Maandag 38 Juni 1915
39e Jaargang
DE
IDE,
:erij,
sen
De Groote Oorlog.
srinos en
mire
>rigene.
KE
n Weiland
en Weiland.
JODEN
gsfveulert
ïjss,
Een ware geschiedenis en
een droom.*)
A o. 336
/oordeel.
ORRAAD IN
E l> K.
l-Holfand
ird)
mar mmf
volgt
ti bij tram en
)FF en MOL-
|dam.
ïhuit- en
burgerbestaan
Boekhandel
Zierikzee.
Paard,
pGQ te Ame-
eren bij F. P.
i St. Joosland,
Fs morgens te
1 Aagtekerke.
Itveulen,
li t Aagtekerke.
trriepaard,
een te werken,
prelaat
Westkapelle.
itveulen,
In, Kruitmolen.
rieveulen
Koudekerke,
'ioeg,
rN WAARDE,
|agd:
kootte en prijs
folphaartsdijk.
lerii en Zaad-
f.A. HANSEN,
•skneoht,
Laar bekwaam-
'8 per maand.
Walstraat 45,
lOetober
i d
SMSE. Aagte-
L65. Adv.-Bar.
lenst
l-RQTTERD.
plaatsen.
des Zondags,
van Middel-
Rotterdam
Uitgave van
de NaaniL Venn. LUCTOR ET EMERGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
i A N ,4 E VORSTSTRAAT 219,
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. O H U IJ - L. BURG.
Drukkers:
Oosterbaan Le Cointro Goas.
*De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG,
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. post
Losse nummers
ƒ1.25
„0.05
Prijs der Advertentiën
5 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ct
3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend,
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Familieberichten van 110 regels 1,
iedere regel meer 10 ct.
BERICHT.
Zij, die zich met ingang van i Juli
a.s. op „De Zeeuw" abonneeren,
ontvangen de tot dien datum ver
schijnende nummers kosteloos.
■-_.aju.
Ik heb ctc eer u voor te stellenDr.
Ope burius en Baas Bijzonder'. Twee bu
ren in een niet onverm-aarde stad van
Zeel nel- Een rijke naast een klein bur
gert; 't Komt gelukkig nog meer voor.
i\lijnl eer de doctor heeft 2 kinderen, een
rijMii's wenschde eerstgeboorne heet
Jeaifiette Frah^oiee, numero 2 is een
jonén niet den naam van Richard Ed-
wait, Buurman heeft ook een jongen en
vneile met de burgerlijke namen van
,1 aaitje en Johan.
Di eerste levensjaren der kinderen gaan
we tilzwijgend voorbij. De tijd van luier
en sveentjes, van tandenkrijgen en leeten
loopn kwamen ze gelukkig te boven.
J.aanje is daarna gevolgd door Mientje,
Joha, zal straks een speelmakker heb
ben ju kleinen Piet.
De oudsten zijn 6 jaar gewórden.
Jeanette gaa,t naar schooi. Er is een
goed; school voor haar. Juist klaar 9e-
komh. Prachtig! Vootloopiig heeft ze
't no niet noodig ('t wium is pas zes),
maa later zal ze talen behoeven en wat
Ine©] hoort (bij een goede ontwikkeling.
Dan ;an ze nadat ze 12 jaar is gewor
den, bp dezelfde school blijven. Pa had
altijc iets tegen de Burger". Men booade
wel 3iis fluisteren, zelfs hardop zeggen
ook, at meisjes toc.h eigenlijk geèn hoofd
hadrijn voor die geleerde Wiskunde en
diepflkennis der Natuur en dat de Schei-
kundi der jonge dames zich doorgaans
bepalde tot ihet scheiden der jongens
in „lükerds" én „engerds" oftewel naar-
linge, Bovendien had Mijnheer weleen's
hoor» 'beweren, dat 't toch heter was,
als rilt ieder uur een nieuwe leeraar in
do las kwam verschijnen. Vooral hij
jongtleerlingen werkte dal aanhoudend
wissen niajt gunstig op het karakter,
zei d doctor tegen zijn vrouw. Jeannette
gaat lus naar de M.U.L.O.-scbool. Alles
is dn' uitstekend ingericht. Papa was
in zit hart wel eens wat benauwd ge-
wees Kr gingen zulke vreemde geruchten
in d« laatsten tijd. Men verbelde, dat
een inilielid van dien baas Bijzonder
toeziet op het andenvijs moest houden.
