Dinsdag' 6 Juli 1915 39e Jaargang
Ao. 333
Uit de Pers.
De €iroote ö©rlogB
GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN.
Te MIDDELBURG III
Te VL1SSINGEN
Te GOES:
Te TERWEUZEN
Zeeuwsche Stemmen.
Uitgave van
de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMESGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LAN a E VORSTST3AAT 219.,
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. DHUJJ - L. BURG,
Drukkers:
Oosterbaan Le Coiratre - Goes.
Di Zeeu w sH-urt bij de aanstaande
stemming vi or leden van den gemeen
teraad de door de anti-revolutionaire kies
verenigingen aanbevolen candidaten.
Dat wil derhalve zeggen:
Mr. L. VAN ANDEL
J. A. VERTREGT.
District I
P. G. LAERNGES Sr.
District II
J. H. DOMMISSE.
K. BRANTS
J. DONNER
J. PLAZ5ER
J. W. VIENINGS.
J. DE BRUSJNE
J. J. DE JAGER
C. WQLFERT
H. VAN WIJCK Sr.
ïn overige gemeenten boude men zich'
aan de aanbevelingen der anti-revolutio
naire kiesvereenigingen.
Tragisch.
„De Standaard" schrijft:
Er ligt iu wat thans Mr. Troel,stra over
komt, iets tragisch.
In Augustus trof hein de slag van 't
noodlot. Zijn eigen vaderlandsch hart rea
geerde tegen de consequentie van wat hij
zijn volgelingen steeds gepredikt had.
Zelf had hij den moed aanwat het
Vaderland vroeg, een oogenblik de eenheid
van zijn partij op te ófferen, en den band
met het. buitcnlandseh socialisme er aan
te geven.
Zijn hart verwon zijn Iheorie.
Maar al pleit dit voor zijn inborst en
zijn moed, toch faalde hel hem ook dit
maal aan hoogere eenheid.
Weer juist zooals in de stakingsdagen
bij het. spoorvvetverzet.
Toen was het, eerst hel verzet prikkelen,
aanvuren en al hooget opvoeren. Doch
zoo zag hij niet in, dat 't, mis zou loopen,
of op eens maakte hij volte face, en
Troelstra was zich zelf niet meer.
En zoo ook nu weer.
Eerst cordaat en moedig voor het vader
land tegen de theorie! Zelfs in Berlijn
bij den Minister aangeklopt. Haast zou
sneu gezegd hebben: Maak Troelstra Mi
nister van LandsverdedigingMaar nauwe
lijks komt 't ook hier op de consequentie
aan, of hij voelt een poot onder zijn stoel
wegzagen, en draait ter voorkoming van
erger plots de positie om.
Is het dan te verwonderen, dat de
spanning van zulk een volte face den
anders zoo waardigen leider in zijn ze
nuwen hard moet hebben aangetast.
Men ondergaat zulke politieke schok
ken. niet, zonder aan de hartspier aange
grepen te worden.
Met leedwezen zijn ook wij van dit
zijn ernstig lijden getuige.
Feitelijk staat Troelstra boven de. ijl-
heid der Socialistische theorie. Er zit
in hem een effectief Staatsman.
Voor bom zou 't een redding zijn, zoo
hij af kon stroopen, en dan voor goed, de
vangarmen, van de Socialistische polyp.
XL VI.
Zeg, heb je het al gehoord?
Wat?
Wel, het groote nieuws van Kloe-
tinge.
Groot nieuws uit het kleine Kloe-
tinge? Neen!
Kom, kom, weet je nog niet. wat
het kleinste kind reeds weet; het nieuws
van den dag, waarover Janen alleman
praat,dat Kloetinge bij de gemeente
Goes gevoegd zal worden?
Niks van gehoord, doch, merkwaar
dig genoeg, ik heb het dezer dagen nogl
met m'n vrouw over Kloetinge gehad
en toen de gedachte geopperd, dat Kloe
tinge maar genaast moest worden, 'tls
en blijft nu maai- achterlijk, en
Precies, dat' wilde ik je juist zeg
gen. Er mogen geleerde hollen op 't raad
huis zitten, maar ze weten niet van aan
pakken. .Of ze durven niet.
