Zaterdag 36 Juni 1915 39e Jaargang
No. 335
GELIJKHEID.
De Groote Oorlog.
Uit de Pers.
Uitgave van
de Naainl. Venn. LUCTOR ET EMERGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LAN SE VORSTSTRAAT 219.
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG.
Drukkers:
Oosterbaan Le Cointre - Goes.
^K6caggwwg*^^y.v.v'^itggwM^y wacy 'iir ném
BERICHT.
Zij, die zich met ingang van I Juli
a.s. op „De Zeeuw" abonneeren,
ontvangen de tot dien datum ver
schijnende nummers kosteloos.
Alle menschen gelijk! was de leus der
Revolutie. Vrijheid, 'gelijkheid, broeder
schap. De praktijk heeft al heel spoedig
uitgewezen 'dat deze leus niet vatbaar
Was voor verwerkelijking.
,Dit komt, omdat er tweeërlei vrijheid,
tweeërlei gelijkheid en tweeërlei broeder
schap is. Tweeërlei vrijheid, dat is "Se
.vrijheid, die zich uit in de gebondenheid
der volkomen vrijwillige gehoorzaamheid,
ten de vrijheid die door Da Costa gefcee
kend wordt als de bandeloosheid der or
kanen. Tweeërlei gelijkheid, dat is de ge
lijkheid der gevallen zondaren in Adam
waarvan reeds de Dichter van den Ouden
dag zong dat eij allen te zamen zijn
afgeweken en de gelijkheid der revolutie
die alle grenzen van stand en plicht en
macht uitwisoht en den eerbied voor 't ge
zag, voor elk gezag belacht. Tweeërlei
broederschap, dat is de broederschap, die
de in Christus vxijge maak ten van» zonde
schuld door den band der liefde vereenigfc
en de gemeenschap der heiligen betracht;
en de wortel! ooze broederschap der ver
lichte eeuw, welke bestaat in verkeéring
van het „al' het mijne is het uwe", in Z'jn
tegendeel: „al het uwe is het mijne", on
der de leus van opheffing van het pri
vaat bezit.
Zoo is er een wa.Ce en een valsche
vrijheid, een waire en een valsche ge
lijkheid, en een ware en een Valsche
broederschap.
Een ware en een valsche gelijkheid.
Zeker er valt in de natuur een groote
verscheidenheid, een doorgaande ongelijk
heid op te merken. Geen twee blaadjes
aan eenzelfden boom zijn eender, g -en
'gelijkheid van kleur en vorm treft ons in
de pracht der bloemenwereld. Geen
mensch, geen dier zelfs wordt ter geboren
waarvan het zou kunnen heeten, dat die
nu precies gelijk zou zijn in ieder opzicht
aan eenig ander mensch of dier. Geen
twee menschen, geen twee dieren, die
precies lop elkander gelijken.
Ziedaar' eene van God gewilde onge
lijkheid. Die ongelijkheid is een ordinantie
Gods. Dat geldt niet alleen het uitwendige
maar ook het inwendige leven, onder
meer ook de lotsbedceling, de uitde -ling
van gaven en talenten; ongelijkheid in
.•aanleg en karakter. Het was reeds in
het Paradijs alzooEva was anders dan
Adam; en later van het eerste broe
derpaar' geldt dat de een meer vojor het
herdersvak en de ander meer voor den
landbouw oog en aanleg had. En in op
volgende geslachten breiden zicih dqze
verschillen dermate uit, dat ten slotte
pok in het bezit van geld en goed de
ongelijkheid aan den dag treedt.
A u keuren wij de s c h r e euw e n d e
ongelijkheid af. Er is een ongelijkheid,
Welke de Hesre onze God niet kan gewild
hebben. Het is die welke uitkomt i.i de
milliarden .welke i:i de 'ijzeren paleizen
onzer geldkoningen liggen opgestapell er
de ellende welke geleden wordt in de
kelderwoningen der armen. Werken, mede
werken moeten allen om die schreeu
wende onge'ijkhei l op'te heffen. Maar
overigens ongelijkheid zal er altijd
blijven. En mislukken zal e i de pogingen
om een valsche gelijkheid te vestigen. Ook
togen deze poging ga steels ons protest
uit.
