Maandag 18 October 1®1S 30e Jaargang No. 15 De Groote Oorlog, Uit de Pers. sWJUWMMW J—iinnai "I" Uitgave van de Naaml. Venn. LUCTGR ET EMESGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes. LAM J£ VORSTSTRAAT 2ï9. Bureau te Middelburg? FIRMA F. P. DHUIJ - L. BÜR8. Drukkers: Oosterhaan Le Cointre - Goes. De Rijksmiddelen. De stand der Rijksmiddelen over de vorige maand was ongeveer al even on gunstig als die van September des vori- gen jaars. Toch schijnen de vermindering en de vermeerdering «elkander tamelijk wel op te wegen. Vergeleken met deze laatste toch gin gen wèl de directe belastingen miet circa elf ton terug; doch de invoerrechten en formaatzegel saam klommen met circa een half miljoen; de accijnzen daalden met twee en een "halve ton; doch de indirecte belastingen stegen met ruim een miljoen; zelfs zonder de successierechten gingen zij nog met zeven ton omhoog. Van de overige middelen bleven domeinen, staatsloterij en loodsgelden ongeveer ge lijk; werd in de rubriek gouden en zilve ren werken 39 duizend gulden- meer, en in de rubriek jacht en visscherij 16 duizend gulden minder ontvangen. Het totaal over schrijdt dat van September 1914 met ruim twee ton. Geen noemenswaarde verbete ring. Ja, eer een verslechtering, wanneer men rekening houdt met de opcenten. Toch komt de verhooging van het accres ijer invoerrechten en andere middelen onis wel eenigs-zins moedgevend voor. De opcenten, geheven ten bate van het leeningfonds 1914 brachten circa tien miljoen op in de negen eerste maanden van 1915, waarvan ruim een miljoen in September. De totale opbrengst der middelen over de eerste negen maanden van dit jaar ging met zes miljoen terug; van 123 miljoen in de eerste negen maanden van 1914 daalde zij tot 117 miljoen in het gelijknamige tijdperk van 1915. •K Moet dat doorgaan? Alles wordt duurder, zoo klaagt men. En de arbeider zoowel als de man uit den middenstand voelt clit aan den lijve. De minister van landbouw krijgt een pluimpje voor zijn goede zorg. Wij slui- ten ons aan bij dien lof. Maar, zteoi zou den wij willen vragen, zouden zijn zor gen zich ook niet kunnen uitstrekken tot het gezonde hoornvee dat tegenwoordig op zoo menige plaats wordt afgemaakt, omdat het een oogenblik gestaan heeft in de (meerdere of mindere) nabijheid van een koe die door de tongblaar was aangetast Wij hebben, vooral in Zeeland, schoone melkkoeien; en de melk is 'duur. Heeft t nu wel zin die melkkoeien af te maken, en daarmede de kans te ver meerderen dat de melk nog duurder wordt De geschiedenis en de ervaring heb ben steeds geleerd dat mond- en klauw zeer te genezen is; en het nog niet aan getaste vee in den stal waar de ziekte uitbreekt, menschelijkerwijs te behouden is door het van 't aangetaste 'te isolee- ren, of omgekeerd het aangetaste vee te verwijderen. En het is ook gebleken dat slechts weinige van de aangetaste hees ten sterven. .Waarom stelt de minister niet aan de volksvertegenwoordiging een kleine wets wijziging voor, waarbij het afmaakstel- sel, zij 'took slechts hangende den oor logstoestand, huiten werking gesteld wordt 'tls waar, de ziekte, is zeer besmet telijk. Maar is nu afmaken yan het gezonde vee daartegen het afdoend mid del? 