Donderdag' S9 Juli 1915 2©e Jaargang \o. S53 De Creole Oorlog» feuilleton. De Onderneming van Schill. Vergoeding. Ale maakt er ons opmerkzaam op dat vele burgemeesters de vergoeding aan de gezinnen onzer landweermanoen en an dere gemobiliseerden niet verhoogen, niet tegenstaande alles zooveel duurder is dan verleden jaar. AVij ontvangen telkens brie ven met klachten over te geringe vergoe ding, en dat de burgemeesters niet mede werken om daarin verbetering te krijgen. Tot ons leedwezen moeten wij verkla ren in deze quaestie geen anderen raad te kunnen geven dan deze: wend u met uw klacht en de noodige toelichting tot den minister van oorlog hij ongezegeld schrijve n. H Vemeerderds belangstelling. in ons stokje statistiek (zie de ru briek Onderwijs in ons vorig no.) wezen wij er op dat het aantal leerlin gen aan de openbare scholen in Zeeland in 1914 minder bleek dan in 1913, terwijl 't aanjal leerlingen der bijzondere scho len hooger was. Door een zetfout liep echter deze ver meerdering niet in 't oog. Daarom geven wij deze cijfers nog eens. In 1914 bedroeg het aantal leerlingen aan de bijzondere scholen 13073 tegen 12437 in 1913. Der halve een vermeerdering van 636 leer- lingen. hetwelk duidt op vermeerderde belangstelling voor deugdelijk Christe lijk onderwijs. ■S if. Eigenaardige voorstanders. Wij maakten er reeds melding van dat zich als bekend voorstander van het Ne- derlandsch Onderwijzersgenootschap in onze provincie hebben opgegeven de plaat selijke commissiën van toezicht op het lager onderwijs te Goes en tie Vli&sin- gen. Dit is eigenaardig, omdat bedoelde com missiën toch ook de bijzondere scholen naast de openbare aan hun hart hebbfen te koesteren. Of zouden die commissies ook steun bieden aan de Vereeniging voor Chr. On derwijzers Zoo niet, van waar dan zooveel par tijdigheid De dwaasheid van den oorlog. Die komt, helaas, ook hierin uit dat, ook in ons land, vele groot-handelaars en groot-industrieelen er wèl bij; varen, "'t kapitaal van enkelen grootelij-ks vermeer dert, 'terwijl vele kleiri-indus-trieelen er bij verarmen: de landbouw, de tuinbouw vooral er wèl bij Vaart, doch de klein- landbouwer er op achteruit gaat; de mid denstand dubbel getroffen wordt, en de wtenschen van de vaste traktementen een toestand van verarming tegemoet snel len; tenzij ze er niet tegen opzien schul den te maken. De fruithandelaars, en tot voor kort geleden de aardappelhandelaars maakten royale zaken, terwijl de groote gezinnen ten onzent dure aardappelen eten, en zic-h 't genot van vruchten ten ooft. .hfbben te ontzeggen. Toenemende rijkdom aan 'de !eene, drei gende verarming ter andere zijde. Eu nu geldt dit in de eerste plaats de personen en gezinnen. Maar ook de volken ondervinden het. Amerika, wordt steeds rijker en Europa verarmt met minstens ongeveer hetzelfde De Zeeuw Mei 1915 was Amerika Rusland Balkanlanden Indië Argentinië Australië bedrag. Het goud stroomt letterlijk naar de groote Republiek en naar Canada, uit Europa, hetwelk zienderoogen ijlt, naar de periode van 't gebrek. Friesch Dagblad gaf dezer dagen de volgende sprekende cijfers; alleen nog] maar omtrent den graanhandel, met name den uitvoer gedurende die laatste 10 maan den (die van den oorlog van Aug. tot Mei) vergeleken miet die van het jaar, dat vlak aan den oorlog voorafging. In dat laatste vredesjaar bedroeg de uitvoer in bushels, van: Amerika. 