A o. 380 Maandag 30 Augustus 1915 39e Jaargang 1880 - 3! Augustus - 1915 De Qroete Oorlog» Uitgave van ■de R&aml. Venn. LUCTOR ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes-. HAN 3E VORSTSTRAAT 219. Bureau te Middelburg! FIRMA F. P. OHUIJ - L. BURS, Drukkers: Oosterbaan La Cointre - Goes. Morgen zal het 35 jaar geleden zijn, ■dat doffir de zomeravondstilte het geda ver van een-en-twintig kanonschoten den Volke kond deed, da,t in de Residentie een Prinses geboren was. En sindsdien heeft ons volk telken jare den verjaardag van deze Oranjetelg met blijden jubel begroet. Tot de groote oor log uitbrak -en luidruchtig feestbetoon plaats maakte voor stille herdenking. Ook 'dit jaar veroorloven de droeve tijdsomstandigheden geen publieke fetest- Viering. Ten overvloede heeft H. M. er aan herinnerd, dat het Haar wensch is, dat eik Openlijk feestbetoon achterwege blijve. Dit neemt niet weg, dat de 31ste Augus tus niet onopgemerkt behoeft voorbij te gaate. De aanhankelijkheid des volks aan het Huis van Oranje in het algemeen, aan Koningin Wilhelmina in het bijzonder, is er borg voor, dat die dag alom met de teederste gevoelens en de oprechtste blijd schap herdacht wordt. Nog inniger dan in tijden van voor spoed, gevoelen wij ons in deze dagen van onrast en tegenspoed verbonden met het Huis van Oranje door banden van liefde. De blijdschap van de Landsvors tinne verheugt het liarl van haar volk, haar leed is ook het leed halter onderdanen. Daarom staan wij als één man rondom baar troon geschaard, niet alleen in de dagen van luid gejuich en vroolijk feest geschal, maar ook in de dagen van ang stige onzekerheid wanneer vorsten ten vol ken met ondergang bedreigd worden en de -aarde dreunt onder de schokken van de explosies in hef. zwaarste geschut. Wij hebben haar lief; maar zij: ons niet minder. [Dag aan dag doet zij ons gevoelen, hoe zij haar land en .volk mint, hoe ons leed pok baar leed is. W-aar haar leven het zegel zet onder de nobele woorden van wijlen haar vader Oranje kan nooit, neen nóóit genoeg voor Nederland doen", daar spreken wij het op den dag der verjaring van onzo Landsmoedeï eerbiedig na: Nederland kan nooit genoeg liefde en trouw betoonen aan zijn Oranjehuis. Vooral in deze dagen, waarin van de krachten van onze Koningin zoo' ontzag lijk veel geëischt Wordt. L;aat ons in alle stilte haar jaar dag „vierende" haait toch vooi'al in den gebede herdenken, en dien HeelSe on zen God, Wien het behaagde ons in haaï zoo rijke zegeningen te schenken, smeeken haar, ook wanneer het door diepten gaat, steeds genadig nabij te zijn, en haar nog vele, vele jaren te sparen voor haar Ge maal, vo>or haai- Dochter, voor haar Moe der en voor land en volk. De 31ste Augustus 1915 zij een alge- meene dank- en bedestond voor hot. be houd vau onze trouwe Landsvolrstirüie. De Heere, op Wien' zij al haar betaou- wen wil stellen, zegene haar en haaï huis tot in lengte van dagen met Zijn rijke zegeningen. Geen weerklank. De malle kreet uit de Van B-uren- staat in Den Haag, welke wij-, de Vo rige week geneteuslrjk opnamen, is in het luchtledige .weggestorven. Een -oproep aan de vrouwen om zich voor de paarden te werpen, is dan ook te zot om er ook maar een oogenblik aan dacht aan te verleenen. Dat wij 't deden schijnt ons ran ach teren beschouwd minder verstandig te zijn geweest. Geen enkel blad behalve dan eten paar rechtse,he, namen dien oproep onder de „ingezlonden stukken" op. Zelfs de socialistische pers legde het malle stuk van den h-eer Bouwes Dek ker tea1 zijde. Het oogenblik om tot een oorlogsdaad tegen den oorlog