In die ongelijkheid ligt trouwen- ook
een groote Zegen.
Zij prikkelt den mensch om zich met al
zijn kracht te werpen op hetgeen waarin
hij uitmunt. Zoo komen d^n ook alle
ga en e.i vermogens, we'.ko God in zijn
schepping gelegd 'heeft tot hun recht.
Er is een gelijkheid, waarop wij niet
genoeg de aandacht kunnen vestigen. Dat
is de gelijkheid van alle schepsel tegen
over God. Alle menschen hebben gezon
digd en derven de heerlijkheid Gods; te
zamen zijn zij onnut geworden; er is
niemand die goed doet, oik niet tot
één toe. Allen gaan eenzelfde eeuwig
heid tegemoet, verschijnen ee.is voor een
Zelfden Rechter; eenerlei wedervaart den
koning en den bedelaar; zij beiden
fceeren weder to! be stof waaruit zij -
genomen zijn. Deze gelijkheid gaat door
tot in, zelfs over he' graf.
Hier zijn lijnen van overeenkomst die
niet kunnen worden uitgewischt. Evenmin
als in de geestelijke wereld waarvan ge
schreven staat dat allen die gekloven
om niet worden gerechtvaardigd. Deze
gelijkheid komt ook in de gereformeerde
kerken van ons vaderland tot haar richt,
waar voor het aangezicht des Heerten de
man met de gouden ring niets minder te
zeggen heeft dan de arine weduwe, waal'
allen onder hetzelfde Evangelie, ondejr
dezelfde tucht van Woord en Sacrament
verkeeren, de leeraar niet 'hoogier staat
dan de „leek" en de kerkeraad is de
dj en aar dor gemeente.
Men js in onzlen tijd uit op gelijkheid
van lo ons tand aard. Wanneer daarbij het
recht niet geschonden wordt is dit een
prijzenswaardig streven hetwelk den steun
der pers van alle partijen verdient.
Ret is een feit dat in die vakken;
waarin de organisatie ontbreekt, de loonen
ver beneden peil staan; de tijd van uit
buiting door het Kapitaal raakt zachtjes
aan uit; toch is de Arbeid ook! op dit
punt nog lang niet algemeen waar hij
wezen moet.
Toch is er aan zulk een loonstandaaïd
ook een onbillijkheid tegenover den pa
troon verhonden.
Wanneer het minimumloon is vastge
steld voor werklieden op verschillende
leeftijden, dan komt het meermalen voor
dat niet alle werklieden op dezfe leeftijden
het loon dat zij verdienen waard zijn
Een patroon mag dat toch vorderen. Toch
betaalt hij het gecontracteerde loon. Maai-
dan begaat hij toch ook weer teen
Onbillijkheid jegens de beteren, de bekwa-
meren en vlugger aangelagden op dien
zelfden leeftijd. Immers komt dien ander
het uitgekeerde loon toe, dan hebben zij
recht op meer.
In den regel echter keert de patroon
gelijkelijk aan allen jin eenztelfde cate
gorie hetzelfde loon uit; ook al omdat hij
tegen moeite is, en zijn toch al dringende
zorgen, zoo immer mogelijk, niet wil ver
meerderen.
"Dit komt vooral uit op landbouwge
bied, en meest in dezen tijd.
Onze Kees v. d. Meer legde nog de
vorige week een geval bloot dat in een
naburige gemeente Z'ch had voorgedaan.
De mannen verdienen bij den door hem
bedoelden boer fl.25 af 1.50 daags, de
vrouwen 70 cent, me' wieden. Onder deze
l'aatsten was een vrouw die geen 25 cent
verdiende, dat 'wil' zeggen waard was
wat de prestatie van haar werk aangaat;
toch keerde de boer ook aan deze vrouw
70 cent daggeld uit. Weldra gaf hij 10 cent
daags opslag aan zij'n arbeidsters, doch
meende bedoelde vrouw te moeten over
slaan. Slot van de zi-iak was dat deze
haar patroon in den steek liet.
Tegen dergelijk streven naar ge'ijkheid
dient gewaarschuwd; niet, omdat, de ar
beider .zijn loon niet waardig is, maar
omdat het loon ook ia verbinding behoort
te staan tot de waarde van den verrichten
arbeid.
