Maandag SO Juli 1915 29e Jaargang No. 250 VOLKSINVLOED. De Groofe Oorlog, De Zeeuw Uitgave van de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LAN dE VORSTSTRAAT 219. Bureau te Middelburg; FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG, Drukkers: Oosterbaan Le Cointre - Goes. De antirevolutionaire partij heeft van ouds bekend gestaan als de pleitbezorg ster voor vermeerderden volksinvloed. jNiet voor de volksmacht. Dit toch is een uitheemsche plant der Revolutie, wel ke uit Frankrijk overgebracht, ook ten onzent welig tiert, omda.t de grond er sinds eeuwen voor was toebereid, door de predikers der valsche democratie. Van valsche domcratie spreken wij bij wij-ze van tegenstelling met de echte, ge lijk er een valsche vrijheid is tegenge steld met de ware. Een valsche vrijheid die zich uit in bandeloosheid en losban digheid, nadat zij van haar wortel was losgemaakt; de ware vrijheid die alleen gevonden wordt op den weg der gehoor zaamheid en stoelt op den wortel van liet geloof. Zoo is er ook een tweeërlei beteekenis van het woord democratie. Demos bete-e- kent volk en Cratos beteekent m acht. Letterlijk beteekent derhalve democratie volksmacht. Doch deze beteekenis heeft het woord sinds lang verloren, ge lijk zoo-vele woorden in onze taal in de huidige beteekenis zoo geheel blijken af geweken van de oorspronkelijke. Men denke slechts aan een „schobbe jak", een „ouderling", een „maar schalk", een „ooievaar", een „winkel". Een maarschalk, van mare (paard) en schalk (knecht), bet Fransche marechal, was vroeger een paardeknec.ht; een ooie vaar van oo-i (schat) en baar (dragen) beduidde schat.(aan)drager; een winkel (het Fransche boulqu-e) was een hoek huis. Gelijk deze, heeft nu ook het woord „democratie" allengs zijn beteekenis ver loren, al geeft dit overigens geen aanlei ding tot misverstand. Immers de demo cratie door de antirevolutionaire partij voorgestaan beteekent niet volksmacht, maar volksinvloed. Natuurlijk moet er voor gewaakt wor den dat aan een woord geen beduidenis gegeven worde welke het blijkens zijn samenstelling 'niet. heeft. Dit geldt ook voor het woord volksmacht, aan hetwelk een beteekenis wordt toegekend die het in de samenstelling van democratie niet heeft. De Standaard herinnerdeal ter stond, bij liet in zwang komen van dit woord, er aan dat cratos, waarvan in democratie sprake is regeer macht be teekent, duidt op het Overheids gezag; op wat men duidelijkheidshalve heer- s chap pij noemen kan; op macht of souvereiniteit, welke in de li. Schrift aan God clen Heere wordt toegekend. De Heere God kan deze regeermacht op menschen leggen, zoodat dan deze menschen o-ver andere menschen regeeïen, maar nooit kunnen zij deze „macht" anders uitoefenen dan bij Zijn gratie. Van daar de ïegeeringen „bij de gratie Gods". Deze toelichting was indertijd noodig omdat de antirevolutionaire partij zich voelde aangewezen als te moeten sturen „in democratische richting"; zich hier en daar als de Christelijk democratische be hoorde aan te dienen; en tegen de' revo lutionaire opvatting der vrijzinnige demo cratie, in den zin van „de souvereiniteit, de heerschappij, het regee-rin-gsgezag van het volk in ai 'zijn 'rangen en standen" en die van „souvereiniteit van het volk bij zijn eigen gratie, als van nature in het volk klevende" had op te komen. Immers een volk bezit geen souvereini teit in zichzelven, het kan nooit anders heerschappij uitoefenen dan bij' de gratie Gods, gelijk de Constitutie van d<e Ver- eenigde Stalen van Amerika het in haal' aanhef schoon en juist