£16
Woensdag 16 Juni 1915
S9e Jaargang"
Feuilleton.
HET PANAMAKANAAL.
De Groote Oorlog-
O,
Uitgave van
de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LAN tE VORSTSTRAAT 219,
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG,
Drukkers:
Oosterbaan Le Cointre - Goes.
BERICHT.
Zij, die zich met ingang van I Juli
a.s. op „De Zeeuw" abonneeren,
ontvangen de tot dien datum ver
schijnende nummers kosteloos.
Oorlog en Zending.
Te Essen werd onlangs een Katholieke
Zendingsdag gehouden, waar prof.
Schmidlin een droevig beeld schetste van
de schadelijke .gevolgen, die dc Oorlog
"heeft voor de uitbreiding van het Chris
tendom.
Kwade gevolgen op allerlei gebied.
Maar 't érgste achtte hij terecht de scha
delijke gevolgen in zedelijk en geestelijk
opzicht. iDe stuwkracht van het Chris
tendom, zeide hij, is verlamd, de tegen
stand van het heidendom is versterkt.
wie voelt het niet meê?
De Japanners willen van het Chris
tendom niets meer weten, omdat het den
wereldoorlog niet heeft kunnen verhinde
ren. Als de Europeescbe beschaving niets
anders bereikt zoo zteide een Chinees
dan dat, zjj steeds nieuwe en steeds
■erger moordwerktuigen vervaardigt, willen
we liever harharen blijven.
En een ander klaagde,,Als wij na den
oorlog terugbeeren, zullen wij, missiona
rissen. stellig moeten hooren: „Hervorm
gijf, .Christenen! liever eerst u zeiven,
wij, heidenen, zijn beter dan gijl"
Dat geldt voor alle zendingswerk. Pro-
testantsch zoogoed als Roomsch.
De vloek van den Oorlog rust in dub
bele mate op den arbeid der Zending!
(Friesch Dagblad.)
if
Toch wel omkoopbaar
De Nieuwe Courant heeft het uit
gebracht dat er toch nog een vrijzinnig
provinciaal hoofdblad was dat de scheid-
taal van het Amerikaansche blad door
de Londcnsche firma van „Press and Ad
vertising Agents'' onder de Ingezonden
Mededeelingcn opnam, en zich daarvoor
vermoedelijk liet betalen.
Een Nederlandse!) blad dat uit een En-
gelsch blad over Duitsehe gruwelen aan
Belgische ondeijdanen een slaatje tracht
te slaan, dat is itoch jammer. Dat is
begin van perisbederf.
liet is goed dat het bekend werd; al
licht houdt bedoeld blad er mee op, en
strekt zijn signaleering anderen tot waar
schuwing.
De pers moet, ook in ons neutrale
i land, Koningin blijven.
•Sr
16 Juni 18I5.
Gisteren, 15 Juni, gedenkdag van den
Hag bij Ligny.
Heden, 16 Juni, gedenkdag van den
I slag bij Quatre Bras.
Beide datums blijven met gulden let-
l teren gegrift in bet boek der geschie-
k denis
Want wel werd op 15 Juni Blüeher,
I na door Wellington trouweloos in den
I steek gelaten te zijn, door Napoleon vet1-
I slagen. Doch de daarmee gepaard gaande
I terugmarsch van Blticher naar Sombreffe
Het Kanaal is 50.4 mijlen lang, geme
ten van diep water in den Atlantischen
Oceaan tot diep water in. de Stille Zuid
zee (Groote Oceaan) wijl' de afstand tus-
schen de beide kustlijnen 40 mijlen be
draagt. Hieruit blijkt dat het werk zich
niet bepaald heeft tot het graven van een
kanaal door het vaste land, doch dat ook
in de beide oceanen baggerwerken zijn
uitgevoerd, pieren gebouwd, enz;., welke
zich mijten aan elke zijde uitstrekken.