283,680,000 Rusland 173,704,000 Balkanlanden 61,072.000 Indië 29,608.000 Argentinië 44,088,000 Australië 66,032,000 andere landen 7,040,000 Maar in, den oorlogstijd: Aug. tot de uitvoer van 389,955,000 12,064,000 2,475,000 17,061,000 68,534,000 8.568,000 andere landen 6,212,000 En lees nu de conclusie van Friesch D a g b lad: De verschillen springen in 't oog. In 1914 b.v. hadden Rusland en de Balkan gezamenlijk ongeveer 235 millioen bushels uitgevoerd, in 1915 was dit getal ge zonken tot ongeveer 14V2 millioen bus hels. Ook Australië wijst een sterke ver mindering aan. Het leeuwenaandeel van deze verandering kwam ten goede aan Noord-Amerika, dat zijn uitvoer van 283,7 (in 12 maanden) tot bijna 390 millioen bushels (in 10 maanden) zag stijgen. Het is natuurlijk de sluiting der Oostzee en der Dardanellien. die de be langrijkste oorzaak is van gewijzigde ver houdingen. Het is de vraag, of de Ver. Staten en Canada genoeg1 kunnen p!rodit- ceeren om te voorzien in de behoeften, die, zoolang de sluiting der Oosf-Euro- peescbe Zeewlegen voortduurt, noch door Rusland, noch door den Balkan kunnen bevredigd worden. Maar hoe dit zij, de Amerikaansche staten profiteeren er van en varen er wel bij. Zij voeren veel meer uit. En tegen veel hooger prijs. Dat is nu alleen liet graan. Maar ook vele andere waren worden in massa door Amerika geleverd, met name munitie in allerlei vorm. En dat alles moet worden betaald. Betaald met goled, geel goud. En men kan er op rekenen, het goud dat Amerika eenmaal krijgt, dat stroomt niet. zoo gemakkelijk weer naar Europa terug Beknopt overzicht van den toestand. Dezer dagen gaan onze gedachten tel kens een jaar terug en roepen we in de herinnering terug de kritieke dagen vóór- het uitbreken van den Euro-peeschen oor log, neen meer, den wereldbrand, en de- rij van oorlogsverklaringen, die daaropi volgde. Gisteren was het juist een jaar. -geileden. dat Ooslenrijk-Hongarije zijn oorlogsverkla ring aan de Servische regeering deed toe komen. Daar de koninklijk Servische re geering niet op een voldoende- wijze- heeft geantwoord op de nota, welke haar den 25,sten Juli 1914 door den Oostenrijk-Hon- gaarscben gezant werd overhandigd, ziet Üost.enrijk-Hongarije zich voor de noodza kelijkheid geplaatst zelf voor de handha ving van falijn rechten en belangen zorg te dragen en daartoe e<en be-roep- op de wapenen te doen. Oostenrijk-Hongarije zal zich van dit o-ogenblik af gedragen als fa zijn in staat van oorlog mekServië. Graaf Berchtold, minister van' buiienlandsoho zlake-n..1. Aldus luidde -cl-e bewuste oorlogsverkla ring. De -eerste o-orl'og brak daarmede uit van de twintig, waardoor bijna d-elgeheelte wereld in rep en roer gebracht werd. Bijna de g-ehoelte wei-eld meende- een, be roep op de wa-penen te moeten' doen, .met vernietiging van de tractaton en met om verwerping van de grondslagen van het volkenrecht. Wel zijn het trieste herinneringsdag-an, doch anderzijds is er genoeg reden tot dankbaarheid, waar h-et den He-ere heeft behaagd tot dusverre ons land voor d© ellende van den k'rijlg te bewaren. Ons land is bewaard gebleven voor de fel om- zich heen grijpende oorlogs-epide- mie, ondanks al1 de dreigende gevaren, die vooral' de eerste maanden van den algte- meenen opstand met zich brachten. Zouden wij daarvoor God© niet dank baar zij-n. Wat toch onderscheidde ons van die duizenden, die op- het slagveld den dood vonden, of van die duizenden, die do-or den oorlog in -droefheid' -en k'om- mer vërkeeren. 