woning,
ruchten,
[paard,
De Groote Oorlog.
TE KOOP
langs achter,
no. S75
Dinsdag 24 Augustus 1915
29e «laargang
UR
met Nagras
koop,
swoning,
m op ijieren assen.
JKS
MELK
g te koop
BissstMc.
ienstbode,
«echt
verbeeke aan de
t te Gobs, groot
VTSSE, Kapelfe.
waterput,
-veg te Ritthem.
en achtsten der
1 blijven,
s.
BOTTING,
gen.
is in te leveren
bij dhr. A. DE
k e.
is.
t k a p e 11 e.
OP
6 en 16 jaar, bij
Rijkenbir.irtweg.
DP
KE wijk A no. 117.
A. HOEFKENS,
iskerke.
O E"~
1RS, Westkapelle.
rr. Firma D'HUIJ,.
te Souburg.
int
irden vanJ. MANGE
LEPOETER in den
e vóór Zaterdag a.s.
OP
ling 2 en 29 Sep-
ig bruin Merrie-
en een veulen, bij
rijpskerke
(Hoogelande.)
vraagd
ERMAN, Ierseke.
iren leeftijd, P. G.,
3STER,
zin. Brieven lett.
[iddelburg.
vember
DEN, Lange Kerk-
tober
fOOD, Oostwaring
tdienst
DTTERDAM
1915.
ond. 16
rijd. 17
ater. 18
[aan.20
'ins. 21
Poen 22
ond 23
9,
8,30
8,30
8,30
8,30
9-
9,30
rijd. 24 10,-
ater 25
aan. 27
ins. 28
T oen 29
ond. 30
7-
8-
8,30
9,
9,
11,30
11,30
11,30
10,30
11-
11,30
11-
11,30
11,30
12-
12-
11,30
11,30
Uitgave van
de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes-.
LAN 1* E VORSTSTRAAT 219,
Bureau te Middelburgs
FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG»
Drukkers:
Oosterbaan Le Cointre - Goes.
G86n annrxoering.
Over verschillende gebeurlijkheden bij
het beëindigen van den wereldkrijg héb-
ben in de pers beschouwingen geloopen,
die wij steeds voorbij geloopen zijn, om
dat zij ons heelemaal nutteloos en onge
past voorkomen, en onze meening vast
staat dat het, wanneer 't zoo ver is, wel
in geheel Nederland zal vaststaanNeder
land moet intact blijven. Nederland moet
geen grondgebied hoe gering ook, aan
Maas of 'Schelde of waar ook, loslaten.
Daarom hebben wij1 ook geen acht gege
ven op beschouwingen van buitenlanders,
met name in de Fransche en Engelsche
pers, die gewagen van beslaglegging door
die mogendheden op Zeeuwsch-VlaandeTen
ten behoeve van België.
Dit voornemen, gesteld 't bestond, is
reeds lang afdoend bestreden door den
heer Deibel in De Gids en dooi' het
Kamerlid Fruijtier met kracht en tal van
argumenten afgewezen, terwijl ook de heer
Hendrikse, wethouder van IJzendijke, hier
aan den wenk heeft toegevoegd aan de
Nederlandsche regeering om Zeeuwsch-
Vlaanderen eens Wat minder stiefmoeder
lijk te gaan bedeel en.
Trouwens de Belgen zeiven veirl-angen
o.ok die amiexeering van ZeeuWsch-Vlaan-
deren bij België niet. Zij hebben op het
oogenblik wel iets anders om over te
denken. En toch ook zij gevoelen dat
een streek, zoo geheel andelTs in taaJ
en zeden uitkomende, dan hun eigen volk,
door inlijving of aanhechting moeilijk zou
te winnen zijn voor een naams- en lots
verandering als welke van een dergelijke
annexeering het gevolg zou zijn.
Daarom behoeven wij. ook verder over
dit vraagstuk niet meer te praten.
Alleen vestigen wij de aandacht op een
stukske in. De Maasbode, van een
Belgischen vluchteling te Den Haag, af
komstig uit West-Vlaanderen, wélke de
aanbieding evenzeer afwijst, op grond van
onoverkomelijk verschil van taal en ge
wo on ten en gebruiken.
