No. 370 Woensdag 35 Augustus 1915 39e Jaargang De Groote Oorlog. HET SOCIALISME. Uitgave van de Naanfl. Venn. LUCTOR ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes; LANGE VORSTSTRAAT 2*0. Bureau te Middelburg! FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG. Drukkers: Oost er baan Le Cofntre Goes. De Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. postf 1.36 Losse nummers0,05 Prijs der Advertentiën c I5 regels f 0.50, iedere regel meer 10 ct. 3-maai plaatsing wordt 2-maal berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 110 regels f 1. iedere regel meer 10 ct. i. Het kan nuttig zijn al en toe in her innering te brengen hetgeen men wel reeds week doch gevaar loopen zou, uit het geheugen te verliezen, omtrent den oorsprong en de beginselen van den voor naam sten principieelen tegenstander onzetr antirevolutionaire richting. Hetgeen wij in de volgende regelen on zen lezers gaan zeggen is dan ook geen nieuws voor hen. Het zijn overbekende waarheden. Alleen maar het is noodig dat met de herinnering er aan hun ge heugen weel' eens worde opgefrischt. De groote principieele tegenstander on eer lichting is het liberalisme, de richting of partij welke, naar haar eigen, bekente nis, leeft uit de beginselen der1 Fransche Revolutie. Doch dat liberalisme is aan het weg sterven, doch het leeft des te krachtiger op in zijn geesteskind het socialisme het welk van het liberalisme de uiterste conse quentie is. De geschiedenis van Marx, den stichter dei' gToote S. D. A. P., mogen wij bekend veronderstellen. LWij gaan haal* derhalve voorbij. Trouwens gij kunt, zoo ge wilt, die geschiedenis steeds vernemen uit dien mond vian eiken bewusten sociaal-demo craat, gelijk onder ons immers het levens beeld van den stichter der antirevolutio naire partij, van den edelen Groen van J'rinstener iederen antirevolutionair, ieder lid van Patrimonium duidelijk voor den geest staat. Gelijk Groen op politiek gebied een veld heer is geweest, die de Reveille heepft geblazen, daarna het Leger heeft gefor meerd, en ten slotte het Parool heeift gegeven, zoo heeft ook Marx eerist de lieden wakker geroepen, vervolgens zijn partij verzameld, en ten slotte die partij bijeengehouden onder eenzelfde leer en levensleus. Toen Marx voor zichzelf duidelijke be grippen van de formatie (vorming) en de formatie (misvoirtming) der maatschappij had gekregen, het ideaal gegrepen had naar hetwelk zij diende te worden ver vormd, stelde hij zich ook terstond partij in de keuze der middelen. Met de op vattingen 'zijner revolutionaire tijdgenooten ten aanzien van de keuze der strijdmid delen kon hij zich - niet vereenigen. Niet omdat hij zelf ook niet revolutionair; zou zijn, en ook niet omdat hiji die strijdmid delen op zichzelf principieel afkeurde, m!aar omdat hij er geen heil in zag voor de toekomst van het proletariaat. Daarom zond hij, deswege gevraagd, in 1848 met zijn vriend Engels het be kende communistische manifest de we reld in. Den arbeiders werd daarin uiteen gezet, hoe ze zich tegenover de bourgeoi sie, waarvan de kapitalist de meest scherpe type was, hadden te organisee rt: n tegenover de bourgeoisie, die haar eigen doodskleed weefde, doordien zie steeds meer arbeiders te voorschijn riep en exploiteerde, totdat zij hunne sla venketenen van zich afwerpen zouden! Tegenover de bourgeoisie het prole tariaat. Dat zijn de ^moderne arbeiders, die leven vinden, zoolang zij werk vin den en werk, zoolang het kapitalisme door hunne krachten meer kapitaal kan ophoopen. Niet meer dus dan deelen der machine! Hun huisgezin wordt door die „uitzuigerij" veryvoest, hunne nationaliteit opgeheven, immers overal is 't „slaven" en den kapitalist „vet maken"; daarom, waar ik 't goed heb, daar is mijn vader land. Doch waar zal dat zijn, waar im mers in alle landen godsdienst, wetten en zeden in dienst staan van het „ka pitaal" en den arbeider vertreden. Zoo stonden Marx, c.s. tegenover de communisten, doch uil utiliteit, uit practische overwegingen. In beginsel wa ren zij het ei' mee eens, maar de commu nisten schreeuwden te hard. Zij wilden opheffing van het privaat bezit, en van het huisgezin. Och ja, zoo redeneerde Marx, maar het privaatbezit verdwijnt immers alde middenstand en de klednbe- zitters worden toch welhaast opgelost in het kapitalisme; ook het huisgezin kan niet erger* verwoest worden dan juist on der de bourgeoisie. Eïi de nationaliteit bestaal feitelijk toch ook al niet meer: de nationale slagboomen zijin voor den arbeider al sinds lang weggevallen. liet eerste wat derhalve moot gedaan Worden om deze misstanden weg te ne- inen, isde maatschappij zoo a 1 s ze i s, bestrijden en verbeteren. Daartoe is eerstens organisatie noodig Van alle arbeiders in alle landen; verder zal men elke revolutie steunen, want do proletariërs hebben in dit alles niets dan hunne slavenketenen te verliezen. En zoo eindigt dit manifest van 1848 met het ge vleugeld woord: Proletariërs alter landen, vereenigt u! Dit zou 'men kunnen noemen de Reveil le geblazen. Doch Marx is verder gegaan, hij heeft het socialistische leger georgani seerd. Veertien jaar later zou voor deze internationale (uit alle landen) organisa tie een schoone gelegenheid'geboden wor den. In 1862 werd namelijk een groep van Franscbe arbeiders naar de tentoonstelling te Londen gezonden voor hunne ontwik keling. Daar ontmoetten zij Engelsche ar beiders. Deze ontmoeting werd de aan leiding tot de 'vorming van een voorloo- pig comité, hetwelk zich tot Mancini en Marx wendde voor bet ontwerpen lier statuten. De laatste keerde zich met alle macht tegen Mancini, die de beweging aan zijne zuiver politieke doeleinden wil de dienstbaar maken: Marx behaalde de overwinning'en zijn ontwerp werd het beste giekeurd. In een „voorwoord" zegt Marx „Gij, socialisten! kunt verandering brengen in deze verkeerde maatschappij. Ge hebt reeds de macht van het getal. Door ver- eeniging tot eene „Internationale" wordt ge onWederstandelijk." Als hoofdlijnen gaf Marx aan: Een raad Van arbeiders uit onderscheidene landen, een orgaan, om allen op de hoogte te hou den, in elk land een zelfstandige actie; van tijd tot tijd congressen enz. (Slot volgt.) Beknopt overzicht van den toestand. De Centralen zetten hun overwirüiings- tocht door Rusland voort. O os te n rijk-H ongaar sche v en Duitsehe ruiterij van het leger van kwartiermeester Pichallo trok bij de vervolging van den Vijand K o we 1 binnen en rukt verder naar het Noo rden op. Daarbij heeft de verovering van Kowno den Duitschers groote voordeelen ver schaft. De Russen moesten ten Zuiden dezer vesting him stellingen aan de Je. sia opgeven, zoodat het leger van Von Eichhorn de Njemen-bocht weldra gehbel z'al beheerschen. Hierbij komt de mogelijkheid dat do Duitschers in de Golf van Riga vooruit dringen en weldra de kust van Koerland en Lijfland geheel zullen beheerschen, hetwelk een onmiddellijke bedreiging zou zijn voor den Russischen rechtervleugel en de spoorwlegVlerbinding WilnaPeters- burg. Trouwens de ontruiming van Wilna, die al is' gemleld, kan in dit geval worden beschouwd, als geheel overeenkomend met het Russisch strategisch plan. De vestingen der tweede Russische verdedi gingslinie, die nu geen van alle mieer bestand blijken tegen het Duitsehe aan- valsgeschut, hebben thans slechts tot taak, den terugtocht van