1 En ons Vaderland? Waarop zou het zich beroemen? A 1 Ook -de dag-en, waarin wc thans leven, roepen o-ns tot verootmoediging. Gedenken wij mict een dankbaar hart de zegeningen, welke onze Heme-lsche Va der ons in het afgeloopen jaar in zoo- ruime mate deed toekoX&n. Op liet Oostelijk oorlogsterrein is ia de ontwikkeling van de beslissende- gevech ten, die daar plaats vindein, weinig: ver andering gekomen. Dit wil' -echter volstrekt niet zegg-en, dat de strijd tot staan gekomen is. Er wordt verwoeder gevochten dan ooit. De Duitschers stuiten o-p grooten tegen stand; blijkens het Russische communi qué op schier 0nwedersta.anbare- leger machten, die o-p h-et N.aref-front het vijan delijk offensief tol staan zouden hebbed gebracht. Zelfs zouden de Russen bij hun aan vallen op de beide- oevers van d© Naref eenige vijandelijke troepen tot een wan ordelijke vlucht hebben gedwongen. Men Strijdt in ieder geval met den moed der vertwijfeling. Een beslissing is bi-er echter nog ui-et bevochten; met spanning heeft men de ontwikkeling van dezen strijd, die voor het lot van Warschau beslissend zijn zal, te volgen. Ook op ander© punten van het oorlogs terrein hebben de Russen krachtige -tegen aanvallen .gedaan. Ton Zuiden van Ko-fno hebben zij de Duitsche troepen o.m. over de Jessia geworpen, welke de Duitschers blijkbaar dus geforceerd hadden. Daar door hebben de Russen voorloopig d-ej Uitgave van de Venn. LUCTOR ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LAN JE VORSTSTRAAT 219. Bureau te Middelburg; FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG. Drukkers: Oosterbaan Le Co intra - Goes. In het jaar 1809 had Napoleon het toppunt van macht bereikt. Onbeperkt heerschte hij in Frankrijk, in Nederland z-at zijn broeder Bodewijk op den troon, in Spanje zijn broeder Jozef, in West- falen zijn broeder Jéröme, in Napels zijn zwager Murat, al zijne tegenstanders had hij vernederd, overal hadden zijne legers gezegevierd. Zijn wil' was w-et vóór het grootste deel van Europa en Engeland, dat steeds met zijne krijgstoerustingen gespot had, had hij vreeselijke slagen toegebracht door het in- 1806 uitgevaar digde bïocus Continental, waarbij- het vas tland voor 'de Engelsche schepen en koop-Waren gesloten werd'. Vooral1 Pruisen werd zwaai' door de hand van den geweldenaar gedrukt. De vrede van Tilsit in 1807 had het van bijna de helft van zijin grondgebied be roofd en veroordeeld tot een© zware oor logsschatting, die met meedoogenlooz© gestrengheid door de Fransehen ingevor derd werd; slechts d© bescherming van den Russischen keizer had het ong-elhkkige land voor geheel© vernietiging beWaard. Machteloos was het. overgeleverd aan de willekeur van Napoleon, die langer dan een jaar na het sluiten van den vrede bijna het geheel© land door zijne troe pen bezet deed houden en door zijn over moed het volk scheen te willen prikkelen tot een opstand, die voor hemi een voor wendsel' zou zijn om- voor goe'd' een einde te maken aan het rijk. In het jaar 1809 stond dan ook een man op, die een poging wilde wagen om zijn vaderland te verlos sen die man was Ferdinand Baptist von Schill. Schill was een der dapperste officie ren van het Pruisische leger. In den slag bij Auers-tadt in 1806, waar de Pruisen eene geduchte nederlaag leden, was hij temidden der Fransche- ruiters geraakt, doch, liever willende sterven dan zich over te geven, had hij zich door den' vijand heengeslagen en was, hoewel ziwaar gewond, naar de stad Kolberg ontsnapt. Nauwelijks genezen "had hij een vrijkorps om zich verzameld, dat weldra ongeveer duizend man telde -en waarmede hij Franschen, die her land brandschatten-, zWare verliezen toebracht; later had hij Kolberg vier maanden lang met uitste kende dapperheid tegen den vijand, ver dedigd. De vrede van Til'sit maaikte Voor loopig een einde aan zijne pannen-. Uit dankbaarheid voor de bewezen dien sten benoemde de Pruisische koning hemi tot majoor van het tweede "Brandenburger duza renregiment en toen hij in 1808 aan het hoofd zijner ruiters Berlijn, de hem' aangewezen garnizoensplaats, binnentrok, werd' hij er met onbeschrijfelijk© geestdrift' ontvangen, zoo zeer had hij zich dooit zijne stoute daden dooi- het geheel© land! beroemld gemaakt. Eenige 'maanden bleef Schill werkeloos, maar voor den vurigen man was- de treu rige toestand. Waarin zij-n vaderland na effen vrede Verkeerde-, ondraaglijk. 