Zaterdag 4 September 1915 $9e Jaargatsg Mo. «85 Oe Belgische Archieven. De Qroofe Oorlog. Uitgave va* de Nasaal. Venn. LUCTOR ET EMEÜGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes; LAN^E VORSTSTRAAT 2t9. Bureau te Middelburgs FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG. Drukkers: Oosterbaan Le Co5ntf« - Goes. i. Zoodra de inval idler Dujtec'hiers in België kol de feeztetting van Bruissel had geleid, haastten zich de diplomaten om het Bel gische RSjks-Arcliiief tte openen, en do tukken die op Duitschland betrekking hadden, naar Berlijn t)e zenden. Reeds het vinden op zichzelf ran die stukken bewijst hoe onschuldig de Belgische regeering en hare vertegenwoordigers zich kenden ook maar aan het geringste misdrijf tegen Duitechfend. Natuurlijk hebben de Duit schers wel ,op het vinden ran eearig btewïjis voor het 'bestaan ran teen complot tegen D uitschihnd gehoopt. Ook kan mien ter op aan, dat zij met microscopische nauwkeu righeid elk® letter in dé Belgische Staats stukken hebben onderzocht. Maai" wat is het resultaat geweest? Dat niets gevon den is wat er maar in de verste verte op lijkt. Ja, men kan uit eten briefwisseling tus schen de Engelsche en de Belgische re- gee ring ovter een 'samengaan dezer twee bij een mogelijken inval in Duits'chland wel distillctaren, dat België met Engeland mee beeft gefulmineerd tegen dat Rijfk. Doch dan moet metn dat ook opzettelijk willen doen. Trouwtens deze briefwisse ling bewast niets. Rjegeeringen zijn nu eenmaal geroepen om met allerlei moge lijkheden ilekening te houden. Het Schijnt dan ook niet onmogtelijfc, dat briefwisselin gen, alö te Brussel ontdekt, ook te 's-Gra- venhage berusten. Trouwens de feiten hebben htt goed recht der gehouden brief wisseling aangetoond. Duitschland hleeft een inval' in België gedaan. En het eenige verwijt dat de- Belgische regfeering zou kunnen treffen is, dat zijl op dien inval zich niet voldoende voorbereid gehouden heeft. Doch dat kan ook haar goed ver trouwen geweest zij®. Immers de overige archiefstukken, door Deutsche handen be dui meld, bevatten zeer veel waaruit de sympathie der Belgische zaakgelastigden tegtein Dtintschland blijkt, niödedeelingdn die het vterklaarbaar maken dat de Bel gische negeering niet te haastig is geweest met zich te stellen in staat vatn verweer. Bovendien de uitkomst heeft bewezen, dat geen enM land klaar. was. Engeland ten- ■minste, dat zoo langzaam was in het zenden van troepen naar België, bewees hiermede zeer zeker, dat de oorlog ook hem overvallen had; al is het ook, dal, hij het al' sinds jaren op Duitschlands onder gang kan hebben toegelegd. Doch ook zonder te snuffelen in het Belgische regeterings-archief hadden de Duitschere kunnen begrijpen, dat België (ttiete in het schild kon hebben geroerd itegen Duitschland. Immers het spreekt van zelf, indien het B rasse! sche archief stukken had bevat, die de Belgïs'che regee ring' konden schaden, zij' hij haar vlucht naar het Zuidden die stukken wel zou hebben meegenomen. Doch zij! had niets mee te njeimen, onschuldig' als zijl zich gevoelde tegenover iedere verdenking.. Maar de Duitschers wilden m'et alle geweld iets vinden; derhalve bleven zijl zoeken, en hoe langer zijl zochten, hoe meer zijj! vonden dat getuigde van België's onschuld niet alleen, maar bovendien en bovenal1 van cTe goede gezindheid der Bel gische staatslieden jegens Duitschland. Met groobe nuchterheid en onpartijdigheid, en volkomen waarheidszin, heigeen wij mogen aannemen, omdat het geheime stukken zijn gaven meerdere Bel gische gezanten hun afkeer te kennen aan do Engelsche staatkunde did