een Meid
I
No. 14
Zaterdag 16 October 1615
30e Jaargang
Leerling,
«i» i
epper,
necht
necht
cnecht
;necht
necht
necht
necht
[necht
id
Uit ü8 Pers.
De Qroote Oorlog,
Binnenland.
Uit de Provisies©.
;necht of
lecht
echt
Kroonjaarfeest Vrije Universiteit.
'v .Nr.
e,
jn,
?s
voor zwaar
d. LINDE,
uimsse.
ïber
RMAN Kl.z.,
id- Koek- en
sstraat, Goes.
ER, Domburg,
beeksche weg,
LEMSE, Sint
Mei
kan omgaan,
ENHUIJZEN,
'EG, Smid, te
gevraagd, bij
tpelle.
)LSE, Seroos-
3E^ Biggekerke
Buttinge,
Grijpskerke.
K, Grijpskerke
E, Grijpskerke.
£&d
'OOLSE Jz„ te
n te koop, bij
srke.
Uitgave van
:le Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGö
gevestigd te Gees.
Hoofdbureau to Goes,
LA» lE VORSTSTRAAT 210,
Bureau to Middelburg;
flRBSA F. P, DHÜU - L.. BURQi
Drukkers:
Oosierbaati Le Cointre Goas,
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG,
Abonnementsprijs
Per B maanden fr. p. post
Losse nummers
Prijs der Advertentiën
1—5 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 tb,
3-maalt plaatsing wordt 2-maal berekend
Bg abonnement voordeelige voorwaarden.
Familieberichten ran 110 regels ƒ1.
iedere regel meer 10 ct.
Behalve van .1. de .T. .Tz. te G. en L. C.
te G. elk fl ontving de redactie ran A.
10.50 en per postwissel van V. S. te VI.
f 2.50.
De Vrije Universiteit is voor het sociale
en nationale leven een gtoote zegen, zij
vormde reeds tal van mannen wier naam
een goeden klank heeft in Staatkunde,
Wetenschap en School. Daarom steune
men deze stichting, ook door een feest
gave, hoe gering ook. R e d.
1 Niet 's tilzi 11en.
De „Rotterdammer" driestart:
Voor eenige dagen wezen wij op het
stukje van den heer Scholtens in ,,De
Christelijke School", die oordeelde dat het
bestand de ontwikkeling, van het Chris
telijk Onderwijs tegenhield.
De aandacht werd gevestigd op Rot
terdam, waar het niet mógelijk is voor
den bouw van twee Christelijken Scholen,
die hoognoodig zijn, geld los te krijgen.
Men wacht op het rapport der Verzoe
ningscommissie, dat bouwgelden ook voor
de Christelijke Scholen zal brengen. On
derwijl gaat de bouw van opennbare scho
len rustig voort.
Het is niet overbodig bij dezen gedach-
tengang van sommige voorstandei's der
Christelijke school nader stil te staan.
Zeer zeker is het gewenscht, dat de
arbeid van de Bevredigingscommissie in
zake onderwijs zoo spoedig mogelijk voort
gang hcbbe.
Toch is het onzes inziens min juist
om te spreken van een bestand.
Zulk een toestand bestaat niet op on
derwijsgebied.
De actie voor de Christelijke School
moet ehvetpoosd doorgaan en er is geen
enkele reden om daarvan terug te houden.
Vooreerst toch is het volkomen onzeker,
dat de commissie zal geraken tot bevredi
gende resultaten, die men wederzijds kan
accepteeren. Wij hopen het beste, maar
grond voor eenige zekerheid is er niet.
Maar ook al slaagt de Commissie in
'haar arbeid, dan is er nog een enorme
afstand tusschen haar rapport en de wet,
die haar plannen moet verwezenlijken.
Daarmee zullen in elk geval groote uit
gaven gemoeid zijn, waarbij- het de vraag
is, of onze financieele toestand die zal
veroorloven.
Voorts komen nog de talrijke onbere
kenbare gebeurlijkheden, die de tot stand
koming van een politieleen maatregel
steeds bedreigen.
Van verslapping in onze actie en in
onze offervaardigheid mag alzoo geen
sprake zijn.
Wie dat doet handelt logisch onjuist
en practisch onverdedigbaar.
Ver hooging-van porto.