Dit laatste geldt ook bij> vergelijking
van den aard van het verrichte werk. Een
diamantwerker komt hooger bon toe dan
een veldarbeider. En eei werkman, die
zijn patroon eens een bijzonder voor
deeltje bezorgde, ook al was 't slechts
in den vorm van een eervolle vermelding
op een Tentoonstelling, heeft meer recht
op een extra-tje dan do overige werklie
den, of liever, hij juist wel ea zij h-eele-
maal niet. Ook al zou hun oog boos zijn.
Dit z'jn s'eehts enkele geval e i op hot
terrein van den Arbeid; doch op alle
andere terreinen komt 't voor, dat on
gelijkheid moet zijn, waar gelijkheid, ten
onrechte, geöischt wordt.
Dit geldt ook de verschillende afstan
den ea verhoudingen. Deze worden door
ve'e „minderen", o n d e r geschik'en'
„werknemers" tegenover hunne patroons
niet vo'doende in acht genomen. Uit val-
sche-gelijkheidszucht. 1
Doch hiermee komen wij op h t terrein
van rechten en plichten. Dit voor later.
De agitatie van de S. D. A. P.
Men weet, dat 'de S.D.A.P. een groote
neweging op touw zet tegen de nieuwe
Landstormwet. Ze wordt daarvoor door
liet „Friesch Dagblad" op eau eeiiige ma
nier onderhanden genomen. Ret blad
Laat uitkomen, dat het ingediende wets
ontwerp voor die partij een „politiek
fortuintje" is.
'tWas te begrijpen, toen de S.D.A.P.
zoo'n zeldzaam beestje loopen zag, in
dezen tijd van malaise, dat ze er te voet,
te fiets, per auto achteraail vloog, om het
bij1 ooren en staart te "grijpen en het
hoofdkwartier binnen te sleepen. Ka
Zwolle en Arnhem, na. zooveel innerlijken
strijd en buitenlandsche teleurstellingen,
kan die S.D.A.P. zoo'n „politiek for
tuintje" gebruiken en smaakt het haar
■als een oorlogsbrood'-eter een fijne vkrente-
koek.
Rakelings ging ,'t „fortuintje" langs
haar heen.
Stom zou ze geweest zijn, als ze het
niet gegrepen h.ad, als ze het „Landstorm-
ontwerp" niet bij1 haren en kladden had
gepakt, om er eons op ouderwetsche wijlze
een agitatie tegen te beginnen.
Naar alle regelen der kunst k
[Voorbereiding in „Het Volk", verga
dering van het partijbestuur, een Manifest
aan het volk van Nederland, protest'-mee
tings, idem moties enz. enz.
't Recept is steeds zoowat hetzelfde.
Alleen is er dit keer voor 'teerst iets
nieuws bijgekomen: de „Partijraad", liet
nieuwe, in gewichtige zaken te raadplegen
college, dat tusschen partijbestuur en
partij is ingeschoven als e.rn stootkussen,
een regulator, een zuiveringsbekken of
van alles wat, dat moet nog blijken.
In allen ernst, die organisatie zit stevig
in /elkaar, al is ze t e on-Nederlandsch
straf, op knappen, scheuren en splijten
af, ,aïs te Arnhem al bleek.
Maar dat is onze zaak niet.
Wij .hebben te doen niet de agitatie
tegen het „Landstorm-ontwerp".
Daarbij zullen we wèl doen, twee din
gen goed te onderscheidenden inhoud
van (die agitatie en het- ge wel digij
kabaal dat er bij1 gemaakt zal worden.
Dat laatste hoort er 'zoo bij.
Het kan óns niet meer bedotten.
Be 'S. D. A. P. is nu eenmaal de groote-
trom-partij.
En die S.D.A.P. moet luch t hebben.
Sinds Arnhem haalt ze nog steeds niet
vrij ademwat heter middel, om de lon
gen w/eer eens vól te zuigen, dan hard,
zéér hard te gaan schreeuwen!
Reeds Arnhem wou dat.