Duitsch land zocht te vernietigen; namen zij het op voor Duitschland, dat door de overige mogendheden onjuist beoordeeld en on rechtmatig 'benadeeld werd in eer en goeden naam. Het gevolg van deze correspondentie moest wel zijln dat de Belgische regee- ling sympathie koesterde voor Duitsch land. Trouwens Franschgezind was Bel gië in de laatste kwarteeuw beelemaal niet; en het Belgistehe volk was in zijln meerderheid tamelijk Duifsehigtezind. De Duitsche regeering is zoo eerlijk ge weest den inhoud diezer archiefstukken openhaal' te maken, niettegenstaande die stukken een aanklacht zijn teglen alleni die* de schennis van bet volkenrecht en de wïrtmiing van België door Duitschland als noodwendig verdedigde. X-atwurfljjk trekt de Dnitstébe pett* a it de stukken haar conclusie®. Gelijk de spin venijn zuigt, peurt de hij honig uit de zelfde plant. Wat de Duitsche pers doet, schuint ons toe venijn te zijn, zelfs daar waar geen venijn is. Doch wij buitenstaan ders kunnen meer nuchter, meer objectief dan zij onze meening zeggen. Daarom aarzelen wij niet als onzen in druk uit te spreken, dat België geen blaam treft, ook niet voor de aanvankelijke wei gering van deïi doortocht aan Duitsche troepen; en nog minder voor de verschil lende opmerkingen door zijtn staatslieden over Duitschland gemaakt; integendeel die verdienen lof; dewijl zij het voor Duitsch land opnemen, en protesteeren tegen En- lands taktiek. Veeleer ware het dan ook te verwachten geweest, dat Frankrijk en Engeland op België gebeten waren. Het kan haast niet anders, of Duitschland moet., na de openbaarmaking- dezer stuk ken. nog meer spijt gevoelen van zijn inval, waarmee het zich de Belgische Natie voor minstens een menschenteven tot vijand gemaakt heeft. Landbouwverlof voor schoolkinderen. In v®rband met de den lezers bekend® polemiek tusschen onze redactie ten een inzender in Patrimonium'' geven wij plaats aan onderstaand schrijven van den heer K. W. Er wordt in den laatsten tijd gepleit p r o, maar nog meer contra 't verleenen van landbouwverlof aan schoolgaande kinderen, zooals ide leerplichtwet, zulks toelaat. i Uit den aam derzaak zouden wij, on derwijzers, met 't oog op 't onder wijs, 't liever 'afgeschaft zien. Toch heb ik tot nog toe geen vrijmoedigheid gevon den contra te pleiten, met 't oog ook op 't belang van den landbouw. Doch nu verheffen zich in andere doe len. van ons land stemmen uit tan d- bouwkringen, die op afschaffing aan dringen. Argumenten zijn o.a.1. de land- bouwerskinderen behoeven 'evengoed als onderen geregeld onderwijswordt, dit on tijdig onderbroken, dan blijft op den duur dié landbouwstand intellectueel achterlijk en daardoor economisch zwak2. de kinderarbeid drukt, de loonen der Vol wassenen. Zouden onze landbouwers (werkgevers en werknemers) in de verschillen de deelen van Zeeland over deze be langrijke vraag in „De Zeeuw" ook wel licht hun licht eens kunnen laten schij nen? Hoe meer alzijdige belichting, hoe grooter de mogelijkheid, dat de zaak bij te verwachten herziening der leerplichtwet naar den eisch geregeld wordt. BiggekerkeIC-. W i e 1 e m a k e r Beknopt overzicht van den toestand. Er is een di-epzinnjge spreuk, di® aldus luidtJantje huilt, Jantje- lacht. De ze woorden zijn ook volkomen van toepas sing op de stemming in de Russische mili taire kringen. Vandaag spreekt mie-nover eeh ernstige bedreiging -ran St. Petersburg, morgen heerscht er weer een opgewekte stem ming, alsof de kansengeheel gekeerd rijn. Een officieus .bericht maakt nu w-eer melding van de 1 'ongewoon-optimistische beschouwingen, die de militaire medewer kers van de Russisch-e