„De Tijd" schrijft: „Het bericht, dat
•de Regeering voornemens is, het porto
te. verhoogen, heeft zeker menigeen"
vreemd doen opkijken. Wij zijn aan de lijn
van porto-verlaging; wij streven nog naar
een uniform tarief voor internationaal ver
keer, en ook moeten er stellig eenige
veranderingen komen in de regeling van
ons koloniaal postverkeer.
Begrijpelijk is, dat er al bij voorbaat
wordt opgekomen tegen het duurder ma
ken van de briefzegels en nog meer te
gen het hooger dagblad-porto, dat nog
niet zoo lang geleden is verlaagd door
verhooging van het maximum-gewicht.
Ook wij zouden het betreuren, indien
-door een belangrijke verhooging van het
briefport en -van de vracht voor brief
kaarten de correspondentie hooger werd
Belast en vooral zou 't jammer zijn, wan
neer de dagbladlezers hun abonnement
t uunder zouden moeten betalen.
7 zouden wij ons toch kunnen voor
stel en, dat de Regeering eenig meer voor
ree wilde trekken uit haar postdienst,
zonder de brieven en couranten, te tref-
en. ie n.l. op de postkantoren in onze
gioote steden do bergen papier ziet aan-
en wegvoeren, dié uitsluitend voor re-
ilaiiie dienen, wie de karvrachten en pak-
ken circulaires ziet en daarbij de hoo-
pen kaartjes en prentjes, welke vanwege
de goedkoopte dagelijks door de postamb
tenaren moeten worden verwerkt, terwijl
vooral de lagere postalen steeds 'snakken
naar wat hooger bezoldiging, en niet zon
der reden, die mag niet reeds bij voor
baat stemming maken tegen een voor
nemen der Regeering om het handels- en
luxe-vervoer wat meer te laten betalen.
Ona dunkt, als de Minister het over
dien boeg gooit, zal hij geen rerzet van
foeteekenis behoeven te. vree zen."
Beknopt ovarzicht van den toestand.
Nu de Duitschers ook tegen Servië strij
den, is het front, waaraan de Duitsche
legers vechten, verlengd tot 1460 mijl
lang.
Daarvan zijn 800 mijl in Rusland, 460
mijl in Frankrijk en 200 mijl in Servië.
■Op 'teerste gezicht maken deze ge
tallen maar weinig indruk, doch gaat men
aan 't cijferen en aan 't vergelijken, dan
zal men tot de conclusie komen, da,t
het een reusachtige taak is om over zulk
een enorme linie het evenwicht te be
houden. Een taak, die zware offers eischt.
Alsof dit nog niet genoeg is breiden
de fronten van de Duitsche troepen en
hun bondgenooten zich nog met den dag
uit.
Bulgarije is met gevaar voor eigen
leven de taak eenigszins komen ver
lichten. We meldden reeds, dat de oor
logsverklaring or officieel door was, doch
nu strijdt men nog over de vraag, wie
begonnen is, Bulgarije of Servië.
Wie is de aanvaller?
Opnieuw kan, als in 1913, die vraag
worden gesteld. De Bulgaarsche berichten
melden nu, dat Servische troepen op 12
en 13 October de Bulgaarsche grens over
trokken, en de Bulgaarsche troepen aan
vielen. Ten gevolge daarvan verklaart de
Bulgaarsche regeering, dat Bulgarije zich
van 14 October op voet van oorlog met
Servië bevindt.
Van Servische zijde wordt daarentegen
gemeld, dat Bulgaarsche troepen in den
nacht vair 12 October een aanval deden
in de richting van Vlassina, ongeveer 25
mijlen ten Z.O. van Nisj.
Wie is nu de aanvaller?
Geheel dezelfde strijd over deze vraag
kon in 1913 ontstaan. Ook toen' gaven de
beide partijen elkander de schuld van den
aanval, die tot den tweeden Balkan-oorlog
leidde.
Over 't algemeen helt men tot de mee
ning over, dat de Bulgaren niet vrij-uit
gaan, maar de Serviërs het eerst heb
ben aangepakt.
Waarschijnlijk is het bericht van de
Servische legatie te Londen d.d. 12 Oc
tober, waarin van den Bulgaarschen over
val bij Vlassina .wordt melding gemaakt,
het meest juiste.
