:\o. 2U
Maandag 14 Juni 1915
89e Jaargang
De Groote Oorlog.
Uitgave van
de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LAN ÏE VORSTSTRAAT 219.
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG.
Drukkers:
Oosterbaan Le Cointre - Goes.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. post1Ü5
Losse nummers0.05
Prijs der Advertentiën
15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ct.
3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Familieberichten van 110 regels fl.
iedere regel meer 10 ct.
BERICHT.
Zij, dio zich met ingang van I Juli
a.s. op „De Zeeuw" abonneeren,
ontvangen de tot dien datum ver
schijnende nummers kosteloos.
Nog een stukje.
Het citaat uit De Volksschool
de bekende uitlating omtrent hoofden van
scholen zou met vele kunnen vermeer
derd worden. Ons troffen in een hoofd
artikel van een Haagsch onderwijzers
blad (De Schoolbode), dat geschre
ven werd naar aanleiding van een bro
chure van den heer K. A. Borren over:
„Het solliciteerefi voor hoofd", dc woor
den
Gedemoraliseerden, geeste'.ijk-miiider-
waardigen of moreel-defecten de keus
is niet aanlokkelijk'! in een dezer
drie groepen moeten de hooiden wor
den ingedeeld. Hier nu ligt de propa
ganda voor onzen Bond aangewezen.
Dat moeten wij aan. het publiek en
de autoriteiten duidelijk maken. Zóó
moeten wij de hoofden in onze kringen
beschouwen
Uier heelt men slechts te doen met
allerzotste woorden, en derhalve waar-
delooze aardigheden, of met uitspraken
van beschaafde opvoeders. In. het eerste
geval gaat men ze gaarne voorbij. Doch
in het laatste geval zon men geneigd zijn
te vragen aan welke zijde de geestelijk-
minderwaardigen en moreel-defecten be-
hooren gezocht te worden.
In ieder geval de openbare school raakt
onder dergelijke bedrijven door ook min
derwaardig en ook defect.
Streng verboden.
Wanneer iets „streng verboden" is dan
mag 't ook niet worden toegelaten, en
zoo 't toch toegelaten wordt, mag men
daartegen protesteeren.
Dit is een aanwijlzing voor onze mi
liciens em er voortaan niet meer in te
berusten, wanneer zij door hunne meer
deren worden bevloekt.
Wjj gewaagden reeds vroeger met in
genomenheid van een milicien in
Zeeuwsch-Vlaanderen een R.-K. onder
wijzer, thans milicien-sergeant die
krachtig en beslist zijn kapitein onde#
het oog bracht, dat hij niet door dezen
wenschte 'te worden uitgevloekt.
Zoo moesten meerdere soldaten doen.
En zij mogen 't doen, omdat het Regle
ment van Krijgstucht het verbiedt, en
de Koningin zelve verlangt dat in Haar
leger niet gevloekt zal worden.
Te meer mogen zij nu protesteeren;
dewijl ook de minister van oorlog nog
maals allen, hoog en laag, er op gewe
zen heeft dat vloeken streng verboden is.
Laat ons afwachten of de ministrieele
herinnering vat heeftof het verachtelijke,
zondige misbruiken van Gods Naam, met
of zonder toevoeging, en al al of niet
tot een nog verachtelijker bijvoegelijfc
naamwoord aangedikt en zoo den milicien
in het aangezicht geslingerd, nu zal ver
minderen.
Tweeheid van handeling.
Laten wij toch niet te veel hechten
aan of verwachten van den zoogenaam-
den godsvrede.
De sociaal-democraten lappen op de
meeste plaatsen het bestand aan hun
laars. Daar- waar zij de meerderheid heb
ben mei ol zonder kans van die te ver
bezen zooals te Zaandam, noodigen zij
de andere partijen uit om te laten zitten
wat zit, ter wille van "„het bestand"
Doch overal waar zij een kansje heb
ben, bijvoorbeeld te Amsterdam, slaan
zij de voorstellen hunner tegenpartijen
af; dan is er weer geen Bestand. Zoo
veroverden zij: tot tweemalen toe een
Raadszetel te Neede op de liberalen, en
wierpen dezer dagen te .Haarlem een li
beraal uit het zaal. En de liberalen zei
ven handelen al niet veel beter.