het Russische leger zoo lang mogelijk te dekken. De Russen hebben ook de vesting Os- sowieoe reeds prijs gegeven. Hierdoor loo pen zij gevaar straks ook Bialostock te verliezen. Ondanks de geweldige krachtsinspanning der Duitschers, slagen de Russen er op verscheidend punten in den opmarsch der verbonden legers te vertragen. Uit alles blijkt dat Von Below's leger in het noor den in zijn bewegingen wordt bemoeilijkt. De frontlinie heel't, na den laatsten tegen slag, geen belangrijke wijziging meer on dergaan. Riga wordt gedurig bedreigd, doch de Duitsehe strijdmacht bevindt zich nog steeds tusschen Mitau en den linker oever van de Eckau, waarop zij den lOen Aug. werd teruggeworpen. Tot dusver werd Riga alleen door de bommen van een Duitsch vliegerskader uit Tukkum he vig geteisterd. Poch gaat het Russische leger almeer achteruit. Het schijnt niet onmogelijk dat ook Petersburg weldra in veiligheid moet gesteld worden. Gelukkig dat het Russi sche volk er den moed in houdt. Ware dit niet zoo, een toestand als van 1870 en '71 in Frankrijk stond in Rusland voor de deur, en waai' zou de Hercules zijn die dit beest zou kunnen ketenen? Van het Yserfront Ge feliciteert mijl, zoo schrijft in een door de „VI. St." gepublioeerden brief een Belgisch militair aan een vriend, met mijne „kranige houding" bij het laatste bombardement. Wel, we zijn dit zoo schoon gewoon, dat we, bij zulke gevallen enkel een weinig verschuiling zoeken en daar achter zitten, juist alsof men op de foor aan 't schieten is. Natuurlijk als men op het onverwacht begint, zijn die gene die 'met die gevaarlijke verwittiging» den zaak hebben, de sukkelaars maar het is oorlog en dus gevaarlijk. Sinds eenige dagen nu Zitten we op een min gevaarlijke plaats waar men zich ver van de linies zou wanen als men nu en Ran niet verontrust wierd, door enkele shrapnels, die hier1 echter raar ontploffen. 's Morgens komt men hier tot in onzle omderaardscbe holen leuren met boter, melk en eieren, daar we hier in den om trek burgers wonen hebben. In den voor middag komt de gazettenleurder, die op zijn rijwiel gezeten geheel den seoteuï afrijdt (nevens de tranchées zijn passerel len aangelegd om in geval van slecht we der gemakkelijk te kunnen maroheeren) en evenals op "den bouleverd roept: „Ons Vaderland, De Standaard, XX Siècle, Le Matin enzl." Voorts kan men hier al krijgen wat men 'denken kan. Dit alles wordt aangehaald door een oude vrouw (me. Brack), die alzioo op eenen ezel gezeten den stoet vormt, die liier dagelijks uit gaat. Enfin! het is ongelooflijk, hoe het hier gaat, zoo gerust hebben wij van geh-eel den oorlog nog niet gezeten. Meer nog, men heeft hier een bad gemaakt, zoodat men va.n uit de „abris" in het bad gaat dat er juist achter is gelegd. Dit bestaat uit leene houten barak van 12 meter, voor zien van ©enen iplanken vloer op 1 m. 50 diepte. Rondom zijn trappen aangelegd en planken aangebracht juist als in een Ziwlemdok. Het water dat uit den Yser komt is altijd zuivier daar het alvorens in den bak te gaan eerst gefilterd Wordt. Daarachter heeft men als een rooster aan gebracht, waar het vuil geworden water gestadig wegloopt in een beek, die ge kromd weer in den Yssr uitloopt. Soms iziet 'men alzoo 30 zwemmers or van pro- fiteeren en daar rond -een 50-tal toeschou wers; allen somtijds eens op den loop gezet doordat de vijand eenige zeepblaas- jes afzendt. Zooals gfe hoort zoo erg niet Langs den kant van Yperen gaat het anders toe Want' van den vroegen morgen reeds buldert het kanon en hoort men mitrailleuses met geweervuur goed knette ren. Het is er daarmede dat er hier 'zoo veel baders niet zijn en ieder zich goed op post bevindt