bladen publicieeren, en van de hoopvolle verwachtingen, die mten in het algemeen schijnt te hebben van het verdere gunstige verloop- der ope raties voor,(de Russen. De militaire critici achten allen twijfel buitengesloten aan een „gro-ote verandering i'n den staat van zaken" op het front en oordeel-en, dat voor de Russen 'een „betere toestand" is ingetreden, doordat het Russische front den gewenschten vorm heeft gekregen, terwijl liet. Duitsche- front een gevaarlijk-e uitbreiding heeft ondergaan. In verhand met het herlevende moreel der Russische troepen is dit optimisme niet geheel en al ongegrond. In ieder geval zijn ze dank zij de vlugheidwaarmede zij zich uit de voe ten maakten bijna ongerept uit den strijd gekomen, zoodat de -centraten op z'n minst met een poging tot. een vij andelijk offensief hebben rekening te houden, ook al hebben zij zich op de laatste Russische linie ingemetseld. Overigens- geeft.de ontwikkeling der gebeurtenissen nog niet de juinste reden,' -om! aan het bedoelde optimisme d® meest stellige- gunstige verwachtingen om trent de toekomst vast te khoopen. Vooral ihet „succes" dn Koerland gaf den Russen moed. Wat 'toch is het geval geweest. Voordat -de Duitsche aanval op Riga miet zooveel kracht kon worden ondernomen, dat de val en de ontruiming dier stad daarvan het gevolg kan rijn, was het .Hindenlmrg's voornemen de verbinding Van die .stad met Wilna af te snijden. Vandaar de pogingen om bij Friedrich- stadt over de Du na te trekken; po-gingen, die nog steeds niet geslaagd schijnen to zijn.. En daarom juicht men in Rusland en voorspelt men blijde: De Duitschers ko men nooit' in Kief, Moskou of Petersburg. Inmiddels -echter wordt de verbindings weg WilnaGrodno hoogst ernstig be dreigd. Grodn-o werd reeds door de Duitschers bezet. Laat men niet te- vroeg1 juichen. Een telegram uit Weenen aan een Duitsch blad hangt in weinige woorden een beeld op- van dien ontzaglijk moeilij ken strijd in de Pripet of Rotitno-m'oe- rassen: De Russen bieden in de. moerassen en hosschen ten Oosten van Brest-Litowsk, een wanhoipigen tegenstand om de verbin ding met het Oosten open te houden. Achter iedere Russische- linie is twee kilo meter verder een nieiïwe aangelegd. Ook van het. terrein maken de- Russen handig gebruik. De weinige wegen vernielen ze en laten zo onder loopen. In ri-et en water stellen ze pp palen machinegeweren op, waarmee rij -den vijand beschieten. In de ontzaglijke hosschen zijn vele hoornen met soldaten bezet, zoodat slechts in den nacht aangevallen kon worden. Toch komen d-o central-en iederen nacht vooruit. Ondanks alle moeilijkheden dringt de zWare artil lerie voorwaarts en breekt zij- d-e honderd jarige 'boo.men. De uitwerking van de Zware granaten in dit oerwoud moet vree- selijk Zijn. In Kowno. Pa-ul Michaelis, die in het veroverde Kowno geweest is, vertelt daarvan in het „Berl. Tagebl." „Toen ik 's nachts aa.n de Njemen staan de over de stad keek, zag, ik den ach tergrond verlicht door vele branden. D-e geheele horizon gloeide in 'rood vuur en tegen diezen iachtergrond teekendei zich de antieke, met vele hoog® kerken ge tooide stad buitengewoon plastisch af. lederen gevel, iedeiten toren kon ik onder scheiden en toch had -dit in bloedig rood gekleurde tafereel iets fantastisch.. Uit hielt Oosten donderden de kanonnen, en hoorde ik zonder ophouden het ratelen der ma chinegeweren, die den laatsten ongeregel- den tegenstand tot zwijgen brachten. Slechts met moeite kon men zich aan de gedachte wennen, dat' Ivowno, dat tot nog toe zoo- buitengewoon taaien tegen stand geboden had, plotseling bezweken en in