Zoo zal het ook straks bij de perio
dieke verkiezingen gaan.
Op de eene plaats zullen zij en
misschien (ook de rechtsche partijen,
waarom ook niet? den „Godsvrede"
in acht nemen, en laten zitten wie zit,
zelfs de vacatures laten bezetten door
de partij die den zetel open maakte;
doch in andere gemeenten zal de strijd
om de zetels worden aangegaan, en zoo-
al niet, dan zal men toch trachten de
openvallende zetels op de tegenpartij te
veroveren.
Men zal rare grappen beleven, ook in
onze omgeving.
Daarom waarschuwen wij cnze vrien
den in de provincieweest wakker en
voorzichtig. Laat u niet bedotten. Uw
tegenstander is leeper dan gij.
[Wij zien het reeds aankomen.
In zekere gemeente, waar de gemeente
raad uit enkel Vrijzinnigen bestaat wil
len de vrijzinnigen inplaats van een vrij
zinnigen aftredende die zich niet her
kiesbaar stelt, weer een liberaal candi-
deeren, nog wel een die naar de oud-
gereformeerde kerk gaat
In een andere gemeente waar een anti
revolutionair aftreedt, willen zij dien af
tredende doen vallen omdat hij naar hun
zin te oud is, en hem vervangen door
een liberaal 1
jWeer in een andere gemeente schre
ven. de sociaal-democraten aan de an
dere partijen de wet voor dat namelijk
in een liberale vacature een sociaal
democraat bij candidaatstelling zou ver
kozen worden, en dat zij anderè hij de
periodieke aftreding van vier andere
raadsleden hun plicht zouden kennen.
Zoo zullen er nog wel meerdere plan
nen los komen.
Daarom, nog eens, weest op uw hoede,
antirevolutionaire kiesvéreenigingen, op
dat gij niet verschalkt wordt., of dooi
de omstandigheden zoudt worden ge
drongen hand- en spandiensten te ver
richten voor de liberalen
Een plat vlak.
Wat is een plat vlak?
Wel Een vlak, dat plat is.
Dat is nog al glad, hé?
En ik meende in jeugdigen overmoed
heel goed tc weten, dat een plat vlak
plat is.
Ja, daar zijn van die dingen, die je,
jong zijnde, meent goed te weten en als
je tand van verstand er is, dan weet je
niets meer.
Ik werd grooter en mijn onderwijzer
in de edele wiskonste leerde mij: Een plat
vlak is zulk een vlak, waarop een rechte
lijn in alle richtingen past.
Nou wist ik toch meer dan mijn jongste
broertje.
Die wist nog maar, dat een plat vlak
plat is.
Ik werd grooter en mijn leeraar in
de wiskunde oreerde een uur lang over
de kwestie wat een plat vlakn i e t is.
't Uur was net om en de leeraar mocht
naar huis. We zeiden tot elkaar: Jongen,
jongen, dat 's een knappe vent! 't Is toch
veel knapper om' te zeggen, dat een kip
geen ei is, dan dat een kipeen k'ip is.
De neutrale?? Telegraaf geeft
ons hel; voorbeeld hij' de les. Weken lang
is dat dagblad doende den volke duidelijk
duidelijk te maken, wat neutraal
niet is.
Als wij, jongens zijnde, ons in twee
groepen hadden gesplitst om saam te
vechten en één uit onze groep hielp de
andere dan noemden wij dat gemeen.
En gij, Telegraaf?
Weet ge wat h e t vol k zegt
De Duitschers hebben ons nog nooit
leed gedaan
„Wie steelt, wordt gehangen
Verbeeld je, dat dit eens gebeurde in....
Rusland.
Wat 'n hennepen dasjes zouden er noo-
dig zijn in.... Rusland.