aan te zetten, koant ons don ook voor zelfs van het stand punt van dezen revolutionair slecht gekozen te zijn. Kort geleden herinnerde toch zielfs Het Volk nog aan een uitspraak van den Russischen anarchist ,Bakoenine, die tjj- dens den Fransch-Duitschen ooirlog Van 1870, het tot een heiligen plicht verklaar de „voor elkeen die de vrijheid lief heeft en die de bevrijding van zijn eigen land Wil, omdat het ook zijn land te", o$m De Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKOAÖ Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. postf 1.25 Losse nummers0,05 deel te nemen „aan dien demokratischen strijd van het Fransche volk tegen den inval van Germaa.nsch despotisme". Zoo ook schreef de Fransche anarchist Kropotkine (zie het anarchistische maand schrift „Ontwaking", jrg. 1905, bl. 431) in 1905, „dat, door kortweg de werksta king der rekruten in tijd van oorlog te prediken en door te zeggen dat de werker, die geen vaderland heeft, geen belang stelling moet betoonen voor de verdediging van Frankrijk, dat men zóó van de rechte baan zou wijken en een gedachte zou verspreiden die onjuist is". En de Nedeïlandsche anarc-hist Do.- mela- Nieuwenhuis schreef in „De Vrije Socialist" van Maart 1910: „In den te- genwoordigen tijd moet men voor zichzelf zorgen en dus zijn neutraliteit kunnen handhaven en waarborgen. Ook dat is volkomen juist'5. Hij beval zelfs een bondgenootschap met België en Frankrijk aan om den oorlog met succes te kunnen vceten. "Wat de Fransche, Duitsche en Belgi sche socialisten, uitgezonderd dan Lieb,- knecht, zelfs Hervé' tot verdediging van den oorlog aanvoeren, en in 't belang van den oorlog goedkeuren, is niet minder sterk sprekend. En allen te zaam vei;- oordeelen hiermede ongevraagd het dolle optreden van Men schrijver van den vier- taligen oproep aan de vrouwen, en de gulhartigheid van de enkele Rechtsche bladen onszelven inbegrepen om dien oproep af te drukken. ¥r Zie naar Frankrijk. "Wij gelooven vastelijk dat de Heere dezen gruwelijken wereldoorlog dienstbaar maakt aan de verheerlijking van Zijn Naam, dooi- bekeering van zondaren, en door verhaasting van doorbrekend licht bij zoekende zielen. En aangezien één menschenziel meer waard is dan de heele Wereld met al hare schatten te zamen (Markus 836), moet bij de verschrikkin gen van den krijg, het een ieder die om de komst va nGods Koninkrijk bidt, verheugen dat, naar luid der berichten, onder de soldaten irr Frankrijk meer le vensernst openbaar werd. Toch wane men niet dat die meerdere levensernst in Frankrijk een algemeen ver schijnsel is. Teekenend is het dat de minister van oorlog tot de bestuurders der hospitalen een aanschrijving beeft gericht waarin hij beveelt dat „vrome" zieke en gewonde soldaten dezelfde vrijheid moeten genie- ten als de atheïsten, en niet in hunne godsdienstige gevoelens mogen warden gjei- fcrenk't. Erger staaltjes van den goddeloozen geest-die in het leger nog steeds hteterischt, zijn ;de prentbriefkaarten, aldaar gebruikt, waarop een paternoster (Onze Vader) als soldatengebed staat uitgedrukt, hetwelk aldus aan vaagt: „Onze Joffre, die in de vuurlinie zijt; Uw naam zij geroemd, uw zege- kome, uw wil geschiede op aaide en in de luchtenX Voorts komt er op ande're ansichten een söldaten-credo (12 geloofsartikelen) voor waarvan bet eerste artikel dus luidt: „Ik geloof in Joffre, den almachtiger» vader, opperbevelhebber van de legers van hemel en aarde Het is bedroevend dat de overheid der gelijke profaneeringen, uitingen van den geest uit den Afgrond, niet tegengaat. Maar hoe kan men dit venvachten