Tegelijk beantwoordt de schrijver de
vraag of België economisch, met 't oog
Vooral op Antwerpen, er niet wél bij
zou varen, wanneer de Schelde heele
maal Belgisch werd. Zijn antwoord luidt
beslist ontkennend. Voor /Vlaanderen,
meent hij, kon dit, onder economisch oog
punt, tot weinig of geen belang, strekken.
Voor Antwerpen's zeehandel zou dit ge
lijk blijven, en voor hare verdediging,
'zouden er eene heele reeks forten op den
Zuidelijken oever m.oeten staan, vanaf
.Cadzhnd tot aan Callo-o. En dan ware
het nog niet al. En dan zegt hij.:
,,Bovendien, in zake van compensatie,
indien Engeland en vooral Frankrijk zoo
veel verschuldigd zijn aan België, zooals
ze het luidkeels geschreeuwd hebben aan
geheel de Wereld, behoeven zie maar het
Fransch-Vlaanderen terug te schenken. Dit
bedoelt de haven van Duinkerken met het
noorddepartement; Rijssel en de agglome
ratie der nijverheid waar zoovele Belgen
en Vlamingen in werken. Immers, .daar-
bestaat zooveel geen verschil van taal
en zeden met die van de bewoners van
Zuid-Vlaanderenen Duinkerken ware de
gewenschte „deb-ouché" voor Belgische
producten uit de rijke nijverheidsstreek
van tKoi*trijk, DooVnijk en de metaal- en
koolindustrie van Henegouwen".
Juist, dat is het. Het oude Franche
Comté, Rijssel met zijn nog altijd Hol-
landsch sprekende omstreken, voegt beter
in het kader van Belgische nijverheid,
zeden en taal. Laat de mogendheid die
over een stuk van 'Nederlands grondg'e-
bicd bereids wil beschikken, de deugd der
zelfopoffering en mededeelzaamheid niet
bij een ander, maar hij zichzelven het
eerst opwekken.
Wiat ons aangaat, wij willen Holland
houen.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG:.
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. post
Losse nummers
f 1.35
.0.05
Prijs der Advertentiën
I5 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 et.
8-maai plaatsing wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Familieberichten van 110 regels f 1.t
iedere regel meer 10 ct.
achter den datum
ikzeehet tweede
Rotterdam.
Beknopt overzicht van den toestand
Terwijl overal te land de Dnitsche en
Oostenrijksche troepen hun offensief (aan-
valsgang) zegevierend voortzetten, blijft
de Duitsche vloot tegen dié der Bussen
en Engelschen onfortuinlijk. Had zij het
bij dien eersten aanval in de golf van
Riga laten blijven, zij was er met ee-te
uitgekomen. Maar nu heeft zij. op 16
Augustus haar aanvallen heSrnieuwd, en
dit schijnt haar noodlottig te zijtn. geweest.
Het Russische bericht laat hieromtrent
geen twijfel .overblijven. Dat bericht toob
meldt
Onzle schepen sloegen den 16etn en 17ei)
Augustus de aanvallen van den vijand
af, wiens geheime voorbereiding vooir den
inval bijzonder begunstigd wérd door het
mistige weer.
Op den 18en Augustus, gebruik maken
de van een dichte mist, drongen de aam-
zienlijke strijdmachten van den vijand de
golf van Riga binnen, terwijl onze sche
pen terugtrokken, voortdurend weerstand
biedend aan den vijand, en zonder het
contact met hem1 te verliezen.
Op 19 en 20 Augustus verrichte do
vijand verkenningen in verschillende rich
tingen en aanvaardde tegelijkertijd een
actie met onze schepen. Daarbij werden
door den tegenstander gevoelige vérliezén
geleden, waarbij van torpedo-booten.
Aan onze kust verloren wij de kanon
neerboot „Sivoutch", die glorierijk onder
ging in een ongelijke strijd met een vijande
lijke kruiser, vergezeld van torpedoboo
ten, welke de kanonneerboot naderde tot
op .400 mieter en 'op dien afstand be
schoot.