uitdrukt: Naar dien wij van God de macht heb ben ontvangen onze eigen Overheden te kiezen, -enz. Ook in ons land geldt dat de souve reiniteit door den Heere onzen God niet gelegd is geworden op het volk z:elf, maar dat de souvereiniteit over ons volk door Hem gelegd is op het Huis van Oranje.v Er is geen souvereiniteit dan bij de gratie Gods; en de souvereiniteit over Nederland berust bij het Huis van Oranje. Daarom geen volksmacht, maar volks invloed, uitkomende in het recht van heit volk om zelf zijn vertegenwoordigers bij de Kroon aan te wijzen, en zoo- er voör te waken dat samenspreking en overleg tusschen deze beidenKroon en Statem- Generaal; Overheid en Volk, over dooi de Kroon in te voeren maatregelen of ingediende wetsontwerpen, geregeld, dat is volgens wettelijke regeling, plaats liiebbe. Evenwel ook hierbij behoort tegen mis verstand gewaakt te worden. Volk wil zeggen „het volk", het Neder- landsche volk. Niet de mindere man al leen, niet de massa, niet de ongeordende hoop; maar het volk als orgaan, het volk- in al zijn rangen en standen, gelijk die in het volksorganisme voorkomen. En volks i n v 1 o ed beteekent invloed op het souverein gezag. En dan geen in vloed door vermaan of dreigement, gelijk door zekere pers wel eens beproefd wordt, maar enkel en alleen door organisatie op grondwettelijken grondslag. Dat wil zeggen volgens de wet, waaraan zoowel de Overheid als de Volksvertegenwoordi ging onderworpen zijn. D-e Standaard stelde een invloed die van dezen tweeërlei regel afhangt. Ten eerste van den regel, waarnaar het volk er toekomt, om als volkslichaam, als volksgeheel, als volksorganisme zijn in vloed te doen gelden. En ten tweede van den regel, waarnaar de aldus georgani seerde invloed inwerkt op het Souverein gezag. Na aangetoond te hebben, dat deze laat ste regel ten onzent veel te ver gaat, vzoodat de regeering al te zeer wordt be perkt; en de eerste regel te weinig het beginsel van „volk in al zijn rangen en Istanden" tot zijn recht doet komen, leverde het blad het betoog om aan te dringen op een wetswijziging, door welke dit be ginsel onder ons in eere komen zou. Intusschen is door het van de baan schuiven van de Grondwetsherziening een principieels discussie in dien zin afge sneden. Doch inmiddels gaan alle antirevolutio nairen, zoowel de Christelijk historischen als de ge-organiseerden voort, met steun te bieden aan elke poging tot vrijmaking van het onderwij-s, tot sterking der Chris telijke werkliedenvereenigingen, en tot pro pageering van het groote doel, dat het volk in al zijn rang-en en standen leed; zijn eigen zaken zelf te doen, en het particulier initiatief te ontwikkelen. Cijfers. Door een dér Z-eeuwsche bladen wordt beweerd dat d-e verkiezing van eien cbeu." twee Goesch-e Rechtsche Raadsleden en de niet-verkiezing van een der vrijizdiir ni-ge candidaten op 21 dezer gevolg zou zijn geweest Van de actie der sociaal democraten. -Ofschoon tegen napleiten, moeten wij toch .nog even op die verkiezing terug komen. Wij gelooven niet dat de sociaal-demo craten door zich te onthouden of op dr. Mol te stemmen, diens verkiezing zou den hebben kunnen bewerken. Meerdere omstandigheden werkten er toe mee dat deze ver beneden den an deren vrijzinnigen oaadidaat moest bliji- Ven. Immers hij was niet de gewilde man voor den middenstand; er was groot bel-ang bij zijn stemmencijfer niet boven d-at van zijn mede-eandidaat te doen klinv men; bovendien lang niet alle socialisten, verbeten als zij zijn op de vrijzinnigen, zouden een advies om op de vrijzinnige candidaten te stemmen hebben opgevolgd. Doch ook de verkiezing van den beer Plazier zou door een tegengesteld advies -der socialisten niet 'voorkomen zijn ge worden. Verondersteld dat honderd se»- ciaal-dernocratische stemmen dezen can didaat zijn toe-gevallen, zoo ware, indien men jhem die onthouden had, hij toch nog gekozen geweest. Overigens weten wij niet hoeveel so cialisten er op de rechtsche lijst kunnen gestemd hebben. Niet alle partijgenoot-en toch kw-amen aan de stembus.