handen van de Duitschers was". Verder vertelt hij „In vroegere tijden zouden de veroveraars in een gewonnen stad eerst trust hebben genomen. Dat be staat niet meer voor het tegenwoordige Duitsche leger. Terwijl het grootste gje- deelte der troepen nog ver achter Kowno stond, waarschijnlijk nog niet eens wist dat de vesting genomen was, was de .voorhoede Ireeds weer door Kowlno heen om den vluchtenden vijand op de hielen te iblijve-n en hem geen ©ogenblik rust te gunnen. De staf van de troepen, waar bij wij zijn, kwam gisteren te Koiwjno aan. Toen ik hem,wilde opzoeken, hoorde ik, dat hij needs kwartier genomen had in het ©erst gisteren veroverde fort aan de andere zijde van-Kowno. Ik zag echter1, dat reeds weder hevig gestreden wierd. De kanonnen, die kort te voren Kowno nog hadden beschoten, waren reeds w©ieï tegen d-en in Oostelijke richting wijkenden vijand in stelling gebracht en donderden hier met schrikwekkende onverdroteuheid. Troepenafdeeliingen zonder ©hide golfden door denauwelijks genomen forten in het Noorden en Oosten, gedreven door den ontembaren wil pm te overwinnen". Over Kowno zelf zegt hij„Als de Duitsche troepen er geen l-evjen brachten, zou de stad nu zoo goed als dood zijn, Het grootste gedeelte d-er huizen is ge sloten en eveneens d-e winkels in da hoofd- straten. Dit ligt minder aan de inwoners dan wel aan het Russische legerbestuur. Dit heeft vrijwel alle Joden, die hier, evenals in de meeste grenssteden van Russisch-Polen en Lithauen, den tusschen- h-andel vormen, medegevoerd of verjaagd. Andere welgestelde inwoners zijn mis schien Vrijwillig gevlucht. Zoodoende is bijna alleen de armste stand overgebleven, die zich de gunstige gelegenheid -om zich goedkoop van het no-odige te voorzien, niet laat -ontgaan. Bijna overal rijn de winkels -opengebroken en leeggeroofd. Gis teren en heden zag ik 'dronken opge schoten jongens over de straat slingeren en vrouwen in lompen haastig wegloo- pen met groote .manden vol ondergoed en zijden stoffen. Ik zag een landweerman een dronken lummel afranselen. Toen ik hem daarover aansprak zei hij': „de ke rel heeft hier ingebroken jen zijn zak ken volgestopt. Later heet het, dat het, Duitsche soldaten geweest zijn!" Waai' de kerels de foezel vandaan ha ten, is bij het Russische alcoholverbod een raadsel. Zelden heb ik zooveel zinne loos dronken menschen op- s'taaat gezien als hier. De Duitsche soldaten bestormen letter lijk -die. winkels die open zijn en waar Voor geld en goede woorden wat te krij gen is. Dat hij echter requireert, waar voor geld niets te krijgen is en dat hij zich met geweld kwartier verschaft als de huizen gesloten zijn, dat is begrij pelijk. Men kan van een man, die mis schien wekenlang in de loopgraven gele gen heeft, niet verlangen, dat hij vo-oü gesloten deuren op het tTOittoir kampeert. Gieen vier-en-twintig uur gaan voorbij, of de soldaat staat reeds op goeden voet met de bevolking, ondanks het verschil in taal. Millionairrocruten. De oorlog h-eieft aan onz.e millionairs- zonen en Hen deele ook aan hun vaders een geheel nieuwe zomersport gebracht, schrijft de correspondent van het Berliner Tageblatt te Niew-York, namelijk het sol daatje jSpjlen. Bijl het idyllische Chaplain- meer, bij Plattsburg, in dien staat New- York teven d'e heeren, die in de maat schappij, de politiek of in die' zakenwereld een leidende rol vervullen, ais' doodge wone soldaten, ian krijigien van officieren van het bondsl-eger vier weken lang onder richt, hoe loopgraven moeten worden ge maakt, lioe men exerceert, en hoe men tot heil van het vaderland sabel en geweer hanteert. Voor -slieehts