Dat Mi natuurlijk nooit goed gaan. Wat
zou dfcrvan terecht komen. Stuitende be-
voortfeling 'van het bijzonder onderwijs.
Zeer rustig was er reeds over gedacht
ook -ei bijzondere school op te richten.
Dat as veel vooi'deeliger, misschien
werd Sr. dan nog dividend uitgekeerd,
't W-a. er echter niet van 'gekomen. De
a.rtiken in een der plaatselijke blaadjes
hieldi op (de verkiezingen waren in-
midds gewonnen) en naar- men zegt,
heefteen eerste klas zakenman er niet
voor rillen instaan, dat het zaakje zóu
gedren worden met minder dan 50 pCt.
rerlic
(Nuheeft de doctor bovendien gele
zen c gehoord, dat het erg moest mee
vallen-Er werd zelfs beweerd, dat men
nu oj onderwijsgebied het beste had,
wat eije verkrijgen was. „Baas van hier>
naast il wel denken", zegt Mijnheer 'O.
tot Mr. (O., „van je familie moet je
't maa hebben".
En enwel nochtans en desalniette
min, ii een ander familielid van dien
buur nu zeggen: Zoo en dacht de baas
niet. ijzonder zegt: ,,'tls plicht van
mijn ef, da.t- hij zoo handelt, 'k Zou
me vc hem schamen, als hij anders
Wijutvingeu dit opstel van een goed vriend
onzer (C) Muloschool (in de Wijngaardstraat)
naar aariding van het rapport in ons voorlaatste
nommenn de schoolopzieners in 't district en
't arrondement Goes. Gaarne geven wij deze
o.i. zeer iste beschouwing over het dubbele
voordeelerbonden aan het genot van 't onder
wijs aanjenoemde Mulo-inrichting school
Wijngaartraat de plaats van het hoofdartikel.
Moge huiet langer gezien worden, dat Christen
ouders, geformeerde menschen voor hun kin
deren de hr.) Mulo-school voorbijgaan, en aan
de (Openle) Meisjesschool de voorkeur geven, en
dat alleen idat er aan de Mulo-school nog geen
onderwijs i het Imitsch gegeven wordt. Wat
hebben sotiigemenschen toch een kleingeloofje
omtrent d toekomst hunner kinderen in ver
band met annl eigene gehoorzaamheid aan de
Dqnjisbelof. Red.
deed. Maar toch... maar toch! „Vrouw,
hoeveel is 't schoolgeld ook weer voor
Jaantje?" 70 cent per maand! „Dat valt
mie nog mee". ,jJa maar, wordt later
zooveel meer, dat weet je toch wel. Stel
je eens voor, dat ze alle vier gaan-en dat er
nog ecus een bij is, die goed kan leeren.
Misschien dat J.ohan wel eens onderwijzer
kon worden en dan zou hij toch eerst
naar 't M.Tj.L.O. moeten en daarna naai
de Christelijke Normaalschool", 'tls waar
vrouw, 'tkost ons handenvol geld, maar
met veel zuinigheid zullen we ook dan
er komen. God zal ook daartoe helpen.
Went naar .de openbare school'dat
kan en mag.niet. Ook niet naar de open
bare M.U.L.O.-schoot. Wel rekenen en
schrijven, misschien talen en wiskunde,
maar geen psalm- of gezangvers je, geen
Christelijk lied, niet, het. Evangelie! Zie
je niet het groote verschil tussch-en de
kinderen van mijn broer en die van jouw
zuster. Zijn ,ze beter; 'k zal me wachten
het te zeggen. Maar Rekenen en Taai,
Aardrijkskunde .en .Schrijven, dat alles ken
nen ze best, Dirk en Koos van je zuster
Maatje, maar is dat nu genoeg? Zijn we
daarmee verantwoord?" Maar man, waar
praat je nu over! Wat denk je toch van
roe. N.ee, liever op alles bezuinigen, dan
dat. de kinderen niet naar de Christelijke
school zouden giaan.