- En bij d-e eerste stemming stemden slechts 63 hunner op de soc.-dem. lijst. Nu wij toch nog eens over de Goesche Raadsverkiezing moesten schrijven verr oorloven wij' o-ns nog een opmerking aan het -adres van de Nieuwe Z e e u w sc'he Courant. D-at blad maakt onder anderen de op merking dat de antirevol. partij te Goes- baar kiezers niet zoo sterk in de hand heeft als de R.-K. de hare. Tegen deze opmerking in haar alge meenheid komen wij op. Immers er zijn te Goes liberaal kac tholiek-en, die, openlijk of bedekt, de vrij zinnigheid steunen, hetzij uit liaat tegen Rechts, of uit liefde voor de vrijzinnige beginselen, of uit bedrijfsbelang. Voorts zijn er onder de goed-Roomschen, die men geneigd zou zijn voor Rechtsche kie zers te houden, er ongeveer een veertig tal, op wier Rechtsche stem de lomberd geen penning geeft. Menschen, die zelfs door de leiders die geacht worden hun volkje te kennen niet worden vertrouwd. Zoodat er van de 166 Roo-msche kiezers stellig ruim twintig procent zich niet hou(- den -aan de vingerwijzing der leiders. Ook zouden wij den leiders d-er R.-K. Kiesvereenigin-g wel in overweging willen geven in 't oog te houden dat, indien nu alle 'goed-Roomsche kiezers hun roeping- verstaan hadden, de heer Vienings, ondanks den ook door ons vastgestelden en diep betreurden „afval" van a.-r. en c.-h. kie zers, het toch nog zou gehaald hebben. Immers telt men de stemmen bij-een, op de heeren Vienings en Putte uitgebracht, dan komt, men op een getal van 33. Ook waren er nog, blijkens de aanteekeningen, een twaalftal R.-K. kiezers afwezig geble ven. Beknopt overzicht van den toestand. „De Rus gaat -er onder", zou men haast denken, als men de jongste comuumiqué's hetzij ze uit St. Pietersburg dan wel uit Berlijn komen aandachtig leest. De Duitschers melden dag, aan dag be langrijke vorderingen, evenals in de dagen van den op-mar,sch in België, en dc Rus sen maken openhartig gewag van hun ges tadigen achteruitgang Het regent slagen op- de Russische le •gers. Laten 'we in 't kort schetsen, welke „stroppen" zij- in de laatste dagen be haald hebben. In de -eerste- plaats dan een nederlaag bij Shawï'i in Koerlandverder is de Nareflini-e door de Duitsche-rs geforceerd en zijn d-e beide- aan die rivier .gelegen vestingen Rosohan en Pultusk gevallen, terwijl1 de Duitschers door hét overtrekken van de Nar-ef gevaarlijk dicht, den spoor weg Van Ostrolenka, een der and-ere ves tingen aan de rivier, naar Minks'"(wéinige K.M. ten Oosten van Warschau) zijn ge naderd. Het leger vóór Warschau is op een op pervlakte van steeds kleiner omvang sa mengedrongen en de Zuidelijke W-eichsol Vesting Iwangorod van haar communicatie met, Warschau afgesneden. Tusschen W-eic-hsel e-n B-ug is een schijn baar ho-pe-löoze strijd aan den gang tegen de l-egers van vo-n Mackensen en vón Woyrseh. De Russen schijnen niets onbeproefd te laten, o-m den Duitsche-n opmarsch te stuiten. Het Russische legere o-mmando heeft er ditmaal' ge-eu zin in zonder verzet den terugtocht te bevelten. Het wil Warschau en omgeving met hand en tand verde digen. 