Zou de Russische Opperbevelhebber,
die dit woord sprak wel hebben beseft,
dat er handen en touwen te kort zouden
komen om den laatsten.... Rus door zoo'n
geïmproviseerd venstertje te laten kijken?
Denk eens na.
Steelt een dagdief?
Steelt een eerroover?
Steelt een achterklapper?
En een vloeker? En een smulpaap?
En een drinkebroer? En een actrice; die
nog een beetje eer te verkoopen heeft
voor w'at voedsel, steelt die niet?
En een tooneelspeler die op ons schun
nig tooneel den volke wat zedeloosheid
in de hand stopt onder den naam van
kunst, zegge Kluist, steelt die niet
Ik zeg u, die allen stelen in.... Ne
derland.
En onze menagemeesters en militaire
koks, die uitstekend vleesch, spek, ge
zonde groenten enz., voor onze soldaten
krijgen, maar dat slecht klaarmaken, ste
len die niet?
Ik zeg u, die' allen stelen in... Nederland.
„Wie steelt, wordt gehangen!"
Verbeeld je, dat dit eens gebeurde in
Nederland.
Wat 'n hennepen dasjes zouden er
noodig zijn in.... Nederland.
Maar de doodstraf is afgeschaft in
Nederland
Liever Nederlander dan Rus, hè?!
Beknopt overzicht van dsn toestand
Ten Oosten van Przemysl ging bet ver
leden week niet goed voor de Duitsohers.
W,ait 'haperde er aan, dat zij1 na het
belangrijke succes van de herovering van
genoemde stad op den weg naar Lem-
berg zoo groofcn tegenslag ondervonden?
Vermoedelijk is vertraging in munitie-
aanvoer voor iie kanonnen oorzaak ge
weest van de voor hen noodlottige actie
aan de Dnjester en om en in Zoerawno,
Dit vermoeden vindt grond in hetgeen
het Berlijnsche communiqué van Zater
dag meldt van het eindresultaat van den
aldaar geleverden slag.
Het meldt n.l. dat ten Oosten van
Przemysl de toestand onveranderd is, het
geen een dag tevoren ongetwijfeld niet
het geval was. Verder, dat het leger van
generaal Von Linsingen van het noor
den uit den tegen zijn vleugel ageerenden
vijand aangreep. Zoerawno, dat voor de
oprukkende Russische strijdkrachten Don
derdag ontruimd werd, is weder geno
men en de vijand is op de bruggehoofden
bijl A'Uyniska, d.i. ten noordwesten van
Zoerawno en .Zydaczof teruggeworpen. Vij
andelijke aanvallen bij Halicz en tegei)
Stanislaf werden afgeslagen.
Een en ander wijst er op, dat de
Duitschers zich cup het laatste oogenblik
zoodanig hebben kunnen herstellen, dat
hun actie bij de Dnjester nog niet op
een mislukking is uitgeloopen.
Ovei- den juisten stand der legers laat
Berlijn ons in het onzekeile, zoodat men
het er voor houden mag, dat de Duit
sche troepen, die bij Zoerawno over de
Dnjester teruggeslagen waren, nog op den
rechteroever staan.
Geheel onveranderd is dan de toestand
echter iniet.
Volgens Weenen hebben de verbonde
nen Zaleczyki (aan de Dnjester ten oos
ten van Horodenka) genomen.
[Met het oog op het omsingelingsplan
hemberg is dit feit ni<*l van h teekenis
ontbloot.
Verder is van de slagvelden niets bij
zonders te melden.
In verband met het bezoek van een
zekeren meneer Van Gheel Gildemeester
aan Amerika deden laatst weer vredes-
geruchten de 'ronde.
Aanstonds bleek echter, dat deze mis
sie niets met diplomatie had uittestaan.
Berlijn komt ten overvloede nog eens
alle vredegeruchten den kop indrukken.
De uit Amerika naar Londen geseinde
geruchten betrefiende het plan van
Duitschland om met behulp van de
Amerikaansche regeering vredesonderhan
delingen te openen worden te Berlijn in
regeeringskringen als een zuiver product
der fantasie betiteld, dat allen grond mist.