De voiedsel-voorziening zou daartoe wor
den aangegrepen: manifest, meeting,
•motie, alles draaide perfect, maar ter was
toch zeker teen lek in de maclhin-e, de
stoom kreeg geen spanning genoeg, het
bleef alles zoo slap en de actie, die haar
hoogtepunt bereikte toen de kreet door de
Kamer schalde: „Gteaf ons wittebrood!"
is versmolten als teen slak voor het
zout.
Ze had allerminst „gepakt"!
En toen nu werkelijk het „regerings
brood" zoo meeviel, begonnen de men
schen lastige vragen te laten opborrelen
in de stille wateren hunner overpeinzin
gen en vroegen, waarom de mannen van
de 'S.D.A.P. met zulk brood niet tevre
den waren geweest: 'tis toch oorlogstijd!
Toen kwam het „landstorm-ontwerp".
Spontane eenheid in alle rangen!
Er is geen partij-oppbsitie méér, „Volk"
en weekbladen zijn 't roerend ééns, het
ontwerp zelf is op vele punten vatbaar
voor critiek, de natie kijkt wat beduusd
grijp de gelegenheid bij de haren, al had
ze er als wijlen Bismarck maar drie,
en agiteer!
1 i
Het Friesche orgaan merkt verder op,
dat wij1 natuurlijk aan de agitatie van de
S.D.A.P. niet meedoen. De politiek zit
er te dik op. Het Landstormontwerp moet
alleen beoordeeld worden met het oog op
's Lands belang. 1
Het blad wil daarmede niet zeggen, dat
nu ook alle argumenten, die het socialis
tische (Manifest naar voren schuift, van
nul en geener waarde zijn. Het zegt, tus
schen v-eel overdrevens in, zeker ook ware
dingen.
Als het Manifest b.v. verwonderd staat,
dat'de Regeering 9 a 10 kostelijke maan
den heeft, laten voorbijgaan, zonder dat
de gedachte aan zulk een legeruitbreiding
ook maar -even door haai- uitgesproken
werd, terwijl ze nu plotseling een macht
wenscht die tot bijna .onmetelijke uitbrei-
dings-vergezichten leiden kan, dan vto,or-
zeker komt onwillekeurig de vraag 'op,
wat er dan nu toch wel in den buiten-
landschen toestand veranderd mag zijn,
waardoor plotseling n o o di g wordt,
datgene waarvan 10 maanden lang niet
is gerept.
Als er op gewezen wordt, hoe weinig
inlichtingen de Regeering feitelijk geeft,
zoiodat het een tasten en raden is, wat zte
eigenlijk straks toch wil, dan is dat
een bedenking, die van mee Laf bij velen
opkwam en uitgesproken werd ook.
Als er gewaarschuwd wordt, dat niet
onwillekeurig de bekende oorlogs'-agitatie
zich van dit ontwerp meester maakt, om
er haar plannen dooi' te bevorderen, dan
wordt hier een vrees uitgesproken, die ook
ons eenigszins beklemt.
Doch, zoo vervolgt het blad, dit alles
wettigt allerminst voor ons besef deze
agitatie, die veel lijkt op een lawaaiige
reclame-advertentie van den winkeliejr,
die den laatsten tijd weinig te doen had
en nu wat volk trekken wil.
Het blad raadt ten slotte aan, tegen
over de Landstormwet een afwachtende
houding aan te nemen, totdat de Regee-
ring op al de bezwaren en de bedenkin
gen, die de Tweede Kamer ongetwijfeld
ter harer kennisse zal brengen, zal heb
ben geantwoord.
Precies. Eerst dan is een juist oordeel
•over het ontwerp te vormen.
D e m ,a c h t ter ze e.
„De Nederlander" schrijft:
Diat bij de vredesonderhandelingen de
onafhankelijkheid van ons land in gevaar
zou k u n n c n worden gtehracht, en dat
voorzorgen daartegen dienen te worden
gtenomen, zal door Weinigen worden be
twist.
Maar dat grensveiraiidering zelfs van
het standpunt van jeen der groote- Mo
gendheden gewenscht of noodzakelijk zou
zijn, wordt o. ii. terecht, door mr. -Van
Houten in iz'ijln laatsten Staatkundigen
brief, dien wijl ter overweging' aanbevelen,
betoogd.
