin genverkeer, welke henr zou introduceeren bij onze carillonisten en eigenaren van klokkespelen. Ge raadt het al, 't, is Jet Denijn, van' Mechelen. 'k Dacht van de week, dat hij reeds in den Goeschen klokketoren bezig was zijn gaven ten toon te spreiden, doch neen, hij schijnt volgens de bladen nog in Kampen of omstreken te zitten en zich de handen stuk te slaan op de wel nieuwerwetsche maar'z. i. onpractische klavieren. En dan die onmogelijke Hemony-kloklcen met einden draad, zoo lang als- een boe renschuur. .l. Praat er den heer Denijn niet over, want hij rilt er van. Ge kent zijn stelsel. 't Is niet nieuw. Integendeel, zijn strijd gaat feitelijk in hoofdzaak tegen de nieu wigheden, die men* bij het klokkenspel heeft ingevoerd, en in 't bijzonder tegen alle pianoklavieren voor den beiaard. Hij is n.l. teruggekeerd tot het oorspronke lijke stokjes-klavier en nu heeft hij eeu stelsel gevonden voor de verbinding van de klepels met dit klavier, waardoor het mogelijk wordt, gebonden klanken te ver- En dan die uitvinders van verbeteringen van het piano-systeem 1 Die hebben hel nog veel slimmer gemaakt, beweert Denijn. Zoo kan het nieuwsoortig© klavier van de firma Eysbouts te Assen hem heelemaal niet bekoren. „Ik heb het gezien te Si.llt Truiden, zeide hij in een onderhoud met zijn land genoot August Monet, en. ja,'dat is wel liet -ergste! De toetsen zijn dubbel zco breed als die van een piano, en gaan wel vijf centimeter diep! Zoo'wordt het voor 'n normale mensch-enhand onmogelijk om daarop 'n ace oord aan te slaan, en wie door veel studie ér toch eindelijk in gelukken zou, zoo'n reuzenklavier eenigs- zins niet fatsoen te behandelen, die moet daarbij onvermijdelijk zijn handen voor de piano en voor 't orgel reddeloos kapot hebben gemaakt!" Jbtraks zal hij Tn Middelburg eens 'n kijkje nemen, om te zien of er een be hoorlijk bespeelbaar carillon is. Goes is onlangs ingespannen, zij 't ook op z'n Eysbouts. De heer Denijn zal er den neus w*el Voor ophalen, doch we kunnen tevreden zijn en niet wei'nig trotsch, dat er nog Hollanders zijn, wien men de restauratie van onze beiaards kan- toevertrouwen. Toch kunnen we 'tis pijnlijk voor Couperus den Belgischen artiest een hartelijk welkom toeroepen. Moge hij nog vele klokketorens. in ons vaderland beklimmen, zij 't slechts om de carillons te bespelen. "Dit zal het beiaardspel de onzent in hooger eere brengen. Mogen z'n handen bestand blijken tegen het Hollondsch klavier! KEES VAN DER MEER. Beknopt overzioht van den toestand. De belangstelling voor het Servisch© oorlogsfront stijgt, met den dag. .Vandaar ook, dat we iederen dag weer op het drama dat zich daar afspeelt, terugkomen. Het schijnt wel alsof hier spoedig een beslissing moet vallen, die van grooten invloed zal zijn op het verder gebeuren op den Balkan. De verovering van Pirol is voor de Serviërs weer een groote slag geweest. Voor de Bulgaren een niet te onderschat ten succes. Van Pirot. uit loopt een vrij goede weg naar Knajevac, dat, evenals 't Noordelijk gelegen Zejacar, in handen der Bulgaren is. Het geheelo Bulgaarsche front is dus thans gesloten en de druk op de Servi sche verdedigers zal daardoor des te zwaarder worden. Ten opzichte van Nisj, het hart van Servië, hetwelk de centralen met gewelk trachten te veroveren, ten einde den groo- tea weg naar Bulgarije en Konstantinopel vrij te krijgen heeft de verovering van Pirot een niet te onderschatten heteeke- nis. Men moet echter niet overdrijven en Pirot den sleutel noemen van Nisj. Pirot is een sleutel van een dei' Vele poorten, die den weg van de Bulgaar sche grens naar Nisj sluiten.... Dat Servië's positie zeer hachelijk is behoeft geen nader betoog. Zou Roemenië nog iets vermogen bij te dragen tot verzachting van zijn lot? De ,,Hestia" te Athene verneemt, dat er ernstige