6 jaar later, 't Ging goed met Jeannette
en Edward en niet minder met Jaantje
en J.ohan. (We laten de eersten op de
openh. M.U.L.O.-school en gaan nog, eens
naar cle anderen kijken. Jaantje is zes
klassen door, nret glorie, en gaat nu naai
de zevende, Johan was steeds no. 1 van
zijn klas en heeft zijn plaats in do
M.U.L.O.-klas van de Chr. school. Ja,
heuscih! Op onze Christelijke school js
hu ook .een volledig ingerichte zevende
klas roei', een eigen onderwijzer. De groote
.oorlog is geëindigd. Minister Cart van deir
Linden heeft, woord gehouden. De Bev.re-
digingscommissi.e heeft den zoen getrof
fen. Geen bevoorrechting meer van Openh.
Lagere en Openh. M.U.L.0. boven de
Christelijke. Nu zijn er ook aan de laatste
schojen mieer onderwijzers bevoegd en
bekwaam tot. het geven van M.U.L.0.
Zware jatten zijn doorgemaaktMet be
trekkelijk weinig 'leerlingen en zeer wei
nig geld. Zeker, de .ouders deden wat ze
konden, s(0ims boven vermogen. Ook op
de Chr. M.U.L.O.-school werden de lui
voiorberieid voor Ji.B.S. en Gymnasium,
v.oio'.r Handel ien Landbouw. Ja, 't. kwam
voior, dat 'een landbouwer uit den omtrek
(geen 'groot voorstander van het Chr.
onderw.) zijn jongen liever aan de Chr.
M.U.L.O. dan aan de R.H.B-.S. toever
trouwde (om klaar gemaakt te worden
voor de Landbouwschool. Maar vele wa
ren toch de mioeilijkheden, die overwon
nen moesten wiorden. Er kwam evenwel
uitkomst. .Wanen in 1915 nog slechts 4
M.U.L.O.-klassen, nu, in 1921, zijn er 6.
Wanen er toen nog klassen samengevoegd,
nu heeft ieder zijn eigen onderwijzer. Vroe
ger stonden er weliswaar reeds 2 tal-en,
Algem. Gescih., Handelskennis en Wis
kunde .op het programma, nu is de derde
t-aal er bijgekomen. Moesten to-en nog leer
lingen geweigerd worden, omdat er geen
bepaling was, die luiddeHet Bestuur
deir school zal een zoodanige schoolgeld-
regeling maken, dat ook onvermogende
leerlingen van, -goeden aanleg van ,bet'
M.U.L.O. kunnen profiteeren, ja Inoesten
nog meer dan eens leerlingen ook voor
het gewone onderwijs worden afgewezen
wegeins het schoolgeld, nu, (in 1921) is dat
alles veranderd. Nu kan .ook Johan van
Baas Bijzonder zijn hartewensch volgen
en de eerste schreden zetten op het pad
der studie.
Het eerste gedeelte is realiteit, veels
zins droeve werkelijkheid, het tweede Was
nog maar -een droom. Maar toch eefi
droom, Idie werkelijkheid zal worden.
Niets doet ons muurvast vertrouwen daar
op wankelen. Door strijd tot ov-erwinninig,
door lijden tot heerlijkheid.
Beknopt overzicht van den toestand.
The tide turning?
Verandert het getij? zoo vroeg iemand,
die opgemerkt had, dat de „Graphic",
het voornaamste geïllustreerde weekblad
van Engeland verleden week voor het
eerst sedert den oorlog „without a slur"
(zonder schimpscheut) aan het adres
van den. Duilschen Keizer at zijn man
schappen, is uitgekomen.
Waaruit men al geen gunstige wending
distilleert! Men leent nu -eenmaal gaarne
het oor aan optimistische beschouwingen,
die van vrede en vriendschap spreken.
Daarom teekenden we ook aan, hoe nuch
ter de „Graphic" geworden is. Intusschen,
hoe het ook pleit vóór het gedrag van
de Engelsche-n, wij voor ons gelooven niet,
dat het op e-en spoedigen vrede duidt.