'Hij wisit hoe gehaat bij het volk de Franschen Waren, en nu rijpte bij hemi het dolkoena plan. op eigen hand den strijd tegen de overheersehers te beginnen en geheel Duitschl'and tolt opstand te brengen. Toen in April Oostenrijk aan Napoleon den oorlog verklaard had, achtte hij het gun stige o-ogenblik gekomen. Den 28en April' 1809 verliet hij onder voorwendsel1 een oefeningstocht te willen! houden met zijn regiment Berlijn.. In heli vrije veld riep hij; zijne officieren bij el kander en maakte hen met zijne plannen! bekend. Allen beloofden hem te volgen, wel een bewijs, welk een invïoecf de ma joor op zijne ondergeschikten bezat, want al deze mannen wisten, dat hef hier een© onderneming betrof, die hoqgst gevaarlijk Was -en ztoo ze mislukte, voor de deelnemers de noodlottigs!© gevolgen kon hebben. Schill rukte nu op naar de Elbe, die hij bij Wittenberg overtrok. Hij behaalde eenige kleine voordeelen en ver overde o.a. Halie, doch nu vernam hij', dat het Oostenrijksche leger verslagen en de poging van den overste Dörnberg, om in Hessen een opstand te verwekken, totaal' mislukt was, Yan nu af was de onderneming; dreigende omsingelende beweging, die dei Duitschers in den zin hadden, in het Zuiden tegengehouden. De strijd, die zich blijkbaar in Koerland bij Poncwzosh aan het ontwikkelen is, zal van groote betee- kenis wezen voor die omsingelende be weging rond Kofno van het Noorden liït. Over dien strijd worden echter geen bij zonderheden nog gegeven. Op het front in Frankrijk hadden, dc ge wone artillerie-beschietingen plaats. In de Vogezen waren de Franschen erin ge slaagd, de gewonnen posities op den Lin- gekopf uit te breiden en te bevestigen. Wat in het. Duitsche ltegerbericht werd erkend. Blijkens de jongste nieuwstijdingen uit Berlijn zijn de Duitsche pogingen, onr do Verloren loopgraven te hernemen, ten slotte met succes bekroond. 't Blijft daar dus nog steeds geven en nemen. De Italianen vechten nog steeds tever geefs om de- hoogvlakte van Doberdo. Over hun succes ten opzichte van het eilandje Pelegosa, vertellen zij thans het volgende: De vloot-operatiën tegen de vijandelij ke kust hadden ten doei den vijand de gelegenheid te' benemen, zich t-e bedie nen van de eilanden, welke het dichtst bij onze oevers liggen, vanwaar men ge makkelijker de bewegingen van onze sche pen kon bespieden of die dienden als appro viandeeringstations voor de onder zeeërs of de vliegtuigen, die zioh het dichtst in onze buurt bevinden. Sedert het begin der vijandelijkheden was Pel'agosa herhaaldelijk gebombar deerd, maar dit eiland bleef intusscher» nog voortdurend in verbinding met de Dalmatische kust, zoodat Tiet noodzake lijk was het voorgoed te- bezetten. Na zorgvuldige nasporingen hebben Wij d# manschappen ontdekt en gevangengeno men, die met de verdediging van het eiland en den seindienst belast waren en die zich verborgen hielden in talrijke diepe hol'en en spelonken. De bezetting werd gedurende den nacht en met groote snelheid volbracht door Italiaansche torpedojagers en hulpkrui- sers. Over het geval met de Leielanaw, zoo seint de correspondent van de Times- te Washington, zal het tusschen Amerika en Duitschland niet