Wanneer de Duitsche l'egeering' over vre
desonderhandelingen wil onderhandelen,
welke in alle gevallen eerst moeten wor
den aangeboden van den kant van
Duitschland's vijanden, zal zij zich bedie
nen van andere personen dan van een
onbekenden vreemdeling. De heer Van.
Gheel Gildemeester heeft, van geen en
kele zijde eenige diplomatieke of poli
tieke opdracht ontvangen.
Aldus verzekert men ons uit Berlijn.
En dit tl al wel overeenkomen met de
feiten.
Men 'gelooft dikwijls al te gauw, het
geen men hoopt.
Dat de strijd nog niet aan het dood
loopen is, bewijst ook het bericht, dat
few in Servië groote militaire activitei<
beerscht en dat er geruchten gaan om
trent een hervatting van het algemeen
offensief.
De sanitaire toestand moet ontzaglijk
verbeterd zijn, terwijl de typhus nu nau
welijks mee'r ernstig te achten is.
Dergelijke berichten komen ons steeds
waarschijnlijker voor, ook al komen ze
uit Londen en al laat het hoofdkwartier
niets uitlekken.
De Amerikaansche nota aan Duitsch
land is zeer gematigd. Achteraf blijkt ze
niets meer te zijn dan een vasthouden
aan het eenmaal ingenomen principe:
Duitschland moet zich .aan het volken
recht houden.
Van scherpte of zelfs van dreigen met
afbreken der diplomatieke betrekkingen
is in de nota niets te vinden. Zelfs vindt
de Duitsche pers in den tekst zekelile
warmte en erkenning van de aan Duit
sche zijde te vinden rechtvaardigheid wat
betreft de gevallen van de „Gulflight" en
de Gushing".
Uit Berlijn wordt gemeld, dat de indruk,
dien de Amerikaansche nota op de hooige
regeeringskripgen heeft gemaakt, oveir het
algemeen bevredigend is. Men kan zich
nooit door de Engelsch-Amerikaansche
stookpe'rs van de wijs laten brengen en
de overtuiging behouden, dat de Ameri
kaansche regeering de gewichtige kwestie
met die breedheid zou behandelen een
zoo machtige natie waardig. Deze opvat
ting is door de antwoordnota nu geheel
bevestigd.
,Zeer zeker wijken de inzichten deti'
beide regeeringen van elkaar af,, doch door
inhoud en vorm van de nola zijn alle
mogelijkheden om tot een vergelijk te
kpmen bewaard gebleven.
De Amerikaansche regeering hleeft ge
toond, dat zij geen coup de tète wilde.
In den loop der onderhandelingen zal
men derhalve heel goed tot resultaten,
geraken, waarbij aan Weerszijden recht
zial worden wedervaren. Tenzij zich on
verwachte verwikkelingen voordoen.
Bij Verdun.
Uit een soldatenbrief in de „Norddeut-
sche Allgemeine Zeitung":
Van de eerste Paaschdagen af duren,
reeds de wanhopige pogingen van de
Franschen om bij FL door ons front
heen te breken en zoo de geheele wig
van onze troepen, die zich tot voorbij
St. Mihiel uitstrekt, in te sluiten en te
vernietigen. Dit plan zou werkelijk de
moeite waard zijn, die de Franschen zich
er voor geven, als het slechts gelukte.
Maar dit ontbreekt er juist aan. Een klein
stukje loopgraaf, dat zij veroverd hebben,
daargelaten, is de geheele stelling in ons
bezit en nu kan men deze hevige gevech
ten wel als geëindigd beschouwen. Vree-
selijke offers heeft de vijand tot n,u toe
tevergeefs gebracht, maar ook ons Wordt
het bezit, niet zoo gemakkelijk gemaakt.
Dag en nacht wierpen de kanonnen on
telbare granaten, dag en nacht groeven
en woelden de Franschen om nabij onze
loopgraven te komen. En als men den
gevangénen vroeg, wat zij al dien tijd
deden, dan heette het: werken, werken,
wijl hebben geen rust.