dertig; dollar kan men daar de vreugde van het soldaten leven leeren kennen. Als vader dei- gedachte moet de oud- presid-ent Roosevelt beschouwd worden. Hij was het, die de Amerikaansche natie er op we'&s, hoe onvoldoende haar toe rusting was en hoe nuttig en leerrijk een militaire opleiding is. Er moest een natio nale garde in bet leven geroepen worden, wanneer de regeering zelf zich niet met de vorming van een groot leger bezig houdt. Er hebben zich in hlet geheel elfhonderd recruten voor het onderricht in den veld dienst aangemeld. Onder dezen bevinden zich de heer John Piu-rey Mitchel, de burgemeester van New-York, Theodore Roos-evelt Jr., Wdlliard Straight van d® firma J. P. Morgan ie® vele ,andere bekende personen uit alle- oorden des lands. Korte Oorlogsberichten. Schending derZwitseirsohe neutraliteit. Uit Genève w-o-rdt aan de „Daily Express" geseind, dat Dinsdag morgen Duitsche vliegers voor den vierden keer de Zwitsersche neutraliteit giesohon- den hebben. Vijf Duitsche vliegtuigen, vlie gende langs de Zwitsersche ggens bij'Delia werden door Fransche artillerie bescho ten en genoodzaakt 'terug te keeren. Geen dienstplicht in Enge land. De Londensche correspondent van de „Manchester Guardian" seint, dat hij redenen heeft, te Verklare-n, 'dat niettegen staande zekere geruchten ten blijkbaar gtei- inspireeTde berichten -er gelen direct uit zicht op dienstplicht bestaat en deze ook niet op dit o-ogenblik voor de naaste toekomst tegemoet gezien kan worden. In het Rothschild.-bospitaal te Parijs werd onlangs een soldaat binnengebracht, wiens gezicht totaal verminkt was. Een fotografie, na aankomst genoimen, toonde een versplinterde kin, stuk geschoten nieus en lippen, een kaakbeen, waaraan de on derste helft ontbrak. Na eenigen tijd was behoudens -eenige litteeklens van al die verwondingen niets meer te bespeuren. Met beenstukken en stukken van de huid werd het kaakbeen weer in ord-e gebracht voor lippen en huid van den patiënt ge* bruikte men een stuk' v-an de huid, dat uit den buik Wias weggesneden. Het ge zicht kreeg daarna weer den gewon-en vorm, die het vroeger had. Een molenaar uit een klein Duitsch dorpje bij Emden, heeft zich licht weten te verschaffen door middel van den wind molen, den bekenden moten van onzle Hollandsche en Priesche landschappen. Hij heeft de drijfkracht zoo weten te regelen, dat ze niet m-eer van den wind afhangt, maai- geheel gelijkmatig is. Ze zet een dynamo in beweging, waardoor een stroom ontstaat, sterk genoeg om een heel dorp van electrisch liebt 'te voorzien. Hulp van Japan? „Aftonposten" meldt: De „Russkoje Slowo" verneemt uit officieiuse bron uit Tokio dat Japan he-eft aangeboden troepen naar Europa te zenden. De kwestie van een actieve samen VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. post. ƒ1,25 Losse nummersQ.06 ■1 Prijs der Advertentidn 15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 19 et. 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarde». Familieberichten van 110 regels iedere regel meer 10 ct. werking' met de entente xaJ, na oatvaspst der gezantschapsberichten pver de onder handelingen, met de entente nader be sproken worden. De Japausch-e minister van hu'itetohmd- sc-he zaken zal binnenkort naai' Entropa vertrekken. Zajin eerste bezoek zal' zgja aan Londen. Verlichting van de draad versperring. Een Duitsch officieer aa de grenzen vertelde, dat binnenkort dft electrische draadversperring, dee aadhts zal verlicht worden, om te beletten, dat Balgten zouden overloopein of Duitsch* soldaten zouden deseiteerenMsb. Re qui si ties in Reïgië. Op 2 September kwam in