Xo. 349 Zaterdag 34 Juli 1915 39e Jaargang TWEE BUREN. Feuilleton. De Qreofe Oorlog, Staten-Generaai Uitgave van de Naaml. Venn. LUCTOR ET EME-RGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LAN a E VORSTSTRAAT 210, Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG, Drukkers: Oosterbaan Le Cointre - Goes. - Stemming en Landsbelang. In enkele maanden tijds heelt een mi nister der Koningin tot driemalen toe bij- de behandeling van een belangrijk, met het oog op mobilisatie, landsverdediging en landsbelang noodzakelijk wetsontwerp de portefeuille-quaestie moeten stellen. Dat wil zeggen: tot driemalen toe heeft,1 een minister tot een weerstrevende Twee- d'e Kamer moeten zeggen: ge kunt stern- 'rpen zoo gewilt, maar een verwerping! van mijn Wetsvoorstel mag ik niet dul den. Stemt ,gij mijn ontwerp af, dan ga ik heen. Een ministerieele crisis, en dat in de zen tijd, zou een ramp voor het Land zijn. Men. zou zeggen, dat zullen toch al onze volksvertegenwoordigers wel begrijpen. Toch is dit gebleken niet -alzoo te zijn. Tot drie malen toe waren er biji 'de stemming voor een ingrijpend wetsvoorstel tegenstemmers, en altegaar liberalen en sociaal-democraten. Zoo zag men op 11 December de vol gende vrijzinnigenBos, Teens tra, Lim burg, Otto, De Jong, Roodenbuïg, Mer chant, De Mui-alt en Ketelaar tegen de leeningsWet stemmen. Op 10 Juni stemden de vrijzinnigen: Eerdmans, Bichon. lie e res, De Muralt, Van Raalte en Lieftinck tegen het gezant schap s ontwerp. En 'op 15 Juli weigerden de vrijzinnigen Schim van der Loeff, Smeenge, Ketelaar. De Muralt, De Jong, Bichon, Hubrecht en Teen's tra hun stem' aan het vlootont- Werp. Hiertegenover mogen wij vaststellen, dat de leden van. Rechts, derhalve da zoo genaamde oppositie, in alle drie deze ge vallen, gelijk telkenmale, aan de Regeerinig het algemeen vertrouwen schonk en haar de Kamermeerderheid verschafte, welke de nationale zaak met kleun, eischte. Wij meenen dat zij hieraan goed ge daan hebben. Het. ztou onbehoorlijk zijn in dezen tijd bij1 verschil van meening het kabinet, ,of een der leden v,an hejt kabinet, door afstemming van een wetsont werp tot heengaan te dwingen. Dat zion strijdig zijn 'met het landsbelang. 0 Op Haar jaardag. Het 'Handelsblad wijdt de volgen de dichterlijke wborden aan de heden jarige Koningin. Aan H. jVL de Koningin Eliz'abeth van België op 24 Jidi 1915. Slechts in dos van zomerkleuren Viert Uw land het blij gebeuren, Dat zijn Koningin verjaart. Niet met tooi van vlag en vanen. Want, Uw volk, het zucht in tranen En in tranen baadt imh d'aard. Geen gejuich en geen festoenen. Maar een massa van miljoenen Bidt voor en voor Uw Huis. Héél de menschheicl strooit U bloemen, Héél de menschheid leerde U noemen r, En.gel van het- Rpode Kruis. Voorbeeld van een Koningsvrouwe, Die Uw lieflijk beeld aanschouwen. Witte kap pm blank gelaat. i Noemen U met koozend praten: Teed're „Moeder der soldaten", M o e d e r yan een P r i n s-s o» 1 d a a t. Reeds in blijde vredesdagen Beeft Uw teed're hancl geslagen Om Uw Vorst en volk een band. Toen nu lijdensdagen kwamen, Sloot die band hen vaster samen, En).hield Vorst en volk in stand- (Slot.), Wij lezen van een gereinigden nielaat- sche, wien de Heiland strangelij-k verbo den had iemand iets van zijn genezing te zeggen, dat bij evenwel1 heenging en alom bekend maakte wat Jezus hem ge daan had,'en zoo.