Een schip, van den Atlantischen
Oceaan binnenkomende, vaart voor onge
veer 7 mijten op 'den zeespiegel door een
in de Baai van Limon gegraven geul' met
een bodembreedte van 500 voet tot aan
de Gatunschutshiizen. Door 8 paren
schutsluizen worden de schepen hier op
oen 85 voet hooger gelegen niveau .ge
bracht, waardoor zij op dezelfde hoogte
zijn als het Gatun-Meer (kunstmatig ge
vormd), hetwelk een oppervlakte heeft
ven 171 vierkante mijlten. Door dit meer
loopt een vaargeul van 23 mijl lang,
500 tot 1000 voet breed en van 45 tot
■87 voet diep. Deze vaargeul is afgeba
kend door lichttorens en de schepen
zulten hier met volle stoom doorheen kun
nen varen, tot men komt aan Bas Obispo.
Van deze laatste plaats tot Pedro Miguel
heeft men de beroemde, of men kan wel
zeggen „beruchte", Cultebra-geul, recht
door het gebergte heen gegraven. Op
den bodem is deze doorgraving 300 voet
7k Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. post
Losse nummers
ƒ1.25
„0.0©
Prijs der Advertentiën:
15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ct.
3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Familieberichten van 110 regels ƒ1.
iedere regel meer 10 ct.
was een meesterstuk van beleid, en tege
lijk een voorbeeld van trouw, omdat Blii-
cher terugtrok in de richting van Welling
ton toe, teneinde dezen zooi spoedig mo
gelijk te kunnen te hulp komen. Een
staaltje tevens van zelfverloochening te
genover den man die zoo jammerlijk na
gelaten had hem te hulp te komen.
Wellington die nota bene te Brus
sel op een hal was, terwijl hij in het
veld behoorde te wezen, liet ziich door
Napoleons komst verrassen en gaf daarbij
nog een paar averechtsche bevelen, onder
anderen dat de Nederlandsche troepen
die Quatre-Bras bezet hielden, dezen Vier
sprong zouden verlaten en dusdoende zoo
wel den straatweg van Charleroi naar
Brussel te ontblooten als de vereeniging
met het Rijnleger onmogelijk tc maken.
'Toen is het schier ongeloofelijke ge
beurd dat de Nederlandsche generaal De
Perponcher Sedlnisky door den generaal
De Constant Rebeccpie geïnspireerd, wei
gerde de orders op te volgen, welk be
sluit zoodra de Erfprins van Oranje ter
plaatse kwam, word goedgekeurd, zoodat
tegen Wellingtons orders in Quatre-Bras
bezet en Brussel gedekt bleef.
Onder de leiding van Gods aanbiddelijke
Voorzienigheid hebben genoemde Neder
landsche onderbevelhebbers met hun
Fransch-Poolsche namen door hun zelf
standige houding het aan lord Wellington
mogelijk gemaakt in den laten voormiddag
van den 16en vorst Blticher te Bussy te
bereiken en overleg te plegen over een te
leveren veldslag; terwijl het heldhaftig
optreden van onzen Erfprins, den groot
vader onzer tegenwoordige Koningin, be
werkt heeft dat de Engelschen zich om
Waterloo konden vereenigen en de Prui
sen nog tegen den avond van den 18en
te Waterloo konden aankomen om den
slag ten voordeele der geallieerden té
beslissen.
De Erfprins en Je Nederlandsche troe
pen 'hebben door de verdediging van
Quatre-Bras de overwinning l>ij. Waterloo
mogelijk gemaakt. Geloofd zij de Heer-e!
Eentonige berichten.
Met de rustelooze regelmatigheid van
eene in werking zijnde machine komen
telkens de berichten in
Een trawler tot zinken gebracht!
Een boot getorpilleerd
Een vliegtuig neergeschoten!
Een loopgraaf genomen!
Een kasteel verover'd!
Ieder onzer kan die eentonige lijst aan
vullen.
Maar hoe aangrijpend is die eentonig
heid
Want wat wil dat in den regel zeggen?
Zooveel visschers verdronken!
Zooveel matrozen verongelukt.!
iZooveel vliegeniers verpletterd
Zooveel verdedigers doodgeschoten!
Zooveel aanvallers neergesabeld!
Wetenschap en teclhniek in dienst der
zonde om ouders kinderloos en kinderen
ouderloos te maken.
De Maloch der eeuw vraagt, roept,
schreeuwt, brult om bloed en nog eens
bloed!
