Zaterdag 31 Augustus 1915 39e Jaargang A'o. 373 Fouilleton. De Groote Oorlog» Uit de Pers. Een merkwaardig figuur uit den wereldoorlog. De Zeeuw Uitgave van de Naami. Venn. LUCTOR ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goesi LAN E VORSTSTRAAT 210, Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURS, Drukkers: Oosterbaan Le Cointre - Goes. Help uw eigen volk aan werk! Tot bevordering der Nederlandsche In dustrie' wordt van alle zijden opgewekt. Ook het HuJstersche Roomsohe blad Z e- 1 a n d i a doet dit in een artikel, waarvan we hier een gedeelte laten volgen: Maar weet gij dat niet?... Te midden van den stikdonkere» nacht, waarin de geweldige oorlog cte wereld heeft gedompeld, doemen hier en daar enkele lichtpunten op, die bemoedigend zijn voor de toekomst. Een dier lichtpunten is een ernstig stre ven om: onze vaderlandsche nijjverheid te ontwikkelen en tot meerderen bloei te brengten. Tegelijk komt daardoor de fout aan het licht, welke zij begaan hebben, die de Wetsvoorstellen tot herziening van ons Tarief, tot een stormram maakten tegen de Ministeriën-Kuyper en -Heemskerk. Had men in 1905 en in 1913 de minis ters Harte en Kolkman om hunne voor gestelde Tariefherziening niet tot val ge bracht, wij zouden thans, nu door den oorlog de invoer van tal van artikelen wordt belemmerd, in staat zijh ons ge makkelijker en beter te helpen. Een dwaze voorliefde voor het buiten land, deed ten onrechte minachtend neer zien op onze eigene, onze Nederlandsche, onze vaderlandsche nijverheid. Men betrekt, helaas!zoo gaarne uiit het buitenland, Wat ook in ons land vervaar digd wordt. Men zegt, geheel bon onrechte, dat Ne derland geen eigein industrie heeft, be halve in Tilburg voor lakens en buskins, in Twente voor katoen, in Dordrecht voor brandkasten, in Eindhoven, Kampën,. Cu- iemborg voor sigaren, in Utrecht, Roer mond en Rotterdam voor kerk- en altaar- sieraden. Wanneer men dit zegt, dan weet men niet wat men zegt, of wat ergejr is, men wil het uit vurig eigenbelang niet weten. Uit eigenbelang wil men hela,as: dikwerf niet medewerken tot opwerking, tot het bevorderen van den bloei onzer eigene, onze vaderlandsche nijverheid. Maar weet men dan niet, dat men door in het buitenland te koopen, wat in ons land verkrijgbaar is!, men ons goed geld naar het buitenland brengt en. cmze .eigene landskinderen, die in fabrieken en werk plaatsen een behoorlijk bestaan zouden kunnen vinden, het brood uit den mond neemt? Men zegt wel, ja voor enkele artikelen kan men wel in ons land terecht, maar niet voor alles en dan komt men in den regel het allereerst aan met spoorweg- materieel. Maar weet men niet, dat we te Amsterdam en Haarlem groote, bloeiende fabrieken voor sp o or weg materiele 1 hebben, en dat deze fabrieken meermalen be stellingen kregenuit bet buitenland. Weet men dan niet, dat Leiderdorp en Maastricht aard©W©rkfa(brieken hebben, die klinken' als een klok? Weet men dan niet, dat de Maaatrioht- Een. oud-Zeeuw (Vr.) schrijft in de Nieuwe Provinciale Men kan zich bij het aanschouwen van een worsteling als die, waarin thans alle groote mogendheden van Europa betrokken zijn, strikt neutraal houden en elke daad van sympathie en antipathie jegens de strijdende partijen vermijden; maar men kan er niet voor, bewonde ring of zelfs toegenegenheid op te vatten voor sommige op den voorgrond treden de figuren, en tegen andere min of meer antipathie te koesten. De bewondering, niet slechts van het eigen volk, maar ook van neutralen en tegenstanders, zal wellicht niemand der „oorlogskopstukken" in zoo rijke mate hebben geoogst