ééne ongehoorzaamheid aan 'sHeeren gebod verschoonbaar is, dan is bet gewis weï .dezle. De 'lust tot een der gelijke overtreding bekroop hier ook onzien predikant, en zij werd zoo sterk, dat hiji haar geen Weerstand bieden kon. „Ik mag het u niet zeg'gen, maar ik! zal' het toch doen," sprak' hij. „Uw buur man Stevens is de. man, die u geholpen heeft!" 1 Wanneer wij eens op; een morgen de zon in het wes ten, in plaats van in het oosten zagen opkomen, zouden Wijt niet meer verbaasd en geheel van ónze stuk ken kunnen 'zijn, dan Van Degen het was op het hooren van .dezen naaml. Hij staarde clomine aan met oogen, die-verstijfd in Aan hoe velen, die daar lagen Neêrgesmakt in kermend klagen, Hebt (Rij troost en hulp gebracht. Van (hoe velen die niet konden Meer genezen van hun wonden. Hebt Rij 'tst-e.rven nog verzacht. Meer dan Moeder, clan Vorstinne, Meer dan mensoh, door menschenminnc, Wacht U meer dan mensch'lijk loon. Wj a a r en hoe?... wie zal 'tdooï- [gronden Maal' bet wordt door U gevonden, en 't. zal wezengroot en schooin. Niet kerkelijk. In een onzer wakkerste antirevolutio naire dagbladen lezen wij heden onder de rubriek „Uit de Prov." dat de gemeen teraad te Heerenveen is samengesteld uit 8 vrijiZ., 7 soo.-dem. en 2 kerk el ijl ken. In de veronderstelling dat onder dezen naam antirevolutionairen bedoeld zijn, meenen wij tegen deze tituleering te moe ten -opkomen. Wij z'ij'n geen „kerkelijken". De redactie van bed-oeid antirevolutio nair -orgaan zal dit zijn berichtgever to Heerenveen -onder het oog' dienen te- bren gen. 1 ''j Beknopt overzicht van dan toestand. Tusscben Weichsel' en Bug'. Daar is het brandpunt van het geheel© oorlogste rr-ein. Hier wordt, alles op haren en snaren gesteld om den strijd nader tot een be slissing teqb'rengen. ruimers, 't is zoooals reeds op-gemerkt Werd, een nauwe insluiting van Iwangorod is clan alleen mo-gelijk als het hardnekkig verzet van de Russen tusschen Weichsel' en Bug gebroken zij-n zal1. En dat is op het oo-genblik nog niet geschied. W-el (heb ben de centrale- 'bondgenooten op heit ge noemde front wederom eenig© voordeeten behaald, -en schijnen zij; vooral op- den Oostelijken oever van de Wi-eprsh tot. vlak bij -den meer besproken strategischen .spóorweg te zijn voortgedrongen, maar gebroken is het Russische verzet hier niet. En zoolang dit het geval niet is kan van nauwe insluiting van Iwangorod niet niet gesproken worden.- Al zouden de bondgenoot-en er ook toe overgaan hun zkvaar belegeringsgeschut voor cle fort-en van Iwangorod in stelling te brengen en al zoucfen zij er in slagen deze te foroeeren, dan blijven hun toch elfe voordeellen olitgaan, die zij- behalen) Jbucfen, als zij; reeds inderdaad er in ge slaagd waren het verziet cler Russen ten Z. en Z.W. van Lublin te breken en de vesting ook in werkelijkheid nauw in te sluiten. De overige gebeurteniss-en die zich op het Oost-el'ijk oorlogsterrein hebben afge speeld, brengen weinig verandering in den to-estancL De verbitterde strijd, direct om Warschau, duurt voort zonder dat cle Duit- sohers er in geslaagd zijn een belangrijk voordeel nog te behalen. Als het reusachtige plan der bondgenoo ten slaagt, wat dan? Zijn zij dan klaar met Rusland? Was 't m-aar Waar Daarvoor zou echter noodig zijn dat von Hindenburg naar St. Petersburg op rukte, naar het administratieve centrum, het hart van het onmetelijk Tsarenrijk, en dit bemachtigde. Maar wie -even op de kaart den afstand ziet van Riga to-fc St. Petersburg is hunne kassen, alle beweegkracht sch.en-e.nl verloren te hebben. De predikant achtte het goed hem eenig© oogenblikklen aan zijne gedachten over te laten.; „De