De „Sivoutch", in vlammen, met een
brandend boord, bleef het vijandelijke
vuur beantwoorden, en hoorde nog een
vijandelijke torpedoboot in den grond.
Den 21 Augustus beschouwde de vij
and, rekening houdend met de geleden
veriiez'en, zijn verdere pogingen nutteloos,
ien verliet hij naar het schijnt de
golf van Riga.
Van 16 Itot 21 Augustus zijn tWee krui
sers en .acht torpedofoo-oten van den vij
and gedeeltelijk buiten gevecht gesteld,
gedeeltelijk gez'onkën. Terzelfder tijd slaag
den onze dappere bondgenooten er in
een der groote Duitsche dread
noughts in de Oostzee in (hen
grond te boren.
Dit is weer een bewijs dat de Duit-
schors zich met hunne vloten maar niet
te dicht bij den vijand moeten wiagen.
Doch zij- weten dit zelven ook wel.
Mogelijk zijn zij wel deze zeegevechten
aangegaan om hun landleger in de' buurt
van Riga te steunen.
De Russen blijven zich ook te land
dapper weren. Tijd gewonnen, veel ge-
Wonnen, is blijkbaar hunne leus. Hun
uiterste rechtervleugel blijft bij zijn taai
vasthouden in de streek van de Aa, ter
wijl ook de linkervleugel ten Westen van
Brest Litovsk "heftig weerstand biedt ten
einde aan de dreigende omklemming te
ontkomen. Hét is een lange weg naai*
Petersburg.
De Duitschers doen echter -al hun best
dat doel (als 't dat is) te bereiken. Uit
Petersburg toch bericht men: dat de aan
komst van nieuwe Duitsche troepen tot
de laatste dagen onophoudelijk voortduur
de, dat het aantal Duitsche legercorp--
sien op het Oostelijk front minstens 35
bedraagt, zijnde meer dan 40 procent van
de gemobiliseerde Duitsche legermacht,
met de Oostenrijksche troepen, waarvan
meer' da,n 70 procent tegen de Russen
opereeren, niet minder dan 120 divisies
infanterie vormen,' zijnde de helft van alle
gemobiliseerde soldaten van den tegen
stander.
Deze verhouding verschilt aanzienlijk
van die van het begin van den oorlog-,
toen slechts ruim 60 Duitsch-Oostenrijk-
Ho-ngaarsche divisies tegenover de Russen
stonden of 38 procent der gemobiliseerde
vijandelijke troepen.
Terwijl bet contingent der vijandelijke
troepen in het o-oriogsjaar ongeveer ver
dubbeld is, geschiedde deze vermeerde
ring bijna uitsluitend ten koste der Duit
schers, wier aantal bijna vervierdub'beld
is, n.l. van 9 tot 35 legercorpsen. Het
"Vantal Oostenrijkers is bijna gelijk geble-
•-ven.
De elf divisies Oostenrijksche cavalerie
zijn sinds het begin van den oorlog bijna
niet versterkt.
iVan de 11 of 12 Duitsche divisies ca
valerie, die gemobiliseerd waren, opereer
de er bij het begin van den oorlog slechts
één op he-t Russische front, op het oogen
blik echter zijn er negen.
Uit deze gegevens blijkt'welke ontzet
tende troepenmachten sin-ds vier maanden
dagelijks in Rusland tegenover elkander
staan.
Wat den strijd aan het Zuidelijk front
aangaat, een med-edeeling uit Weenen, wel
ke van nieuwe, zij: het ook kleine, over
winningen gewaagt, eindigt aldus:
Het is heden een verreljaar geleden,
dat onze vroegere bondgenoot ons den
oorlog verklaarde. De tallooze aanvallen
van het Italiaansche leger hebben nergens
hun doel bereikt, doch den vijand reusach
tige offers gekost. Onze troepen handhaven
zich nog altijd in hnn stellingen aan of
nabij de grens.
