Donderdag 16 September 1615 ïlöe «laargang
No. £95
POLEN.
BERICHT.
Zeeuwsche Stemmen.
1 m 'mwk ni in n.r«»mrwwTri»>e inii
Uitgave van
de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes-.
LAN E VORSTSTRAAT 219.
Bureau te Middelburg;
FIRMA F. P. DHUiJ L BUS6.
Drukkers:
Qosterbaan Le Cointr© - Goes.
Zij, die zich met 1 October a.s.
op „De Zeeuw" abonneeren, ontvan
gen de tot dien datum verschijnende
nummers kosteloos.
II (Slot.)
Poolsohe patriotten verbohden zich, na
deze eerste verdeeling, teneinde het
geroofde terug te ledangen. Eien nieuwe
grondwet werd goedgekeurd, waarbij de
kroon Mj! Stanislaus' dood erfelijk ver
klaard werd in de mannelijke linie van
het huis Saksen. Onder Russischen in
vloed begon een dieet van den Adel een
actie, tegen dezie grondwet; de partijlen
wapenden zich, waarop de Russen weer
tuss'chenbeide kwamen, len de Polen bij
Dubienka versloegén. Dit leidde tot de
tweede verdeeling van Polen, 1792, waar
bij PruisbnÜe vestingen Dantzig lea Thorn,
benevens Zujid-Plruistetn m|et. Posen aan zich
trok en Rusland een strook van 4500
vierkante mijlen met 3 miljoten inwoners
inlijlfde.
Terstond stonden de Polen wederom op
onder aanyoering van den dapperen Kos
ciusko en verdreven de Russen uit War
schau. Doch Hezen keerden met overmacht
terug, isloegen de Polen bij Maciejowice,
bestormden Ptaga, drongen Warschau
binnen, zetten koning Stanislaus af en
brachten aan dit dappere volk den gte-
nadeslag toe. De derde verdeeling van
Polen (24 October 1795) volgde, waarbij
Polen, hetwelk zich eerst van de Bal-
tische tot de Zwarte Zee had uitgestrekt,
uit de rij der natiën van Europa werd
uitgewischt.
De drie mogendheden hebben v.an dezen
etatenroof geen ganolegen beleefd. Napo
leon Bonaparte liet zich in 1804 tot keizer
van Frankrijk kronen, en -stelde zich,
slimme diplomaat als hij, was, al spoedig
met de Polen in contact, teneinde zlij'n
drie giroote tegenstanders die Polen ver
deeld hadden in den wieg te zitten. Hij
ontnam aan Pruisen in 1807 na den voor
dezen vernietigenden slag bij' Jena een
groot gedeelte van diens grondgebied, dat
hïjl als hertogdom Warschau aan TTederik
August van Saksen wegschonk, zoodat
de band tu&schen Polen tem. Saksen weer
hersteld werd. Door hun voor te spiegelen
het herstel hunnter onafhankelijkheid, wist
hij hen aan zich te verbinden, zoodat
vele Polen in zijn diénst traden; onder
hen was de dappere Poniatovsky, die
later (1812) op zijln vlucht na den slag
5)ij Leipzig verdronk.
In 1809 werd het hertogdom Warschau
door Napoleon vergroot met Wlest-Galioië,
maar in 1812 ging het weer te niet. Het
Weener Congres vereenigde in 1815 Polen
met uitzondering van de landstreken die
aan Oostenrijk en Pruisen werden terug
gegeven als koninkrijk Polen met Rusland.
Czaar Alexander bedoelde het goed miet
zijn gedwongen onderdanen. Hij gaf Polen
een grondwet; en benoemde grootvorst
Constantïjla tot gouverneur, hetgeen even
wel ongeveer allen Polen mishaagde. In
1830 kwam 't tot eer opstand, waarbij de
Russen uit Polen verdreven werden, eri
het huis Romanov door den (Poolschea)
Rijksdag van den troon vervallen ver
klaard werd. Spoedig daarop evenwel
trokken de Rpssen opnieuw zegevierend
Polen binnen, na een overwinning bij
Ostrolenka; Warschau, werd veroverd, en
Polen tot een Russische provincie ver
klaard. Hiermee was de toestand van
1795 hersteld en het arme Polen opnieuw
gekneveld en versneden.