van een regeering wier eerste minister Vi- viani zich verbeeldt de lichten des hemels te hebben uitgedoofd. (Verheugen wij er ons niettemin over dat het Rijk des Lichts, ook in Frankrijk, een maal over het Rijk der Duisternis zal zegevieren. Beknopt overzicht van den toestand. Tusschen Amerika en Duitschlandi bo tert het weer. De verhouding dreigde weer gesp-annfön te Worden na het geval met de „Arabic", doch het zaakje is bijgelegd. Zaterdag hebben de lezers reeds ktennis kunnen nemen van de diplomatieke zego der Vereenigde Staten. Het torpedeeren van de „Arabic" w-aar- bij enkele Amerikanen om het levlen ge komen zijn, had opnieuw groote opwin ding en verontwaardiging in de Vereenigde Staten veroorzaakt. De betrekkingen, wer den er natuurlijk niet beter op en, of schoon de Duitsehers van een Amerikaan- sche oorlogsverklaring op het oogenblik weinig te vreezen hebben, zouden zij, wanneer 'Amerika zich aan de zijde der geallieerden schaarde, ten slotte door eon economischen oorlog toch onherstelbare rampen ovetf 'zich halen. Vandaar wellicht het toegeven van Duitschland; vandaar dat de Duitsehers, zooals reeds officieus werd gemeld, voortaan geen koopvaardijschepen zonder voorafgaande waarschuwing zullen torpe deeren en hun torpedo's' niet meer zullen jagen in den romp van passagiersbooten. Gelukkig is ook deze onweersbui weder voorbij en vertoont de politieke hemel weer helderblauwe plekken. Op bet Oostelijk gevechtsterrein wordt het hoogstbelangwekkende drama, dat de heele wereld sedert weken bezig houdt, nog steeds voortgezet. Nu de terugtocht van de Russen uit de streek, ten 0. van Kofno tot den sector van Brest-Lito-wsk een feit is geworden, bezitten zij nog alleen Groduo als steun punt in den rug, doch Tang zal zulks ook niet'meer duren, want ook hier zal de linie spoedig naar het Oosten verplaatst Worden en dan Vullen misschien-do strekten van Smolensk en de Bores in a na honderd jaren andermaal historische velden wor den. Toen, herinnert de Msb.-overzichtschrij- ver, waren 't de legjers van Napoleon, van Murat -en anderen, thans die van Von Hindenburg, Von Mackenstea, enz. Het was ongëvleer in denzelfden tijd, in de laatste Augustusdagen, dat Napoleon in dit gebied zijin /operaties- begon. De schrijvers over dazen veldtocht, o.a. da oorlogsschildcr Albrecht Adam, di'e den veldtocht meemaakte, -verhalen ons, hoe de Russen sterk wtaren i|n het ordelijk terugtrekken en in afmatting van den aanvaller. „Telkens lieten zij ons hetti slagveld over", zoo zlegt Adam, „doch de 'winst die wijl behaalden was te klei-n, en nimmer konden wij de Russen beslis send slaan". De Duitsch-Oostenrijlkschle troepen trachten hu te bereiken, (wat, Napoleon niet Vermocht. De achtervolging geschiedt met bekwa men spoed, zoodat iade en dag! het front wijzigt, helgelen een satiricus de volgen de spottende woorden uit de pen deed vloeien Waarom gaat de Tsaar niet r»/tee naar het front'? Omdat het front naar don Tsaar komt De actie aan de Dardanellen is nog niet doodgebloed. Integendeel. De ontwikkeling der operaties aan de Dardanellen is weer toegenomen. Wordt Rusland, zoo redeneert men mis schien, door de centralen tot vrede ge dwongen, dan vervalt het doel der Dar- danellenactie. Laat ons dus nog tijdig alles op haren en snaren zetten. Gedurende de laatste dagen is eten nieuw leger der geallieerden in cte Soevla- baai op Gallipoli geland en het schijnt inderdaad, dat 'ze vorderen, zij1- het ook zëer langzaam. Het eigenlijke doel is intusschen nog Lang niet bereikt. Dat erkent men trou wens zelf. In de (Streek van Anaforta