Het gaat op idit oogenblik om de vrijheid
der zee en 't hebeler delg zee na den vrede.
Er is. geen duurzame vrede, maar
.evenmin duurzame overmacht van een
/enkelen staat ter zee moglelijk, wanneer
de wereld in onderling jaloersche Staten
verdeeld blijft en tevens vol duikhooton
met geoefende bemanning1 komt tie zitten.
Indien Engeland zij'n zoogenaamd „buit-
recht" wilde prijlsgeven en de andere Mo
gendheden de protectionistische tarieve#
afschaffen en eerlijk de lèleir van „de open
deur" toepassen wilden, zou een vrede
kunnen gesloten worden, die niet de kie
men van een nieuwen oorlog in zich sloot.
De inkomsten, die de Staten dientenge
volge zouden verliezen, zouden kannen
worded gecompenseerd door binnenlandi-
sche acdijnisen en (door groote vermindering
van bewaping, did een gevolg zoui zijn van
het /ophouden van een door wapenen
•ondersteunden eoonomischen strijd.
Beknopt overzicht van den toestand.
De val van Lemberg is zooals we reeds
eerder opgemerkt hebben, van moreele
en van strategische beteekenis geweest
.voor de centralen.
Op twee punten beginnen zich
de strategische gevolgen nu vootal
aï te teekenen: aan de Dajester en in
het Zuiden van Russisch Polen.
Aan de Dnjester trekken de Russen
zich terug, het eerst uit het meest kri
tieke punt ten Z. van Lemberg.
De Russen, bekwaam en handig als ze
zijn in het retiiieeren, zetten nog alle
pogingen in het werk, om een regel-
matiigen terugtocht uit het Dnj-estengebied
te verzekeren len de kracht waarmede
zij ia,an 'het offensief der hondgenooten
weerstand bieden, wijst er op, dat ze
tvel succes hebben.
Trouwens Berlijn erkent zelf, dal. 'rnog
niet naai' wensch gaat, ja meer, dat ten
N.-W. van HaJicz gedeelten van het le
ger Van V-on Linsingen tegenover over
machtige tegenaanvallen van de Russien
bij1 Miartynow op den Z. oever van de
Dnjester moesten teruggetrokken wortlen.
Hier is 't-derhalve nog niet pluis, en
hier zial nog heel wat bloed vergoten
moeten worden, /alvorens de hondgenoo
ten op elk punt vasten voet aan de
overzijde Van de rivier hebben.
Wel inag men aannemen, dat zij hier
tenslotte de overwinning behalen, maal'
die overwinning zal dan wel bet 'ka
rakter van een Pyrrhusoverwinning heb
ben, van een overwinning zooals Pyri'hus,
een der grootste veldheeren van zijn eeuw,
279 jaar voor Christus op de Romei
nen behaalde.
In Russisch Polen hebben de Oosten
rijkers reeds Ostrowec en Sandomir ge
nomen. Hier schijnt de terugtrekkende be
weging der Russen in goede orde te ver-
loopen.
Vermoedelijk zullen de Russen in Zuid-
Polen hun front tot achter de Weichsel
terugbuigen, waarbij de Vraag zich dan
opdringt tot hoelang zij in het meer Noor
delijk deel yan Polen de vooruitgescho
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. post. ƒ1.25
Losse nummers0.05
Prijs der Advertentiën:
15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ct
3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend,
Bij abonnement voordeelige voorwaarden,
Familieberichten van 110 regels ƒ1.
iedere regel meer 10 ct.
ven posities achter de Bsoela en de Rawka
nog kunnen handhaven.
De voordeelen op het Westelijk front
door de Duitschers behaald, beperken zich
tot een paar machinegeweren, een stuk
loopgraaf, twee vluehthuizen, en drie mijn-
werpers.
Verdere commentaar overbodig.
In-droevig is het, dat deze kleinigheden
met zooveel menschenbloed betaald zijn
geworden.
Van de zijde der geallieerden kan men
zich niet óp grooter resultaten beroemen..
De balans bleef tot dusver nog in even
wicht.
Korte Oorlogsberichten.