In 1863 beproefden de Polen door ge
heime oomité's daartoe aangespoord, nog
een opstand, welke echter voor goed werd
onderdrukt. Bijl lioopen werden de opstan
delingen ter dood gebracht of naar Siberië
velbannen. Voornamelijk wilde Rusland
den adel vernietigën. Aan de boeren wer
den de pachthoeven, die z'ij tot hiertoe
bewoond 'hadden, in eigendom gegeven,
de kloosters werden opgeheven en tot
Staatseigendom verklaard. Den 24 Fehir.
1867 werd het land voor goed Mji Rusland
ingelijfd. In 1888 werd de Russische taal
als volkstaal op de school ingevoerd.
Doch geen dezer dwangmaatregelen ver
mocht den fieren Poolsch-nationalen geest
te vernietigen.
Een yolk, dat na een onderdrukking
van meer dan een eeuw nog zooveel
geest en geestkracht, toont, kan geen
slecht volk geweest zijn. Trouwens, dat
waren de Polen ook reeds voor de eerste
verdeeling van hun land niet. Wat meer
zeg't, wat er in hup staatsregeling ont
brak of op losse schroeven stond was
óf reeds door henzelven ingezien öf 'reeds
verbeterd. De drie mogendheden hadden
derhalve geen recht tot deze verdeeling.
Wat z'ij .als beweegreden aangaven was
slechts eem voorwendsel.
Men zegt dan ook, dat Rusland aan
vankelijk de verdeeling. niet heeft gewild.
Het begeerde een krachtig, maar bevriend
Polen, als een voormuur tegen Duitsch-
land. Het is echter gezwicht ^oor de
overweging dat Pruisen en Oostenrijk
toch met linn zaakjes Wenschten door
te gdan.
Zij, die beweren dat Czaar Peter de
Groote een politiek testament heeft nage
laten, waarin stond, dat Polen door Rus
land moest (geannexeerd Worden, vergissen
zich. Professor Jorissen zoo verhaalt
De Nederl. (V.) 'beweert het tegen
deel.
„Rusland (zoo verklaarde Peter in
eene gtelieimle diplomatieke instructie)
moet ten allen tijde goede en volkomen
vriendschap met Polen onderhouden en
nooit moet R,usland wfelke goede gele
genheid zich ook voordoe iets willen
■winnen ten nadeele van dezen buurman;
want Polen is een uitgestrekt, rijk en
goed bevolkt land, terwijl Rusland niet
zoo goed bevolkt is, maar even open
ligt als Polen. Zorgvuldig moet men er
'tegten waken Polen tot wanhoop te bren-
gien, door het te willen onderdrukken en
bet daardoor zijn 'krachten te doen ken
nen. De Polen zullen nooit gebrek aan
bondgénooten hébben. De Turken, de Tar
taren, de Zweden zullen steeds gereed
zijln ,om Polen te hulp te komen; en wan
neer die Vijanden doorlocht door Polen
hebbteo, zal het hup gemakkelijk vallen
Rusland te ovefheerstohen". i
Dit neemt echter Ruislands schuld niet
weg. En het ischïjlnt, dat de tegenwoordige
Czaar dit begint in te zien. Immers hij1
heeft beloofd herstel van het oude Ko
ninkrijk Polen. Dpitsch© legerscharen heb
ben thans Polen veroverd; een Oosten-
rijksche gouverneur voert thans te War
schau het beheer.
Mogen ziji er in slagen aan Polen zijn
oude onafhankelijkheid te hergéven, en
mocht het ai piet in zijn ouden omvang
kunnen hersteld worden, dat zijl dan toch
het overweg'end Pöolisch gedeelte van Prui
sen en Oostenrijk Posen en Galicië
aan het herstelde Polen moeten terug
geven.
Krijgt dan België al zijn oude rechten
terug, en komt Ierland tot een zelfstandig
bestuur, dan eindigt deze bloedige oorlog
althans met een begin van rechtsherstel,
zoowel in Oost- als in West-Europa.
Twee vergissingen.
De Nederlander, in een artikel,
waar veel in staat, dat wij hebben ter
harte te nemlen, schrijft: „zooal's nog
onlangs De Zee,uw deed, d:ie de toelich
ting v,an. Ons Program als par tijgrondslag
aanvaardde, niettegenstaande de ontwer
per er van bijl de stichting der partij zoo
beslist mogelijk dat gebruik v,an zijn wérk
afwees".