'zoodat -een ontzaglijke veldslag nau welijks meer te voorkomen is. Het fo-rceeren van de Nareflini-e heeft den Russen -de oog-en geopend voor het groote gevaar, dat nu Warschau dreigt. Deze linie toch vormde de be.scherming- van -d-e stelling van Warschau tegen het Noorden. Maar de val van Pultusk bewijst, dat de Duitschers dien muur verbroken hebben niet alleen, maar dat zij- reeds niet meer dan 50 K.M. van Warschau en niet meer dan 40 K.M. van dei andere WeichselVesting, Nowo Georgij-ewsk af staan. Ook hier tellen de Duitschers hun krijgsgevangenen bij tien duizenden. De buit aan oorlogsmateriaal schijnt meestal' tegen te vallen. D-e munitie weten de Russen vonder- gauw in veiligheid te brengen. Duizend gevangenen brengen som-s niet eens evenveel geweren op, want niet zei den zijn de Russen slechts met knuppels gewapend De krijgsverrichtingen op het Westelijk front fe-ijn nauwelijks de vermelding waard. Bij Souchez herhaalden de Franschen hun vruchtelooze aanvallen met handgranaten. Ten 'Z. 'van Leintrey sloegen de Duitsehe voorposten vijandelijke aanvallen af. Sois- sons en Reims ontvingen weer een paar granaten, die echter weinig schade heb ben aangericht. Ziedaar alles. Van ©enige betekenisvolle actie is geen sprake. Er 'heerscht nagenoeg rust. Aller oog is gevestigd o-p wat daar in het (verre Oosten geschiedt. Van den Handel'soorlog hoort men de laatste dagen niet veel. 't Werd zo0[ kalm-, dat de Engelsche "Marinestaf gelegenheid vond balans op te maken. Men wij-sl er nu van Eng-e-lsche zij-de miet veel op-hef op, dat nu bijna zes maanden voorbij' zijn, sinds Duitschland de wateren rond Groot-- Brittanuië e-n Ierland tot oorlogsgebied Verklaarde, waarin van 18 Februari af ieder vijandelijk schip zou worden ver nield. En de resultaten? Reeders -hebben hunne schepen niet op gelegd; zeelieden hebben niet geweigerd zee te kiezen; neutrale schepen hebben Engelsche havens niet vermedenEnge land heeft geen gebrek geleden. De resultaten der blokkade in 22 We ken, aldus heet het verder, Waren de volgende: totaal der aangekomen en ver trekkende schepen in en uit de havens van bet Vereenigd Koninkrijk 31385; En gelsche handelsschepen tol zinken ge bracht 98; non-combattanten vermoord 502; neutralte schepen tot zinken ge bracht 95. Men zou meenen, dat ook een verlies van 98 schepen ziware verliezen zou be rokkenen aan de reeders. Dit is echter niét het geval. Ieder schip is verzekerd. De kosten der assurantie zijn vertegenwoor digd in de vracht, die de gemeenschap e-ventueel betaalt. De Engelsche handels vloot "maakt feitelijk groote winsten en 'de betrekkelijk kleine verliezen worden be taald door het publiek' in he( algemeen en (door de verspreiding' over e-en zoo,(groote gemeenschap) brengen zij weinig verhoo ging van lasten. Aldus de Engelsche lezing over d-e ge volgen van den duikbootoorlog. Inderdaad krijgt men den indruk, dat deze niet ge heel' aan de Duitsehe- verwachtingen heeft beantwoord. Vergeten we evenwel niet, dat, er een negatief resultaat le boeken valt, dat van niet weinig invloed is geweest op den strijd ter zee. Immers waar is de Engel sche oorlogsvloot gehleve-n? Opgelegd? Ze heeft althans nog niets uitgevoerd. Niet de Engelschen, maar de Duitschers waren en zijn de schrik der. wateren. Of telt Albion de degradatie van z'n vloo-t niet mee De Amerika,ansche nota aan Duitsch- land is er eindelijk. Men mocht inderdaad benieuwd zijn, wat het omv-angrijke stuk, waartoe ze is uitgegloeid, 'bevatten zou. Want in de vorige nota's van Amerika van 15 Mei eiy 11 Juni