Dit is zeker oorzaak dat Turkije de oor
logsverklaring van Italië kalm heeft opge
nomen. Deze, wordt beschouwd als „het
natuurlijke gevolg van Italië's verraad te
genover zijn bondgenooten". Italië heeft,
zoo lezen wij, i n den geest van het heilige
egoïsme van list en leugen, zich ook aan
zijn verplichtingen jegens zijn nieuwe
bondgenooten willen onttrekken, maar het
is steeds afhankelijker geworden van Enge
land, dat door de oorlogsverklaring van
Italië invloed wil oefenen op de Balkansta-
ten.
Een bestorming.
Een ooggetuige die kort voor de in
neming der vesting Nowo Georgiewsk het
gevechtsterrein bezocht, was getuige van
een stormaanval op ©en der forten. Mortie
ren -en houwitsers, schrijft hij-, ztonden
hun huilende projectielen hoog over ons
heen naar de- Russen. Voor ons knetter
den geweerschoten. Daar tusschen klonk
het getiktak der machinegeweren. De
velden rondom ons schenen geheel ledig.
Bij de puinhoopen van een dorp vonden
wij ©en waarnemingspost met een groo-
ten verrekijker en een bomvrije telefoon
cel onder -den grond. Wie waren hier
twee kilometer van de ge-vechtslinie ver
wijderd. Voor ons lag -een bosch, waar
do-orheen de spoorlijn gaat, die NoWo-
Georgiewsk .met loet Noordelijk gelegen
Nasielsk verbindt. En aan deze lijm be
vonden z'i-ch de versterkingen van het
fort, dat aangevallen werd. Met het bloote
oog kon men daar donkere gestalten zien,
die zich bewogen. Het was de stormen
de infanterie.
Door -den verrekijker was hetgeen plaats
Vond duidelijk waar te nemen. Men zag,
ho-e de infanteristen in looppas van links
naar re-chts snelden, op gelijke afstan
den naast en achter elkaar, het hoofd
was naar Voren gebogenen tusschen de
schouders getrokken, z.oodat helm' en ran
sel zich tot een beschermend dak aaneen
sloten, het geweer in de rechterhand.
Zoo stormden de soldaten onder het he
vige Russische vuur vooruit. IVij zagen,
hoe z!ij zich in rijen op den grond wier
pen. Het scheien een oogenblik, alsof de
aanval niet verder kwam. Het Russische
shrap,nel-vuur was plotseling heviger ge
worden. De Russen schenen de storm-
troepen-onder flankvuur te neme-n. Doch
daar kwamen van links reserven opdagen
Langzaam' trokken zijl naar rechts Voor
hij, achter de eerste troepen aan. Barstte
een shrapnel boven hen, of sloeg ©en
Russische granaat in, dan sprong de
linie uit elkaar, maar voegde zich ter-
Stond weder bijeen. Zoo verplaatste het
ge-vecht zich steeds meer naar rechtsj.
Herhaaldelijk stegen uit de gerechts-linie
vuurpijlen op-signalen ,voor de artille
rieW-e moesten den verrekijker geheel
naar rechts -draaien, om den strijicl no-g
te kunnen volgen. En daarna was- niets
meer te zien. De stormtroepen verdwe
nen in bet Woud, waarboven nu de
shrap-nels ontploften.
„Het fort is genomen. Zoo even telefo
nisch gemeld!" De chef van hét telefoon
station, een onderofficier, kWam aange-
loo-pen en riep ons het nieuws reeds
van verre toe. Dat was snel in zijn werk
gegaan. Ons artillerie-vuur was geheel
verstomd. De Russische kanonn-en donder
den nog -een poos, maar toen werd alles
stil. De stormaanval was gelukt.
Een spion.
Vele vluchtelingen uit Triest hebben in
Italië een onderkomen gevonden. Zijl zlijln
door de Oostenrijkers verdreven wegéns
onbetrouwbaarheid, doch ook in Italië,
hun aanstaande nieuw© vaderland genie
ten zij nog het volle vertrouwen niet.
Daar is reden to-e. M-e-nige hoer of ossen
drijver oefende tot voor enkele- wekletn
het vak van „Oostenrijjksch officier" uit-
Dit was aldus Het Vaderland
bijvoorbeeld liet ge-val met ©en ouden, in
lompen gehulden landlooper, dien ik giste
ren z;ag, en aan wien Italiaansche solda
ten het overschot van hun maal gaven.