aanwijzingen zijn, dat Roeme nië de voorstellen der Entente zal aan vaarden en zich spoedig' bij de Entente zal aansluiten. De Russische troepen, aan de Roemeen- sche grens geconcentreerd, zullen door Roemenië trekken om Servië te hulp te komen. De „Hestia" verneemt uit dezelfde bron, dat de Entente overeenkwam, aan allo verlangens van Roemenië te voldoen, met inbegrip van die in Russisch-Bessarabië. Als het waar is! Japan heeft weer iets van zich laten hooren. Het herinnert er -aan, dat het ook nog in toorlog is. De geallieerden hebben gedaan gekre gen, dat Japair geen afzonderlijken vrede zal sluiten. Over vrede gesproken, zeer apocryph klinkt ons in de ooren, wat een corres pondent van de „Morning Post" te Was hington beweert. De „Washington Times" zou van offi- cieele zijde vernomen hebben, dat gedu rende de laatste dagen de hoop- wordt gekoesterd op een -spoedige bespreking van de mogelijke vredesvoorwaarden in Europa. Uit verschillende diplomatieke stappen, die van Duitsche zijde in bui- tenlandsche hoofdsteden zijn gedaan, trekt men de conclusie, dat Dnitschland het onderwerp zal aanroeren. Zorgvuldig ingewonnen informaties wor den beschouwd als het eerste teeken van Duitschl-and's geneigdheid om een nieuwe vredesbeweging te beginnen, Maandag 1,1. had een lange conferentie tè Potsdam plaats tusschen den keizer en Gerai'd. Men hoopt en verwacht te Washington, dat de bespfèkingen van den keizer met den gezant voornamelijk over. den vrede plaats hadden. Wanfléêfde ervaring ons met geleefd had dergelijke geruchten onder hét groot ste voorbehoud te -aanvaarden, zouden wij hoopvol gestetod worden Maar.... En dan, uit welken boek komt deze tijding! Korts Oorlogsberichten. Een, amazonenoor.ps_iiï Sef- v i Toen na de annexatie van Bosnië en Herzegowina door Oostenrijk in 1905 het nationale gevoel der Serviërs was gekrenkt, vormde zich onder aanvoering van een vrouw uit het volk, wier vader en echtgenoot in den strijd tegen de Tur ken waren gevallen, een uit tweehonderd vrouwen bestaand amazonecorps, dat sa men met de Servische troepen tegen Oos tenrijk op wou trekken. De Servische re geering steunde deze vrouwenbeweging door aan de vrouwelijke soldaten uit de rijksmagazijnen uitrusting en wapens te verstrekken en het corps door een offi cier te laten africhten. Op haar hein» droegen zij, behalve de Servische co- carde, een doodskop met twee gekruiste beenderen eronder met het randschrift „Trouw tot in den dood voor de vrijheid van Servië". Toen de oorlog met Oosten rijk niet uitbrak, werd het amazonecorps ontbonden. En nu heeft het zich weer opnieuw gevormd. Volgens berichten uit Kragoejewatz bevindt zich daar het hoofd kwartier en wordt dit uit eenige duizenden vrouwen samengestelde corps evenals vroeger, door officieren afgericht. Asquith heeft in een schriftelijk ant woord op de desbetreffende parlementaire interpellatie medegedeeld, dat het totaal der Engelsche verliezen op alle oorlogs- tooneelen tot 9 Oct. 493.294 man be draagt, n.l. 101.652 dooden, 317.465 ge wonden en 74.177 vermisten. De mislukking van het nieuwe Ita- liaansche offensief heeft slachtoffers ge maakt in de hoogere officiersrangen. Vol gens het Italiaansche legerblad zijn do bevelhebbers van 4 infanterie-regimenten, een Alpenj-agerregiment, zoomede tal van met name genoemde kolonels, ter beschik king gesteld. Een Zweedsch ingenieur, de heer Wuift Normelli, wonend te Christiania, beeft een nieuwe en zeer krachtige ont plofbare stof- ontdekt, waarvan ammoni- umnitraat het hoofdbestanddeel vormt. Proeven zouden aangetoond hebben, dat de ontploffingskracht 25 perc. hooger is dan van «enig ander bestaand explosief. In d-e tweede helft van Juni vond men in het Zuidelijk deel van de Schot- seh-e Oostkust op het water een bruine oli-elaag, die op enkele