is het principieel© Ameri ka,ansche standpunt reeds zoo duidelijk en zoo scherp aangegeven, dat een -na dere uiteenzetting waarlijk overbodig ge oordeeld kan worden. Terwijl uit de Duit sehe antwoord-nota's van 28 Mei, 1 Juni en 14 Juli duidelijk genoeg gebleken is, dat Duitschland niet van een toegeven aan de Amerikaansche beginsel-eisohen wil weten en op zijn eigen standpunt staan blijft, zonder dat er kans bestaat, om bet door nog zooveel redeneeringen tot een opgeven van dat standpunt, te bewegen. Welnu, wat zegt de Amerikaansche nota? 'tls weer een slap betoog; een stuk met, een zoetsappig karakter. Het begint met dit le betreuren en dat te consta teer en, e-n eischt (tenslotte nog niet veel. Laat -ons het voornaamste eruit ci-tee- ren. De nota begint met te zeggen, dat de Amerikaansche regeering betreurt genood zaakt te zijn te verklaren, dat iziji de Duitsehe nota hoogst onbevredigend vond, wijl deze de werkelijke geschilpunten tus schen de twee regeeringen niet bespreekt en geen weg wordt aangegeven, langs welken de aangenomen beginselen van recht en menschelijkheid kunnen worden toegepast in de ernstige zaak, waaro-ver het geschil loopt, maar de nota integendeel schikkingen voorstelt to.t gedeeltelijke ver zaking aan deze beginselen, waardoor zij in werkelijkheid op zijde worden gezet. D-e regeering constateert met voldoe ning, dat Duitschland 'de geldigheid van de beginselen erkent, op welker toepassing de Amerikaansche 'regeering aandringt in zake het. gebruik van onderzeeërs tegen -de koopvaardijschepen, maal' de Vere-enig- de Staten zijn levendig 'teleurgesteld te bemerken, dat Duitschland zichzelf ten eenenmale vrij acht van de verplichting deze beginselen in het oog te houden, ook wanneer neutralen er bij zijn betrok ken, door hetgeen Duitschland de Brit- sche politiek -acht ten opzichte van den neutralen handel. De Vereenigde Staten kunnen geen be sprekingen voeren over de Engelsche po litiek, welke heelemaal ni-ets te maken heeft met de gedachtenwisselingen met Duit.schl-and betreffende de ernstige, on wettige schending van de rechten der Amerikaansche burgers door Duitsehe on derzeeërs. De onwettige en onmenschelijke daden zijn niet' te verdedigen, wanneer zij de neutralen van vaststaande rechten, in het bijzonder het recht van te- leven, beroo- ven. Zulke daden z ij n, Wanneer z ij v-oo-rtduïen, een o n verg eef 1 ij- VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. post1.25 Losse nummers0.05 Prijs der Advertentiën: I5 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ct. 3 maal plaatsing wordt 2-maal berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 110 regels ƒ1. iedere regel meer 10 ct. ke hele e digi ng jegens d-e sou vereiniteit iv-an "de betrokken neutrale natie. De Vereenigde Staten zijn bereid rede lijke concessies te doen voor nieuwe, on verwachte gezichtspunten wat betreft cLen o.o'rlog ter zee, maar zij kunnen daarom toch niet de grondwettelijke rechten van het volk laten schenden. N-a hun voldoening te hebben uitgespro ken over de jongste verandering in de wijze van optreden van de Duitsehe on derzeeërs-commandanten en het verzoek te hebben gedaan om afkeuring over d-e vernietiging v-an de „Lusitania" uit ta spreken, zegt de nota dat de Vereenigde Staten niet het voorstel kunnen aanvaarden om zekere schepen aan te wijzen, die vrij zullen zijn op de zeeën, die onwettig gesloten zijn. Daarbij wordt verklaard, dat -een overeenkomst op dit punt stilzwijgend in zich zou sluiten de goedkeuring om andere schepen aan té vallen, hetgeen gelijk