als generaal veldmaar schalk Paul von Beneckandorff und von Hindenburg. Het schitteren van zijn genie doet ook zijn eerlijke tegenstan ders het hoofd ontbloolen en erkennen, dat hij iets buitengewoons, iets gewel digs presteert. Zijn groote daden zijn bet, die zijn heldenfiguur in d© zachte be lichting plaatst, waarin alle schittering verdoft maar ook alle hardheid ver dwijnt. De slag aan de Masurische meren in het laatst van Augustus 1914, het over hoop werpen van hel Russische Njemen- leger op 11 September d. a. v. het keeren ran den Russischen vloed in Polen in de laatste helft van November, sche fabriek van glas, porcelein ejn kristal een der belangrijkste is van dien aard in geheel Europa Weet men clan niet, dat we in Rotter dam hebben een fabriek van brandspui ten welke bewezen hebben, dat ze de beste Engelsche brandspuiten in da scha duw stellen. Men zegt, dat door den oorlog de Engel sche garens bijna niet meer te krijgen zijn, maar weet men clan niet, dat we in Leiden en Hengel oo garens maken, wel ke in den handel Worden gebracht als.... Engelsch fabrikaat? Weet men dan niet, dat electrische motoren en dynamo's evengoed te Slik kerveer worden gemaakt als in het bui tenland Weet men dan niet, dat electriscbe verlichtingsartikelen beter en goedkooper te Eindhoven en te H engel oo worden ver vaardigd dan te Berlijn of te Weenen? Weet men dan niet, dat Wij te Rotter dam, Breda, Amsterdam en 's Ciraven- hage meubelfabrieken hebben, welke ieder die deze fabrieken bezoekt, doet inzien dat men verkeerd doet zijne meubels uit het buitenland te laten komen? Weet men niet, dat we te Deventer, Leiden en Rotterdam tapijtfabrieken heb ben, welke zulle mooi en uitstekend werk afleveren, dat de daar gemaakte tapijten dikwijls voor echt Smirnasche worden verkocht? Weet mien dan niet, dat men linoleum in het geheel niet uit het buitenland be hoeft te betrekken, maar dat dit artikel te Krommenie wordt vervaardigd? Wij laten allerlei stoommachines en motoren uit het buitenland komen, maar Weet men dan niet, dat te Amsterdam, Haarlem, Leiden, Ridderkerk, Kinderdijk en Hengeloo fabrieken zijn, waar stoom machines en motoren worden vervaardigd, welke de concurrentie met de beste En gelsche en Duitsche machines glansrijk kunnen doorstaan? WTeet men dan niet, dat men kantstof fen evengoed te Hengeloo kan bekomen als in bet buitenland? Weet men dan niet, dat onze fabrieken van linnens en pollens te Eindhoven en Geldrop een Europeesch» vermaardheid hebben Weet men clan niet, dat te Leiden een fabriek voor gedrukt katoen is, welke zelfs aan Indië en de Kaap levert? Men verlangt zeep en parfumeriën van Rintoiel of Piver, maar weet men dan niet da,t die artikelen evengoed, Zoo niet beter, te Amsterdam, Leiden en Nijme gen worden vervaardigd? Voor den oorlog stookten we Belgische steenkool, maar wist men dan niet, dat België zoo slim was om die minder waardige Belgische steenkolen uit te voe ren om zelf onze betere -Limburgsche steenkolen te stoken? Weet men dan niet dat de Leidsche lakens do beste Engelsche soorten verre overtreffen? i Men zegt, dat we tengevolge van den oorlog zullen krijgen gebrek aan genees middelen, maar weet men dan niet, dat er te Amsterdam 'bestaat een fabriek van het redden van den toestand in Zuide lijk Polen en Galicië van 1319 Dec?., het afwijzen der tweede Russische be dreiging tegen Oost-Pruisen van 1215 Febr. 1915 en vooral het overweldigend offensief, waardoor de gansch© Russi sche strijdmacht gedurende de laatste weken wijkt en wankelt, het zijn alle maal daden, die aan Von Hindenburg een plaats verzekeren