tot een breuk komen. De Duitsche kapitein schijlnt een onder- zoele van de lading aan de torpedeéring te hebben doen voorafgaan. Be zaak valt dus' niet onder het geschil over de Lusitania, maar onder dat vaq de William P. Fry©, rakende het recht van Duitschland om Amerikaansche sche pen te doen zinken, die- met kontraband© zijln geladen. Zoo denkt althans de pers er over, die, zonder het glewicht yan de zaak over h-et hoofd te zien, tot kalmte maant. De correspondent acht het niet waar schijnlijk, dat de laatste nota van Enge land -over het Engelsche koninklijke be sluit v-oor h-et Amerikaansche ministerie van buitenlandsche zak-en in zijn geheel aannemelijk zal wezen, maar -niettemin in vriendelijke overweging zal worden ge nomen. De Belgische soldaat en de User. Een correspondent van „De Vlaamsche Stem" heeft van iemand, die pas van VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG, Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. post1,26 Losse nummers0.06 Prijs der Advertentiën 15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ct, 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend, Bij abonnement voordeelige voorwaarden Familieberichten van 110 regels f 1. iedere regel meer 10 ct. 't front gekomen is, de volgende miede- deelingen ontvangen: Ouders van soldaten moeten niet meer zoo ongerust zijn. Ik geef toe dat de strijders altijd door een ongeluk kunnen getroffen worden. Veel echter, oneindig veel is er verbeterd, als men nagaat hoe in 't begin van den strijd alles was. Tij dens den aftocht beleefden onzen jongens erge dagen; nacht en dag moesten zij marcheeren, al vechtende, en meermaals, soms gedurende drie dagen zonder drin ken en eten, buiten een beschuit mejt grachtwater. Wel mochten zij zich soms op den killen grond ter ruste liggen, doch gewoonlijk na een uurtje, moesten zij verder op. Aan den Yser, in 't begin was het er 't zelfde. Door weiden, over vettige landerijen m'oesten de soldaten, op stukgeloopene schoenen, of holleblok ken 3 uur ver naar Dixmuiden. In de streek was er hoegenaamd niets te- krij gen, soldaten hadden noch hemden noch kousen, en in de dorpen ontbrak bet brood. Om de loopgraven te bereiken moesten de jongens, onder een geweldig kruisvuur naar de loopgraven, gelegen soms op minder dan 100 M. van den vijand. Hoevelen zïjln er dan niet geval len! De loopgraven, in die dagen, waren grachtjes vol slijk, waar men altijd ge bukt, moest blijvendieper konden zijl niet gemaakt worden door het water. Nu is, gelukkiglijk, dit alles veranderd! Een goede organisatie bezorgde sinds, aan al de soldaten, schoenen, kousen, hem den. enz., eten is er goed voldoende. Goede wegen werden dwars door de wei den -aangelegd, ondanks 'tvuur van dein vijand. Over -de grachten wierp men brug jes, zoodat -de soldaten er niet meer hoe ven -over te springen, wat velel ongelukken bijbracht. Vanaf duizenden meters voor de Yserlinie, treedt mien nu in de ver- bindingsloopgraven, naar mate 't gevaar, ©en tot twee meters diep. In heal die grachten ligt een planken vloer. Aange komen op de eerste lijn, ziiet men dat het echte forten zijn; men staat ler tus schen muren van met aard© gevulde zak ken, met hier en daar een schietgat Eert planken vloer, en rustbanken treft mleui er -aan. Langs den achterkant bevinden zich de schuilplaatsen, en ziet men eens gansche rij van groote kasten 2X3 M., uit halken samengebracht, waartoe ©en klein deurken toegang leent. In dezte ge blindeerde plaatsen rus-ten onzlc krijgers veilig. Bij schoon wed-er is het eg aange naam, zoodat -er mannen zijn die eg nooit uit willen, daar kookt