plaatsen meer dan 20 c.M. dik was. Deze olielaag heeft een groot aantal zeevogels het leven ge kost. In -enorme hoeveelheden lagen de doode vogels aan de kusten. Sommige werden geheel verdoofd opgenomen, de veereh zoo dik onder de olie, dat ze noch vliegen, noch zwemmen of duiken kon den en bijna verhongerd waren. Het is tot dusver ni-et gelukt de herkomst van deze olie met zekerheid vast te stellen. Men vermoedt echter, dat ze afkomstig is van -een met olie geladen boot, die getor pedeerd is. In d-e oorlogscommuniqué's lezen we dikwijls van ku&tbeschieting door mo nitors. liet is misschien niet algemeen bekend, welke -soort schepen dit eigenlijk zijn. E-en monitor is 'n verouderd scheeps- type, een soort kustpantserschip. Het zijn booten van geringe snelheid, ze hebben sterke artillerie en lichte zijpantsering. In open zee zijn ze onbruikbaar, hun gevecht-svekl is öf aan de kust óf in breede rivieren. Van de groote zeemogend heden bezat alleen Oostenrijk voor het uitbreken van den oorlog een momtoren- flotill-e. Ook Servië had enkele monitoren], waarvan echter het grootste deel bij de inname van Belgrado is verloren gegaan. In den morgen van 27 October viel een Turksohe onderzeeboot in het Weste lijk gedeelte der Zwarte Zee de Russisch© vloot aart en torpedeerde een linieschip van het „Panteleimon"-type dat zwaar be schadigd werd. De Russische vloot trok daarop snel naar Sebastopol terug. De Tweede Kamer zal Dinsdagmiddag half twee bijeenko men. D r. J. T h. de V i ss er is door minister Bosboom aangezocht de functie van veldprediker in algemeenen dienst op- zich te nem-ein. Het verkeer met Engeland. Gisteren is te Vlissingen geen mailboot aangekomen en vandaag is geen boot vertrokken. Dr. A. Kuyper. l>r. Kuyp-ei mocht giéteren zijn 78en verjaardag vieren. Dii the gelegenheid yer- scheert bij Kok te Kampen één „volledige lijst der boeken en geschriften van dr. Kuyper". Het is een heele catalogus van 220 nomrners, waaronder uitgebreide stan daardwerken. Een en ander is op- best Hollandsch papier gèdrttkt ën een frisch portret van den auteur staat VdoririVoor Vi-e portret en boekenlijst wenscht te bezitten zij herinnerd, dat deze in iedereii boekhand-el' voor den prijs van f 1 ver krijgbaar zijn. Middelburg. In de Woensdagochtend 10 uur, te houden Raadsvergadering zullen worden behandeld: 1. Installatie van Jhr. A. A. van Teij-Iin- gen; 2. No-tulen; 3. Stukken; 4. Benoe ming Voorzitters en leden van de vaste Commissiën, voor het jaar 1916; 5. De finitieve benoeming van Mej. H. E. A. Velthuis tot Leerares aan het Gymnasium 7. Ontslag van J. Boumans, als Leeraar aan de Avondschool voor Handwerkslie den; 8. Vaststelling 2e suppl. kohier In komstenbelasting 1915; 9. Idem 2e suppl. kohier Hondenbelasting 1915; 10. Staat oninbare posten Inkomstenbelasting 1915; 11. Toekenning een-er gratificatie aan den gewezen gemeente-werkman K. Brouwer; 12. Wijziging „Tarief en Voorwaarden van het G. E. B."; 13. Verlenging huur van den zij-kant weg en het vischwater, be- hoorende tot gemeentegronden onder Vlisr singen; 14. Wijziging van de Gemeente- begrooting 1915; 15. Gemeente-begrooting voor 1916. Hierbij: a. Voorstel tot ver hooging van het subsidie aan de openbare Leeszaal en Bibliotheek; b., Voorstel tot verleening van subsidie aan het „Groene Kruis"; c. Voorstel tot onderhandsche Ver pachting van de aanplakborden; 16. Be zwaarschriften tegen aanslagen Inkomsten belasting; 17. Verlaging van het maximum aantal vergunningen in de gemeente18. Meded-celing omtrent de verstrekking van goedkoope cokes. De justitie stelde gisteren een on derzoek in naai- aanleiding van het be gin van brand in het pakhuis van de firma Maas. Ingekomen bij het Steuncomité alhier sedert de vorige opgaven: Wekelijksohe bijdragen, week van 21 October f 141.60; nagekomen