want ge kunt nooit weten, dat het morgen aan onzen toer is van te verdedigen. Generaal Ragni. Gemeld wordt, dat de mislukking van alle door de Italianen ondernomen pogin gen om het O os te n rijksch-11 on gaar scha front te doorbreken, aan een reeks hoo- gere Italiaansche officieren hun betrek king gekost heeft. Niet minder dan drie bevelvoerende generaals, vijf divisiei- en brigade commandanten werden van hun commando ontheven. De val van generaal Ragni, die doorging voor ©en der be kwaamste aanvoerders van liet Italiaan sche leger heeft buitengewoon veel op zien in Italië gewekt. Ragni had het be vel over het eerste legerkorps dat te Tu rijn in garnizoen thuis hoort en daarom beschouwd wordt als een soort lijfoorps van den koning van Italië. Aan Ragni w'as opgedragen de hoogte van Podgora te ne men, die Vóór de stad Goerz op den westelijken oever van de Isonzo gelegen is en den toegang tot de stad verspert. Ragni "had als tegenstander, den reeds door de Italiaansche verslagen bekenden generaal-majoor Schneider, die met zijia troepen uit Dalmatië alle stormaanvallen van de Italianen het hoofd wist te bieden. Op uitnoodiging van Ragni vvas de koning van Italië 'met den chef van "den generalen staf Cadorna persoonlijk voor Podgora ver schenen en moest in plaats van den ver wachten intocht in de stad Goerz een •onheilspellende decimeering heieven van de regimenten 1 en 2, behoorende tot de brigade, Welkte aan het huis van Savoye Verbonden izlijrn en y an de regimenten 35 en 36 Van de brigade Pistoja. Tusschen den koning en Cadorna moet het na dit voor val tot opgewonden uiteenzettingen zijn gekomen, welke met de afzetting van Rag ni eindigden. De Maori's. T ot de t roepen, die voor de Geallieerden aan het Dardanellen-front strijden, belmo ren ook de Maori's, de meest strijdbare volksstam van Polynesië. De Maori's, die vroeger menscbeneters waren en in hard nekkige gevechten door de Britten werden overwonnen, vechten thans schouder aan schouder niet hun vroegere vijanden. Een officier van cte Nieuw-Zeelanders wijdt in de „Times" een causerie aan deze nieuwe strijdmakkers. Eerst haalt hij' een herinnering op uil het verleden, toen het 65e Britsche regi ment ben door de Maori's verdedigde sterk te belegerde. Toen de Engelsche soldaten genoodzaakt Waren het beleg op te breken, omdat zij geen drinkwater mieer hadden, openden zich plotseling de poorten van bet Maori- fort en een aantal Maori's, beladen met emmers vol water, kwamen te voorschijn. De Engelscben meenden, dat zij werden aangevallen en stelden zich in slagorde. Maar de aanvoerder der Maori's trad naar voren en hield een zeer hoffelijke rede- Voering, waarin hij verklaarde, dat beide partijlen tot dusver elkander grootelijjks geamuseerd hadden en dat het jammer zon wezen, wanneer een onbeduidende oorzaak als gebrek aan water daarin ver andering zou brengen. Er was overvloed van water in het fort voor belegerden en belegeraars beiden. Na het einde van zijn rede nam hij met teen beleefde buiging afscheid en keer de !miet ziijin mannen terug. Toen de Engelscben van hun verbazing waren bekomen, wierpen zij zich met graagte op het koele water in de emmers en leschten hun dorst. Den [volgenden morgen Was het fort ver laten. De Maori's waren afgetrokken langs een Weg, die dooi' de Engelschen Voor een onbegaanbaar imoeras was gehouden. In het fort waren slechts eenige oude Maori- vrouwen achtergelaten pm nu en dan te schieten en wat geraas te makien. De Maori's, die thans aan de Dardanel- len vechten, zijn geheel gemoderniseerd, en velen hunner hebben academische titels. De sfthrijlver in de Times beschrijft nog in kleuren en geuren ©en