De toelichting van Ons Program is als
partijgrondslag nimmer door ons aanvaard.
Wij hebben steeds genteend tegen der
gelijk onzinnig verder gaan dan de op
stellers van Ons Program en den schfijl
ver der toelichting gewaakt lie hebben.
Heeft Die Ned. iets dergelijks in een
onzer artikelen toch gellezen, dan zij, dit
beschouwd als een schrijffout.
Het Volk, blijkbaar uit het Persover
zicht van De Ned. een stuksken uit
onze driestar „een zedelijk fiasco" over
nemende, dicht ons eien opmerking toe,
welke door ons echter niiet gemaakt is,
aan het adres der Openbare School. Zij
schrijft n.L: „(De Zeeuw) hééft nog een
ontdekking gedaan: de openbare school
heeft den "oorlog niet kunnen tegen
houden".
Mogen Wij, Het Volk verzoeken het
bedoelde Persoverzicht nog eens over te
■lézen. Zij zal daaruit zien dat eten derge
lijke onderstelling niet door ons is geuit.
Hetgeen in onze driestar over de open
bare school' gezegd wordt was van dr.
Hooykaas, een modern predikant, die,
naar men ziegt, als E. C. H. in TI et H a n-
delsblad schrijft.
Wij drukken hetgeen deze liberale
schrijver schreef nog leens ten gemakke
van Het Volk af
„Zoo vel en gingen litet er voor houden
dat het Koninkrijk Gods door de straat-
politie pn de op ten bare school
zich ging verwerkelijken. Doch de waar
heid is dat wij in een z.g. ordelijke en
vredige isanienljeving er even ver van
af (z'ijn) als jn den huidigten jammer,
waarover iedepean zijn afschuw laat
booren".
Hier mag wel etenig eerherstel voor ons
op volgen. Mogen Wijl er op aandringen?
Over het langwijlig preeken.
Onder dit opschrift bevat Het Cen
trum een opstel van den heer Post te
Maasland. Er blijkt uit hoe dit euvel niet
alleen reeds in vroeger eeuwlön bestaan
heeft, dat wisten wijl wel uit den strijd
er tegen o. a. van Voetius, maar ook hoe
er door de plaatselijke overheden, die
over de kerk heerschappij oefenden, tegten
opgietreden werd.
In aansluiting aan hetgeen wijl zelf wel
eens tegen dat lange preeken inbrachten,
laten wij 't stuk van den lieer Post hier
onder volgen
Snuffelend in het archief van de Kerk
voogdij der Nederduitsch Hervormde Ge
meente te Maasland, werd mijn aandacht
getrokken door het relaas eener quaestie
tuissehen Ds. IJsbrandus van Komvenho-
ven, die van 1743 tot zijn dood in 1769
alhier predikant was, eener- en de Kerk
voogdij! van genoemde gemeente ander
zijds. 'tGing over het langwijlig preeken.
Eerst een korte toelichting en daartoe
,,De Spectatoriale geschriften van 1741
1800 ,door J. Hartog", even voor den dag
gehaald.
„Wie zich (omstreeks het midden der
achttiende eeuw ter Protestantsche) kerk
begaf, moest er zich op wapenen, dat hij
er soms langer dan drie uren in moest
blijven. De oude gewoonte had den kerk
tijd bepaald: '.s morgens van half negen
tot elf uur; 's middags van half twee tot
tegen vieren's avonds van vijven tot
tegen zevenen. Maar het 'ijvervuur van
sommige predikanten had sinds vele jaren
aan dien tijd niet genoeg". (Ook Ds. IJ.
van Kouwtenlioven niet, zooals de lezer
straks 'zal vernemen.)
„In 1714 was er reeds in een „Brief
tegen de laagwljligheid in liet preeken"
met nadruk over g'eklaagd, en Werd al
erger. Het was in 1757 zóó hoog geklom
men, en had bijl velen in de gémeentje
zulk een tegenstand gevonden, dat de
Magistraat zich verplicht rekende, den
predikanten een „p.oenaliteit" op te leg
gen, en ordonneerde, dat de kerk ,'s mor
géns moest uitgaan om half elf en 's mid
dags om half vier. Op andere plaatsen
ging men daarmee echter ongestoord
voort, en bijl bet Avondmaal breidden
sommigen hunne predikatiën zóó uit, dat
verscheidene leden er niet toe konden ko
men om aan tafel te gaan, en de dienende
Ouderlingen en Diakenen, indien z!ij: weer
in de dankpreek wilden zijn, ternauwer
nood en soms in 't geheel geen tïjid had
den om thuis iets te eten.