zou staan, met het opgeven van de beginselen, waarvoor de Vereenigde Staten opkomen. Wat zal Duitschland's antwoord zijn? De -gansche Duitsehe Pers zingt in koor Op Wilsons laatste nota past slechts kort weg een „neen!" De tegemoetkomingen moeten kortweg afgewezen worden. Als de Ver. Staten, zegt zij, van al onze voorstellen in beginsel niet. willen hoo-ren, toonen zlij, dat het hun niet om de veiligheid van hun burgers, maar veel eer om het lamleggen van de U -bootactie te doen is. En dat zullen de Duitschers trachten te voorkomen. "Gevolg natuurlijkvoortzetting van den papieren oorlog. Om het kerkhof van Souchez. Bomhard K-e-llermann vertelt in het Berliner Tageblatt over de gevechten bij Souchezi -. Het kerkhof van Souchez wordt aan gevallen. Het is negen uur. Nog niets bekend? Wordt er nog gevochten? Hoe is de teerling gevallen? Er is nog geen bericht gekomen; de telefoondraden wor den iederen nacht een paar maal stuk geschoten. De loopgraven zijn ine-enge- trommeld. Het gebeurt, dat 10 man een granaatkrater bezet, houden met machine geweren of alleen maar met geweren, of slechts m©t handgranaten, dat zij dien kuil ho-ud-en 24, 48 uur, tot versterking ko-mt of tot men met de sappen den trechter heeft kunnen bereiken. Zoo ziet het er daar uit. Het is onmogelijk het hoofd er uit te steken, laat staan do loopgraaf te Verlaten, om een bericht over te brengen. - Souchez1 is een kwade hoek. Onze stel lingen o-mvatten het in een Wijden bood. en -de regimenten zijn besloten dez-en boog te houden. Het bezit van Souchez zou de Franschen no-g grootere voordeeten, bie den voor waarneming dan zij thans reeds in de Lorettehoog'te- bezitten. Om' iedere golving van het terrein wordt gevoch ten. Om elk kreupelbo-schje, om elke droge- sloot langs den weg. De Fransch- man weet heel goed wat hij wil, hij doet. den eene-n aanval na den and-eren. Na dagenlang vechten was bet hem gelukt zich hier e-n daar in onzen boog vast te zetten. Ten Zuiden van Souchez naar Give-nchy had hij zijn stellingen vooruit geschoven (het z-.g. Franschennest), op- het kerkhof had hij zich vastgezet ens Westelijk van Souchez naar d-e suiker fabriek en de Lorettehoogte had hij zich vooruitgewroet. De strijd om vertrapte kuiten en gra naatkraters golft op- en nee-r. Dit kerkhof van Souchez. is buiten zijn oevers ge treden. Precies als de CarencrybeekZijn muren zïjtn gevallen en het groeit en groeit. Tusschen den 21sten en 24sten Juni Werd het groote Franschennest uitgegra ven. Het waren verwoede nachtelijke ge vechten. Van alle kanten werd de aan val door sappen naar voren gebracht en het diep indringende Franschennest af gesneden. Het was een groot succes. Een paar dagen later ik spreek! hier slechts van groote gevechten, gestreden wordt hier -dag en nacht vielen' de Franse-hen o-n^e loopgraaf bij de suikerfabriek ver woed aan. Onze soldaten wierpen ze terug, zoo vaak ze aankwamen. D-e strijd werd wilder en wilder, den zevenden dezer verdwenen omzie- mannen onder een hagel Van staal. Het hielp niets, zie moesten terug en de Franschen bezetten 800 mie ter in-eengetrounmeM-e loopgraaf. Den acht sten wierpen de onzen hen er weder uit, maakten loopgraven, sappen en kraters schoon, tot op een stuk loopgraaf van 150 mieter na, dat de Franschen kond-en hou den. De- loopgraven waren rijen van gra naatkraters geworden, men wist vaak niet of de Franschen of de onzen in den na- burigen krater zaten. Om deze 150 meter wordt sedert dien tijd verbitterd gevoc-h-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1915 | | pagina 1