Juist, ze durven niet. En de ge
meente is 'tkind van de rekening.
En of! 'tls een gebeurtenis, als
er h.v. een nieuwe brievenbus geplaatst
wordt. Zeker, 'tis 'n stapje in de goede
richting, doch waarom laat men de Kloe-
tingenaren niet eens in de handen klap
pen voor een daad van meer belang. Gas
en telefoon zijn toch waarlijk geen on
bereikbare dingen, en voor een voorstad
van Goes toch ook geen overbodige
weelde-artikclen. Men roept reeds lang
tevergeefs.
iDus nu is 't spoedig uit met Kloe-
tinge's onafhankelijkheid, als ik je goed
begrijp!
Ja. 'tis 'n publiek geheim hoor!
De grenspalen zijn reeds door de jeugd
neergehaald
'Bovenstaand gesprek isniet ge
houden.
liet berust op pure fantasie.
Maar... zou het wonder zijn, of laat
ik het zóó vragen, zou het jammer zijn,
als straks de feilen een dergelijke sa
menspraak mogelijk maakten?
'kWil niet den naam hebben, dat ik
Goes 'n mooi annexatieplan aan de hand
gedaan heb, en zal deze vraag dan ook
laten rusten, doch wel 'wil ik mij af
vragen, of 't nu heusch zooveel voeten
in aarde moet. hebben, om het opko
mende Kloetingie die faciliteiten te be
zorgen. die z'n bewoners schier hoofd
voor hoofd met smart ontberen.
Althans gasaansluiting.
Men roept er luide om. Dat bleek mij
weer uit 'n briefje, hetwelk mij dezer
dagen -gewerd, en waarin in eenvoudige
taal op .de grpote leemten de nadi'uk
gelegd wordt.
Het moge hier volgen
„Gachte Heer,
■Omdat ik wel bemerk', dat-u in uw
brieven over van alles en nog wat wil
schrijven dat voor ons als lezers van
belang "is, zoo (hen ik zooi vrij om u
eens met iets in (kennis te -stellen, dat
mij en vele bewoners van Kloetinge be
lang inboezemt. En ik schrijf dat in de
hoop, dat mijn eenvoudig briefje door
u. niet zal yve-gg-elegd of in de papier
mand zal gestopt worden, juist omdat
ik al meermalen heb opgemerkt, dat het
de bedoeling van u is om te helpen en te
steunen en de- zaken oprecht en eer
lijk voor te stellen.
Maar tetr zake.
In Kloetinge worden nog twee dingen
gemist die er -al lang hadden moeten
zijn en dat is gas en telefoon. En geen
van beide zullen er als ons gemeentebe
stuur niet beter van wal steekt als tot
nu toe ooit komen. Want ik heb vroe
ger wel gehoord, dat er plannen waren
om de gasleiding, .van Goes ,te krijgen
en om gojedkoop en goed gaslicht te ver
krijgen'. Maar er i.s mij ook verteld, dat
er net zoo- lang adviezen genomen wa
ren (of misschien getreuzeld is?) dat het
gas er nog niet is en vooreerst misschien
niet zal komien.
En ik denk Mijnheer Kees van der
Mepr, dat u onder een gaspitje voor de
krant zit te schrijv;en en dat u in. een
plaats woont waar goede gasverlichting
is en dan zult u wel kunnen begrijpen,
dat een Kloetingenaar ook wel eens daar
van zou willen genieten.
En dan, Mijnheer Kees van der Meer,
als wij eens moeten telefoneeren (Want
er zijn -er o-ofe o-p Kloetinge die wel
-eiens iets te zeggen hebben door de tele
foon), dan moeten we altijd naar Goes
kómen. En dat is toch -ook iets dat erg
'ongemakkelijk is en dat toch ook veel
tijd kost en moeite. En nu weet ieder
in Kloetinge wel, dal het geen Amster
dam is -of Parijs, maar het zou toch
wel gemakkelijk kunnen om- in Kloetinge
een tel-efoonsel (cel, bedoelt inzender) te
hebben. Dat is toch een gemeentebelang.