'Op Zuid-Beveland en Walcheren heeft men de gevreesde ziekte nu op verschil lende plaatsen zien uitbreken. En niet zoodra waren de stallen ontsmet of de ziekte brak weer elders uit. Zoo werden Kapelle, Grijpskerke, Ellewoudsdijk, Sluis, Nieuwerkerk, tWemeldinge, Stavenisse, Kloetinge achtereenvolgens bezocht. Toch geen bewijs dat het afmaaksy- steem zoo deugdelijk is, is 't wel? Wij betreuren het zeer dat in dezen duren tijd zoo tegen het klauwzeer wordt opgetreden. Wij erkennen, 'tis wet. Waar waarom die wet dan niet ge wijzigd vbor een tijd? OB zijn dat sommige landhou- ^;JS(ZK ^en maatregel neerleggen* n oejmchen zelfs, dewijl het Rijk zulke mooie vergoedingen geeft? Maar dan is breken met het tegenwoor dige stelsel nog des te meer geboden. Beknopt overzic&t van den toestand. Over Griekenland'» houding is reeds heel wat te doen geweest. „Welwillend neutraal" wil het zijn. Wat is dat? Onthoudt het; zegt de „Maasbode" spottend, straks komt een ander landj dat zich onwillekeurig neutraal verklaart, nog een ander toenaderend neutraal, ver wijderend neutraal, vriendschappelijk neu traal of' vijandig neutraal, enz. De tijd is daar, om een prijsvraag" uit te schrijven voor zulk een woord, dat 't best de positie van neutraal-neutraal weergeeft. Neutraal zonder meer zegt niets meer. Het is een familie-naam geworden, waarbij een of meerdere" voornamen worden ge voegd. Misschien is het nóg beter, geen nieuw woord Voor neutraal-neutraal in het leven te roepen, want waarschijnlijk zou niet 'één neutraal land zich zóódanig neutraal wil len Verklaren. Het blad ziet. er terecht liet. zooveelste bewijs in, dat neutraal een onding is, zoo wel ter 'kwalificeering van landen alsi van partijen en personen. Omi op Griekenland terug: te komen, z'n dubbelzinnige houding is nog' al aan kritiek onderworpen geworden. Zoo heeft de landing der Geallieerden te Saloniki ©enige Duitsch-Zwitsersche bladen aan leiding gegeven tot protest en tot de op merking, dat het Deutsche leger evenveel recht zou hebben Bazel, te bezietten als de Geallieerden te Saloniki te landen. De Rund echter is het daarmee niet ge heel eens: en tracht aan te toonen, dat de1 Grieksche neutraliteit wel geschonden werd maar door Griekenland zelf. Dit blijkt uit het platonisch karakter van het regeeringsprotest en uit het verdrag, van Griekenland met Servië, volgens welk ver drag Griekenland, sinds het begin van den oorlog, het vervoer van munitie voor Servië over zijn gebied toelaat, hetgeen do Conventie van Den Haag verbiedt. In „De Nederlander" wordt de landing der geallieerden te Saloniki op de vol gende wijze verontschuldigd: o Servië zou n.l. aan de haven te Salo niki een eigen vrij opslagterrein hebben. „Dat terrein is, als het ware, Servisch grondgebied. Het is aan Servië; na den laatsben Balkan-oorlog, toegestaan omi aan dat land het gemis van een zeehaven te vergoeden. Ilurazzo toch was' weer aan de Serviërs ontnomen. De Fransche en Engtelsche troepen landden dus te Saloniki in Servië.' Een dergelijk terrein evenwel is waardeloos en heeft geen zin, als' het niet langs' een vrijen spoorweg met Servië zelf verbonden is. Servië heeft dus ook ongetwijfeld het recht dwars' door Grie- kenland, naar Saloniki te stoomlen, zonder dat de Grieken dat mlogen beletten. Die weg van Saloniki naar Servië is dus min of meer neutraal, evenals; de haven zelve. Het eenlge, wat ons twijfelachtig Voor komt, is, of hetgeen Voor fcoopmans-goe- deren is bepaald, ook geldt voor troepen. Zoo ja, dan' is alles in orde. Zoo neen, dan kunnen er haken en oogen zijin." Tot zoover 'mr. Verkouteren. De gron den, die hij ontwikkelt, komien ons wel iswaar nog al zwak voor, doch men voelt dat tegen een oppervlakkig, oordeel dient gewaakt. De kwestie is niet zoo eenvou dig als ze lijkt. Trouwens mr. V. erkent, dat de zaak moeilijk op te lossen is en dat het nog de Vraag is, of de spoorweg van Servië naar Saloniki