>'o. ao7
Zaterdag 5 Juni 1915
29e Jaargang
öe Groote Oorlog.
Uit de Pers.
Binnenland.
Uitgave van
de Naamï. Venn. LUCTOR ET EMERGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LAN4E VORSTSTRAAT 210.
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG,
Drukkers:
Oosterbann Le Cointre - Goes.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG»
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. post
Losse nummers
ƒ1.25
«0.05
Prijs der Advertentiën
15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ct.
3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Familieberichten van 1—10 regels ƒ1.
iedere regel meer 10 ct.
Palestina.
i De Standaard schrijft:
Naar de jongste berichten begint de
oorlog ook de Sionisten in het Heilige
Land te ver-ontrusten. Niet weinigen zou
den zelfs reeds hun paspoort gevraagd
hebben, ten einde uit te wijken.
Gelijk men weet, zijn de Joden die
zich, onder leiding der Sionisten, vooral
in het oude land van Samaria gevestigd
hebben, voor het meerendeel uit Rusland
herkomstig, en zijn ze naar Palestina uit
getogen, deels om te ontkomen aan de
Program's die steeds in Rusland drei
gen, deels om te voldoen aan hun ïeli-
gieuse verwachting, dat eerlang de Jood-
sche ^taat op de erve der vaderen, in
nieuwen glans zal kunnen hersteld wor
den.
Naar thans verluidt, heeft de Vali hun
nu wel aangeboden te blijven, maar deze
toezegging kon alleen gehouden worden,
indien zij het Turksche onderdaanschap
aanvaarden. (Nu voelt men niet recht,
welk bezwaar ze hiertegen opperden. De
aanhoorigheid tot Rusland kan hun geen
ideaal lijken. Eer omgekeerd, zou men
zeggen. Er zijn er dan ook die hierin
bewilligd hebben, en overgingen. Anderen
daarentegen weigerden, en zagen zich uit
dien hoofde genoodzaakt het land te ver
laten.
Hiertegen nu schijnen ze geen beden
king te koesteren, en er wordt bericht,
dat de Vali hen zelfs behulpzaam was
voor het te gelde maken van hun be
zittingen, en in het noodige voor de af
reis.
Toch zal deze wijziging in hun rustig
zich ontwikkelenden toestand voor de Sio
nisten een onaangename tegenvaller zijn.
Aan Ruslands invloed hangt Voor wie
in Palaestina zich rijk willen maken, veel,
en met Rusland is men nu eenmaal ook
op het heilig' erf in oorlog.
Hetzelfde geldt van de Chiliasten uit
Wurtemherg, die zich bij Haifah, en el
ders in Palaestina, gevestigd hebben. Als
Duitschers zullen ze, zoolang het bond
genootschap van Duitschland met Tur
kije ook in Azië wapensucces heeft, >vel
ongemoeid blijven.
Keert daarentegen de toestand, en ge
lukt het aan Frankrijk in Syrië zich te
nestelen, en aan Engeland om van Egypte
uit iui Palaestina te dringen, dan zal
het ook voor deze Wurteanba'rgers spoedig
met allen vrede gedaan zijn.
Zoo ziet men, hoe ook in het Heilige
Land met den uitgebroken oorlog al wat
vaststond weer uit zijn v-oegen is ge
licht.
Ook een Socialist!
In „De Amsterdammer" (Chv. Volks
dagblad) lezen wij;
Dat Van der Velde, de bekende Belgi
sche socialist, dezer dagen op een verga
dering te Parijs het uitriep: „Leve "de
oorlogl tot het bittere einde!" is niet goed
te keuren, maar wel te verstaan. Dat dien
man het gemoed vol schiet, als hij denkt
aan 't arme, verwoeste België, is te be
grijpen
Maar in Nederland is er een socialist,
die in „De Telegraaf" een ellenlang arti
kel gaat schrijven om de trouwbreuk van
Italië goed te praten, zoo niet toe te
juichen.
Dat (doet niet de eerste de beste socia
list. Neen, een groote onder de grooten
de voorzitter der partij, de heer W. H.
Vliegen, wethouder van Amsterdap.
Dat deze man een gemoedelijk meinsch
is, was .bekend. Maar wie had kunnen
denken, dat deze socialistische leider zijn
principes zoo overboord zou wei-pen.
Nog eens, dat Van der Velde, die leeft
onder dén indruk van het lijden van
België, den oorlog toejuicht, is niet te
verwonderen.
Maai' dat een Hollandsch socialist, een
der meest vooraanstaanden nogal, zich
aan den arbeid zet om de allerschande
lijkste daad uit dezen oorlog, de meeSt
booze uitwas van het door de socialisten
gevloekte imperalisme te vergoelijken en
te prijzen, neen, dat is 'een zielkundig
raadsel.