in het panthéon der grootste veldheeren. Geen knagende en krassende critiek kan den luister van deze verrichtingen schaden. Wie zou het hoofd hebben durven schudden indien Von Hindenburg door den wierook, hem gebrand, bedwelmd wane geworden? Niets is den miensch met zijn ingeboren hoog moed gevaarlijker dan lof, en een m e n s c h is ook de generaal-veldmaar- schalk Von Hindenburg. Als echter de groote man, overstelpt met huldebetuigingen in allerlei vorm en op allerlei wijze, de schooljeugd te Lodz toespreekt, zegt hij: „Ik dank u voor uw vriendelijke waardeering van datgene, wat ik voor het vaderland mocht doen; maar vergeet het niet: mij komt niet de eere toe; doch onzen God, Die ons genadig heeft gezegend en behoed, en van Wien ook voor do toekomst onze troost en onze verwach ting is." Aan den vooravond van een grooten slag zag men Von Hindenburg aan bet hoofd Van zijn staf treden, den helm afnemen en met de hand een teefcem geven. Toen alles stil geworden was, verhief hij zijn stein en smeekte over luid de hulp en den bijstand des Aller- hoogsten af. Zie, zulk een houding maakt het hart van ieder, die ook zelf geleerd heeft pharmaceutische producten en verhand- stoffen Weet men dan niet, dat metselsteen, welke aan de Waal, den Rijn en den IJsol gebakken is, niet duurder is dan Boomsche steen, en in ieder geval veel duurzamer en mooier? Men is zoo dwaas om steeds een bui- tenlandsch merk te eisehen voor vulpen nen, maar woet men clan niet clat een Amsterclamschc |ahriek uitstekende en zeer goedkoop© vulpennen maakt, doch... onder een Engelsclien naam? Weet 'men clan niet,- dat onze fabrie ken van torenuurwerken en klokken te Heiligerlee, te Aarle-Rixtel en te Asten nog altijd den naam van den Nederlaad- schen klokkengieter Hemony hooghouden? Bij het groote gebrek aan vermicelli en macaroni schijnt men weer niet eens te weten, dat te Maastricht die artikelen worden vervaardigd, welke uitstekend Van kwaliteit zijn. Weet men dan niet, dat de beste rij wielen en automobielen worden vervaar digd in Nederlandschen fabrieken? Weet men dan niet, dat Wieden trot toir- en terrazzotegels vervaardigd, zoo goed als de beste buitenlandsche? Weet men dan niet, dat men ©mailte- vvaren (geleierde artikelen), niet uit het buitenland behoeft te laten komen, maar dat te Utrecht een fabriek bestaat welke die artikelen vervaardigt Weet men clan niet, dat briefhouders te Tegelen, lak te Apeldoorn, inkt te Schier dam, Deventer en Apeldoorn worden ge maakt Beknopt overzicht van den toestand. De val van Nowo Georgiewsk, vroeger Modlin geheeten, ten N.-Wl van Warschau, is een nieuwe slag voor de Russen. De geheele bezetting van deze sterke, "aan de samenvloeiing van drie rivieren Weichsel, N arew en Wkra gelegen natuurlijke vesting bestond uit zes ge neraals en meer dan 85.000 man, die gevangen genomen zijn. Het getal buit gemaakte kanonnen liep tot over de 700, Men beidrijpt niet hoe deze verovering zoo spoedig in „zijn" werk beeft kunnen gaan. Wij zullen ons maar niet in gissingen Verdiepen, en stellen eenvoudig bet feit vast, dat Von Besselër, de veroveraar Van Antwerpen, in tien dagen tijds ook deze vesting veroverd heeft, dooï een wig te drijven tusscben de fortenlinie, waarbij, hetgeen met Antwerpen niet het geval was, de bezetting geen uitweg open stond; zoodat zij zich wel moest over geven. De Duitsche troepen, nu vrijge komen, kunnen nu worden ingezet in den beslissingsstrijd om de tweede Russische verdedigingslinie, welke, door de verove ring van Kovno, reeds begonnen was, hun in handen te doen vallen. De strijd begint er voor de Russen hoe langer hoe slechter voor te staan. Zij beginnen nu ook bij Wlodawa den rech teroever van de Boeg te ontruimen. De voor God te buigen, warm. Met terzijde stelling van alle nationale en politieke sympathiën of antipathie n, gevoelt de belijder van de souveremiteit Gods zich geestelijk verwant aan den kloeken be lijder Von Hindenburg. Zij, wier verlichting ver boven die van het Christendom uitgaat, nemen aan ztulk een belijdenis aanstoot. 