Zoover zij-n we nog niet.
Na het feit. van het ontztot van Lern-
berg rekenden we op een spcedig-en om
mekeer, op een beslissende wending, doch
vergeten we niet, dat de strijd in Galicië
nog lang niet uitgestreden is. Nog een
groot deel der provincie- is bezaaid met
Russische elementen en zelfs weten do
Bussen bij Ualicz nog stand to houden.
Het is dus niet onmogelijk, dat 't nog
eenig-e weken aanloopt ©er Galicië van
Russen gezuiverd is, cn alvorens de Duit-
sch-e staf eraan mag denken, troep-en naar
het Westen te verplaatsen.
We hebben dus- helaas den tijd.
De Duitsche pers bespreekt in vriende
lijke termen het vooruil zicht, dat Enge
land tengevolge van de uitdrukkelijke ver-
toogen 'der neutrale mogendheden, de blok
kade van Duilschland voortaan Zachter
zal uitoefen-en. Dit zou c-en onmiddellijke
oplteving van het internationale handels
verkeer tengevolge kunnen 1 ebben.
Men gelooft gaarne wat men hoopt,.
01' dit hier met Duitsehland ook het ge
val is, dan wel dat dit bericht op- feiten
gegrond is, kunnen we niet b-eoordc-elten,
doch in ieder geval mag liet gelden als
een pendant van het Graphic-bericht. Bei
de wijzen o-p een mildere stemming ond-er
de oorlogvoerende partijen, welke we van
harte toejuichen.
Is ergens een oorlogspartij bezig afteta
kelen, dan is het wel in Rusland.
De leidende persoonlijkheden zlitten ten
minste in de misère. De verantwoordelijk
heid begint Zwaar te wegen.
Volgens een telegram uit'Essen meldde
cle Ko-penhaagsche „Tidende", onder voor
behoud uil Petrograd: Na den Minister
van Binnen!'. Zaken zou ook de Minister
van Buitenl. Zaken Sasotnow! den Tsaar
zijn ontslag hebben aangeboden.
Het Kopenhaagsele „Dagblad©tmeld
de uit Petrograd, dat de chef van het
onder het Ministerie van Binnenlandsol e
Zaken ressorteerende pol'iUedepartemienl,
Rrun, e-en persoonlijk vriend van Groot
vorst Nicolaas, zijn ontslag heeft aange
vraagd.
En bet jongste bericht is, dat de minis
ter van oorlog is afgetreden.
Wanneer Rusland niet met kunst- en
vliegwerk aan den gang gehouden wordt,
konden van die Zijde het eerst w-'e-l eens
vredesvoorstellen vernomen worden.
Op den Balkan mokt het nog.
Griekenland schijnt echter nog Weinig
lust in bloedvergieten te hebben. De poli
tieke toestand is -e-r weliswaar nog lang
niet opgehelderd, doch do partij van Veni-
zielos toont nu geneigdheid tot handhaving
van Grieken-land's neutraliteit. Het is nog
niet zeker, dat Venizelos zelf ;en nieuw
ministerie zal1 vormen.
Het verloop van d-e operation der en-
tente-mog-endheden tegen de Dardanell-an
rao-et er voor h-en maar weinig geruststel
lend uitzien
Ook Griekenland legt het kalin- aan.
Uit Boekarest wordt gemeld, dat o-p
Wo-ensclag 24 Juni de Ministerraad zitting
heeft 'geho-uden, bij welke ge'egenhoid de
Minister-president Bratianoe verklaarde,
dat hij besloten heeft elke beweging, cUe
op de straat over z-ou slaan, te beletten.
Bij de toelichting op de Russische nota
vestigde hij -er de aandacht o-p, dat 'de
onderhandelingen nog een g-eruimen tijd
zullen eischen, cn stelde hij daarom voor
omi e-en dee-1 van het leger af t-e danken
en de soldaten een langdurig v-erlof t-e
verléenen. En de Ministerraad keurde dit
voorstel goed.
De gevecht-n bij Dixmuiden.