vermeer deren de Geallieerden hun aanvallen, do vestingen Ariboernoe en Sedulbahr wor den gedurig dichtei: benaderd, alhoewel het opstellen van het zware geschut nog niet mogelijk is. Bovendien treden in de omgeving van Krithia (Kaap Hellas) de koloniale troepen der Engelsc'hen niet sten- der succes op. Het Italiaansche front en het Kauka- sische front vragen nauwelijks de aan dacht. A at hier voorvalt is niet te vergelijken met de drama's, die zich elders afspe len. Boontje komt om zijn loontje. De Weensche correspondent van de ,,N. R. Ct." schrijft over en naar aanlei ding van het antwoord van Amerika op de Oostenrijksche-Hongaarsche nota, over de levering van oorlogstuig, de volgende belangwekkende beschouwing- „Populair gesproken, werd aan Weenen botweg gezegd-Ge hebt immers hetzelfde gedaan in den Boeren-oorlog. Uwte beden kingen kunnen dus taiet veel indruk' makten- Ik verheug mij' over dit antwoord, en nu komt boontje om z'ijn loontje. Want ook hier gloeide het volk voor de Boeren, voelde het onrecht, maar de regeeringen wilden er niets Van weten. In de toongevende kringen alhier gold Koningin Victoria als een groote figuur, die men niet. beleedigen mocht en aan het Roode Kruis werd zelfs een wenk gegeven geen hulp voor de Boeren te zenden, maar aan Engeland wel. Aan dat land mocht alléén verkocht worden, paarden, leer en levensmiddelen, zadels, toornen -en een hoop andere dingen. Tegen over de Roeren bestond er geen contra bande. De fabrikanten wreven 'zich van plezier in de handen. Zij; en ook in de hooge wereld maakte men er zich niet Prijs der Advertentlën 1—5 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ct. 3 maal plaatsing wordt 2-maal berekend Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 110 regels ƒ1.-—s iedere regel meer 10 ct. warm over dat Kitchener nieuwe infame oorlogspractijken invoerde omi het van alle kanten ingesloten volk klein te krij gen. Het land moest uitgehongerd worden en tot een.woestijn gemaakt; do woningen mochten worden opgeblazen; onschuldige vrouwen en kinderen in concentraliekam-- pen opgesloten. En geen autoriteit verhief zijn stem, het waren immers maar onbe schaafde, domme boerenvrouwen en do andere partij bestond uit machtige Engel- schen, uit lords en ladies. En de handel meste zic-h vet aan den ondergang van een vrij. volk, dat van God en de menschen verlaten scheen. Krüger werd in Keulen beduid liever naar huis te gaan, een audiëntie kreeg hij toch niet. En men wist dat do Boerenzaak in de Hofburcht op geen sympathie kon rekenen. Maar thans zijn wij 15 jaar verder. Het uithongeren, het opsluiten in Kampen, het uit elkaar scheuren van families wordt nii op eigen vleesch en ploed toegepast. En men schreeuwt en krimpt en reept om wraak. Maar gelukkig is er een gtei-echtigheid en zij sprak door den mond van president Wilson. Keizer Wilhelm, die Krügietr niet wilde ontvangen, moet het beleven dat de Boeren worden doodge schoten of in het tuchthuis ko men, omdat zij het goddeloos vinden om Duits oh Zuid-Afrik'a te veroveren. Hij moet het toeaien hoe z'ijn onderdanen achter prikkeldraad komen. Daarom doet het antwoord van Amerika aan Oostenrijk mij goed. Die Weltgeschioht' ist das VVeltgericht. Hoe Warschau werd ontruimd. Een ooggetuige schrijft in -een te' Tou louse verschijnend blad: Generaal Smirnof had bevel gegeven rondom de stad een strook van 300 werst (mijl) breedte geheel loege ruimte te ma ken, het' eenige middel oon den alles voor zich uit neerslaand-en opmarsch Van de drie vijandelijke legers tegen te houden. Spooklegers v'an onrustbarende