de grensgemeente* Sint-Marguieritef Sint-Laureyins en Water land-Oudeman bericht, dat alle paarden naar de Kommandantur te Eecloo moeeten komen. Daar werden ze gekeurd door een tweetal' officieren en uit de drie dorpen werden 41 paarden opgeëdsteht tegen be taling. to de gemeente Sint-Laureyns' is 78Q.00Q K.G. rogge in beslag genomen tegen be taling. Volgens sommige®, gaat een deel hiervan naar Duitschland. Langs de hoofdwegen uit Zeouwsch- Vlaanderen is thans de oogst van Belgi sche landbouwers, die grond in Nederland bebouwden, naar België overgebracht. Ook deze vluchten worden pro rato in beslag genomen, De Deutsche Woohenzeatung für die Niederllande u®d Belgie® zegt, van een gtezien Zwitserstih rechtsgeleerde den naam te hebben vernomen van den tfchrij- ver van „J'accuse", ni. Richard Grelling, een wegens duistere praktijken uit Berlijn gevlucht advocaat. Na zijn vlucht woond® hij verscheidene jaren te Florence en ta Parijs. Bij het uitbreken van den oorlog kreeg hij van de Parijsche politie een „permis de séjour" en schreef daar zijn hoek, waartoe hem van regeeringsweg® rijkelijk bouwstof werd verleend. Er zij® ernstige knoeierijen ontdekt in de munitiefabriek van Saut-du-Tarn bij Carmaux in Frankrijk. De directeur Leblond en twee technische agenten van het ministerie v,an marin en van oorlog, die Leblond had omgekocht streng toe te zien, zij® gevangen genomen. Andere in hechtenisnemingen worden verwacht. In. de fabriek werken 3000 man. Te Issy les Moulineaux is een groot toestel voor de bereiding; van waterstof voor luchtschepen onfjploft. (Er is ee® doode, vier zwaar gewonden. Het snel treinverkeer met Warschau is reeds hersteld; dagelijks loo-pt een trein in elke richting.. Acht zonen van een kapitein dei Duitsche landweer, die allen als officier dienden, hebben het IJzeren Kruis Verwor ven. Drie hunner zijn gesneuveld. Een militaire plechtigheid. Toen het leger gemobiliseerd werd, besloot de Fransche minister van oorlog, dat van het korps van 3000 Parijsche republikein- sche garden 500 man zich konden aan melden vo-or den dienst aan het front. Zij, die van die gelegenheid hebben gebluik gemaakt, hebben moedig hun plicht gedaan. Alten hebben den rang van luitenant -of onderluitenant verkre gen. Eén hunner bracht het zelfs-tot ka pitein. Een-en-negentig garden zijn gesneu veld. i 'Dezer dagen had in de kazerne een militaire plechtigheid plaats. Generaal Po- reau hield inspectie, waarna de comman dant van het korps, met luider stem appèl hield; bij den naam van een gesneuveld® antwoordde de sergeant van de oompagnia telkens: .„Motrt au champ d'honneur". De familieleden van de gesneuvelden woonden deze aangrijpende plechtigheid bij. Te-n slotte werden eenige cteoorati-es uitgereikt. j j Grodn-o- gevallen. Het Duitsche communiqué meldt: Bij de legergroep- van Yon Hindenburg. Onze cavalerie veroverde gisteren stoir- denderhand het versterkte en door in fanterie verdedigde bruggenhoofd bij' Llen- niewaden, ten Noord-Westen van Friedrich- stadt nam daarbij drie officieren en 350 man gevangen en veroverde leien machine geweer. Op het gevechtsfront ten Noord-Westen en ten (Westen van Wilna trachtten de Russen onzen opmarsch tot staan te bren gen Hun aanvallen mislukten onder on gewoon zware verliezen. Ten Zuid-Oosten van Marecz is de vij and teruggeworpen. i Tusschen het kanaal van Augustow en Dwislotsch is de Njemen bereikt. Bij Grodno slaagden onz© aanvallende troepen door snel bandelen er in over dear Njemen te karnen. Na een gevecht in de sUPS t»werd d« stad Gfcod-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1915 | | pagina 1