echten Indiaan- schen krijgsdans, welkte door de Maori's aan de Dardanellen onder leiding hunner officieren werd uitgevoerd. Het eigenaar dige gezang dat den dans vergezelde en de kreten, die er bij werden geslaakt, konden door de Turken in hun loopgraven Worden gehoord. Hef gevolg daarvan was, dat eenige dagen later in het Turksche blad Tauin, in een artikel over de Dar danellen, de volgende zinsneden voorkwa men: „Het is nog niet volkomen bekend, op welke wijze de strijdmacht van den is samengesteld. Het schijnt echter, te oor- deelen uit hetgeen- in Europa daaromtrent wordt bericht, dat de Vijandelijke troepen hoofdzakelijk bestaan uit zWarte mannen uit Afrika, en Australië. Zoo hebben de Zeestraten thans voor het eerst in de w©- reldgeschiedenis den aanval te verdedigen Van Kannibalen. Korte Oorlogsberichten. Du.i ts chIand en Noorwegen. Het Noorsche gezantschap te Berlijn zond aan het ministeriel van buitenland- sche zaken bet volgende telegramDe geheele brievenpost van de Haakon is reeds naar Noorwegen onderwteg. Do postzakken werden geopend om naar con trabande te zoeken. De brieven zijn daar tegen niet aangeroerd geworden. Nota der Duiitsche regee ring aan Denemarken. De Deen- sche gezant te Berlijln ontving naar aan leiding van de schending der Deiensche neutraliteit, 'welke den 19ten dezer bij Saltholm plaats vond, een nota waarin de keizerlijke regeering wegens het voor gevallene haar oprecht leedwezen ,ujt spreekt en haar verontschuldigingen aan biedt. Daarbij! wordt er op gewezen, dat het vroeger aan de Duitsehe sch|eepscom- mandanten gegeven beviel, om de neutra- liteif|'i eerbiedig|en, huin opnieuw in- gescherpt werd. De Duitsehe socialisten. Do sociaal-democratische 'rijksdagfractie en het partijcomité namen in ieen gemeen schappelijke zitting een motie aan, waarin o.a. wordt verklaard, dat de politieke on afhankelijkheid en ongereptheid van het Duitsehe rijk het afweren eischt van allle tegen zijn territoriaal machtsgebied ge richte veroveringsplannen van den vij and. Dat geldt ook voor den eisch be treffende het weder aansluiten van El- fcas-Lotharingen bijl Frankrijk,, onversch.l- lig in welken vorm deze beoogd wordt. Voor de beveiliging van de vrijheid der economische ontwikkeling van het Duit sehe volk eischen wijl, wordt verder jn de resolutie gezegd, d© open deur, d.w.z. een gelijk recht van economische werk zaamheid in alle koloniale gebieden en liet opnemen eener bepaling van meest- begunstiging in de vredesverdragen met alle oorlogvoerende mogendheden. De vrijheid ter zee motet door interna tionale verdragen vastgesteld worden. In het belang van de veiligheid van Duitschland en de vrijheid van zijn eco nomische werkzaamheid in het zuidoos ten wijlzen wij van de hand alle oorlogs doeleinden van het Viervoudig verbond, welk© bet gemunt hebblen o pde verzwak king en verbrijzeling van Oostenrijk-Hon- garjjie en Turkije. -Het Bulgaarsche gezantschap te Berlijn, ontving bericht dat de onderhandelingen betreffende een overeenkomst met Turkije wel zullen slagen. Bulgarije doet daar bij afstand van Kirkilisse en ontvangt daarvoor in de plaats Karagatsj, benevtens Van ©en zeker punt af, de beide Maritza- oevers. De nieuwte Turks ch-Bul gaar sche grens 'loopt dus Langs de Toednsja-rivier tot haar uitmonding in de Maritzahierna van ongeveer Luie Boergas, of Dimotika, 5 tot 10 K-M. oostelijk van de Maritza. De overeenkomst is voor den Balkan- toestand een gebeurtenis van het hoogste gewicht. Bulgarije heeft te Athene doen verkla ren dat vijandelijke bedoelingen ten op zichte van Griekenland aan Bulgarije vreemd zijin. In toonaangevende kringen te Sofia is! men overtuigd