't Komt volgens hen niet te pas, dat een der leiders van een nooit gehoorde mienscbenslachting den naam van God op de lippen neemt. 'Daargelaten het eigenaardige van het verschijnsel, dat juist zij; althans vooral zij, die anders om God noch godsdienst malen, hier zoo verontwaardigd worden over het vermeende misbruiken van Gods Naam, geeft deze uiting van groote op pervlakkigheid, onu niet te zeggen van onkunde, blijk'. Immersde Christen ziet in de Over heid Gods dienaresse. Die Overheid beeft van God het ztwaard der gerechtigheid ontvangen. Zij heeft dat zwaard te hanteeren, tot straf dergenen die kwaad doen. Dit houdt in, dat zij geroepen is het recht te Verdedigen en te bescher men. Niet alleen tegen binnen-, maar ook tegen buitenlandsch geweld. Het aan God ontleend gezag geeft haar het recht, legt haar zelfs onder bepaald© omstandigheden den plicht op, te be schikken over de volle kracht der natie, aan wier hoofd zij is geplaatst. De handhaving van het recht, de verdedi ging van .grond en haard, nuoge d© natie een stroom van bloed en tranen afpersen, niettemin blijven dië handha ving en die verdediging het recht en de plicht der Overheid en zal zijl, ids ze recht staat voor God, Zijn hulp ook sterkste stellingen gaan zij prijsgeven. Men is geneigd te gelooven dat het hun in derdaad aan alles, aan munitie, aan of ficieren, aan moed begint te mankeeren, en al hun weerstandskracht gebleken is. Zij trekken nu achterwaarts om waarschijn lijk steunend op Olita en Grodno te por gen den druk van den vijand zoo lang mogelijk tegen te houden en daardoor het terugtrekkend centrum te beschermen. Ossowiec is door de Duitschers weder om heftig beschoten; de bezetting hier biedt nog altijd krachtigen tegenstand. Nu echter de Duitschers tusschen Ossowiec en Bjelostok zich een overgang over de Narew geforceerd hebben, zal die tegen stand wel spoedig gebroken zijn, of door een insluiting, met afsnijding van den spoorweg naar Bjelostok nutteloos zijn gemaakt. Bjelostok wordt eveneens ernstig be dreigd. de verbinding met Brest-Litovvsk is reeds verbroken en van het Zuiden en van het Noord-Westen dringen de vijan den op. Ook Brest-Litowsk zelf wordt nu met insluiting bedreigd. Hetgeen er op wijst dat de Russische terugtocht voort gang zal hebben. Maar of die, onder het groote gevaar, dat dreigen blijft uit het Noorden, waar de Duitschers alle krach ten tot een doorbraak wel zullen samen trekken, zoo zal kunnen verloopen, dat de organisatie en de samenhang bewaard blijven Ook ter zee hebben de Russen eien échec geleden. De Duitsche vloot heeft blijkbaar een nieuwe poging gedaan om de golf van Riga te forceeren en de operaties tot bezetting van Riga ook van zee uit te steunen. En het daarbij zich ontwikkelend gevecht schijnt niet juist in het voordeel der Russen verloopen. Dezö toch melden, dat zij' zich, na het ge vecht, tengevolge van de overmacht der vijandelijke vloot, op meer nabijgelegen positie terugtrokken. Van Duitsche zijde zijn omtrent dit zee gevecht geen nadere bijzonderheden nog gemeld. Het is echter duidelijk, dat de Duitsche oorlogsschepen een belangrijk succes behaald hebben, en