En nu heb ik weer wat booren vertellen
en wel dat ,het aan den burgemeesteï!
ligt, want dat het van Z.Edelachtbare af
hangt -ut die telefoonsel (cel) er komt
of niet. Maar als dat waar is, denkt
u dan niet Mijnheer Kees van der Meer,
dat de raadsleden dan eens moesten aan
pakken en in den Raad daarover spre
ken?
Ik hen niet gewoon om in de courant
te schrijven en dat zult u wel bemer
ken aan de manier waarop ik dit alles
heb neergeschreven. Maar ik dacht zoo,
wie weet als! Mijnheer Van der Meer
zicp hier eens mee bemoeit, misschien
d,at er in deze toestanden toc;h wel ver
betering kiomt.
En terwijl ik u mijn naam hij dezen
brief meedeel, verzoek ik u dien niet te
npemen, maar aal liever dit stukje on-
dèrteekenen zoo, dat geen mensch weett
Wie ik 'ben en noem mij
Uw dienaar,
K 1-oe tinge".
Nu waag ik mij niet dagelijks op het
breedie en gladde terrein van de politiek
der Zuid-Bevelandsche dorpen.
Er liggen té veel voetangels en klem
men.
Doch een kind kan begrijpen, dat er
in Kloetinge „iet.wa los" is.
Bovenstaande klacht van een eenvou
dig zakenman spreekt, zoo niet hockd-ee-
len, ttan toch brochures.
't Was me dan opk 'n genoegen een
aanknoopingspunt te vinden, om deze
kwestie eens openlijk te bespreken.
Mogelijk strekt bet Kloetinge's burger
vader tot onuitsprekelijke verheuging te
ervaren, dat er buiten hemzelf nog tal
rijke genneentcnaren zijn, die- in gas en
telefoon .hun hoogste stoffelijke idealen
vervuld zouden zien.
Misschien waande hij zichzelf een veld
heer zonder leger in den strijd v,oor mo
derniseering van zij'n veelbelovende ge
meente.
En ziedaar, daar krijgt 'Z.E.A. plotse
ling een krachtigen 'steun in den liufe-
'k Zie in rn'ri gedachten reeds een
groote bedrijvigheid in ^burgemeesters
kamer". Straks verstommen de klachten,
want, tie der e burger en iedere burgeres
weet clan, dat er met koortsachtigen haast
gewerkt wordt aan de tenuitvoerlegging'
van grootse,be plannen.
Moge het spoedig zoover zijn, dat kaars
en snuiter hebben uitgediend, en dat za-
kienmensehen door den draad met leveran
ciers en afnemers hun belangen kunnen
bespreken.
Gisteren gewerd mij uit Walcheren nog
een briefje. Gaarne kom ik bij gelegenheid
-op clen inhoud .daarvan terug.
KEES VAN DER MEER.
Beknopt pvr.rzicht van dei toestand.
De Zweodsiche neutraliteit is, zooals
men weet, door de Russen geschonden.
Het werkte als olie op het vuur.
De Zweedsche gezant te- Petersburg
kreeg -onmiddellijk last, omj- de klacht
zijn-er regeering bij die Russisch© regeiei-
ring ster sprake te brengen, 'en voldoe
ning te eis'chen.
Nu nroet nog uitgemaakt worden, hoe
-de feiten zich hebben toegedragen. De
mist was niet bepaald bev,ordelijk bij de
waarneming van het drama.
Van Russische zoowel als va.ii Duitsclie
zijldie wordt gemeld, dat liet ize-er dik
wieer was, zoodat de verhalen van „oog
getuigen" met het noodige voorbehoud
dienen- aanvaard te word-en.
Intuisschen maakt dit de oplossing der
kwestie niet gemakkelijker. In elk geval
zullen de Russische autoriteiten het mis
tige weer als een verontschuldiging kun
nen laten gelden en als een verklaring van
die -onvrijwilligheid der ongeoorloofde- daad,
eventueel door hen begaan, evenals da
Duitsche regeering hij! het ,,Katwijk"-gevaJ
die donkerte als verontschuldiging aangaf
voor -dien misstap van den U-commandant.