De Beligisch-e „Legerbede" pu-blic-eert
ben reeks van artikelen, waarin cle roem
rijke daden der Belgen van de Yser, in
hiet bijzonder bij Dixmuiden verhaald wer
dén. lOver den nacht van 25 October
schrijft hlet blad ,o.m.
Vanaf 8 uur rukt de vijand, die dank
aan de duisternis tot heel dicht bijl de
loopgraven is kunnen naderen, langs den
wieg naar Eessen op bet bataljon van het
llie (4/1) aan, dat langs beide kanten
van dezen 'heeft stelling genomen. Een
snelvuur brengt den eersten aanval tot
staan; wieldra wordt hij gevol-gd dooa- een
tweeden, di-e lietz-elfde lot ondergaat.
|Op den regen is een -echte storm ge
volgd; liet akelige gehuil van den wind
mengt zich met het geraas der ontplof
fende granaten, want Dixmuiden en d-e
linkeroever worden nog steeds hardnek
kig beschoten. Een regen schroot stort
neer op d-e woning waar de staf van
kolonel Jacques gevöstigd isdak en mu
ilen worden doorboord, zooclat de wind- en
regenvlagen -er vrij spel genieten.
D/e nacht is pikdonker; het 'is onmo
gelijk tien stappen vóór zich uit te zien;
de Duitschers maken er gebruik van om
al kruipend, in kleine groepen, vooruit
te komen tot aan den voet van de loop
graven, tot aan den boord van de Yser,
en laten zich ter plaatse afmaken.
Soms duikt van uit de dichte duisternis
plots een puilende massa op enkele me
ters afstand. Met geweerschoten, met ba
jonetsteken en kolfslagen, worden zij tel
kens door de verdedigers afgemaakt.
Een gevecht van dezen aard heeft rond
1 uur 's morgens plaats gegrepen bij den
Weg naar Eessen, wanneer plots ©enige
'honderden Duitschers, doo:r een majoor
aangevoerd, vooruitspringen en ondanks
fi-'e't geweervuur, dat het 4/1 van hielt
ll-o linie-regiment op1 hen richt, op storm
pas cl-en weg inslaan, alles wat zij o-p hun
nen doortocht ontmoeten omver werpen.
Zij lichten zich als 'n stortvloed naar
Dixmuiden -en bereiken d-e Grooto Markt,
waar zij cloor geweerschoten en wildq
kreten ©ene paniek trachten te verwekken.
Ma,ar op ij,e Groote Markt is het 1-eeg
ón .stil. Sléchts enkele afgezonderde sol
daten worden op den doortocht gevangen
genomen'zij 'zijn misschien een twintigtal
welke, door d-e Duitschers met kolfslagen
vo-or zich uit gedreven worden en die
er slechts aan denken alarm te geven,
al roepende: „De Moffen! De Moffen5"
D-e huilende bende, nog steeds voor
uitgegaan door hare enkele g-evangenen,
kómt aan de brug over de Yser; het
hoofd der kolon is ze -overgetrokken al
vorens menheeft kunnen uitmaken of
men met vluchtelingen ofwel mét vijanden
t-e doen Ih-eeft. Wanneer alle vergissing
onmogelijk is begint een machine-geweer,
d-ic'ht bij de brug opgesteld, in den hoop
te schieten; een dertigtal Duitschers val
len neer; alles wat er acht-er hen aan
komt gestormd, nfaakt in paniek rechts
omkeert, vlucht naar Dixmuiden en zoekt
ee,ne schuilplaats in de kelders, waar de
qnzen ze bij het aanbreken van den dag
gaa,n g'evangen nemen.
Maar de rest van de groep, met don
majoor aan het hoofd en de klaroen die
d©n aanval blaast, vervo-lgt zijn Weg' door
don donkeren nacht naar de halte vail
C-aeskerke, onder het roepen van „Glo
ria! Gloria;!" Zij' gaat, zonder het op te
merken, voorbij- het huis van den staf
v-an kolonel Jacques waar men spoedig
alle licht heeft g-edootdmaar daar te
genover blijft een Fransche hulppost ver
licht; eeu salvo geweervuur doodt, een
geneesheer -en ©en aalmoezenier.
Aan den spoorwegovergang t-e Caes-
k-erke, stuit de bende op den bareel wel
ken men den tijd gehad heeft te sluiten.