gelijk te stellen is mlefc b.V. het Kanaal van Suez. Wat het. Grieksch-Servisclre bedrag be treft, we 'kennen den inhoud' ervan niet en kunnen dus .niet nagaan waartoe "Grie kenland verplicht is. Wel weten wij, dat reeds in hot begin van den wereldoorlog door Griekenland is medegedeeld, |dat uit bedoeld Verdrag geen verplichte, steun aan Servië bij iederen oorlog voortvloeit. In zoover is; Griekenland zichzelf dus vol- kolmbn 'g'elijk. De Engelsche Pers vindt dit niet ge noeg, en zou natuurlijk gaarne zien, dat Griekenland de zijde van de Entente Koos. Men noodigt net uit, zich thans vóór of tegen de geallieerden te verklaren. Indien Griekenland, zegt mien, weigert aan onze zij.de te Vechten, dan is het in wer kelijkheid tegen ons en in dat geVal blijft den vloten van de Entente niets anders over dan Griekenland als een vijandig land te behandelen, de Grieksche kusten te blokkeecen, zich meester te maken van alle Grieksche schepen en van alle Griek sche eilanden. Dit is het logische ant woord op de weigering van Griekenland, omi Servië bij te staan. Op deze wijze tracht men Griekenland .tot den oorlog te pressen. Inlussehen is de strijd tegen Servië irnet den dag in heftigheid toegenomen: De Bulgaren trokken over de geheele linie de Servische grens over. Hét Timok-dal, met de gewichtige spoor lijn Van Nisj naar den Donau, is niet meer Voor de Serviërs te gebruiken, waar door het verkeer tusSChen Rusland en Frankrijk verbroken is. Tegelijkertijd dringen de Duitsch-Oos- tenrijksche legers voorwaarts, hoewel langzaam, en hebben zich in het bezit gesteld van de stad Posarewatz. Ten Wes ten worstelen de Oostenrijkers met Ser viërs en Montenegrijnen en uit 't Zuiden komen de geallieerde troepen om de Ser viërs; de hand te reiken en ter verdedi ging van Macedonië. De strijd zal dus weldra aan alle pun ten van Servië ontbrand zijn. Uit het Noorden, Oosten en Westen konren _zijm vijanden, uit het Zuiden zijn vrienden. Het gaat niet slechts om Servië, maar Veelmeer' om den weg naar de Turksche hoofdstad. 'Men begint meer en meer te gelooVen dat dié weg het pad is, dat ter overwinning' voert. Het schijnt in al lerlaatste instantie een strijd om Kon- stantinopel te worden. Vlieger en duikboot. De Turksche correspondent v.an de „Berliner Lokalanzeiger" schrijft einde September, wat hij zag tijdens een tocht in de Dardanellen: Ik hoor het bekende geluid van een vlieger. Ik kijk op en zie niet hoog bóven me de machine. Geen vijand dus. Het is een watervliegtuig. Het toestel daalt en spoedig is het zoo laag als ons schip. Maar plotseling gaat het de hoogte in. Een vuurstraalIn het heldere water zie ik onder den spiegel een zwart© massa. Een vijand, een duikboot! Een waterzuil spuit met groote kracht op. Een donderend gekraak. De vlieger heeft den vijand ge bombardeerd. Getroffen,?Komt hij naar boven? Zinkt hij, doodelijk getrof fen, op den bodem der zee? Maar hoor een scherp geluidschoten. Zonder dat ik het merkte, kwam een torpedo boot om de landtong. Op een halven kilometer opent hij het vuur op de plaats, waar de duikboot door den vlieger aange vallen werd. Met volle kracht komt de torpedoboot. De schoten knallen voortdu rend. De granaten flitsen over het wa ter, als de steenen, waaszmee een jongen keift. De vlieger volgt de duikboot, die niet getrokken schijnt te zijn. De torpedo boot komt nader. Steeds vuurt hij. De vlieger beschrijft kringen, nu eens nauwer, dan weer wijder, als een roof vogel, die zijn prooi zoekt. Is de vijan delijke boot door een kogel getroffen, gezonken? Is zij onder gedoken en ligt zij nu, herademend na het doorgestane gevaar, op den bodem van de zee, waar zij tot( den dracht blijven kan om dan te ontvluchten? Maar hoe ver dan? Bij de versperring aan den uitgang van de Dardanellen wordt zij ontdekt. De duik boot zal naar buiten willen, maar deze uitweg is dan gesloten. Plet schip' is ge- Vangen ;als de muis in de val, evenals een vorige onderzeeër. 