Die kwestie der neutralite-its-schennis is
daarom vooral van belang, omdat in de
laatste dagen in Zweden -zich meer en
meer een stemming gaat openbaren, die
onlangs -de- „Times" aanleiding gaf een
artikel over „de Zweedsche neutraliteit",
aldus- te beginnen: „Er loopen hardnek
kige geruchten, dat de houding van Zwe
den minder vriend-schappelijk ten op
zichte vain de zaak der geallieerden ge
stemd is dan in het, begin van den oorlog"
Laat -ons hopen, dat dit muisje geen
onaangenaam staartje heeft, maar dal oen
oplossing mogelijk is, zonder dat het aan
tal oorlogvoerende staten- uitgebreid wordt.
De terugtocht der Russen in Gali'cië
wordt nog steeds voortgezet.
Dit stereotiepe berichtje kennen wij nu
wel van huiten.
Van groot belang is 'wat er thans ten
N. van Galicië gebeurt.
De bondgenooten schijjnen een groote
beweging te ondernemen tegen het Rus
sische centrum, .oprukkende naar de lijin
ivo w el-('hoim- Lub 1 inwaardoor de verbin
ding tusschen het Russische centrum bij
Warschau en de linkervleugel zou worden
verbroken.
Von Hindenburg,'s staf poogt hiermede
een belangrijke - en m-oeilijke taak tot een
beslissing te brengen. En 't zal 'nog heel
wat. overleg en strijld kosten eer de Rus
sische legers in Galicië en ;voor Warschau
van elkaar gescheiden zijp, doch zooals
de zaak thans staat, schijnt het, dat het
grootsehe plan wel kans van slagen heeft.
Het drama op de Oostzee.
Uit Russische, gezaghebbende bron
wordt het volgende medegedeeld:
De kruisers „Rurik" (15.200 ton)„Ma-
karof" (7760 ton); „Bayan" (7775 ton);
„B-ogatyr" (6650 ton) en „Oleg" (6675
ton), van operaties in het Zuiden den
Baltische Zee teragkeerend, ontmoetten bij
volslagen duisternis tegen achit uur in,
d;en morgen tusschen Gotland en de kust
van Koerland een eskader, bestaande uit
een 'lichten kruiser van het „Augsburg"-
type, een mij-nenlegger van liet „Albatros":
type en drie torpedobooten.
Onze schepen begonnen onmiddellijk
'het, gevecht, trachtende den terugtocht
van den vijand af te snijden.
Gledurende het. artilleriegevecht, dat nu
begon, vielen de vijandelijke torpedoboo
ten het leidende schip van ons eskader
aan, doch zij werden teruggeslagen en
die door den vijand afgeschoten terpedo's
misten het, doel. De volslagen duisternis
verborg nu en <tan de omtrekken dep
vijandelijke schepen en belemmerden het
juiste richten van; het geschut.
(.Niettemin li-et een -half uur na liet
biegin van het gevecht d<e kruiser van
-het „Augsburg"-type het andere schip,
d-at langzamer veer, in den Steek -en maak
te gebruik van den nevel, die zeer dicht
geworden was, om naar het Zuiden te
ontsnappen. De vijandelijke torpedobooten
herhaalden haar pogingen, doch werden
ieder maal door het vuur onzer kruisers
tot terugtrekken genoopt. De torpedoboo
ten -maakten gedurende den strijd gebruik
van den rook der kanonneerende se,he
pen om zich daarachter te verbergen.
Tegen negen uur in den morgen was
de voormast van de „Albatros" wegge
schoten. Het schip begon veel rook te
ontwikkelen en held© een weinig aan
bakboord over, draaide enkele malen
rond, streek d-e( vlag .en voer naar de
kust.
Daar de beschadigde „Albatros" snel
neutrale wateren naderde, hielden onze
kruisers op met vuren en de „Albatros"
liep eenigen tijd later op de bank van
Gotland achter den vuurtoren van Oster-
k-ar.n.
Na het gevecht zette he-t eskader den
tocht naar heit Noorden voort, doch te
gen tien uur in den morgen werd aan
de rechterzijde rook waargenomen van
een g-epantserden kruiser van het „Roon"-
type (de „Roon" meet 9648 tons); een
lichte kruiser van het „Augshurg"-typo
(4280 tons) en vier torpedobooten.