De eene aanval volgde op den anderen
en de eene was al heviger' dan de an
dere. Dag aan dag en nacht aan nacht
hoorde men het vreeslijke geschutvuur,
vermengd met het scherpe geknetter van
de geweren van de infanterie en het ge
ratel van de machinegeweren. Buitenge
woon warm ging het de eerste acht
dagen toe, toen het bijna dagelijks tot
gevechten van man tegen man kwam en
de bajonet beslissen moest. Langzamer
hand verflauwde echter de hevigheid van
de aanvallen. Vele heldendaden werden
verricht. Manschappen, die door de Fran
schen overrompeld werden, werden neer
gestoken. Anderen moesten zich overge
ven, konden echter niet s vervoerd wor
den, daar de onzen tot den aanval over
gingen. Als zij dan niet meer zoo streng
werden bewaakt, grepen zij een van de
verstrooid liggende geweren en gingen
op hun bewakers los.
Werkelijk hartverheffend was de hou
ding van onze troepen, te meer omdat on
ze reservedivisie de eerste drie dagen,
toen de aanvallen het hevigst waren,
zonder eenige versterking tegenover een
meervoudige overmacht stand gehouden
had, zonder eenig terrein te verliezen. Toen
daarop versterkingen kwamen, was het
den vijand geheel onmogelijk voorwaarts
te komen. Ofschoon hij zich tot nog toe
steeds het hoofd ten bloede heeft geloo-
pen, ondernanr hij nog vele aanvallen,
die alle met zware verliezen afgeslagen
werden. Bergen van lijken bedekken het
veld tusschen ons en den vijand. Bij
degenen, die sedert verleden jaar nog
op een begrafenis wachten zijn er nog
duizenden gekomen. Thans heerscht .er
weer eenige rust. Nu en dan door eenige
kanonschoten afgebroken, maar soms ook
door een hevig artillerie-duel, dat meestal
echter reeds na een uur ophoudt. Bij,
het prachtige weer laten de vijandelijke
vliegers veel van zich merken. lederen
morgen zoemt er een met groote verme
telheid en handigheid door de lucht, maar
onze ballon-kanonnen dwingen hem altijd
tot een overhaasten aftocht.
Spionnage in België.
U i t B e r 1 ij n Te Luik zijn 8 spionnen
gefusilleerd. iSedtert het begin van deni
oorlog gebruiken onze vijlanden een heele
reeks spionnen, die in ons land! en in het
door (bnz'e troepen bezette gebied berichten
inzamelen en deze op de daartoe aange
wezen centraal-buxeaux afgteve-n.
Het betreft hier een wijd-vertakte orga
nisatie, welke in al hare «dleelen buiten
gewoon werk verrichtte.
Reeds sinds langen tijd was het aan de
Duitsche autoriteiten bekend, dat er in
verscheidene Niederlandsche steden spion-
nage-centrales zijln, die voomamlelijk Bel
gië als arbeidsveld hebben.
Korten tijld gteleden zijn wij jeiP nu, in ge
slaagd teen heelfei organisatie met den zetel
Maastricht, te ontdekken en onschactelïjlk
fce maken. Niet minder dan 17 spionnen
werden gearresteerd en voor het gerecht
gebracht.
Er werd vastgesteld dat dezie spionnen!
van Bielgië uit onafgebroken hunnen leider
in Maastricht berichten over troepen-ver
plaatsingen langs de Belgische spoorwe
gen, overbrachten. Daarbij traden de spi
onnen zeer slim op; zijl gebruikten eteui
schrift, dat alleen door geheimle sleutels
was op te lossen.
De krijgsraad van Luik sprak reeds 5
dezer z'ijin vonnis uit over dezie spionnen,
die over het algemteen bekenden. Elf be
klaagden werden ter dood, 6 te zamen tot
77 jaar tuchthuisstraf veroordeeld. Acht
veroordeelden zijn deeds gefusilleerd; om
trent del drie anderen moet 1104 bes list 'wor
den in verhand met het vterzoek om ge
nade.