beweeglijk heid, die aan de San plotseling verdwij nen om twee dagen later in Koerland weer op te duiken, -duivelsc.he legers, die .uit Oostenrijkers bestaan, als Pruisen verkleed en uit Beieren, die als honved (Russi sche huZaren) gekleed zij:n. Nauwtelijiks is bevel gegeven, of de telefonen belten en de ordannansen vertrekken, sommigen te paard, anderen op motorfietsen. Brand, brand, overal brand. Hutten en k'asteelen in brand steken, heiden en weiden in brand steken, ja 'zelfs de steenen, als dat mogelijk' was;. Tot -den boer wordt gezisgd steek je huis in brand en hiji moet zijn eigen huis aansteken. D« fabrikant wordt bevolen: verwoest je fabriek. Hij doet het Tot allen zeide men: dekt do bronnen toe; Velt dwbosschen neer; maakt de straat wegen onbegaanbaar, maait het nog groe ne graan neer. Het gebeurde. Niets werd gespaard. De prachtige heerlijk-heden met roemrijk verteden, kasteelen met ophaal bruggen, die eeuwen getrotseerd hadden, Werden tot puin gemaakt z'oo goed als een armzalige boerehut. Oude meubels, por tretten Van voorouders, oude wandschilde ringen, tapijten, een geboete geschiedenis Werd prooi der vlammen. Maar dat was nog niet alles. Al die daklooze menschen Werden bijeen gedreven en tot hen zteide men: Nu de kerken.tegen den grond. Toen wierpen de menschen zich op hun knieën, smeekend: „Dat kunnen wij niet, nu niet en nooit!" Er moesten aparte brandstich- tersafdeelingen gevormd worden. De ker ken werden met petroleum begoten en dy- namietpatronen er 'tegen aan gelegd. De kerken werden verweest, tot met den grond gelijk gemaakt. Het Polen van nu is een woestenij. Millioenen menschen wa ren, Zonder iets te bezitten, aan weer en wind blootgesteld. Met koll'stooten moes ten zie van de puinhoop-en weggedreven worden. Als in een reusachtig net dreef het Russische leger deze vrouwen, kin deren en grijsaards voor zich uit. Velen vielen in slooten en beken, de kleintjes en de heel ouden. De stroom menschen ging er over heen, naai- Warschau, in de hoop daar een toevlucht te kunnen vinden. Maar reeds stond de Duitscher onder de miuren van Warschau en de ontruiming der stad begon. Korte Oorlogsberichten. De oorlog in de 1 ucht. Dei bi]f zondero correspondent van het Berl. Ta- gob Ui ie Gzernowitsj meldt op- 27 Aug. Gisteren steeg een vliegtuig dier Russeüi op en verkende de stellingjeu dier Oosten rijkers. Kort daarop opende de Russische artillerie het vuur. Een Oostenrijkscbo tweedekker steag ter vervolging van de Rus opdien bereikte efetri hoogte van 1000 meter. - Een tweegevecht in de luc-ht ontspon zich dat 30 minuten duurde en eindigde poet den terugtocht van het Russische vliegtuig. Gedurende het vlilegeregevechl beschoot de Oostenrijikstah-Hongaarscha ar tillerie de Russische batterijen en bracht ze tot zwijgen. Op verlangen van moeder. Op een schoenfabriek te Biesoïjen zoo meldt de echo van Jliet Zuiden wieirkt thans een Duitschei", die uit het JJuitsehte leger, waarin hij van 'af het begin var» den ooriogwas ingedeeld bijl de bediening van het 42 c.M. geschut, is gedeserteerd. Hlijl deed dit echtelr niet uit |eig|eii be wel ging, doch op het voortdurend aandringen zijfner moeder. Is het wónder dat deze vrouw daarop hartroerend aandrong, ala hien Weet dat met dezen zoon nog zes anderen ten strijde zijn [getrokken, dia reeds op het slagveld bun levten hebben gelaten? Toen deze laatste! -jongen dau ook met verlof i(huis kwam, heeft de moeder zoo lang gebeden (gin gesmeekt, dat haar eenige jongen (naar Holland zou vluchten, dat hij er ten slotte aan vol deed. Zijn moeder zou 'ham derwaarts