men en bereidt] Ier liet eten: vleescih en patatten, ook choco lademelk. Sommigen hebben zich Ier in gericht als „ma'rtehands de patates fri tes" en hebben veel klanten. Een loopgraven doolhof. De speciale correspondent van Reuter b!ijl het. Engtelsche hoofdkwartier meldt In zijln jongste rapport deelt,Sir John French mede, dat hoogte 60, di© op 17 April door ons veroverd werd, na met succes te zïjjn ondermijnd, op 5 Mei door middel van isltikgassen door de Duitschers heroverd werd. De huidige positie op dit punt is van groot belang. D© heuvel, die nauuwlijlkisi ©en hoogte mag héefcen ©n feite lijk slechts een glooiing; van. den bodem is, verheft zioh ongeveer 30 tot 40 voet boven het omringende land, en vormt het einde van den heuvelkam van Klein Zi 11e bek©. De Duitsche loopgraven slingeren zich hopeloos. Schill begreep dit; hij1 wist ook, dat terugtreden onmogelijk was, dat er niets anders overschoot dan door te zét ten tot het uiterste. Daarom beslóot hij tot de Oostzee voort te dringen, waar hij gelegenheid hoopte te vinden, naar) Engeland over te steken. Over Küth-on, Bernburg, Stendal en Wittstoek trok hij nu naar Mecklenburg en versloeg d-eni 5en Mei bij Dodendorf een-e ltegeraidee- ling, die hem trachtte tegen te- houden; den 15 Mei maakte hij zich meester van- het fort Dömitzi, waar hij zich eenig<e| dagen ophield, vervolgens trok hij over Wi-smar en Rostock naar Straal'sund, be haalde nog ©ene overwinning' en narru 'derf 25en Mei laatstgenoemde stad. Doch ondertussohen had ook de vijand tijd gehad zijne maatregelten te nemen. Een legercorps onder generaal Gratiën, dat te Bremen lag en bijna geheel uitj Hollanders bestond, ontving bevel tegen Schill o-p te trekken en zioh te vereeni gen met een Deense,h corps onder Ewal'd,, dat van uit Holtetein oprukte. Den 31©nj Mei kwam het vereenigdie lteger, onge^ veer vijfduizend man sterk, voor Straal1- sund aan. Straalsund was geen sterk© vesting; in 1807 hadden de Fransehen deze stad op Zweden veroverd -en de vestingwerken ten deel© afgebroken. Schill had van de, Weinige dagen, die hem geboden waren, gebruik gemaakt om zich zooveel moge lijk te verschansen, doch het ontbrak hem- ziooWel' aan bekwam© werklieden als aan artilleristen, onr de stukkien geschut te bedienen. Op zijn tocht 'was zijne mach Ij voortdurend .aangegroeid en hij! beschikte thans over duizend ruiters, twee com pagnieën jagers te voet, di© na hemi Ber lijn verlaten hadden en twee a driedui zend man voetvolk, van verschillende nationaliteit, voor h-et grootste deel de serteurs. Den 31 en Mei, den dag zijner aan- komsf, tastte Gratiën de stad aan. Zijr» artillerie vernielde de versperringen, door Schill bij de Knieperpo-ort aangebracht e-n -nu gaf hij bevel' tot d-e bestorming. De verdedigers, niet bestand tegen het geweldige vijandelijke kanonvuur, moes ten de verschansingen, verlaten en züohi in de stad terugtrekken, waar thans een; hevige strijd begon. Elk huis Werd met de grootste hardnekkigheid verdedigd1,, doch de overmacht Was aan de zijd© van den vijand, die daarenboven met meer bekwaamheid werd aangevoerd en langzaam maar zeker drongen d-e- aan vallers voorwaarts -en de eene straat na de andere werd genomen. Miet de groot ste doodsVerachting rende Schill van hef eene punt der stad naar h-et andere, door' woord en daad de verdedigers aanmoe digend ten slotte moest hij met Zijn© ruiters terugtrekken naar de markt- Dooi' de Deensche en Hol'landsoh© huzaren aan gevallen, verdedigde hij zich met helden moed: ofschoon uit verscheidene wooden

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1915 | | pagina 1