Met het onschadelijk-maken van deze
17 agenten is aan de vijandelijke spion
nage een gevoelige slag toegebracht.
De even snelle als strenge veroordee
ling zal, naar wij hopen. zoo zegt Wolff
.tie Belgen, die spionnage willen) plegen,
een heilzame vrees injagen. Msb.
Uit Vlaanderenland.
De menschen zijn zoo raar, Menheer,
In 't vel der patrioten,
Men zou haast meenen dat dit vel
Lijkt :aan de dwangkapotten.
Zie maar, ik ken er die geen vlieg,
De pootjes zouden trappen
Maar die ter dage 't menschenvleesch
In „pudding" zouden kapp'en!
Ik ken er die aan 't „Vrededing"
Zich 'n „indigestie" smullen
Maar die op „staminé" van krijg
En stratégie gaan brullen,
Ik ken er die voortijds te stom
Om Jef Cast'leyn te vatten
Thans prijken met het wonderlicht
iDfcr fijnste oorlogsraden 1
Ik ken er die op „point d'honneulr"
En „probiteit" gaan pronken
Doch die thans, op eikeens ellend'
Een aardig schatje pronken.
Ik ken er die voorheen heel droef
Op 't kerkhof gingen treuren
Maar die thans 's vijands gravental
Met wellust gaan aan 't keuren.
Ik ken er die ons stedeschoon
Met tranen gaan bezingen
Maar die vandaag naar 't puinengruis
Ais naai' 'nen Messias lengen.
Die loopen voor 'nen donderslag
Doch die er gaan op poffen
Moest „Bertha" spreken, z' op 't gemak.
Zou 'n wand'len op hun sloffen.
Ik ken er die hun eigen zaak
Als sullen gaan gesteeren"
Maar die op 's werelds bloedconflikt
Met klank „prophetiseeren!"
Ik ken er die op wie maar Werkt
Voor 'n beete broods gaan wraken
Maar die leuk weg met 's vijands geld
Gaan redden d'eigen zaken.
Ik ken er en dit is 't „bouquet"
Die aan het nieuws gelooven
Die klok: de pers, ons met de saus
En pikkels voor gaat stoven.
Ik ken eren ik ken mij-zelf,
Zijn we geen patrioten?
Die sedert, d' oorlog woedt. Menheer,
'Nog zotter zijn dan zotten!
Met achting en dank,
Idem. x)
Overgenomen uit de „Vlaampche Post".
Korte Oorlogsberichten.
Tot nu toe zijn in het Fransche leger
wjegens betoonde dapperheid reeds 33000
oorlogskruisen toegekend.
De Handels oor log. Het schip,
djat bijl Aklburgh getorpedeerd is, is het
stoomschip „Leuctra".
Het svs. „Leiuctra", 3027 bruto- en 1950
netto tons groot, was van Buenos Ayres
naar Huil bestemd met 2825 ton lijnzaad.
Een schip met stukgoed geladien is
bijl Aktehurglh door' een vijandelijken, onder
zeeër getorpedeerd. Het schip zou 3 a 4
duizend ton groot zijln en uit Buenos Ayres
komen. De bemanning uit 28 koppen, zou
gered zijln.
Ontsnapte krijgsgevange
nen. De „Nowa Reforma" te Krakau
btevat een artikel over de vlucht van 22
Oosteörijksehe artilleristen, die, na de be
zetting van Przemysl door de Russen,
met de hulp van de bevolking, die hun
burgierkleeren verschafte, van daar ont
snapt waren.
De Russische militaire overheid te Lem-
berg constateerde,, dat gedurende het
transport van Oostenrijksche krijgsgevan
genen van Przemysl naar Lembierg, onder-
wtegi meer dan 3000 gevangenen ontsnapt
vv'aren. /Dientengevolge werden te Lemberg
huiszoekingen naar ontvluchte Oostenrijjk-
Hongaarsche soldaten bevolen. Vele bur
gers werden uit hun woningen gtehaald