bakker,\Stev-ens.riep- hij eindelijk. „Reen ander dan hij," verzekerd© de do-miné. „Gij ziet, men kan zich ook in 'zijne.vijanden vergissen. Ga er nu heen, en de-nk er eens go-ed over na, hoe u d-e'ziel vroomheid van uw buurman be-valt." Verlegen, (versuft en geheel ontroerd ging de koop-man heen. „P'W hoed!" rie-p cle predikant hem na, en hij reikte hein bet hoofddeksel! toe, dat hij vergeten had. Geen wonder zij-n hoofd was heet, er lag vuur op. Hij kw.ani te huis -en ging aan zijn werk, (maar de man handelde wonderlijk in al £ijn doen. (Alles deed hij verkeerd, en, de anders zoo spraakzame koopman, die koor ieder een (vriendelijk .woord had, Was bijna als een stomme. Maar sprak lijf met anderen al niet, hij sprak des te meer met .zichzelVen, -en deed hij Vel© din gen achterstevoor, ook in zijn binnenste werd alles- onderstboven gé-keerd. Hij zou zijn buunnan Stevens niet geholpen heb ben als deze hulp noodig had gehad: dat 't ongeveer 500 K.M. en rekent met cle ontzaglijke moeilijkheden aan zulk e-en, tocht verbonden (denk maar aan Napole ons veldtocht) begrijpt dal zulk een plan onder do gegeven omstandigheden, tot het rijk cler fantasie behoort. Naar Petro-grad noch naar Parijs Korte Oorlogsberichten. Van het zu i d e ijk oorlogs terrein. Uit Rome: Een Haliaansch luchtschip wierp- met succes bommen op den spoorweg, nabij Nabresina,(ten Z. W. van Monfalcone). Gostenrijksche torpedojagers 'bombar deerden Ort-ona (aan de Adriatisohe Zee). Een oude man en een kind zijin giedood. De schade is onbeteekeueucl. Kemp veroordeeld. De „re- bel" generaal Kemp werd veroordeeld tot zeven jaar gevangenisstraf en een boetle van duizend" pond sterling. De „Albatros,'. Volgens een be richt wit Wisby is de „Albatros" vlol) gemaakt. Het schip zal voorloopig naar Tarösu-nd worclen gebracht. De vereenig'ing van reeders t-e Mon treal (Canada) heeft besloten, dat trans atlantische stoomvaartlijnen bijzonder heden pmtrent ladingen achter zullen houden, ijiotdatcle schepen hun bestem ming bereikt hebben. Tweede Kamer. Olie op de golven. Gunstige stemming. De Christen-socia listen onder 't mes. De vrij willige Landstorm besproken. De bedoeling van het ontwerp uitbreiding Landstorm. Aange nomen met 55 tegen 15 st. Het drukfoutenduiveltje in 't spel. Als olie op de golven heeft het comité- generaal op de .stemming la het Lagerhuis gewerkt. Gisteren heeft men de weldadige uit werking ervan bij de Lanclstormdebatten bunnen const,ateeren. 'tGin.g er kalm en gematigd toe; en waren er al bedenkingen, deze werden in zóó hoffelijken vorm 'geuit, zoo bescheiden en vriendelijk ingekleed, dat 't wel de aandacht moest trekken. Den geheelen dag heeft de minister de Kamerleden aan het woord gelaten, doch het verdroot, hem niet. De stemming was hern over 't algemeen zeer gunstig. De klachten bereikten hem meestal in den vorm va,n e-en broederlijk advies. Zoo verklaarde de a.-r. afgevaardigde voor Steenwijk, de heer Duymaer van Twist, dien we steeds gaarne over mili taire zaken het woord zien voeren, het te betreuren, dat het ontwerp niet vroeger is ingediend. Het kwam hem voor, dat de minister niet volgens een vast plan werkte. Immers in April had hij allerlei bezwaren tegen het uitbreiden van den landstorm, en nu schijnt Z.Exc. er verliefd op te zijn. IJat geldt ook van de oproeping van de lichting 1915, waartoe hij eerst plan bad, terwijl hij ook in dat opzicht van plan is veranderd. De heer Duymaer drong er nu op aan, dat de minister in wat vlugger tempo zou gaan arbeiden, opdat de