waarschijn lijk er wel in geslaagd zijn om den toe gang tot de golf van Riga te forceeren. Het lot van dat deel der Russische vloot, dat in de golf zich nog bevindt, zou daarmede dan wel spoedig heslist zijn, hetgeen den Duitschers het belang rijke voordeel zou verschaffen van zee uit de land-operaties in Koerland en Lijf land door troepenlandingen of anderszins te steunen. De gevechten bij Lomza. Dr. Steiner schrijft in de'„Lokal Anziei- ger": De vijf dagen, die vooraf gingen aan de verovering van Lomtzta, zijn wel de heetste en bloedigste geweest van den geheeten strijd op dit gedeelte van het front. Va nbeide kanten spande men Zich tot het uiterste in om meester te blijven in den laatsten sector voor de 'vesting^, werken van Lomza. Acht en veertig uur lang zonder ophouden donderden langs het g.ebcele front de zWare kanonnen. Een ontzaglijke .massa staal hagelde neer bij deze moeilijke en smartelijke plichts vervulling inroepen. i j i Nu willen we hiermee niet zeggen, dat .Duitschland's zaak in ieder opzicht recht is voor God. Wij zijn bevoegd, noch geneigd, daarover een oordeel uit te spreken. Maai' het Duitsche volk in doorsnee en ook de legeraanvoerder Von Hindenburg zijn er oprecht en ten volle van overtuigd, dat zij een opge drongen oorlog voeren, waarin bet voor hun vaderland „er op of er onder" gaat. En dat het gcloovige Duitsche volksdeel zich in dien nood tot God wendt, is eenvoudig een spontane uiting va'n het Christelijk leven. Van uit dit oogpunt bezien is ons d© belijdenis van een veldheer als Von Hin denburg zoo schoon. Het huigen van d© grooten dezer aarde voor God is helaas zulk een zeldzaam; maar ook zulk een heerlijk verschijnsel. En een volk dat biddende legerhoofden heeft, is een door God bevoorrecht volk, welken naam het dragen en welk gedeelte van den aard bodem :het bewonen moge. Een korte biografie van Von- Hinden burg vinde hier ten slotte een plaats. Von Hindenburg werd in 1847 in Gosen, waar zijn vader nfajoor was, geboren. In 1866 werd hij luitenant, hij het 3e regiment te voet en vbcht hij mee tegen Oostenrijk on Denemarken, in 1870-'71 tegen Frankrijk. In dezen laat sten oorlog verwierf hij heit ijzeren kruis en een zivvaardorde. Van 1873'76 be zocht hij de hoogere krijgsschool en werd daarna hij ,den generalen staf ingedeeld. Vervolgens werd hij kapitein bij1 den staf van het 2e legercorps, compagniescom mandant bij het 58e regiment infanterie en wederom stafkapitein, thans bijl het VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. postf 1.25 Losse nummers0.05 Prijs der Advertentiën 1—5 regels /"0.50, iedere regel meer 10 ct, 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend, Brj abonnement voordeelige voorwaarden Familieberichten van 110 regels ƒ1. iedere regel meer 10 ct. in den lichten zandgrond van de Russische stellingen. De vijand, het zij tot zijn eer gezegd, hield zich heldhaftig en verweer de zich tot het uiterste. Vreeselijk Waren zijn verliezen, want op het heele lange front Was geen vierkante meter oppervlak te, die niet door de ztware Duitsche gra naten was omgewoeld. Als papier snippers vlogen de dekkingen in de lucht, levenden en dooden onder zich begravende. De ver vertakte draadhindernissen van de Russen knapten af als touwtjes, wanneer de scherpkantige splinters .van de granaten ze aanraakten. Hier en daar brachten stukjes deimebosch eenig leven in do troostlooze zandwoestijn van het vijlan- delijk slagVeld, doch ook deze poovere schoonheid van de arme streek werd door de granaten niet omgezien. Booinem bra ken en hun kronen vlogen in duizend stukken