De opmarsch der Serviërs in Bulgarije
kan dan licht een voortzetting geweest
zijn van de achtervolging der teruggesla
gen Bulgaren.
Hoofdzaak blijft intusschen, dat de Bal
kanoorlog weer is uitgebroken, en bloe
diger dan ooit Is ingezet. I
Tot nog '.b oo weren de Serviërs zich
dapper. Met moed en doodsverachting val
len zij de vijanden aan.
In Frankrijk en Engeland is de bewon
dering Voor de Serviërs gewassen tot' een
stroom, welke' mede een stuwkracht vormt
die aandrijft tot verdubbelde pogingen om
hen te hulp te komen. Terwijl Clemien-
ceau zegt, dat het onzinnig zou zijn om
zich te wagen in de bergen van Servië
met zwakke strijdkrachten, roepen toon
aangevende bladen, dat er geen uur meer
te verliezen is. Elk dralen beteekënt on
herstelbaar verlies.
Rusland, zegt de „Temps", heeft te
Sofia een ultimatum overhandigd; Italië
heeft zich daarbij aangesloten, evenals
Frankrijk en Engeland. Maar de solidari
teit van de geallieerden kan zich niet
bepalen tot dat diplomatieke gebaar. Zij
moet blijken uit daadwerkelijk optreden
met de wapens in de hand.
Vooral Italië wordt in de Fransche bla
den behoorlijk onderhanden genomen. Dui
delijk wordt te verstaan gegeven, dat het
nu eindelijk eens tijd wordt, dat het de
handen uit de mouwen steekt, dat het
ploeteren aan het Isonzo-front, waar zij
tevergeefs pogen met het handjevol Oos
tenrijkers klaar te komen, toch allemaal
niets geeft en weinig om het lijf heeft
etr dat Italië zijn deel moet doen in den
Balkan-veldtocht. Tusschen de regels door
kan men de woedende vraag lezen: zeg',
sukkels, waarom pakken jullie niet be
ter aan?
Korts Oorlogsberichten.
D r. K a r 1 L i e b k' necht g" e-
wond. De Rijksdagafgevaardigde dr. Karl
Liebknecht heeft voor eenige dagen een
verwonding aan de oogen opgeioopen,
die hem dwong, zich onder geneeskundige
behandeling^ te stellen.
Een prinses als onderwij-
z e r e s. De 20-jarige prinses Marie 'Adel-
heid van Lippe, dochter van prins Rudolf,
een broeder van den vader van den re
geerenden vorst Leopold IV te Detmold,
heeft haaf examen voor onderwijzeres
afgelegd, en vervangt in haar woonplaats
Sohwalenberg den onder de wapenen ge
roepen onderwijzer in de volksschool.
- Do Duitsche keizerin. De
Duitsche keizerin woonde Woensdag' de
beëediging van de nieuwe* recruten in het
nieuwe paleis te Postdam bij.
V r ij België, het weekblad, dat
onder de leiding staat van mï. Frans van
Cauwelaert en Julius Hoste Jr., bevat een
verkleinde reproductie van het nieuws
blad, dat in het kamp van Le Ruchard
uitgegeven wordt. 'Het oorspronkelijke
blad, dat met de hand geschreven is, is
20 centime breed. Zeven nummers per
week kosten 0,15 fr., en naar Vrij België
verneemt, mag dit eigenaardig blad zich
in veel bijval verheugen. Reeds werden
over de 250 nummers uitgegeven.
Een kenteekenende bijzonderheiddit
blad, dat, omi aan zijn doel te beantwoor
den, op een zoo eenvoudige wijze uitge
geven wordt, staat onder leiding van prof.
It. Maere, die te Leuven lessen in oudheid
kunde geeft1
De Wilson-liner Salerno (1119 ton)
is gezonken; de bemanning is gered.
Roemenië besloot nu en altij'd neu
traal te blijven.
Te Stroemitza gaven zich 950 Ser
vische deserteurs met hun geweren aan
de grenswacht over.
Italië wordt door de entente bewerkt,
opdat het zal meedoen aan den Balkan-
strijd. Cadorna verzet zich nog beslist
daartegen.