Ouder de predikanten der Gereformeer
de Kerk, die in de 18e eeuiw' heel lang
van stof wlaren, behoorde ook Ds. IJsbran
dus van Kouwenhoven te Maasland. De
notulen der Kerkvoogdij zeggen er in
haar eigenaardige stijl van: „Nadien Ds.
Kouwenhoven .alsnog blijft continueeren
met alle Zondagen considerabel lang te
preeken tot zoover, en dat ordinaris voor
middag biji 11 u,ur en namiddag bij half 4
eerst begint zijln j.ekst te verklaren, ook
voormiddag 11 uur en namiddag bij' 4 de
armen komt te recommandeeren, waar
door meest .altijd voormiddag 12 uur en
namiddag bij 5 uur de kerk komt te ein
digen. Dat wijlders Ds\ Van Kouwenhoven
op 4 October 1744 1.1. zijinde een dag tot
bediening van het Nachtmaal, zijin kerk
redenen wederom 's middags tot na 12
uur uitstrekte en toen het Nachtmaal nog
moest bedienen, hetwelk namiddag over
half 2 was geëindigd, dus namiddag bij
3 uur de klok tot den kerkedienst weder
opluidde en te 4 uur zijin tekst nog niet
afgelezen had en 's avonds te 6 uur de
kerkdienst eindigde en bovendien de klok
te doen verzetten en die klokken te doen
luiden telkens kwam te ordineeren naar
zïjin genoegen, buiten kennis van berk-
meesters, jot glroote ondienst en ongenoe
gen wan de gemeente, op welker klachten
kerkmeesters aan den van zijln dienst af-
gëstanen schoolmeester Abr. Dielveye, als
nog1 oppasser en aannemer van het uur
werk hebben gelast de klok altijd een
weinig vóór of tenminste naar den loop
der zon te regajeeren, zonder die telkens
op orden van den predikant, zoo'hij zeide,
achteruit te .zetten, tenware hét consent
der kerkmeesterem".
Kerkmeesteren bovengenoemd lijeteai het
niet Mj notuleeren, maar de oud-school
meester bovengenoemd werd bevel ge-
géven op den bepaalden tijid te luiden en
niet uit te voeren, wat de predikant mocht
konten te ordineeren. En meester Delvoye
gehoorzaamde Kerkmeesteren: h'ij luid
de op Zondag 18 October 1744 om 12
uur, hoewel de predikant de morgengods
dienstoefening op dat uur nog niet geëin
digd had.
'k Heb in de notulen niet gevonden, of
de vrede tusschen de partijen hersteld is.
De vrees is niet ongemotiveerd, dat de
verhouding op den duur nog verminderd
is. Immers op 19 April 1759 besloten
Kerkmeesteren van Maasland om met af
wijking van hun oude gewoonte om wet
tige redenen Ds. Kouwenhoven niet mieter
bïjl het doen van de rekening tegenwoor
dig te laten zijln. Voor de opvolgers (werd
er aan het slot bijgevoegd) geldt dit niet".
LIII.
Namens vele verongelijkten kom ik ©en
droeve verzuchting slaken.
Namens een gro-ote schare slachtoffers
van ons beruchte en veel-gehate examen
systeem, die, ofschoon met een behoor
lijke dosis kennis toegerust, toch niet
voor „vol" aangezien werden en „met de
kous op den kop" en zonder de begeerde
acte het zweetkamertje uitgejaagd zijn.
Gesjeesd.
Arme stakkerds.
Ze hebben, gebogen over hun boeken,
gedurende .een jaar en langer, geblokt
van-heh-ik-j ou-daar, zich velerlei genoe
gens ontzegd, ontelbare kubiek© mieters
gas of liters petroleum verstookt, tot hun
gelaat perkamenten kleuren ging vertoo-
nen.
Ze hebben geploeterd, dat de hospita's
bedenkelijk het hoofd geschud Kobben over
méneer's verstrooidheid en gejaagdheid;
en de kleine, die op de kniei van zfn stu
deerenden papa troost en aangename ver-
poozing dacht te vinden, geen ander ant
woord op z'n kinderlijke smeekbede kreeg,
dan de vervoeging van ©en onregelmatig
werkwoord of andere in de kinderkamer
absurd klinkende buitensporigheden.