'Öok deze duikboot trachtte het ver sperrende net te doorbreken. Maar ze werd er in gevangen als een visch. En z'ij moest zich overgeven. Men liet haar begaan van den morgen tot den avond, twaalf uren lang. Toen dook zij op, lreesch de witte vlag. De bemanning gaf zich over. De laatste, die het schip verliet, opende de ventiel, en de boot zonk. Het net verspert de Dardanellen voor de Engelsche duikbooten, die in het nau we waarwater naar buit zoeken. Maar de oorlog is het meten van eikaars krach ten. De vijand zal dus wel trachten het net te vernielen en dan is de beurt weer aan ons iets anders te vinden. 's Nachts op Gallipoli. Emil Ludwig s'chrijft aan bet Berliner Tageblatt uit Gallipoli Door .de middernachtelijke lucht van Gallipoli iwaait ieen stekende stank. Spook achtig graven gedaanten in den maan nacht; Ik voel, dat het doodgravers zijn. Zwijgend graven zij en velen denfeenji „dit is misschien m ij n steenen graf". Zwaarademhalend ldapte.ren wij berg op. De stank Wordt steeds erger, wordt onverdragelijk. 'Een soldaat, wiens gezicht piotsteling' duidelijker wordt in de stralen van den maan, wijst op den grond. Daar liggen meer dan duizend Engelscben. Zij zijn op één avoncl gevallen, tien dagen geleden en nog steeds zendt de ontbinding verschrikkelijke golven in den glo'eienden Augustusnacht. (Deze berg was den 15en Augustus bet doel' van den Engelsohen aanval. Zij namlen hem, maar in denzelf den nacht verloren zij hem' weer onder verschrikkelijke verliezien; 4000 man ble ven er van de 16.000 op. dezen berg;, den Kiresj Tepe. En toch hadden de Turken maar de helft naar bóven te zenden en renden in één reusiachtigen aanval tegen bet steenen bolwerk op. De granaten sloe gen het graniet stuk. Deze mannen op1 leeftijd leken meer op herders' dan op soldaten, die hier geposteerd waren al:s „gendarmerie van Gallipoli" ;en in dien nacht den stormaan val deden. Ik heb ze gezien, ze zijn eer schuw dan trotsch. Toen zij dien morgen hun loopgraven ontruimden, schoot hun majoor zich dood. 's Avonds wreekten zij zijn trots. Thans ligt de vijand op verre heuvels, izooals vroeger, en ik kan in het middernachtelijk iu,ur hier dwalen. Toen maals waren er geen toenaderingswegen, die ons nu dekking bieden, en menige granaat scheurde een Turk aan stukken. De bovenste soldaten staan zwart voor de lichte zee. Wij zijn in de bovenste, voorste loopgraven. De Engelsohen liggen aan den overkant. Soms niet meer dan vijftigmeter van de Turken. Korfa Oorlogsberichten. De actie tegen Montenegr o. Het OosteniSJksche offensief is 8 October op bet grootste gedeelte van bet Monte- negrijtnsche front begonnen. De Oostenrijkers poogden op drie pun ten de Drina over te steken en vielen de Montenegrijlnsche troepen aan, Welke in Bosnië opereerden. De Oostenrijkers vielen ook de hoogte van Grahovo aan. Zij wérden overal met gevoelige' ver liezen teruggeslagen. De blokkade van Bulgarije. •Die vice-admiraal-bevelhebber van 't Oost- Middellandsche Zee-eskader der geallieer de vloot heeft de blokkade van de Bnl- gaarsche kust in de Aegeïsche Zee afge kondigd. Zij is Zaterdagmorgen om zes uur begonnen. De neutrale schepen hebben 48 uur om de geblokkeerde zone te verlaten. E ie n I tal i aansch expeditie korps. 