oudere, gehuwde mannen nu naar huis kunnen worden ge zonden en door jongere krachten worden vervangen. Daar moet het naar toe. We constatee- ren niet blijdschap, clat ook de heer Duy maer van Twist in de geheime vergadering den indruk heeft gekregen, dat dit doel niet onbereikbaar is. moest hij bekennen. Stevens had hem nooit bëléedigd of gegriefd; hij, daaren tegen had er steeds lust in gehad hemi allerlei kwelling; aan te (doen, ook) dat was Waar. En nu had juist d i e man hem ge holpen. Waarlijk, Stevens .was beter dan hij, -en' indien diens vroomheid Zulke wer ken medebracht, dan was .zij; g-e-wis wel van den echten stempel -en mocht hij. Van Degen, wel o-p-houden haar te verachten en te haten. Dit en veel' meer nog ging er dien da,g in desi'koop-mans binnenst© om. Toen Ste vens aan den avond (alleen in zijne woon kamer ziat, klopte er iemand aan cle deur en Van Degen trad binnen. „Kunt gij mij' vergeven?" .vroeg de koop man bewogen; „ik' ben een slecht mensoh; ik! helj| u gehaat, en gij he-bt mijl welgedaan alsof ik uw béste vriend ware! Ik weet alles, -edele 'nian,!" Dat was ,-een zalig oogenblik voor onzen bakker; het was de rente, die God he-m van het geleende gaf. „Spreek er niet weer van," z-eide hij geroerd, „ik ben gelukkig dat ik u heb kunnen helpen, Wij zijn voorheen groote vrienden geweeste waarom zouden wij het Verder betoogde deze afgevaardigde, dat het wellicht beter ware, wanneer de mi nister niet vasthield aan de indeeling bij- de depots, en dat het juist de ambitie voor het veldleger en den goeden geest zou bevorderen, wanneer de minister de oefening bij het veldleger deed plaats vinden. En als de minister den oefenings- tijd van 4 maanden op 2Va maand wijde terugbrengen, zouden velen in hun nopjes zijn. Om niet te spreken van het financieele voordeel De a.-r. afgevaardigde Brnmmelkamp laakte den Jan Saliegeest en de houding der Chr. socialisten. Een oppositie, die te goeder trouw is, kan de heer Br. waardeeren, maar de op positie, die, tegen beter weten in, het volk diets maakt, dat we met ons leger kunnen volstaan, wekt ergernis en moet om met Groen van Prinsterer te spre ken voor het voetlicht worden gehaald. Het ontwerp wil ook volstrekt niet een uitbreiding van het leger zonder meer, maar een versterking van de reserve. Deze uitbreiding van den landstorm beteekent ook niet anders clan een oefening van de mannen, opdat zij, wanneer eenmaal de nood aan clen man komt, in staat zuilen zijn, het land 1e verdedigen. Het doel' is om Jan Salie tegen zich gelven in bescherming te nemen. Het va derland te verdedigen is een onafwijsbare plicht. De jongelingschap is zeer zekér dat deel van de natie, waaruit, wanneer bet Go-de belieft, -een nog kloekér, nogi arbeidzamer Nederland moet opgroeien, maar toch moet 'zij, gereed zijn zich op- te offeren. Het is merkwaardig, dat de op positie tegen dit ontwerp juist -komt van de 'zijde, die steeds tegen ;d© staande legjers van beroepssoldaten was en onder wier gejuich éenig-e jaren geileden cle plaats- Vervanging werd .afgeschaft. Misleidend is ld© stelling van de Christen socialisten, clat oorlog doodslag zou zijn. De heer Brunimelkamp betoogde op theo logische groncl-en, dat de -exegese van de Christen-socialisten, clie ook den defeiv sieven oorlog als doodslag afkeuren^ ge heel en al verkeerd is. Een tijd, [waarin door cle toenemende beschaving cle oorlogen langzamerhand zullen verminderen en ten laatste geheel Verdwijnen, zal zeker ni-et nader komen, zoolang de briesehende haat