Een oordeel van Maxim Gorki:
JOnze ministers zwetsen, "dat Rusland
den oorlog nog 5 jaar kan uithouden en
zich in het ergste geval in den Oeral
terug kan trekken. Dat zijn maar praat
jes. Rusland zal opgehouden "hebben te
bestaan, wanneer onze vijanden zich in
Petersburg, Kiew en Moskou nestelen.
Eigen taaltje. Hoe kort 'tkorps
der militaire vliegeniers ook beslaat, het
heeft toch reeds zijn eigen taal. De of
ficier-waarnemer heet Frans, w;elke> naam
uitgevonden is door een luitenant-vliege
nier, wien bij een manoeuvre door den
generaal naar den naam van zijn waar
nemer gevraagd werd, en die antwoordde:
„Dat weet ik niet, Excellentie', ik noem
hem altijd Frans. Een „opper-Frans" heeft
een opleiding gehadwordt hij voorgoed
aan een bestuurder toegevoegd, dan krijgt
hij den titel „vaste Frans".
Het spreekwoord fransen beteekent
oriënteeren. De bestuurder wordt alge
meen Heinrich genoemd. Een bijzonder
goed bestuurder is een vliegkanon (Fliege-
kanone)men onderscheidt groote en heel
groote kanonneri, maar geen bestuurder
wil een gewoon luchlchauffeur zijn. De
machine heeft den naam kist gekregen.
Een bestuurder met weinig am&itie js bijv",
zes weken sleöiita driemaal jn de ki.st
geweest. Van een waar'hemer, die zich
aan eiken bestuurder durft toevertrouwen,
wordt gezegd: Hij gaat bij iedereen in
de kist". Een slechte machine wordt min
achtend een èierkist genoemd. De snel
vliegende met machinegeweren gewa
pende vliegtuigen van de Fransehen heb
ben den naam boerenschrik.
Enge land—Bulgarije. Enge
land heeft aan Bulgarije den oorlog ver
klaard. f i
De operaties in België en
Frankrijk. De Duitsche generale staf
meldt
Ten Noord-Oosten en ten Oosten van
Vermel-les. hebben wij de Engelschen we
derom uit oïlze stellingen geworpen.
Slechts aan den Westrand van de z.g.
Kiesgrube houden zij nog in een klein
gedeelte van een loopgraaf sland.
In Champagne verdreven Saksische
troepen ten Oosten van Aubérive de Fran
sche,n uit een" verschansing, welke zij
sinds den grooten aanval nog behouden
hadden, namen daarbij 5 officieren en
300 man gevangen en veroverden ver
scheidene machinegeweren.
In den nacht van den 13den op den
14den wierp een onzer luchtschepen bom
men op de voor de huidige operaties
van militair belang zijnde stations van
Chalons en Vitry le Francois. -
Servië verklaart den oor
log aan Bulgarije. Servië heeft den
oorlog verklaard aan Bulgarije, wijl het
Servische leger op de grenzen bij Zajecar
en Radoniste door Bulgarije werd aan
gevallen.
De weigering van Grieken
land. Naar wij vernemen heeft de Griek-
sche gezant gisteren een nota van zijn
regeering aan Grey overhandigd, waarin
verklaard wordt, dat het Grieksche ka
binet van meening is, dat volgens het
Servisch-Grieksch verdrag op het oogen-
blik geen casus foederis bestaat en dat
Griekenland onder de huidige omstandig
heden zich niet geroepen acht militair
in te grijpen.
Een zonderling v er ha al.
Aan de „World" wordt uit New-Orleans
bericht, dat vier Amerikanen, behooren-
de tot de bemanning van het stoomschip
„Nicosian" onder eede hebben verklaard,
dat de Engelschen 11 man van de be
manning van een Duitschen onderzeeër
zouden hebben gedood.
Nadat de bemanning van de „Nico
sian" op last van den kapitein van de
duikboot dit schip had verlaten, werd
de „Nicosian" vernield.
Intusschen naderde een stoomschip,
dat aan de buitenzijde van het midden
schip twee planken met daarop geschil
derd de Amerikaansche vlag had aange
bracht, dat later bleek te zijn het En
gelsche oorlogsschip „Baralong". Toen hij
de „Nicosian" naderde, verdwenen do
planken, en werd in plaats van do Ame
rikaansche, de Engelsche vlag geheschen.