bijdrage over 3 weken van. Mej. D., f75. Bij 'de 63e uitkeering aan de familiën van Militairen en aan werk©- loozen werd betaald f355.90. De Penningmeester, HERM. ROASSON Goes. In de Woensdagavond 7 uur te houden raadsvergadering zal de heer K. Brants geïnstalleerd worden. Verder ont- leenen we aan de agenda de volgend© punten Benoeming van een lid in de Commis sie voor de strafverordeningen, wegens het niet aannemen der benoeming door den heer J. Donner. Verzoek van dein heer J. A. Wilton van Reed-e, .om ont slag als regent van het Gasthuis. Benoe ming van een regent van het Gasthuis. Benoeming van een regentes van het Gasthuis. Verzoek van den heer C. T. Ruben om voor het geven van particu liere lessen, gebruik te mogen makert van het gymnastieklokaal der 0. L sychool vbor M. U. L. O. Voorstel tot on- bewoonbaarverklaring van het perceel B- no. 23 „Rlaauwe Steen". Verzoek van den lieer I. G. J. Kakebecke, om onstlag als lid der Commissie van Toezicht op het Middelbaar onderwijs, in verband met zjjh vertrek uit de gemeente. Verzoek van den heer I. G. J. Kakebeeke, om ontslag als lid van het Burgerlijk Armbestuur. Voor stel tftt het verleenen van een gratificatie aan W. F. Aarts, wegens het Irewijzert van meerdere diensten, als concierge van de voormalige Openbare Meisjesschool en de O. L. school voor M. U. L. O. ge durende het jaar 1915. Benoeming van een Baas-opzichter hij den Gemeentelijken Reinigingsdienst. Voorstel tot het ver- koopen van drie zachte olmen, staande aan den 'sHeer Hendrikskinderendrjk, en het ter plaatse weder inplanten van 7 zachte olmen. Missive van Gedeputeerde Staten van Zeeland betreffende de rege ling der jaarwedden van Burgemeester en SecretSfi:?: Begrooting van de gemeente gasfabriek voor 1916. Gemeente-begrooting voor 1916. De burgemeester maakt bekend, dat met 13 Nov. de prijs van gebuild tarwe bloem gesteld wordt op f 18.25 per 100 kilogram-; de prijs van tarwemeel (onge- build) op f 15.25 per 100 kilogram'; netto contant, af fabriek of molen, voor bakkers en dergelijke verbruikersaan tus schen personen moet op verzoek eene re ductie worden toegekend; de makimum- --- .V-.—j -1» pi ijs voor uioou woim met ingang van 18 November a.s., per kilogram contant, afgehaald aan bakkerij- c! winkel voor: gebuild tarwe-waterbrood 221/2 cents;" ge" build tarwe-waterbrood, gebakken onder rabbinaal toezicht 231/2 cents, ongebuild tarwebrood (bruin brood) 19 cents. Na gehoudëü exameil Is bevorderd tot reserve 2e luitenant bij het wapen der infanterie, onze stadgenoot, de heer T.' II. Humimelen, laatstelijk mil.-sergeant te Harderwijk. Vlissingen. In de gisterenavond gehou den vergadering van de Kamer van Koop handel werd besloten sollicitanten op te roepen voor de betrekking van secreta ris der Kamer. De heer Dommisse wensohte den voor zitter der Kamer, -den heer Jos. van Raalte, hartelijk geluk met zijn 40-jarig jubileum als directeur der Kon. Maatsch, „De Schelde" en twees er op dat de kleine fabriek onder zijn bekwame leiding een groote maatschappij is geworden. Hij hoopte, dat hij nog meerdere jaren aan het hoofd der Maatschappij mag blijven staan. De heer Van Raalte dankte hartelijk voor deze woorden en hoopte, dat hem de kracht mag worden gegeven nog eeni- gen tijd aan bet hoofd der fabriek te staan. Hij wees op de belangrijke plaats welke „De Schelde" in de wereld inneemt en hoopt, dat deze fabriek mag blfjven groeien en bloeien en moge strekken tot grooter bloei van Vlissingen, wier kurk de maatschappij is. In gewone omstandigheden zou het ju bileum zeker bijzonder worden herdacht. Thans zal het meer intiem geschieden. De heer Van Raalte zeide, dat ook de president-commissaris, de heer Arie Smit, de opzichter der maatschappij, dif

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1915 | | pagina 1