De Duitschers en Oostenrijkers zijn
er met hun Mauser-geweren bet best aan
toe; deze wapenen munten uit dooi- een
voud en zijn buitengewoon makkelijk te
gebruiken. Ook de Fransche geweren zijn
goed. Daarentegen verkeeren de Engel-
schen in een minder gunstige positie.
Zij gebruiken allerlei systemen door el
kaar, zelfs de ouderwetsche voorladers.
Wel' moet het een feit zijn da.t Enge'and
niet minder dan twee millioen exempla
ren Mausergeweren uit Japan heeft laten
aanrukken. Om verschillende redenen
durft men er echter het continentale le
ger niet mee te bewapenen, o.a. omdat
men vreest, dat er dan verwarring zou
ontstaan: ieder geweertype toch heteft
zijn eigen munitie. De Japansche Mauser-
geweren, die- wel is waar ee.i anderen
naam hebben, maar die toch sleoh's als
de verbeterde editie van het. Mauser-
geweer zijn te beschouwen, bevaart En
geland naar het schijnt voor het uiter
ste geval'.
Ook de Russen houden er verschillen
de geweersoorten op na, en merkwaardig
is het, dut in een militair tijdschrift de
terugslag van het Russische leger in
Gal'ici geweten wordt aan deze verschei
denheid van geweersoorten. Munitie voor
het eene geweer lag opgestapeld in de
Arsenalen, waar men andere munitie van
n o o de had.
Er is een nauwer verband dan som
migen schijnen te vermoeden, schrijft leen
co-rr. d/er VI. .St., tusschen oorlog en keu
kenDeze toch is /een economischlei
factor van hoegenaamd niet te onderschat
ten belang.
De boter is, 'zooals men weet, in België
zeer duurt Ziehier nu een receptje, dat
dooi' onze zuinige Kempenaars algemeen
wordt, toegepast, bij' het bereiden van half-
kunstmatige boter. Wie het heeft uitgtevon-
den weet ik niet; velen echter zullen er
bom dankbaar om wezen I
100 gram natuurboter,
200 gram bloem,
Va liter melk,
2 dooiers van eieren,
een beetje zout.
Dit mengsel laat men warm worden tot
tegen het koken (aanvervolgens blijft
men aanhoudend roeren totdat de spijs
verkoeld en verstijfd is. En 't is klaar...
Een nieuwe Pauselijke En
cycliek? De „Tribuna" zegt uit goed-
ingelichte bron te weten, dat de Paus
binnen weinige dagen tot de Katholieke
wereld een Encycliek zal richten, waar
in hij de vraagstukken, die betrekking
hebben op den oorlog, uitvoerig zal be
spreken.
De hande 1 s o or 1 o g. Men meldt
uit Kopenhagen, dit een vissclie-sflottille
van 7 a 8 vaartuigen Woensdagmiddag
ten Noord-Westen van Noordelijk Jutland
door eon Engelschen onderzeeër verrast
werd. die 3 a 4 vaartuigen in den grond
boorde. De overige visschersschepen slaag
den er in te ontkomen. De bemanning
der gezonken schepen werd gered, zij
kreeg (iiuimschoots den tijd zich in de
booten te begeven. Ook konden zij klée-
ren en proviand meenemen.
De „Köl'n. Ztg." teekent hierbij aan:
Het is verblijdend, dat hieruit blijkt, dat
de Engelsche onderzeeërs een voorbeeld
nemén aan de Duitsche, en de bemanning
ruimschoots den tijd laten, z'ch in de
booten te begeven.
Duitsche onderzeeër ge
zonken. Te Delfzijl is bericht ontvan
gen, dat van een voor den mond der
Eems gezonken Dui'schon onlerz-eeër
slechts drie personen, die z'ch op bet dek
bevonden, waaronder de commandant ge
red zouden zijn.
Of de boot getorpedeerd of door an
dere oorzaken gezonken is, staat nog
niet vast.
Ongeluk door ontploffing
van een granaat. Uit Stettin wordt
gemeld: In een loods buiten de stad is
een Russische granaat ontploft, waardoor
3 kinderen zwaar gewond werden. De
kleinen waren met het gevaarlijke ding
aan het spelen; zij sloegen er me' stee-
non op, waardoor hef projectiel plotse-