Van uit d-e naburige dekkingsloopgrav-en,
door marine-fuseliers bezet, wordt geweer
vuur op hen geopendde Duitschers spoe
den zich naar weiden in den omtrek.
Onder doodsbedreigingen eischen iij 'dat
de .gevangenen 'hun de plaats van de
biatt-erijen zouden aanduiden. Niemand
spreekt: Op staanden voet schieten zij
©enige gevangenen voor h-e-t hoofd; de
andenen weigeren noig steeds verraders
te worden. En toch bevinden de vuur
monden zich daar, op missc-hien honderd
meters afstand, en in de dichte duisternis
weet de vijand ze niet te onderscheiden....
D-e bende overigens, verdwaald in de duis
ternis, -en zich verl-oren voelend, 'is door
den angst -gedreven, uiteen gegaan. Tegen
den morgen (zal zij zich bij groepjes,
doen omsingelen. Een klein groepje, aan
gevoerd door den Duitschen majo-or, zal
echter tot het uiterste Weerstaan, nada-f
de aanvoerder de laatste gevangenen, die
hij niet heeft losgelaten, heeft doen fusil-
leeren. Een bajonetsteek zal hem zijne
misdaad do-en uitboeten; terwijl d-e h-elft
zijn-er mannen zal worden gedood, de
andere (helft gevangen gemaakt.
Plichtig bevonden aan moord, zullen o-p
bevel van den admiraal vier gevangenen
op staanden voet worden gefusilleerd.
Aldus z.al dit avontuur eindig-en, dat
tragisch had kunnen worden zonder de
wondere koelbloedigheid waarvan d-e on
zen en de marine-fuseliers blijk gaven. On
danks ,het -onverklaarbare binnendringen
van den vijand in onz,e stelling, óndanks
den angst van den stormachtiger; nacht,
het geweervuur, 'het geraas en de onzeker
heid -over wat er gebeurde, verlaat me
m-and de loopgraven, aldus tïouw het be
vel nakóm-endeDe plaats te behouden tot
ter dood.
Boere-beskawing.
Bij den ingang van den zesden jaar
gang van die Brandwag, van Pretoria,
richt dr. W. M. R. Malherbe, de redacteur,
zich tot zijn lezers. Hij is overtuigd, dat
zijn tijdschrift, heeft meegeholpen aan de
nuttige taak om bet Afrikaander volk op
te voeden. En hij gaat voort:
„Want ons gaat nie agteruit nie, ons
Volk is1 nie besig om te demoraliseer
nie, soals -in sekere kleingelowige Afri
kaner "kringe beweer word of rondge-
strooi word deur die vijande van ons
volk: die Afrikaner Volk gaat stadig, maar
seker vooruit. En in plaas dat ons ons
gaat laat insluk deur 'n ander ras, hoe
skitterend die op di-e oog ook mag lijk,
is daar alle tekens aanwesig dat hi-erdief
afrikaanse plantjie nog een dag die boom
gaat woorde, wat. die weldadige skaduvv,
van sij beskawing sal werp oor die lengte
en breedte v,a.n die hele vasteland Van
Afrika. Die Boere-beskawing mag vir die
buitestandei' miskien nie so aantrekkelik
wees nie; dit is iin elk geval degelikfeifl
dan daardie beskawing Waarvan ons van
dag die tekens sien iti ingegooide ruite,
in afgebrande huise, in die vernietiging
van die eigendom en besigheid van weer-
lose- m-ense -' uit pure afgüns en han
del snijd. Ons volk is dikwijls genoeg kop
pig en dwars, ja seker, maar daarbij: uit
die grond van siji karakter vredelievend
en besi-eld met 'n „Èairplay" wat minder
vermeng is met eigendunk, vooroordeel
teen ander nasi-es, en 'n skijn-heiligheid,
Wat ieder reggeaarde mens teen die hors
stuit. Twijfel iemand daaraan?