Onze kruisers begonnen onmiddellijk
den strijd, die een -half uur duurde. De
aangevallen kruisers wendden den steven
paar het Zuiden en begonnen terug te
trekken, terwijl ons eskader zónder suc
ces door vijandelijke onderzeeërs werd
aangevallen.
De „Rurik", die ons eskader leidde,
kreeg töen hevel den vijand binnen een
kwartier aan te vallen. De „Rurik" be
gon het gevecht tegen twee vijandelijke
kruisers, met name een gepantserden krui
ser van het ,,Itoon"-type en een lichten
kruiser van het ,,B:iemen"-type (3200
ton), die naar Ihet scheen het vijande
lijk eskader' kwam versterken. De krui
ser van het ,,Augsburg"-t.ype, die over
helde en in het vorige gevecht bescha
digd was, nam geen deel aan den strijd
tegen de ,vRurik". i
De resultaten van het schitterende
schieten door de „Rurik" werden spoe
dig merkbaar, want .het vuur van de
„Roon" verzwakte 'en van de vier 8-duims-
kano-nnen antwoordde één enkel. Tege
lijkertijd werden branden aan boord van
dit schip, waargenomen. Teneinde verder
gevaar te vermijden, versnelden de vij
andelijke kruisers de vaart en verdwe
nen in den nevel voor de „Rurik", die
hen Vervolgde.
;B|iji het einde van het gevecht werd
de „Rurik" aangevallen door een onder
zeeër, doch zonder succes. De averij on
zer schepen is onbete-ekenend. Wij heb
ben geen do-oden en veertien matrozen
zijn gew ond
Bij het naderen onzer kusten werd ons
eskader en de linie-schepen, die het tsL
gemoet voeren, door onze torpedobooten
ontvangen, die hen beschermden tegen
de onderzeeërs, die reeds door onze
wachtposten en patrouille-vaartuigen wa
ren waargenomen. Een dezer onderzeeërs
trachtte de „Rurik" a,an te vallen, doch,
de torpedoboot „Vnimatelny' viel op haar
beukt den onderzeeër ;aan en trachtte
deze doormidden te Varen. Het resultaat
van dezen tegenaanval is onbekend, doch
een nauwkeurig onderzoek van de „Vni
matelny" wees uit, dat het benedengedeel
te beschadigd was, Wat een bewijs isi
voor 'de groote kracht van den aanval.
10000 Asroplaans?
De bekende Engelsche romanschrijver
H. G. Wells betoogt in de Daily Express,
dat er tienduizend aeroplaans moeten wor
den igebo-uiwd. Zijln voornaamste argumen
ten zijn deze:
Wegens de zee kan men niet den Duit-
ischen rechtervleugel en door de ligging?
van Zwitserland kan men niet den Duit-
fechen linkervleugel omtrekken. Laten wij
het doen in de. lucht. In den luchtoorlog
zijln de Fransehen en Engelschen ontogen
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. post. 1.25
Losse nummers0.05
Prijs der Advertentiën:
15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ct
-3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden,
Familieberichten van 110 regels ƒ1,
iedere regel meer 10 ct.
zeggelijk den Duitschers de baas. En een
aeroplaan kan eren gemakkelijk gebouwd,
worden als een auto; buitendien kan ieder,
die de noodige geschiktheid heeft, in zes
weken vliegenier worden.
Tienduizend aeroplaan» zouden Essen
tot een puinhoop kunnen maken en als
wijl hij die gelegenheid duizend machines
verloren, zouden wijl minder menschen!-
lcvens verliezen dan bij de overwinning!
bij Neuve Chapelle. Sedert het begin van
Hen oorlog zijn onze strijdmachten in:
de lucht aanzienlijk vermeerderd, maar
nog niet genoeg. Wij hebben aeroplaans!
noodig, die van en naar Duitschland ko
men en gaan als mieren op een mieren
hoop, en elk moet 200 a 300 pond ont
plofbare stoffen meenemen,, neerstorten en
weer teruggaan, totdat de oorlóg afget-
loopen is. Ziedaar het gemakkelijkste en
minst kostbare middel, om do overwinning
te behalen.