Hij liep moeilijk, leunend op een knoes-ti-
gen stok, die van onderen eindigde in een
stalen gedeelte, -dat den vorm had van een
kleine spade. Dit laatst© trok de aandacht
van een officier, die den landlooper volg
de, -e-n toen zag dat deze zich p-lotseling
heel vlug ging* 'bewegenicn loo-pen, en mét
den stok ging graven naar een metalen
draad, die onder den grond verborgen
Was, en dien hij trachtte te bevestigen
aan e-en imicrotelephoon, die hijl verbor
gen had in zijn knapzak onder de stuk
ken brood, die hij van de soldaten had
afgebedeld.
De vindingrijkheid der Oostenrijksche
spionnen is grenzeloos. Een hunner werd
op zekeren dag ontdekt, toen hij onder
in een ton Verborgen zat, voorzien van een
volledige installatie.
Vermoord en vernietigd.
Reeds in Juni kwamen er berichten in
Omtrent bet droeve einde van de avontuur
lijke onderneming van den militairen at
taché aan het Duitsche- gezantschap te
Peking, die er op- uit was getrokken om
eenige tunnels in den Russiscben spoor-
Wieg in Mongolië op'te blazen. Het Vad.
Weet bet volgende nog te verhalen.
Een Russische beambte, op onderzoek
uitgezonden naar de beweging van d|e
expeditie, ontmoette '©enige Mongolen die
papieren van den leider der expeditie
bij zich hadden, alsmede kleine hoeveel
heden ontplofbare stoffen, welke van de
bagage van kapitein Van Pappenheim af
komstig waren. Het is toen gebleken dat
een groot aantal Mongolen jacht hebben
gemaakt op de expeditie en de Duitsche
leden vermoord hebben. Kapitein Von
Pappenheim moet nog. twiee Mongolen met
zijn revolver verwond hebben voor hij
neergeslagen werd.
De Russische beambte is niet naar de
plaats Van de misdaden vertrokken, maar
het is reeds gebleken dat er van de Duit
schers niets is overgebleven.
Na de bagage geplunderd te hebb-en,
moeten d© moordenaars de lijken op- een
hoop gelegd, met vloeistoffen overgoten en
middels de ontplofbare stoffen bij de ex
peditie, in de lucht hebben doen vliegen.
Slechts een groot Él wart gat in den grond
moet ter plaatse van dien moord nog te
vinden zijtn
Men zit wel een weinig verlegen met
dit eigenmachtig optreden der Mongolen,
waardoor het Veilig bereizen van bet bin-
neland van Mongolië voor de toekomst
een vraag is geworden. De Mongolen
heet het gaan p-rat o-p dezen moord,
die zéggen zij ondernomen is, om
dat de expeditie den Russen vijandig ge
zind was. Men schijnt echter ook gewe
ten te hebben dat zij veel geld mede
voeredn.
Radom.
Eén ooiiogs-scorrespondent van het Ber-
line(r TdgteMatt, geeft in zijn blad een
uitvoerig© besehrijlving Van het bezoek
dat hijl bracht aan het pas' door de Duit
schers veroverde Radom.
Eerst meldt hij! dat de spoorweg daar
heen reeds volgens eèn. vast plan op
geregelde uren rijlden ka,n, h|etgeen be-
teekent dat d-e 42 K.M-. -spoorlijln, door
de Ruissen verwoest, in een minimum vhn
tijd door de- DuitSchers zijn hersteld. De
prijzen der leVens'middel-en zijn té Radom
goedkooper dan in Duitschland, Wat zelfs
in vredestijd het géval is.