De „Baralong" opende het vuur op de
duikboot, een aantal Duitschers op dio
boot werden getroffen.
Elf man en de commandant sprongen
in het water; vijf er van bereikten de
„Nicosian", de andere zes hielden de uit
geworpen touwen vast. Intusschen bereik
ten allen de booten van de „Baralong".
De kapitein gaf nu bevel aan de matrozen
op de zes Duitschers, die nog in het
water lagen, te vuren. Allen werden ge
dood. Daarop zochten Engelsche mari
niers de Duitschers aan boord van de
„Nicosian". De scheepstimmerman van de
„Baralong" liet een Duitscher met op
geheven handen naderen en schoot hem
toen dood.
De commandant van de duikboot zwom
met opgeheven handen op de „Baralong"
af. Door mariniers van de „Nicosian"
werd hij echter door een schot in den
mond gedood.
De operaties tegen Servië.
De Duitsche generale staf meldt:
Bij de legergroep van Von Mackensen
verloopen de operaties volgens het voor
opgestelde plan. Ten Zuid-Westen van
Belgrado en Semendria zijn de Serviërs
verder teruggedreven. 450 gevangenen
werden gemaakt en 3 kanonnen, waar
onder een zwaai', veroverd.
Ook de werken op "het Zuidfront van
Pozarevac zijn hedennacht stormender
hand veroverd. De versterkte stad viel
daardoor in onze handen.
Het eerste Bulgaarsche legerkorps be
gon den aanval op de Servische Oost
grens en bezette de pashoogten tusschen
Bjelogradcik en Knjazevao.
Van het Zuid el ij k oorlog s-
te rrein. Het Weensche stafeommuniquó
luidt
Op het Tiroolsche front duurt een sterk
.vijandelijk artillerievuur voort. Infanterie-
a»uvallen ondernam de vijand slechts op
de*"hoogvlUKio 7an Vielgereuth, waar ver-
scheidene ItaliaanscKe ^uagnieen om
middernacht tegen onze sl8lliüi|êll OjMUK*
ten; na een kort vuurgevecht Werden
vzij echter tot den terugtocht gedwongen.
Evenzoo mislukte in de ochtenduren
een nieuwe vorderingspoging aan de Ka-
rintische grens.
In het kustgebied is de algemeens toe
stand onveranderd. Enkele sectoren van
dit front staan onder aanhoudend vijande
lijk artillerievuur.
Een aan den plateaurand nabij Peteano
oprukkende Italiaansche afdeeling werd
door een tegenaanval teruggeworpen en
leed groote verliezen.
D e o u d-m i n i s t e r C o 1 ij n.
De oud-minister Colijn, thans in Indië
vertoevende, heeft den datum van zijn
terugkeer naar Nederland aanmerkelijk
vervroegd en op 10 November gesteld.
Het oorspronkelijk plan van den heer
Colijn was eerst in Februari a.s. te re-
patrieeren.
Middelburg. Gisteren werd een bezoek
gebracht aan de Belgische school door
eenige dames, die zich nu reeds een jaar
verdienstelijk maken met de zorg voor
de vluchtelingen, inzonderheid ook miet
de kleeding enz. van de kinderen.
Nadat de verschillende klassen waren
bezocht werden de kinderen in een lo
kaal vereenigd en zongen zij daar o.a.
het ilhelmus met begeleiding .van de
piano. Door een der meisjes werd liet
volgende vers, van den lieer Joh. do
Maegt, hoofd der school, voorgedragen:
Wij kwamen hier zoo moede,
Zoo droef-verlaten aan,
Wij wisten niet te haven,
Waar met ons leed te gaan.
Hier ronden wij Uw huizen,
Hier vonden wij Uw stad.
Wij vonden U, o vrouwe,
Die meelij met ons hadt.
Uw toren wist te zingen;
Uw huizen boden rust;
Uw harte vriendlijk klopte
Het woord dat droefheid sust.
Gij zijt voor ons gebleven,
Zoo innig, innig goed.
Dat gij, o* lieve Vrouwe,
Aan moeder denken doet.
Komt vader uit de slachting,
Komt broeder uit den strijd,
Hun tranen zullen vloeien
Voor U, uit dankbaarheid.