Ze hebben boek na boek van buiten ge
leerd, ze droomden 's nachts over meet
kundige Vraagstukken of algebraïsche
formules.
Ja, zelfs in den trein-naar-het-exannen
zaten ze met hun bleeke neus gebogen
over him vergeelde en verfrommelde boe
ken en papieren, om dit vraagstuk! nog
eens uit te werken, dat lesje nog eens
over te zien.
Helaas, 't mocht niet baten. Het een
voudige maar beslissende rekensommetje
van de behaalde punten door Wijzte
mannen na rijp beraad vastgesteld gaf
niet. de gewienschte uitkomst, en op zi'n
zachtst werd den armen candidaat jde
deur gewezen niet de vriendelijke raad
geving, om „het volgende jaar maar eens
terug" te komen".
Is 't wonder, dat er examen-vrees,
examen-nervositeit, examen-leed is, dat er
beroeps-examinandi zijn
Men mag er den gek mes steken, maar
een feit is het toch, dat er aan bet hui
dige examen-systeem vele fouten kleven;
bij de hangende plannen to.t oiiderwij's-
reorganisatie de lucht is er vol van
mag 'zeker wel aan hervorming van het
examen gedacht worden.
Daar heb je het hoofdacte-examen! On-
paedagogischer instituut is er m. i. niet.
Of ik voor eigen parochie strijd?
Volstrekt niet. Ik hen Wel „bij het
onderwijs" geweest, doch dat was in de
dagen, dat ik als een discipeltje in ©en
kort broekiske m'n plaats op cle school
banken innam.
De eer moet ik zeggen twijfelach
tige eer van de onderwïjizcrsopleiding
is mijl derhalve niet te beurt, gevallen
en ik spreek dus als een onpartijdig man.
Om op mijn klacht terug te komen,
als men spreekt van een paedagogisch©
jammergestalte, dan is het hoofdacte-
examen er een. Men moet respect hebben
voor den arbeid der opleiders, die er
nog kans toé zien een klein percentage
van hun lijders er door te slepen. Vooral
als men bedenkt, dat het gros van pe
candidaten des daags voor cle klas staat
met het lofwaardig streven, om in eigen
onderhoud, eventueel in dat van vrouw
en kroost te voorzien.
Meen echter niet, dat men in onder-
wijls-kringen zoo hoog loopt met 't hoofd
acte-examen. Het kent misschien ook
daar meer Vijanden dan verdedigers.
Het deed me goed dezer dagen in Ide
Chr. Onderwijzer een artikeltje te
lezen, Waarin de opleiding zoowel als
het onderzoek aan scherpe kritiek onder
worpen worden.
Het blad stelt voorop, dat het hij on
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG,
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. postf 1.35
Losse nummersH 0.05
Prijs der Advertentiën
1—5 regels /"0.50, iedere regel meer 10 ct,
3-nia&I plaatsing wordt 2-maaI berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Familieberichten van 110 regels f 1.r
iedere regel meer 10 ct.
muil ■■■■■in n iS,
derwijzersexamens regel is, dat er min
stens 25 pCt. der candidaten zakt. doch
dat er voor de li. A. nog veel meer „rij
den"', om jnet een examenterm te spre
ken.
Vijftig; pCt., zegt de Chr. O., is daar
een gewoon cijfer; er zijn zelfs jaren ge
weest, dat 66 procent sjeesde.
Gelukkig wordt dit iets beter, dank
zij den indirecten invloed der kweekscho
len. Toch zijn we er nog niet met onze
examens, die zoo geheel los staan van
de opleiding en de candidaten slachtoffer
maken van de grillige samenstelling der
commissies, wtelkër leden, gebonden aan
een nietszeggend program, den examinan
dus allerlei „verrassingen" kunnen be
reiden. i
En juist dat „verrassen" kan zoo hate
lijk' zijn.
Hoe ging het dit jaar weer?