De oorlog blijkt heel wat menschen van
streek te brengen. Zelfs zoo'n kraan van
een kerel als wethouder Vliegen.
Beknopt overzicht van den toestand.
De gevechten op het Italiaansche oor-
iogstooneel nemen langzamerhand groo-
ïen omvang aan.
De Oostenrijksche troepen houden zich
in sterk bevestigde stellingen aan het
defensief, waartegen de Italianen vergeefs
opstormen en groote verliezen lijden.
De Italianen, zoo- wordt wel gezegd,
gijn meesters in het stormloopen, doch
vluchten hij het eerste zware verlies hals
over kop.
Volgens Duitsche berichten is de geest
drift voor den oorlog in Italië reeds aan
't bekoelen. Uit Rome komen echter be
lichten, die deze uitspraken logenstraffen.
Het even verrassende als ongewone ver
schijnsel zou zich voordoen, dat de man
nen die in 1882, 1883 en 1884 geboren
zijn, krachtig protesteeren, omdat zij niet
onder de wapenen zijn geroepen. Ze zou
den beweren, dat dit een groote onrecht
vaardigheid is, daar zij; het land drie ja
ren gediend hebben, toen er geen gevaar
was, en dringen er ten sterkste op aan,
thans naar het front te worden gezon
den. i
De regeering heeft echter op het oogen-
blik niet meer mannen noodig. Zij ont
ving reeds over de 300.000 aanvragen om
als vrijwilliger te mogen dienen en heeft
bekend doen maliën, dat zij, hoeveel zij
'deze bewijzen van vaderlandsliefde op
hoogen prijs stelt, tot nader order niet
meer soldaten kan aannemen.
We kunnen niet controleeren, of dit
waar is. Doch we gelooven toch, dat
er ook gjjn als die Russische vliegeir-
officier, die toen hij dooir de Oostenrijkers
gevangen genomen was, verklaarde het
ppitreden van Italië als immoreel afte
keuren en een schandelijke gemeenheid
te moeten noemen.
Salandra heeft wel beweerd, dat deze
oorlog een heilige oorlog is, doch we
meenen te moeten betwijfelen, of 'allen
wel van harte bidden, als ze belijden wat
er in het koninklijk goedgekeurde sol-
datengebed staat
„Ziet, o Heer, wij hebben ons niet met
de sterken tegen de zwakken verbonden,
ons drijft geen overheerschers-gevoel
Welk 'n verblindheid, niet waar?
Voor gegevens van de O. en W. oor
logsfronten zijn we weer zoo vrij naar de
losse berichten in andere rubrieken.
De landbouw in Frankrijk.
D. Zolla schrijft in „La Revue géné
rale des Sciences"
„Wij zijn dus optimistisch en het kost
ons weinig, het te erkennen. Moet dat
vertrouwen geschokt worden, waar het
onzen aanstaanden oogst geldt? De twij
fel en de ongerustheid zijn hier heel
natuurlijk, want de mobilisatie ©enerzijds
en de leveringen van bespanningen ander
zijds hebben de gereedmaking der velden
en het zaaien bijzonder bemoeilijkt. Dat
is Waar, maar men moet rekening houden
met de ontplooide energie van allen, die
op onze velden blijven.
„Twee voorbeelden zijn voldoende om
het te bewijzen:
„De oorlogsverklaring is het maaien
van onze graangewassen en het binnen
halen der millioenen garven, op te ber
gen in schuren of onder de molens te
brengen, voorafgegaan of kort daarop
gevolgd.
„Deze onmetelijke arbeid, die zich
moest uitstrekken over 14.000.000 hecta
ren, is niettemin op uitnemende wijze vol
bracht geworden. Het dorschen is regel
matig geschied, daar het graan nooit
ontbroken heeft.
„Over een uitgestrektheid vau 1.800.000
hectare hebben de wijngaardeniers de
druif gesneden, een fijne taak, die snel
volbracht moet worden, en de wijnbe
reiding, die niet zou kunnen worden
uitgesteld, heeft 61 niillioen hectoliter
opgebracht! Het gebrek aan handenarbeid
is dus zeker een geducht bezwaar, doch
een bez'waar, waarover onze ernstige
landlieden gezegevierd hebben.
„De jaarlijksche landbouwopbrengst
vertegenwoordigt een waarde van twaalf
milliard francs en constitueert stellig
meer dan het derde deel van de alge-
heete opbrengst onzer werkzaamheid in
al heur vertakkingen en onder al heur
verrichtingen. Het is een groot geluk,
dat onze voortbrengingskracht in dat
opzicht gaaf is gebleven. Dat is, er valt
niet aan te twijfelen, een zekerheid en
een kracht."