De oorlog met zijn steeds langer war-
breed met een diepte van minstens 45
voet. Te Pedro Miguel aangekomen, wor
den de schepen door één paar schut
sluizen 30ys voet naar beneden gebracht
tot een klein meer op 542/3 voet boven
den zteespiegel. Vervolgens varen de sche
pen over dit meer tot Miraflores, een
afstand van ongeveer lpa mijl, waarna
zij door twee paar schutsluizen op het
niveau van den zeespiegel worden ge
bracht. Van de laatste schutsluizen tot
aan zee is Weer een vaargeul, ongeveer
81/2 mijl1 lang, 500 voet In-eed op den bo
dem en gemiddeld 45 voet diep. Het
getijde in de Stille Zuidzee varieert van
hoogsteu vloed en laagste eb 21 voet,
zoodat de diepte van dit laatste kanaal,
al naar mate het getijde is, van 35 tot
55 voet bedraagt. Hierbij kan nog opge
merkt worden, dat het grootste getijdever-
schil in den Atlantischen Oceaan slechts
Va voet bedraagt.
De in het Panama-Kanaal' aangebrach
te schutsluizen rijn, van merkwaardige
Mmeüngen, n.l'. 1000 voet lang tegen
110 voet breed, terwijl' cle sluisdeuren
an staal zijn vervaardigd, 7 voet dik
zijn, tegen 65 voet breed, zoodat de
grootste schepen er gebruik van zullen
kunnen maken. Deze kostbare slniswer-
ken waren noodig, omdat het getijde-
verschil in den Grooten Oceaan grooter
is, dan dat in den Atlantische® Oceaan
ook omdat de waterspiegel in het Panama-
Kanaal veel hooger is dan in de beide
Oceanen: de doorvarende schepen moe
ten dus op de gewenschte hoogte (85
voet hoven den zeespiegel) worden ge
bracht. hetgeen door middel' van de
etende vangarmen omklemt weduwen en
weezen tot blanvvvvordens toe.
Nijpend gebrek, hongersnood, pestilentie
en dientengevolge revolutie is, indien God
het niet verhoedt, in aantocht.
De physiek, moreel en intellectueel ver
zwakte menschheid roept om vrede en
voelt ihaiar onmacht om dc ontketende
hartstochten weer aan banden te leggen,
want God spreekt met hoorbare stem:
„Mijn raad zal bestaan; Ik zal al mijn
welbehagen doen!" Daarom past ons de
ootmoedige bede: „O, God. wees ons. zon
daren, genadig!"
Bak.topi overzicht van dsn toestand
li is a long way toLemberg.
Vraagt het maar aan de Duitsch-Oosten-
rijksche troepen, die aan de I hijester ope-
reeren.
En ze zulten gewagen van veel strijd
en moeite en van nauw merkbaren
vooruitgang.
't Gaat langzaam, maar toch zeker.
Alle krachten worden door de verbon
denen ingespannen, om zoo spoedig mo
gelijk Lemberg te bezetten, en dus de
tweede belangrijke plaats in Gnlioië, die
de Russen hadden genomen, hun weder
te ontrukken.
Hier blijven de krijgsverrichtingen dan
ook een alles overheerscliende bctoefee-
nis behouden.
Van drie zijden zijn nu de Duitsehe
en Oostenrijksche troepen de rivieren
overgetrokken, en kunnen zij den op-
marsch naar Lemberg aanvaarden. Zij
Vleien zich echter niet met de hoop,
dat dit gemakkelijk zal gaan. De erva
ring, die zij tot nog toe opgedaan hebben
in den strijd, doet hun verwachtingen
niet te hoog spannen.
Overal stuiten de Verbondenen op
krachtigen tegenstand. - Wordt de opruk
kende macht te sterk, dan, trekken de
Russen terug, zonder d it zij clen vijand
gelegenheid geven,, hen ie verslaan.
Reeds meermalen was dit hun tactiek
en hun kracht, want wanneer het Russi
sche leger achteruit geweken was, moest
het altijd nog omvergeworpen worden.
Het „HM." wijst er op-, dat Frederik
dc Groote dit reeds ondervonden heeft.
Een Duitsch stafofficier zeide dan ook
„Zoo dc intendance en het transport in
Rusland de tactische bekwaamheid en
de gevechtswaarde van de Russische
troepen even aardde, ztou een geheel' an
dere bladzijde in do wereldgeschiedenis
worden geschreven".