dat de Bulgaar sche belangen beter zijn gewaarborgd wanneer vriendschappelijke betrekkingein met Griekenland worden onderhouden. De bewijizen zijn voorhanden dat Roe menië zijn pogingen om Bulgarije tot een gemeenschappelijk optreden tegen Turkije in dienst van de Viervoudige entente te bewegen, niet heeft opgegeven. Het sluiten van de Turksch-Bulgaarscbe overeenkomst wordt als een groot succes van de Bulgaarsche diplomatie beschouwd, waardoor Bulgarije langs vredelievenden weg ongeveer het' zelfde stuk grondgebied vrijwillig van Turkije krijgt, dat de vier voudige entente aan Bulgarije had aange boden onder voorwaarde dat het dit van Turkije met het zwaard moest veroveren. Aanval op Smyrnaverwacht. De Turksc-he bevelhebber te Smyrna is bedacht op een waarschijnlijken aanval der verbonden vloten op die stad. De Turken b ouwen vele verdedigingsstellingen oin de stad heen. De forten van Kastrati zijn van nieuw ver-dragend geschut, dat over land uit Constantinopel is gebracht, Een aantal lo opgraven] i nies werd langs den grooten straatweg Smyrna—Kolowar- na aan de zieek'ust aangelegd. Achter deze loopgraven heeft men een aantal vaste verdedigingsstellingen van cement en met draadversperring gemaakt. Vele machinegeweren zijn uit Constan tinopel aangekomen en in de omgeving van Smyrna opgesteld. Sedert eenige dagen is alle verbinding tusschen Constantinopel, Pandemia en Smyrna onderbroken, aangezien alle trei nen slechts oorlogsmateriaal voor Smyrna transporteeren. De Turken legden tal van zeemijnen in de Golf van Smyrna. Van het \V e s t e 1 ij k front. Uit het Duitsehe hoofdkwartier woïdt gemeld Gedurende het bezoek, dat zij gisteren aan Zeebrugge bracht, loste de Engel sche vloot ongeveer 60 tot 70 schoten op onze kustversterkingen. IWij luidden door (deze beschieting het verlies van een doode en zés gewonden te' betaeurien. Bovendien werden door te ver gaande projectielen nog 3 Belgischeh inwoners ge wond. Materieele schade werd niet aan gericht. "r In de Vogezen, ten noorden van Mun ster, woedde het gevecht den gansohen dag voort. Eenige Alpenjagers zijn gevan gen genomen. Bij Loo, ten zuidwesten van Dixmui- den, werd eergisteren een Franscbe twee dekker door een onzer vliegeniers naar beneden jgeschoten. Hiertegenover luidt het Franscbe 5>e- richt Nog steeds wordt de actie van de ar tillerie der beide partijen gekenmerkt door groote levendigheid in den sector ten N. van Atrecht tusschen Somme en Oise en in Argonne. De Duitschers wierpen ©enige bommen ,op Atrecht, Montdidier en Reims. Het vuur dat de Franschen daarop richt ten op de Duitsehe loopgraven en batterij en, bleek effect te hebben gehad op ver schillende punten. Voor Ville-sur-Tourb© werd een vooruit geschoven Duitsehe loopgraaf volkomlen vernietigd door de èntploffing „van een Franschen mijn. In de Vogezen werden op 23 Aug. zeer hevige gevechten geleverd op de hoogten ten O. van de Fecht. Tón N. Van Schratz'maennele konden de Duit schers ondanks vele tegenaanvallen het verloren terrein niet hernemen. Op de Barrenkopi' behielden de Franschen hun behaalde winst. In den avond van 22 Aug. vielen de Duitschers opnieuw de Fransohe loopgraven op de bergkam bij Sondernaeb aan, doch werden teruggeslagen. Van he LO o stel ij k front. Door het Duitsehe hoofdkwartier wordt gemeld Legergroep van Von Hindenburg. Bij de gevechten ten oosten en ten zuiden van Kowno namen onze troepen 9 of ficieren en 2600 man gevangen en maak ten 8 machinegeweren buit. LegeTgl'oep van prins Leopold van Beie ren. Op de hoogten ten noordoosten van Kleszcene en in het hoschgebied ten zuid-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1915 | | pagina 1