Korte Oorlogsberichten.
Duitschland en de V. S. Te
gelijk met de verzending van de Ameri
kaansche nota naar Duitschland zal een
vertegenwoordiger van Bernstorff naar
Berlijn vertrekken, om den keizier den
inhoud der bespreking van Bernstorff met
president Wilson en de opvatting van het
Amerikaansche volk, betreffende Duitsch-
land's duikbootenoorlog mede te deelen.
Op verzoek van Bernstorff heeft presi
dent Wilson schikkingen getroffen om
den vertegenwoordiger een vrijgeleide te
verschaffen.
De strijd tegen luchtschepen en
meer nog tegen vliegmachines heeft de
vraag naar voren gebracht, hoe hoog met
een infanterie geweer 98, geschoten kan
worden. Geheimraad dr. O. Cranz heeft
nu vastgesteld dat het 8 mM. „8-geweer"
dat 4000 Meter ver draagt en dat de
kogel daartoe I8V2 jseconden noodig heeft,
terwijl in een horizontale lijn geschoten,
de kogel in slechts 13 seconden dezien
afstand aflegt. Natuurlijk is op deze
hoogte met een infanteriekogel geen suc
ces meer te behalen, daar de snelheid
waarmede de kogel omhoog vliegt gesta
dig afneemt, tot zij: op de grootste
hoogte gelijk 0 wordt. Bij een schot in
horizontale richting heeft de kogel na
een baan van 2650 xM. te hebben afge
legd, nog een snelheid van ongeveer
110 M. per seconde. Men kan aannemen,
dat tegen vliegeniers die hooger dan
1500 M. zijn, met het inianteriegeweer
geen succes te behalen is.
De eerste 1500 M. Zullen in 6 seconden
afgelegd kunnen worden. Wanneer nu het
vliegtuig zich met een snelheid van on
geveer 25 M. per seconde voortbeweegt,
moet men dus 150 M. voor het doel rich
ten om den vliegenier te kunnen treffen,
waarbij een volkomen windstilte moet
heerschen. Anders moet ook met de kracht
van den wind rekening gehouden worden.
Om neer te vallen van een hoogte van
2650 M. heeft de kogel ongeveer 57 se
conden noodig en hij is dan niet meer
in staat een mensch te verwonden.
In Duitschland wordt het gebrek
aan jutezakken ondervangen door de ver
vaardiging van papieren zlakken, waarvan
de schering uit katoen en de inslag uit
gedraaid papier bestaat. Men heeft deze
zakken gezien en verklaart, dat ze niet
te onderscheiden, zijn van de gewone
jute-zakken. Bovendien worden zakken
van uitsluitend geperst papier gemaakt,
die zoo stevig zijn, da.t er tot een gewicht
van 200 pond in gedragen kan worden.
De pastoor van het Oostenrijksche
stadje Karfreit (Caporetto) aan de Isonzo
is volgens de Gazzetta del Popoio door
den Italiaanschen krijgsraad te Udine ter
dood veroordeeld en doodgeschoten, om
dat hij onder het hoofdaltaar zijner kerk
een telegraaftoestel had verborgen, waar
mede hij den Oostenrijkers berichten zond
over Italiaansche troepenbewegingen.
De duikboot- en m ij no 0 r 1 org.
Naar Lloyd's verneemt is het Noorsche
stoomschip Cubano van Tonsberg hij Gal
lon Head op Lewis (een van de Hebrie-
den) door een duikboot getorpedeerd e i
gezonken. De bemanning is geréd.
Zweedsch stoomschip ver
gaan. Het Zweedsche stoomschip „Lap
land" van Novik op weg naar Middles
brough, is 55 mijlen uit de kust van
Peterhead gezonken. De bemanning, 19
mannen en 4 vrouwen, is te Peterhead
geland.
De oorlogscorrespondent van de
„Arbeiterzteitung" meldt dat de vreugde
der bevolking van Przemysl bij den in
tocht der Beiersche en O os ten rijk sch-
Hongaarscbe troepen geen grenzen ken
de. Mannen en vrouwen schreiden van
geluk. Er was geen schooner verzinne
lijking van Duitschland's wapenbroeder
schap met O os ten rijk-Hongarije denkbaar
dan de ontmoeting van de Beieren die
uit het Noorden kwamen met de Oosten-
rijksch-Hongaarsche troepen, die uit het
Zuiden en Oosten de stad binnenrukten.
Men zag officieren en manschappen el
kander omhelzen. De klokken luidden;
in alle kerken Werden dankdiensten ge
houden. De onderburgemeester van Prze-
niysl de burgemeester is naar Siberië
gezonden begroette de eerste patroeljes
der hondgenooten met warme woorden
van dank. Van alle huizen wapperen de
vlaggen van Duitschland en Oostenrijk-
Hongarije.