'Een redacteur van de „Excel sior" heeft een hooge persoonlijkheid van de Italiaansche politieke wereld geïnter viewd. Deze verklaarde, dat Italië besloten bad om aan de actie der gealliëerden op den Ralkan deel te nemen. Hij! kon natuur lijk geen bijzonderheden geven, maar liet toch hooren, dat het Italiaansche expedi tiekorps minstens 150.000 man sterk zou zïjin. Het zou op een plaats ontscheept worden, waar het van béslissenden in vloed op de Balkan-campagne zou zijn. Drie zonen verloren! Het Osnabr. Tageblatt verhaalt, dat dezer da gen in een trein tusschen Oldenburg en Bremen twee jonge .dames in een coupé zaten, waarin ook een vrouw, in gezel schap van haar man, plaats nam. Nauwe lijks was de vrouw gezeten, of zij begon, strak voor zich uit starende, op haar vingers te tellen: één twee drie! en herhaalde dit met kleine fusschenpoozen telkens weer. De jonge dames konden haar lachen niet inhouden, om het zon derlinge gedrag der vrouw. Dit werd den begeleider te machtig en hij' voegde den gicbelenden dames toe„U zult uw dwaze lachen toch wel willen staken, als ik ui zeg, dat m'ijin vrouw drie zoons in den oorlog verloren heeft. En nu breng ik haar naar een krankzinnigengesticht". Plotseling werd 't doodstil in de coupé! Bulgaarsche nederlaag. De correspondent: van de „Matin" te Athene mieldt De Serviërs, geholpen door Fransche troepen, dwongen de Bulgaren tot den terugtocht. Meer naar het Noorden rukten de Ser vische troepen op van Hondovo naar Strumnitza, twaarvan de bezetting ieder oogenblik verwacht wordt. Frankrijk en Bulgarije. F r a n k r ij k verklaarde g i s: t e r den oorlog aan Bulgarije. Die landing te Saloniki. Vol gens te Athene ontvangen berichten, ver lieten de troepen der verbondenen Zater dag Saloniki en begaven zich naar het Servische front op de Servisch-Buigjaar- schte grens. De „Süd-Slavistehe Korrespondenz" ver neemt uit Saloniki dt. 15 October: Gisteren en heden Hepen nieuiwe trans portschepen de haven binnen en zetten verdere contingenten Engfel'sche en Fran sche troepen aan land. In de haven is de Fransche vlug; geheschen. De Franschen organiseerden een havenbestuur en een glendarmerie-dienst. Kleine troepen-afdeelingien zijn reeds ïn de richting' Ghewgheli gezonden. Kirghiezen aan het front. Groote troepenmachten uit de stammen van Kirghiezen, indien niet een geheel leger, aldus wordt uit Petersburg gemeld, zullen waarschijnlijk, na de noodzakelijke opleiding, aan het front verschijnen. De Kirghiezen-bevolking telt ongeveer twaalf millioen zielen. Moskou. Een keizerlijke oekase kondigt den oorlogstoestand voor de stad en het district Moskou af. Mijn tot ontploffing ge bracht. Door een welgemikt schot uit een buks is het den kapitein jan de VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. post. flM Losse nummers9.05 Prijs der Advertentiën I5 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ct, 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend, Bg abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 110 regels f 1.