Niettemin is het „a long way to Lem
berg". Doch als deze plaats hernomen
is, zijn de verbondenen er hoven op.
Dan is bijna het geheele gebied der
monarchie van Russen bevrijd en dat
is voorloopig het hoofddoel van den
Duitschen generaled staf.
In het Westen, gaat 't nog steeds den
slakkengang. Sterker nog, van «enigen
vooruitgang van beteekenis is geen sprake.
Wat vandaag wordt gewonnen, wordt
morgen weer verloren.
't Liedje wordt dus wel eentonig.
schutsluizen geschiedt. Hot zal aan geen
enkel schip toegestaan zijn om onder
eigen stoom door deze schutsluizen te
varen, uit vrees voor beschadiging van
deze kostbare slniswerkenze worden
er doorheen gesleept, door middel van
etectrische locomotieven, welke langs de
beide oevers loopen en welke vaak ge
noemd worden de „Kanaal-muileztels"
(Canal's-mutes). Het sleepen dooi- deze
sluizen zal ongeveer 3 uur duren, ter
wijl' mien berekent, dat het van 9 tot
12 uur zal nemen om van den eenen Oce
aan in den andere te varen.
De consul-generaal voegt er nog «enige
opmerkingen bij over de mogelijke ge
volgen der opening van het Kanaal en
de schepen daaruit voortvloeiende 'groo-
tere scheepvaartbeweging.
Om zich hiervan een, denkbeeld te
vormen moet men voor oogen houden,
dat de Staten van Amerika, grenzende
aan den Grooten Oceaan (Stille Zuidzee),
alle geschikt zijn voor de kolonisatie en
een enorme blanke bevolking kunnen
bevatten. Wanneer men slechts bedenkt,
dat bijv. California een oppervlakte heeft
van 158.297 vierkante mijlen, dit is on
geveer 75 pet. van do oppervlakte van
Frankrijk, met alle eigenschappen, zoo
wel klimatologisch als topografisch van
dit land, wijl de bevolking van Californië
slechts 2.377.599 inwoners bedraagt, te
gen 38.961.945 inwoners in Frankrijk,
dan ziet men pas, hoe de immigratie hier
nog kan toenemen, vooral als men daar
bij nog bedankt, dat Californië de grootste
producent is van ruwe olie en goud,
en dat de bodem er nog voor een groot
Een beslissing valt hier nooit. Het
groote offensief van de geallieerden is
mislukt, in weerwil van de groote over
macht, waarmede zij het Duitsehe front
tusschen Atrecht en Neuve Chapelte
aanvielen. Alle militaire deskundigen zijn
bet er over eens, dat de Duitsehe kracht,
die dit punt verdedigde, betrekkelijk ge
ring was.
De „Times" merkt op, dat als men
door de buitenste harde korst van dc
verdedigingslinie heenbijt, men nog op
een binnenkorst zou stooten.
Dc militaire deskundige van de „N.
II. (1." wijst er op, dat, naar uit alles
blijkt, dc Duitsehe legerleiding wel de
gelijk rekening heeft gehouden met een
mogelijken tegenslag-.Hij kan zich denken
een nieuwe verdedigingslinie langs de
hoven-Schelde. Is dit werkelijk voorbe
reid, dan zouden de Duitschers bij een
doorbreking van het front in veel gun
stiger omstandigheden verkeeren dan de
Russen in Galicië.
Wat men ,thans gezien heeft is nog
slechts een Zwakke trilling in de bui-
tenkorst.
Neen, tot een beslissing komt het hier
niet.
Wat den strijd op- de Oostenrij'ksch-
Italiaansche grenzen aangaat, de Italia
nen hebben nog niet veel' indruk gemaakt.
Hun aanvallen moesten zich bepalen
tot het gebied van de Isonzo, waar zij
de stad Gradisca hebben bezet en den
spoorweg hebben vernield. In het hooge
Alpenland is voor hen zoo goed als
niets te halen.
Triest schijnt echter het voornaamste
doel te zijn. Via Gradisca en Monfal-
cone trachten de Italianen zich een Weg
te banen, doch de grootste moeilijkheden
moeten nog beginnen.
De vijand is nog bezig de gelederen
te versterken. Men zegt, dat te Triest vete
Duitsehe reserve-luitenants uit Gallipoii
zijn aangekomen.