volgen. Spoedig was zijin 'vlucht echter bekend en nil is 'het de móeder ten streng ste verboden te vertrekken en is zijl oh der toezicht -gesteld. Ook mag zij ge(e|n enkelen brief schrijven noch omtvangjein, Nu de tóeistand zoo is gleworden, heteft hij veel spijt het 'gedaan te hlebben, daar zoon en moeder nu toch gescheiden zijn! en hij nooit mieer -pi Diuitlschland mag terugkomen. Wij 'spraken de|n jongen (ejn hijl had [geen klachten .over behandeling en voeding, aan het front. Alleen terwille van zijn moeder had hij het gedaan, an ders was Ier gieeai sprake rajn g|etweesÈ dat hijl uit het .leger Was jegaan, en zag hij de mogelijkheid dan zou hij direct willen teragkearen, wat echter natuur lijk onmogelijk is. Bulgarije bondgenoot dier Centralen? De Vossischc Zeituhg" bevat eten artikel .van (te hand van eeni voornaam BuilgaarsCh staatsman, dat is getiteld: „Bulgarije's verwachtingen". In dit artikel wordt gezegd, dat het eenige dagen geiteden tot stand gekomen ver drag tusschen Turkijle len Bulgarije een gebeurttenis; is met vérstrekkende gevol gen, daar het nitets- ."minder beteekenj dan dat Bulglarijle zich onomwonden iejn beslist aan de zïjldte gesteld he-eft van da Midden-Europeteische Mogpnldhedein. In ver band daarmede staat ook de benoeming van dein nieuWein Minister yau Oorlog, g'eneraal Jtekof, die de onderhandelingen tusschen Turkijle teln Bulgarije» tot eeiU beslissing gelteid beeft en die overigelna ook doorgaat voor een ijKterigen aanhart- van de vriendschappteiijke politiek mei Duiteschland. Men mag' -nu Wel pöioteel spraken van' de Bulgaarsche neutraliteitspolitiek, doch in waarheid kan Bulgarije (nu reeds als| bondgenoot van Duitschland beschouwd worden. Dit zal zooals- oo-kj g|ehoopt wordt, binnenkort worden betwezen door Bul- garijie'si daadwerkelijk ingrijpen in1 den oorlog. l IJ z e r e n 5 - p f e n n i n, gj g t u k- ken. Dei Bondsraad beeft het ontwierp van een bekendmaking betreffende het aanmunten van ijlzereln 5-pfeUning stuk ken aangenomen. Dit besluit om ijlzeren 5-pfenning stuk ken te doen slaan wordt zeer toege juicht, omdat de vraag naar nikkelen munten ten gevolge van dein oorlog bui tengewoon gestegen is, daar groote hoe veelheden daarvan in door Duitsche troef pen bezet vijandelijk gtebited wordt Vast gehouden- De aanmunting1 van koperen' en nik kelen munten is nu onraadzaam, dus zijn ijzeren 5-p£erini;iig stukken -als tij delijke aanvulling van den voorraad nik kelen zeer aanbevelenswaardig. Aan de „Lokal Anzeiger" wordt uit Genève gemeld, dat de beschieting van Coimipiègne Vrijdag nog heviger was dan die in het begin dezer maand. Het bom bardement, dat een uur duurde, richtte in alle stadswijken verwoestingen aan, vooral in het stationskwartier, dat hoofd zakelijk voor militaire doeleinden dient. Op zeven plaatsen werden groote branden Waargenomen. De Duitsehers gaven van een voor de franschen geheel onbekend gebleven punt zeven schoten af die alle doel troffen. Het bombardement geschiedde juist op het oogenblik dat stedelijke beambten be zig waren, de rede van Viviani aan te plakten. Ofschoon het ofüoieele bericht slechts over doode en gewonde burgers spreekt, wordt anderzijds verzekerd dat in de ka zernes vele militairen getroffen zijn. Duitsch stafberi cht. Bij de legergroep van generaal - vel d ma arscha Ik Von Hindenburg werd ten Zuid-Westen van Kowno de hardnekkige tegenstand van den Vijand "gebroken. Onze troepen vervolgen de terugtrekkende Russen. Het boschachtig' terrein te» Oosten rm

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1915 | | pagina 1