Ik' zal den deskundige in meergenoemd
orgaan maar weer aan het woord laten:
„Groot is ook' dit jaar weer hel. aan
tal van hen, die voor de n-de niaal werden
teleurgesteld. Te Leeuwarden kelderdén
bij heel© secties tegelijk. Heel geen nieuws,
dat- candidaten geen gemobiliseeirien
die het vorig jaar tot aan de vijftig
kwamen, thans dank zij een jaar van on
vermoeide studie wierden afgewezen met
een lijst Van even over d© veertig.
Let de eane examinator bij: „taal" op
inzicht en Verstaan, de ander heeft zijn
„fort" in grammatica met „derzelver" re
gels plus uitzonderingen.
Bij rekenen is er minder verschil, toch
wordt er in 't Noorden anders „theorie"
gevraagd dan in Holland. Bij Natuurkunde
is het in alle inspecties ook niet gelijk.
Geschiedenis, aardrijkskunde, en niet 't
minst paedagogiek, wijken eveneens af,
en niet steeds kan de geëxamineerde-hier
meester zijn op alle Wapens, omdat de
eenheid bij de examens ontbreekt. Van
daar o. i. ook het groote getal afgewe
zenen, speciaal voor de H. A., wien de
cursus Holthuizen te machtig is öf dié
door „'zelfstudie" steeds verder van 't
pad af ralcen. Was er nu Voor den onder-
Wijzer een volledige opleiding met eind
examen als dat bij. de Hoogere Burger
school, dan werd veel leed in onze 'krin
gen voorkomen. Zij, die dan niet meekon
den, vielen bij den aanvang reeds vanzjelf
af, en 't resultaat onzer examens zou
bevredigender teijn.
Als wij toch lezen, dat in Zuid-Holland
van de 188 candidaten, die zich hadden
aangemeld, 156 het diploma eindexamen
H. R. S. 5 j. cursus verwierven, dan is
dat een uitslag, zooals dc onderwijzers
examens dien nooit léveren. En waarom
niet? Omdat, hij' ons, examen en opleiding
niet hij elkaar aanpassen. Het examenwerk
sluit meestal niet aan bij' onze studie,
en zoo. wórdt in vele gevallen 't slagen
een „bof", wat het niet behoefde te wezen,
als er nauwer kontact was tusschen voor
bereiding en examen-doen.
Wij voor ons, zloo besluit de C h r i s-
telijke Onderwijzer, 'zien in 't „jus
promovendi" der kweekscholen, wettig
(gewaarborgd, de eenige oplossing. Dan kan
de H. A. vervallen, wordt ons verouderd,
eenzijdig examensfcelsiel, flat bovendien
maandenlang leerkrachten uit de school
rooft, opgedoekt, en hebben wij voor onze
Chr. School 't vrije examen, dat rekent
met de algemeen© eischen, maar ook met
de bijzondere, uitvloeisel van ons beginsel.
Wij kunnen geen vrede hebben toet een
neutraal examen, dat, angstig onzijdig,
onze .schoonste vakken: Bijbelsche Ge
schiedenis en .Christelijke Opvoedingsleer,
negeert, en ons vormt hoogstens tot „on-
derwijsma,chines". i
Tot "zoover, de deskundige.
De leek zul wél oppassen, dat hij zich
niet waagt aan een reorganisatie-voorstel.
Dat. ziji den schoolautoriteiten toever
trouwd. 't Is hem voórloopig genoeg den
zlw'akken tolk te hebben gespeeld Van
een leger slachtoffers van een soort af-
maaksysteem op onderwijsgebied. Den tolk
van hen, die niet hebben „geboft", en
die zich gelaten weer voor dezelfde taak
gezet hebben, om het volgende jaar an
dermaal een kansje te wagen.
Laten wij hun moed en energie prijzen,
de hoop uitspreken, dat de moed hun niet
begev© bij het langwijlige en sloopend©
geduldsspelletje ,en de energie niet ver-
lamme.
En laten we mede hopen, dat de droo-
men van een toekomst, waarin examen en
opleiding aan de hoogste eischen van
billijkheid en menschelijkheid beantwoor
den, spoedig, zieer spoedig bewaarheid
mogen Worden.
Treffend zie "ik de gegrondheid van de
klacht over té talrijke en te veelsoortige
kundigheden bevestigd in wat de letter
kundige Maarten Maartens (pseudoniem
van mr. van der Poorten Schwartz) klaag
de.
Mr. Schwartz 't zij mij veroorloofd
het geheugen der lezers nog eens op te
frisschen genoot zijn eerste opleiding