Wat de mooi gtebouiwde, zéér moderne
stad na Warschau de voornaamste
Stad van Polen betreft, daar ,g'aat helt
burgerlijk leven zijn géwonen gang. De
Órde wordt gehandhaafd door Hongaar-
sch© gendarmerie, Ondersteund door bur
gerlijke orde-commissarissen, die ée-n ge
len band om den arm draigpn -en die kort
geleden dezelfde functie onder het Rus
sische bestuur vervulden. De terugtocht
der Russen heeft over het algé-meen op
onberispelijke wijz-e plaats gehad; d.w.z
dat de Ruls'sen bijna alle spoorweglij'nen,
viaducten, tunnels en bruggen, op de
voorgeschreven wij'zie en met groot© nauw
keurigheid hadden Vernield, doch de -stad
zelf gespaard en -er weinig of niets in
vernield hadden. Voor de Poolsche bevol
king der -stad is de Duitsche bezetting
blijkbaar een verademing na de he|er-
schappijl der Russen. Van de 60.000 be
woners zijin slechts 10.000 gevlucht; on
der dez© vluchtelingen bevinden zich een
groot aantal Joden. De burgemeester, 'dé
heer Kasim'ir Koserski, ©en rijk grond
bezitter, deelde den correspondent méde,
dat hij reeds bij d© eerste bézetting der
Duitschers zij'n (ambt had bekleed. De
toenmalige burgemeester w'as namelijk op
19 Juli hijl hem -gekomen en had hem
verzocht zijin ambt te willen overnemen,
daar hij vluchten moest, omdat de Duit
schers in aantocht waren. Koserski stem
de toe en bestuurde tijldens d|e eerste
bezetting der Duitschers de stad, tot
groote tevredenheid Van gen|eraal van
Mackensen, die hem-, toen de Duitschers
weer aftrokke-n, zélfs een brief met dank
betuiging zond.
Drie Brieven.
Twee brieven van Oostenrijikscho sol
daten, door Het Handelsblad ver
taald, moge-n hieronder een plaats vin
den.
De -eerste is van een weduwnaar,
krijgsgevangen in Italië, aan zijin kinde
ren.
„Lieve dochters. Deze brief ziji be
gonnen in naam van den Allerheiligsten
Je-sus en Zijne Allerheiligste Moeder
Maria. Ik hen door de Italianen gevan
gten genomen na- een verschrikkelijk ge
vecht. Jan, Mattheus, D-inanas en vele
anderen zijn gesneuveld. Ik ben hier
gevangen met ©enige makkers-, ben ge
zond en heb geen enkele wond.
„De Italianen zijn goede- mensc-hen
en behandelen ons best: ze geven oUs
brood te eten, zoo wit als- de hostie,
vleesch, rijst, soep én 'macaroni met to
matensaus. De schildwachten doen ons
citroenen en sigaretten cadeau en zou
den wel met ons willen praten, maar
begrijpen ons giiet, en, Jachen ons alleen
toe. Onzte Lieve Heer moge hen zege
nen, omdat ze medelijden hebben met
'de overwonnenen!
„Ik zlou heel tevreden zijn, als ik
niet Vernomen had, dat jullie afgewe
ken bent van het pad der eer. Dat is
de smart van mijn ziel; de slangs die
mij aan het hart en lever knaagt. Ik
ween over jullie. Ik vergeef jullie, om
dat je alleen achtergebleven bent en je
lieve mioeder op het kerkhof is en je
vader gevangen in vijands lands zóó ver
weg ,dat de wolken, die langs den he
mel .jagen, heel-e dagen noodig hebben
om- bijl jullie te komen. Ik vergeef jullie,
omdat je het gedaan hebt uit nooddruft
en niemand hadt om je te raden. God
Onze Vader, moge jullie vergeven wat
je gedaan hebt en geleden en wat jé
arme vader lijdt. Dezé brief zijl be.
eindigid in naam van den Allerheilig-
sten Je-zus en van Maria, die ons ziet
en ons beschermen moge."
De tweede is van, een soldaat in 't front
en is van den volgenden inhoud:
„Lieve moeder. Ik heb j-e vier brie-
ren allemaal tegtelijk gekregen, na tien
weken. Ze waren een zlonnestraal in
de donkere kloof, Waarin ik sedert twin
tig dagen 1-eef, zloo vuil als een dier.