-— iedere regel meer 10 ct. Zweedsche houtboot „Balta", op weg van Zweden naar Amsterdam, gelukt een be noorden Terschelling drijVenden mijn te doen ontploffen. Engeland zal met geen ander einde van de tegenwoordige worsteling tevreden wezen, dan de overwinning. Wat er ook gebeurt, niets kan de houding Van En geland en zijn bondgenooten veranderen. Het Engelsche volk is tot elke opoffering bereid tot de eind-overwinning zal rijn behaald. Ziehier de publieke meening weerge geven. Grieken 1 and en Roemenië. De „Voss. Ztg." verneemt uit Sofia, dat in gezaghebbende kringen berichten zijn' ontvangen uit. Athene, waarbij Griekenland besloten is zijn neutraliteit onder alle omstandigheden te handhaven, terwijl de Grieksche regeering het voornemen heeft het verdrag met Servië op te zeggen. De regeeringen van Griekenland en Roe menie hebben te Sofia laten meededen, dat zij haar neutrale houding zullen hand haven, zoolang Bulgarije zich er toe be paalt gijn rechtmatige belangen tegenover Servië te doen gelden. De operaties tegen Servië. Het Weensche stafcommuniqué meldt: 0ostenrijk-Hongaarsche en Duitsche ba taljons bestormden gisteren bijl een om- singelenden aanval van het Noorden en Westen de Servische stellingen op den Avala-berg. De aan beide zijden van den straatweg BelgradoGrocka oprukkende keizerlijke en koninklijke troepen ontnamen den vij and de hoogten van Velky—Kamien en Pasuljiste. Ten ZuidWesten Van Semendria en ten Zuid-Oosten van Pozarevac werd de vij and door de Buitschers opnieuw terug geworpen. De Bulgaren trokken' stroomafwaarts van Zajecar over de Timsk en namen bij bestorming ten Oosten van Knjazevac de. hoogte yan Glogovica. waarbij zij 200 man gevangen namen en acht kanonnen buitmaakten. Hun aanval gaat overal voor uit. De Z e p p e 1 i n-r aid o pj Lon den. Zaterdag werd het onderzoek ge houden naar de doodsoorzaak van 21 slachtoffers van den Zeppelin-raid op Woensdag 1.1. hoven Londen. De jury verklaarde, dat de dood het gevolg was van het vallen van ontplof bare bommen uit luchtschepen van den vijand. Engelsche duikbooten in d'e Zweedsche wateren. De „Ber- lingske .Tidende" bericht: „De Zweedsche pers laat zicli zeer heftig; uit over de schending der neutraliteit van het Zweed sche vaarwater door Engelsche onder zeeërs en de beschieting van Duitsche schepen op Zweedseh zeegebied en wijst er daarbij op, dat hier niet alleen quiaestie is om Zwedens nationale eer en zijn. rech ten, maar dat de zaak de. economische levensbelangen van het land ten zeerste treft". Een levensbelang voor Zwedteli is, dat de rechtmatige handel van het land in alle richtingen gehandhaafd blijft. „Dagbladet" schrijft, dat deze bedrei ging aanleiding moet geven tot zeer krach- tigie tegenmaatregelen. De geheele pers eischt, dat de Zweed sche regeering vastberaden optreedt voor de eer en de rechten van Zweden. „Nadere toelichting." De Rotterdamm er schrijft onder meer omtrent Dr. Kuypers nieuw uitgeko men Standaardwerk!: 11e schrijver zegt dat het boek 'niet be doelt, om te vervangen een juridisch© rechts- en staatsleer, omdat de taak op de juristen rust, dezen arbeid te volvoe ren, oira in hoogferen zin „wetenschap pelijk" op te treden. Wij zouden dit liever eenigszins an ders' zeggen. Immers, juist voor de ontwikkeling en de toekomst onzer Calvinistische rechts wetenschap heeft dit werk naar onze meening groote waarde. Een der nieuws te schrijvers over rechts- philosophie in Duitsohland schreef on langs; dat voor de rechts- en staatsleer van zoo hooge waarde is; om de gegevens te bezitten, die staatslieden met een rijk verleden hebben verkregen door hun levenservaring. Dit nu is volkomen juist. Een man als Dr. Kuypeiy begaafd met een theologisch-wijsgeerigen geest, die een zeldzaam1 volkspsycholoog is en in aller lei functie veertig jaren in het practisfch staatsleven zich heeft .bewogen, heeft daardoor in zijn bewustzijn zulk een moei lijk verkrijgbaren schat van waardevolle

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1915 | | pagina 1