De militaire groet,
Naar aanleiding van een dagblad-discus
sie over den militairen groet schrijft dr.
Jansen in de „Vossische Zeitung": Het
is waar, dat deze groet tot iets typisch
Duitsch militairs geworden is. Ten tijde
van den dertigjarigen oorlog, en vroeger
bij de landsknechten was hij niet be-
-kond. „Made in Germany" is hij uit een
patentrechterlijk gezichtspunt niet, al
heeft hij ook zijn tcgenwoordigen vorm
in Duitsehland en wel in Pruisen of juis
ter nog in Brandenburg gekregen.
Een Brandenburgsch of een Pruisisch
v.orst heeft heel toevallig en onopzettelijk
aanleiding gegeven tot het invoeren van
dezen groet. Of het de groote keurvorst of
een zijner opvolgers was of de eerste
koning van Pruisen of de oude Frits, dat
heb ik belaas vergeten. Slechts zooveel
weet ik. dat het een onzer vorsten was,
die met Turkije op vriendscbappelijken
voet en met de hooge Porie in vriend
schappelijke betrekkingen stond. Tot ver
betering van zijn militaire muziek lie§
bedoelde vorst op aanraden van zijn ge
zant in Stamboel den sultan verzoeken
om een deputatie van de Turksche Ja
nitscharen-muziek, waarbij de melodie-
ni 1 ID ruwM ii i iuil 11M ii iniMBi r mn i i ii«
gedeelte maagdelijk is.
De dichtheid van de bevolking in Cali
fornië is dus vrïjl geringvolgens de volks
telling van 1910 woonden gemiddeld
slechts vïjiftien personen op leen vierkan
ten mijl, tegen 9.5 in het jaar 1900 en 8
in het jaar 1890. In Nederland beloopt dit
cijfer 470, in Frankrijk 188, in Duitsich-
land 310, in Engtehuid 373, in België 652.
Van de immigranten, die zich in den
loop der jaren in de Veileenigde Staten,
hebben gevestigd', hleeft zich slechts een
betrekkelijk gering aantal aan dte West
kust neergezet. Die oorzaken hiervoor lig
gen voor de hand, n.l. de grootere kosten
en dc grootere moeilijkheden van eeri
reis naar het westen, vtergtefeken met die
van pen reis van elen der havens aan den
Atlantischen Oceaan naar plaatsen, gele
gen aan of naMjl de oostkust der Veree-
nigde Staten. Het zijn vooral de grootere
moeilijkheden, die v'ele menschen hebben;
teruggehouden om naar het wies teil téi
komen cn dit wel, omdat van veile families
niet alle huisgenoot en iegelijk emigree-
ren, doch gewoonlijk eerst vadler, broeder
of izoon komt, die dan later, als hij' een be
trekkelijke welvaart gjeniet, de overige fa
milieleden laat overkomien van 't over
gespaarde geld. Om nu b'.v. vrouw met
kinderen of een zuster geheel naar dte
westkust te laten overkomen, heeft altijd
gfoote bezwaren met zich mede gebracht.
Landverhuizers, die in het oostten van
Amerika, zich gevestigd hadden, konden
hun familieleden bij aankomst van dq
boot te New-York of in een dier andere
Atlantische havens afhalen, terwijl de „na-
komers" van in het westen glevestigdq
dragende blaasinstrumenten begeleid wer
den door geraas makende slaginstrumen
ten, zooals bekken, triangel, rinkelboom
en trommel. Deze naar Berlijn gezionden
Turksche -musici danken we niet alleen
de invoering van de Juni scharenmuziek,
maar ook den oorspronkelijken vorm van
onzen militairen groet.
Het was een gebruik bij de Turken,
voor een hooger geplaatste en vooral voor
een militairen meerdere bij' ontmoeting,
het uitbrengen van rapport enz., het rech
teroog met de half gesloten gekromde
rechterhand te bedekken en daarbij hef
woord „tsjasjm" (oog) uit te spieken;
De echt Oostersche gedachte daarbij! was
de volgende: „De van uwe hoogheid uit
stralende glans der volmaaktheid is zoo
sterk, dat mijn oog dien niet verdragen
kan. Voor uw stralenglans bescliaduw ik
mijn oog".