verscheurd in het rond. Gewel dige stammen knapten, in het midden getroffen, als lucifers af; en na twee dagen toen de ondergaande zon de stuip trekkende aarde bescheen, waren de bos- schen verdwenen. Als doode soldaten la gen de hoornen over het veld op den door ploegden grond. De vijandelijke stelling was rijp voor den storm en onZo infan terie ging tot den aanval over. De zoo vreeslijk door onze artillerie geteisterde vijand hield echter nog steeds stand. Bijna in alle loopgraven kwam het tot een moor dend handgemeen. Wat van de Russen niet bijtijds onder bescherming van de verdragende kanonnen van Lomza vlucht te, lag dood of gewond in de bestormde loopgraven. Japan en de oorlog. De (te Londen uitkomende) Indépem- dontce Beige bevat een artikel van onzen landgenoot, H. van Kol, over Japan en de oorlog, waarin de schrijver vooreerst mededeelt, dat er in Japan volkomen kalmte heerscht. De voornaamste bekom mering van den Japanner is voor het oogenblik om van de gelegenheid te pre- fiteeren en den Duitschen handel te ver dringen uit het verte Oosten, uit Ne- derlandsch en Engelsch Indië, uit Austra lië en zelfs uit Amerika, vooral uit Zuid* Amerika. De schrijver vertelt dau ver der, dat er in Japan een sterke strem ming van Duitsche sympathieën bestaat onder hen, die in Duitschland gestudeerd of vertoefd hehhhen. Tot de gesCmanofie- len behooren vooiral veel officieren, de meerderheid van de geleerde wereld, pro fessoren, geneeskundigen, ingenieurs, che mici, voorts ook wel industrieelen, koop lieden en bankiers. Toch hebben deze menschen de inneming Van Tsingtao goed gekeurd, omdat zij, zooals de heer Van Kol het noemt, meer vaderlandslievend dan Duitschgezind zijn en meenem, dat het een algemeen belang is om te belet ten, dat eenige buitenlandsche mogend heid een operatie-basis heeft zóó dicht bij de Japansche eilanden. Zij! gelooven aan de eind-overwinning van Duitschland, of, in elk geval gelooven zij niet aan een volledige nederlaag van dat land. De Japansche marine en de koopvaardij voelen meer voor de hondgenooten, even- 3e legercorps. In 1889 kwami hij aan een der departementen van bet ministerie van oorlog. TIi§ bleef hier tot 1893, toen hij commandant werd van het 91e regiment infanterie. Van 1896—1900 was hij chef van den generalen staf van het 8e leger corps, van 19001903 voerde hij het bevel over de 28e divisie en van het laatstgenoemde jaar tot 1911 stond hij aan het hoofd van het 4e legercorps. In 1911 ging hij met pensioen, naar de booze „men" fluistert, omdat hij bij een groote manoeuvre den Keizer gevangen geno men had en daardoor in een ongewensch- te verhouding tot Zijne Majesteit was komen te staan. Ho© dit zij, hij aarzelde niet, bij het uitbreken van den oorlog zijn krachten en gaven ter beschikking van zijn vader land te stellen en de Keizer aarzelde niet dit aanbod van zoo groote waarde te aanvaarden. Dat het oorlogsvuur de wig, die den Keizer en Von Hindenburg heette te scheiden, indien zij werkelijk bestond, tot asch heeft doen vergaan, weet ieder, die de ontzaglijke gebeurtenissen onzer dagen Volgt. Het David heeft zijn tienduizenden verslagen" wekte den naijver van den Germaanschen Saul niet op; integendeel, hij is de eerste oirm den overwinnaar van den Russischen Goliath te huldigen. En het Duitsche volk, den geest van Von Hindenburg kennende, zingt: „Ortelsburg en,Gilgenburg Daar overwon Von Hindenburg. Drie burgen dus bijeen, De vierde volgt meteen. Hij maakt des vijands macht ten spot: Een raste turcht ie onze God."-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1915 | | pagina 1