Dat U de toekomst hoede,
Dat rouw U i maner spaar, 1
Dat door Uw haard en stede
Nooit oorlogswoede vaar. f
1 I 1
Wij bieden onze liefde
Met volle kinderhand,
En danken U wij kleinen
Van 't kleine bloedend land.
Aan ieder der dames werd een herinne
ring aan het bezoek aangeboden, waarop
deze coupletten waren afgeschreven en
welke geteekend Waren door drie meisjes
en drie jongens der school.
Arbeidsbeurs. Er worden nog
steeds gevraagdlandarbeiders en bak
kersknechts. Ingeschreven zijn vaklieden
voor verschillende bedrijven als werkzoe
kenden.
De Directie.
Door Ged. Staten is in liunne ver
gadering van gisteren benoemd tot 2e
klerk ter Prov. Griffie van Zeeland, dhr.
J. M. Hertogh te Bergen op Zoom, vroeger
te Middelburg.
De Gravenstraat, aan de zijd© der
Varkensmarkt, prijkt heden in feestdos.
Het echtpaar Minnaard aldaar was heden
50 jaar gehuwd. Dat zij goed bij hun buren
staan aangeschreven, bleek uit het vormen
van een buurtcommissie, die heden vroeg
in den morgen present was om een ©ere
poort voor de woning op te richten, terwijL
aan iedere woning de driekleur werd ont
plooid. Men begrijpt de verrassing van
de oudjes, toen zij hedenmorgen deze blij
ken van vriendschap zagen.
Maande!^,,!* gift Gebrs. O. f 2.50,'We'
kelijksche bijdragen, week van 7 October
f 152:85. Voor de 61e uitkeering aan de
families van militairen en aan werkeloo-
zen was noodig een bedrag van f 344.05.
De Penningmeester,
HERM. BOASSON.
Goeéi bevolking. In do eerste Reilt
tan de maand October zijn in deze ge
meente Ingekomen: J. F. Croin, lee-
raar M. O., uit Middelburg, Nieuwstraat
176a; J. Gips, filiaalhouder, 's Graven-
hage, Ganzepoortstraat 204; P. Dekker,
bakkersknecht, lerseke, L. Kerkstr. 35; B.
Plantenga, wed. R. H. Berg, lerseke, Lange
Vorststraat 247; J. M. Baaijens, bakkers
knecht, 's Heer Arendskerke, St. Adriaan-
straat 68.
Vertrokken: Wed. J'. J. le Clercq,
zonder beroep naar Rotterdam; J. Reijer-
se, pakhuisknecht, Rotterdam!; J. J. Quist,
zonder beroep, Rijswijk; E. de Groot, kin
derjuffrouw, Rotterdam; G. A. O. Wis-
k'erke, controleur, Oud-VosscmeerLa. A.
Stcenkainp, zonder beroep, Ginneken;
Th. J. van der Kreft, sum. Post en tel.,
Rotterdam; G. Huijsse, schiklersk'necht,
Middelburg; D. C. van de Kreelee, klerk
bij de registr., 's Gravenhage; A. C. No-
tel) oom, winkeljuffrouw, Schiedam; C. S.
Ivriense Lokker, onderwijzer, Rotterdam'.
„M. Ct.''
De uitbetaling der inkwartierings-
gelden over September zal plaats; hebben
ten Raadhuize (raadzaal) op 18 en 19
Oct. van 9—12 uur. en van 13 uur.
Vrijdagavond a.s. treedt de heer
W. C. v. d. Volkere van Rotterdam voor
Wetenschappelijke Belangen op, met het
onderwerp: De Bioscoop (Cinematograaf).
Vlissingen. Door de afdeeling „Patrimo
nium" alhier is het volgende voorstel
voor de a.s. Bondsvergadering aanhangig
gemaakt: „De afdeeling „Vlissingen"' acht
het gewenscht dat door het Rondsbestuur
stappen worden gedaan tot het oprichten
van een Bondsziekenfonds." „V.'Ct."
Gisteren herdacht dhr. G. J. Beerend-
sen, stationschef alhier, den dag waar
op hij vóór 25 jaar in dienst trad.
lerseke. Bij! schipper Paauwe is van
nacht op zijn vaartuig' Y. E. 57 de ge-
heelc inboedel vernield ein de touwen
Stuk gesneden. Daders natuurlijk onhe-