Deze vorm van groet vond bij onze sol
daten onmiddellijk ingang en werd spoe
dig algemeen nagevolgd. De gedachte
gang, waarop de groet berust, kende men
natuurlijk niet. De handbeweging weird
dus niet nauwkeurig nagebootst. Hoofd
zaak was, het brengen van de hand naaij
de rechterzijde van het hoofd. Daaruit
hebben zich langzamerhand de tegenwoor
dige vormen van den militairen groef
ontwikkeld.
De Janitscharen-muziek, die bijzondeu
voor legermarschen geschikt is, werd
spoedig ook in andere landen ingevoerd.
Het eerste waarschijnlijk in Oostenrijk)
Ook de groet werd spoedig overal nage
bootst.
De schrijvermerkt ten slotte nog op,
dat alle gebruikelijke handboeken over de
invoering van de Janitscharen-muziek
zwijgen. Als men hierover en over den
militairen groet nadere bijzonderheden wil
te weten komen, moet men zoeken in
de archieven van den Pruisiscihen staf
of van het Pruisische departement van
oorlog.
Öa U i4 gezonken.
Volgens een mededeeling vair den eer
sten lord der admiraliteit, op 9 Juni in
het Lagerhuis gedaan, is in begin Juni
een Duitsehe onderzeeboot door de Engel
schen tot zinken gebracht en de geheele
bemanning gevangen genomen.
Uit een nu gepubliceerde nota van de
Britsche regeering over de behandeling-
van de krijgsgevangen bemanningen van
onderzeebooten blijkt, dat het de Duitsehe
onderzeeër U 14 is.
Aan .de „N. R. C." wordt omtrent de
U 14-ramp het volgende gemeld:
Schipper E. Grootveld van het. logger-
schip SCH 347 te' Scheveningen, rappor
teert, dat hij Zaterdag 5 Juni, 's morgens,
vroeg', in de Noordzee, terwijl hij juist
zijn vleet van de haringvangst had bin
nengehaald, heeft waargenomen, dat een
plotseling opgedoken Duitsehe duikboot
(vermoedelijk de U 14), waarvan hij een
ondeelbaar oogenblik tevoren de periscoop -
had ontdekt, .twee schoten lostte op een
Engelschen treiter, bewapend met een ka
non van 7.5 c.M. en bemand o. a, met
twee Engelsche marine-matrozen. Vermoe
delijk had de duikboot door de zwaar
betrokken lucht niet gezien, dat nog vier
landverhuizers de dikwijls door overstap
pen. enz. moeilijke spoorreis alteen moes
ten maken, waarbij dan uoigl de niet denk
beeldige gevaren om jonge onervaren vrou
wen geheel onbegeleid dergelijke groote)
reizen te laten makten kwamen.
Door d'e opening! van het Panama-Kanaal
zal dit alles veranderen. Vriletnden zulleri
in staat zijn de landverhuizers aan de ka
den van Rotterdam of andere Eu.ropeesehe
havens kaarwei te zeggen, terwijl dei reeds
eerder vertrokken emigranten hun bloed
verwanten in die havens van d(e| Stille Zuid
zee kunnen ontvangen letn verwelkomen.
Dit (is ook in zeker mate van toepassing
op teerste en twieedte klasse-passagiers. De
vermoeienis van e|en groote spoorreis en
de grootere kosten daaraan verbonden;
zullen thans vermeden worden en vele
reizigers, vroeger door de bovenvermelde
omstandigheden afgeschrikt van eten reis
naar Europa, zulten dit thans niet meer
zoo bezwaarlijk vinden.
Ook de goederenhandel zal gelijken tred
houden 'met den toentemenden stroom van
landverhuizers naar deze kust. Heeds voor
een tiental jaren hlebben de directies der
Amerikaansche spoorwegen begrepen, dat
de kolonisatie van landen, gelegen in de
invloedssfeer der spoorwegen, niet alleen
voordeel medebrengt, voor zoover het per
sonenverkeer betreft, doch ook, dat iedqf
nieuwe „settler" buitendien een zekereii
goederenhandel mjet zich medebrengt, want
terwijl de landen aan de westkust der
Vereenigde Statten enorme producenten
zijn van ruwe artikelen en grondstoffen,
is bet fabriekswezen aldaar nog in zifrs
kinderjaren.- Centrum.