en nijd tus- sfcihon de 'miensc-hen nog v-oortwoedt. Bespottelijk was het -beroep der Chr. isoc. op art. 4 van het A. R. Program, ter motiveering van-dienstweigering. Die Chr. soc. heeren bedoelen met conscientievrij- heicl heel wat anders dan Wij, anti-revoi- lutionairen. Op denzelfden vvelwillend-en toon werd liet debat vervolgd. Den a.r. afgeVaar» cligde Scheurer zal niets aangenamer zijn dan de aanneming van het ontwerp, ook al Zo-u hij het anders ingekleed hebben op enkele punten. t D-e heer Lobman ontwikkelde nog al Vrij ernstige bezwaren, welke voor eenj groot deel ook' den Vrijwilligen Landstorm betreffen, -e-en gezonde be-weging, die niet steecis zoo krachtig mogelijk is bevorderd, ja welke eerder de kop ingedrukt is. Men is (toch niet bang voor mil'ita.irism© onder ons volk? Er bestaat in ons vaderland geen mili tairisme, al willen de socialisten dit ook beweren. De heer' Lohman betreurde het, dat hét. ontwerp op twee gedachten hinkt. Eens deels is het een noodwet omdat er meer mannen noodig zijn, anderdeels wil men, nu het zoolang duurt, den last van cle landweer afwentelen op- anderen. Toch zo-u Z.Exc. straks vóór stemmen. nu niet kunnen zijn?" De warme handdruk dien de koopman ont ving, en die doorhem niet minder warm beantwoord Werd, overtuigde hemi, dal Stevens hem vergeven kon. Hij bleef tot laat in'den avond bij- zijnen buurman ver toeven, en toen hij zich ter ruste wilde léggen, boog hij; voor het eerst van zijn léven zijne knieën voor den Hee-re, eiij bad uit den grond zijner ziel oim: vergiffe nis en genade; en o-mi een hart, zoo goed en vroo-m als dat van bakkér Stevens. Den volgenden dag kocht de bakker wéd-er een groot-en voorraad koren en be taalde het contant, tot verwondering van allen die het zagen en hoorden, uitgeno men Van Degen, die- alles van de zaak [wist, en thans alles g'oeds van (zijn buurman had te zéggen. Toen er den Donderdagavond Weer 'bij (Stevens gezlongen werd, hinderde het den koopman niet; want hij was er zélf tegenwoordig en zong misschien het luidst van allen. Hij nam nu ook weder zijn brood' van Stevens- en vo-nd het beter dan van iemand anders; en hij wierp; het een en andermaal op cle schaal, maar 't had het volle gewicht. Hij leerde 'nu ook Teun den jager kennen, en 'twerd VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG, Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. post1.25 Losse nummers„0.05 Prijs der Advertentiën 15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ct, 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 110 regels ƒ1. iedere regel meer 10 ct. De tegenwerking van den Vrijwilligen; Landstorml is "nog van meer dan één zijde betreurd. Zoo hebben de heeren Ruys en, Van der Voor) van der Zijp er het hunne van gezegd. We hebben nu hoop, dat het nieuwe instituut minder stiefmoederlijk bedeeld! -Wordt. En we vertrouwen, clat de vrij willige landstormers, als ze straks gewoon Warden opgeroepen, in eenigerfei zin zul len bemerken, dat hun vaderlandsliefde door het vaderland wordt gewaardeeerd. Het zij- dan door het overplaatsen der gegradueerden van den vrijWilligen land storm in den zelfden rang, of minstens jdoor Ihet rekening houden met de oefening, die zij reeds hebben gemaakt. De socialisten' alleen zijn tegen het ont werp. lt Zij willen wel een leger, wel mobilisatie ook, maar' niet een leger zioo sterk als de verantwoordelijke regeering het wenscht.. Zij hebben dan o-ok' tegen gestemd in het late avonduur. Jammer, dat de Kamer eerst nog ee-n heelé lijst