Geliefde moeder, je zoon heeft ze ge
kregen met rein hart, maar met zlwart
gézicht. Je lieve zoon had zich twaalf
dagen lang hef gezicht niet gewassdh-en
vandaag ben jij, lief moes-je, het gen
weest, die het hem giewasschen hlebt,
niet ipet bronwater, maar met de tra
nen, die ,je door je brieven in zijin
ooghn hebt doe-n opwellen! Wat heb ik'
geleden, vereerd moedertje, toen ik las,
dat zte je uit het huisje gejaagd heb
ben, Waar we zooveel jaren samen
Woonden, dat ké je- op straat gezet
hebben. Ik kan het uur niet afwachten,
dat de oorlog uit is en ik naar huis
terug kan keeren om zoov-e-el te Wer
ken en te verdienen, dat j-e dit vreese-
lijk oorlogsjaar Vergeet.
Lieve moeder, licht van mijn hart;
ik schrijf mlijh brief verder na dagen
ik Weet niet hoeveel, misschien twee,
misschien tien. Na een afschuwelijikén
veldslag, -die dag en nacht vo-ortduurde
zónder op-houden hen ik' door de Italia
nen gevangen genomen. W-at ik al giezien
heb- in die dagénl Vrienden en makkera
in stukken gescheurd en z-ooveel bloed,
dat men er een bad in had kunnen
nemen.
„De Italianen behandelen ons goed.
De soldaten jgieivén ons een deel van hu'n
wit tarwebrood en doen ons citroenen
en sigaretten cadeau en soms geeft
iemand ons ook wij,n. We kunnen el
kaar alleen met gebaren begrijpen, maar
als we wat verlangen, verstaat men ons
dadelijk em dóét wat we willen. Ze zijin
zioo goed, -da-t het geen schildwachten
lijken, al staan ze rondom ons heen
met de bajonet op het gewleer en hel
men opeen helm met het Heilig Kruis.
„God mjoge hen zegen-en, dat ze ons
geen lcwlaad doen, ofschoon zie onze
vijanden 'zlijlnIk ben gevangene, mioe
der, maar ik ben er beter aan toe,
dan jij in het vaderland.
Nog een derde brief, ditmaal van een
officier a,an zijn vrouW is gedeeltelijk af
gedrukt. Hij getuigt van wederzlijdsch-a
wiaardeering tusschen vijandelijke strijders,
en Va,n goede behandeling.
„De Italianen hebben mij gevangen
gienomlem, maar ik voel me niet schuldig.
Ik ben -geen lafaard geweest. Ik heb
met Wat er van mijn compagnie over
bleef wieerstand geboden zoolang heit
menscbelijkerwijzle gesprokén mogelijk
was. De heldhaftigste man van dé we
reld had niet meer kunnen doen. Men
kan de aanvallen van soldaten weer
stand bieden, m-aar niet aan granaat-
vuur. Mij-n 'loopgraaf was- een kerkhof
kuil Vol lijken. Rondom regende het on
ophoudelijk granaten. Vlak bij' d-e loop
graaf alleen telde ik in een minuut
honderd en achttien, 't Was ontzettendI
Er Was -geen vierkante meter grond,
Wharoip niet minstens één projectiel ge
vallen was. Bo-mmen, die ons in een
dikken -zlwlarien rook verstikten; na elk
schot een régen van bloed en lappen
vleesch. Niemand anders dan ©an Hon-
glaar 'kan in Izlulkeomstandigheden twéé
dagén wieerstand bieden; eindelijk heb
ben 'zfe ine te pakken gekregen. De Itali
aansche officier, aan wien ik mijn. sabel
gaf, drukte 'mij! de hand en -groette
in het Voorbijgaan met dé sabel ook
de wéinigé mannen, die me van mijn
compagnie overgebleven, waren."
„Z-oo ben ik' -dan nu Italiaausch krijgs
gevangene. Ik -Woon samen met eenige
tientallen van -onzé officieren. We wor
den zoo vriendelijk behandeld als een
mensch Zich slechts voorstellen kan. D-e
Italiaansche officieren zijn niet alleen
da-pper ,maar ook Van een uitgélezlen
Vriendelijkheid. Echt© aristocraten en
ridderlijke mlenschen! Als de bajonetten
der schildwachten ons ex niet aan her
innerden, Zouden we niet'geloovön' dat
Wie krijgsgevangenen rijm. Hebt maar