„Die laas te oorlog 1-ewer daarvoor die
bewijse op. Ons volk van 'n paar hon
derd sielo was gewikkel in 'n oorlog op
leve en dood, nadat ons lang genoeg
in -ons eie land getreiter en geterg was
en zelfs in di-e b-l-aaie in Euro-pa so swart
gem-aak was,- als 'n volk maar gemaak
kan worde. Maar die ondei'dane van dio
vijand het in ons mi'dde blij woon, rustig,
ongestoord en .ongemoeid, ofskoon daar
seker nie gevalle ontbreek het nie, waar
individu© vrijelik lug gegee bet aan hulls
gevoelens teenoor -ons. Is d-aar toen mis
kien ruite ingegooiHuise -afgebrand Be-
sigbede v-an private mens-e vernietig?
Gieen enkele nie, ofskoon ons B.oarevolk
bitter genoeg gev-o-el het, cn nie sondën)
riede ni-e. Selfs di-e mijne het ongeskondé
oorgeg-aan in bande van di-e vijand, of
skoon (die daë van die Reformkommittee
nog hier bij' ons was. Geen enkele kóm-
ïEuando bet sij' skeindende hand geslaan
aan daardie privaat eiendom nie, ofskoon
die aandrang jgroot genoeg was om sij
woede te koel gedurende die hartbrekende
ferugtog uit £fie Vrijstaat. Die ordelie-
wendheid van die Afrikaner het die oor-
hand beliou, seis in daardie uiterste be-
pro© wing
„Daarom mag ons van dag, met trots
daarop wijs, dat ons Boere-beskawing geen
wanordelikhed-e teen mede-ingesetene ken
nie, en dit op die duur ook nie duld nie.
Dat dit vir ons iets veragteliks is om te
sien hoe die engelse gepeupel hulle mag-
telose woede koel o-p die privaat eien
dom van Weerlose manne en vrouWens.
Dit is vir ons dan ook 'n volkomen raad-
setl ho© die owerh-eid, met die kennis
van hierdie feite, in gebreke gjebiij. het
om met die sterfee -arm di-e tradisies te
handhaaf van -o-ns Afrikaner volk. Het
hulle dan getwijfel aan ons volk se be
reidwilligheid -om hulle hierin té help-?,
Mense wat van 20 tot 30 jaar al ondéri
ons woon, lief en 1-eed met ons gedeei
het, is v-andag gerun-eweer!
„Die spreekwoord sè'n goeie voorbeeld
werk anstekelik. Laat ons hoop ook vir
hierdie gev-aJ, ofskoon ons hoop gering
is. Want dit lijk baje -of hierdie ruiter-
ingooi-erij 'ook toe-gepas sal kan wórde
op Afrikaners, so-oals in sommige gevalle
al gebeur bet en nog veel sou gebeuri
het, als die -oortreders van die wet maari
seker was dat die Afrikaner's hulle nei
so ongestr-af sou laat runeweer als die
handjiev-ol weerlose mense van duitse af-
koms".
Da elementen hielpen ine».
Aan een brief van een Belgisch' soldaat,
Camill-e J„ die aanvankelijk als vluchte
ling:-een poosje hier t!ei lande heeft vertoefd,
maar over Engeland i-s vertrokken om zijln
land te gaan verdedigen tejn tot voor korten
tijd meevocht aan het front hij- den Yster,
i-s' het volgende ontl-eiend. De brief is, niet
c-enige pp het s]agv)el<d geplukte vergéet-
m'ij!-nietjes, geric-ht aan de in ons land
vertoevende verloofde van den schrijver.
Ik toef thans voor enkele dagen achter
h-et front om uit te rasten van de laatste
gevechten. Van een der verschrikkelijkste
aanvallen, die ik meemaakte, en waarvan
ik niet meer gedacht- had lévend terug
te keeren, wil ik nog even' vertellen.
Het liep tegen dien avond. Heel den na
middag had de Vijand ons bestookt met
allerlei projectielen. Geen vijlf meter, van
mij- vandaan werd een onzer kameraden
door pen vijandelijke: shrapnell letterlijk
in stukken geslagen, terwijl ©en ander een
vrij ernstige wonde kre'eg aan zijn linker
heup, waardoor hij ongeschikt werd om
verder aan den strijd déél te nemen.
Ondanks het pas zeven uur ongeveer was,