bodemlooze fra sen, o.a. van den tijdelijken voorzitten der soc. demi. fractie, dhr. Schaper, moest aanhooren. Hun motie, vragend om verlof'Zendii g Van de (thans) twee oudste landweer lichtingen is 'terecht „larie" genoemd. Bah, welk 'n houding! Immers zou men hun bij hun stemmen tegen het ontwerp kunnen vragen: hoe nu, zijt ge- tegen aflossing der oudere landweermannen door jongere landstor mers? Zie, die consequentie durft een partij als de S. D. A. P.niet aan. Zij heeft geen moed van overtuiging; ze sid dert voor ve-rlies van kiezersgunst. Wel- n-een, luidt het daarom, vve zijn voor het huistoe zenden der landweermannen en eischen reeds terstond verlof voor de twee oudste lichtingen. De heer Lohman vroeg met verontwaar diging of er een .lid kon zijn, die over tuigd was, dat het verantwoordelijk was een deel cler landweer naar huis te doen gaan. Uit cle ministeriëele- redevoering;, die een groot deel van den avond vulde-, stippen we die bijzonderheden aan, die de bedoe ling van het Landstormontwerp verdui delijken. De minister nu wees er op> dat liet doel van het wetsontwerp is geleidelijke versterking van onze weermacht door me-er mannen geschikt te, maken voor den militairen dienst. Dit stempelt het ont werp niet tot een aflossingsontwerp. Versterking is noodig om te toonen dat Nederland vredelievend van aard gezind is en dat het ieder, die zou trachten ons land aan te- randen, tegen zal staan. De financieele overwegingen moeten daar voor wijken. Uitvoerig schetste de Minister vervolgens de wordingsgeschiedenis van het wetsontwerp tén betooge, dat dit niet onder den drang van het adres der 22 is ingediend. Over de agitatie, die het ontwerp wekte, wil de Minister niet spre ken. Gedeeltelijk is hij daaraan schuldig omdat hij cle toelichting; te sober maakte. Die schuld zal de Minister dragen, maar daarbij betreurt hij die agitatie ten zeerste. De Minister betoogde- voorts dat het ontwerp in geenen deele prejudicieert voor de toekomst. In één opzicht prejudiceerrt, de wet wellicht. Alleen zou de regeering willen, dat na de demobilisatie de land storm, die nu gevormd wordt, landstorm blijft; dat hij niet opnieuw behoe-ft te wor den geregistreerd, indien zijn hulp wellicht weer eens noodig zou zijn- Zij-, die nu g-ewapende landstorm worden, zouden in normale gevallen weer ongewapend wor den. Dit nu zou de Minister betreuren. hemi openbaar dat niet hij1 -erbarmelijk huishield met zijn vrouw, maar dat zij dit deed met haren man, omdat hij niet meer zooal's vroeger, nu en dan ©en doo- -den haas medebracht die zijn meester, toekwam, maar alles wat hij) schoo-t trouw; en eerlijk aan zijnen heer bracht. Ook met den timmerman werd hij békend, en vond in h-èni een rechtschapen mensch, die weliswaar vroeger veel verkeerde din- sen gedaan had. maar die nu. aejlpovig geworden, in eerlijkheid en goede trouw trachtte te wandelén. In het verkeer met deze lieden en nog, vele anderen, teerde Van Degen gehe-el anders denken en ge voelen dan weleer, en toen een paar Zon dagen later zijin winkel gesloten bleef en hij met zijn vriend -Stevens ter kerk ging, liep het als een vuur het gansohe dorp dooi", dat de koopman Van Degen ook vraoni geworden was. En de menschen zeiden de waarheid: Van Degen had vrede gezocht ©n gevonden in het Evan gelie der genade. Dat had Stevens gedaan SzJeide hij; maar deze zeide dat Go)d het gedaan had; en de lezer zegt zonder twij fel: zij hadden beiden gelijk.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1915 | | pagina 1