Korte Oorloissljerionten.
De handelsoorlog. Het Spaart-
sche stoomschip „J'uan" kwant te- PaUil
lac aan met den kapitein en zeven man
schappen van den Eranschen schoener:
„Hirondelle", die bij Quessant gezon
ken is.
Het schip was met een lading hout
op weg naar Engeland. k
De Noorsche hark „Fiery Cross" (1448.
tons), geladen met machine-olie is 'door
granaatvuur van een Duitschen onder
zeeër tot zinken gebracht.
jDe bemanning landde te Swansea.
Het Engelsche stoomschip „Anglo Ca
lifornian" (5000 tons) is^ in de haven,
van 'Queenstown aangekomen. Het schip-
was -onder granaatvuur genomen door een
Duitschen onderzeeër. Twaalf man, waar
onder die kapitein, werden gedood en
vele geyvond.
De schoener „Sunbeam" is door een
Duitschen onderzeeër tot zinken gebracht
bij Wick. I
Van de bemanning zijn vijf koppen ge
red. i i|
Een Italiaansc.h bestuurbaar lucht
schip heeft gisternacht Triëst gebombar
deerd. Het arsenaal werd beschadigd.
F— Llovd George deelde in het La
gerhuis mede,- dat tot 4 Juli 67650 ge
schoolde arbeiders zich hebben opgege
ven voor feet nieuwe inunilieleger.
Dós te nr ijk s ohe overwin-
n i n g. Uit Weenen
In Oóst-Galicië bereikten de verbon
den troepen van Von Linsingen nu zege
vierende gevechten, die twee weken duur
den, de Zlata-Lipa. De Westelijke oever
van deze rivier is van den vijand ge
zuiverd. i i
Bij1 Kryïow ruimde de vijand den West-
Oever van de (Bug. Hij s-talc de plaats
Kryïow in brand.
De verhonden troepen wierpen den vij
and uit zijn stellingen ten Noorden van
de Pór. Zij drongen vooruit tot bij Plouka.
Verder Westelijk heeft het leger vau aarts
hertog Josef Ferdinand het Russische ge-
vechtsiVont van weerszijden van Kras nik
na gevechten van verscheidene dagen
doorgebroken. De Russen werden onder
groote verliezen in Noordelijke richting
teruggewbr pen
'Bij deze gevechten werden 2'9 offi
cieren en 8000 man gevangen)
genomen en zes kanonnen, 6 munitiie1-
jwxge-ns en 6 machinegeweren buit ge*
'maakt.
1„Eerst de vrijgezellen!" zet de „Dai
ly Mail" bóven liet bericht dat drie hoof
den van gezinnen, één met elf, de twee
andere met negen kinderen, dienst hetf-
ben genomen in Kitchener's leger, wat
den Engelschen staat een bedrag van bijna.
70 gulden per week kóst. Een der huis
vaders heeft, zich laten aanwerven omdat
een zóón van hein op "t Westelijk front
vermist wórdthiji wilde zich wreken*
Schandaal1- kroniek. De
Nordd. bevat onder het opschrift „Eere
schanddaad van Russische soldaten" een
lang verhaal van een seigant V., beboe
rend bij een Duitsch cavalerieregiment,
wiens lijk geschonden zóu zijn. Zes solda
ten, vrienden van d© 'verslagene, brachten
onder eede bovenstaande beschuldiging
uit. u i, I
De ober a ties in Brelgië en
Frankrijk.
Uit BERLIJN. Een aanval ten Noorden
van Yperen aan den weg naar Pil'kem en
een Fransche uitval1 op Souehez werden
Bloedig afgeslagen. »i
Aan Weerskanten van lós C'armes op den
Westrand van het Bois Ie Prètre namien
onze troepen stormenderhand een vijan
delijke stelling ter breedte van ongeveer
1500 meter en drongen 'wij daar door een
loopgraven-complex tot 400 meter diep.
De wanhopig vechtende Franschen moe
sten de eene loopgraaf na de andere met
zware verliezen ruimen. Ongeveer 1000'