Deensc.il schip getorpe
deerd. De gezagvoerder en 18 leden
der bemanning van het stoomschip „Cy
rus" uit Kopenhagen is te Stavanger aan
boord van de hier thuis behoorende
stoomboot „Jatun" aangekomen. De „Cy
ras", die met een lading kolen van Burn
tisland (aan den mond van de Torth)
naar Kopenhagen onderweg was, is eer-
gisterenmiddag getorpedeerd. De beman
ning verliet het schip met medeneming
van het scheepsjournaal. Onderweg trof
men een Nederlandscbe visschersboot aan,
die de equipage aan boord nam; later
ging men over aan boord van de „Jotun".
De kapitein is overtuigd, dat het schip
getorpedeerd is. De „Cyrus" mat 1669
ton.
De Joden in Polen. Uit Lodz
wordt aan het Berl'. Tageblatt gemeld, dat
de bladen in Warschau over den toestand
der daklooze Joden in Polen het volgende
hielden. Het totale aantal dakloozen be
loopt nu reeds meer dan 100.000. In het
gouvernement Lomska vertoeven meer dan
20.000 daklooze Joden, bijl wie de nood
schrikbarend gestegen is. Men stelt zich
voor een belasting1 te heffen van de ge
goede Joden ten voordeele van hun nood-
lijidende geloofsgenooten. Deze belasting
zou te Moskou alleen 1.000.000 roebel
opbrengen.
Van het W. front. Officieel
van het Duitsche groote hoofdkwartier
Het kasteel en de plaats Hooge, ten
0. van Yperen, is op enkele huizen aan
den westrand na, door ons in een storm
aanval genomen. De Engelschen tegen
aanvallen zijn Moedig afgeslagen.
Ten O. van Givenchy is het gisteravond
aan Engelsche troepen gelukt onze stel
ling binnen te dringen. Bij een tegen
aanval hebben wij den vijand onder zware
verliezen er weder uitgeworpen. 3 Engel
sche machinegeweren b'leven in onze
handen. De stelling is in haar geheel in
ons bezit gebleven.
De suikerraffinaderij van Souchaz is
na heen en weer golvende gevechten door
■ons bezet.
Aan den spoorweg ten Wj. van Souchez
duurt de strijd nog voort.
Een krachtige vijandelijke aanval op
onze loopgraven bij,en ten N. van Neüville
is door ons artillerievuur gestuit.
Ten Z. van Neuville wordt sedert den
afgeloopen nacht op korten afstand ge
vochten.
In het. Priesterbosch is de strijd ge
ëindigd. Het is ons gelukt het grootste
deel van de verloren loopgraven te her
overen. tl;; i 1
V an het O. gevechtsterrein,.
Uit Berlijn: Russische afdeelingen zijn
door onze ruiterij uit de plaatsen Lenen
en Schrander, 60 en 70 K.M. ten O. van
Libau, verdreven.
In de streek van Rawidsjani ten W. van
Kur.sjany en bij Sawdyniki aan de Du-
hissa zijn vijandelijke aanvallen verijdeld.
Op het Zuidoostelijk .gevechtsterrein
hebben onizc troepen na gevechten ten
O. en ten N.O. van Przemysl de linie
Bolestraszyde Torki Pozdziacz
Sytorzawa bereikt.
De oorlogsbuit, bij den val van Prze
mysl behaald, is nog niet vastgesteld.
Uit verklaringen van krijgsgevangenen
van verschillende troependeelen is ge
bleken dat de Russen in den nacht van
2 op 3 Juni, waarin Przemysl is bestormd,
een algemeenen aanval tegen het geheele
front van Mackensen's leger in den Izin
zin hadden. Dit offensief is echter reeds
in den kiem volkomen .gesmoord.
Duitsche troepen onder generaal Von
der Marwitz hebben op 22 K.M. ten O.
van Przemysl de hoogten aan weerszijden
van Mysbatybse bestormd.
Het leger van generaal Linsingen staat
op ,het punt om den benedenloop van
de Stryj, ten N.O. van de gelijknamige
plaats, over te trekken.
Israël. De Czaar van Rusland
gaf in de eerste dagen van den wereld
oorlog een proclamatie uit, gericht aan
de Joden van zijn rijk en noemde hen:
„mijne beminde Joden". Hij herinnert hen
aan al de weldaden die zij; in Rus
land en bijzonder van het huis Roma-
now hebben genoten en noodigt hen uit,
vrijwillig dienst te nemen in het leger,
daar Joodsche en Russische belangen één
zijn. Als helooning wordt hun in uit
zicht gesteld, dat zij als de vrede we
derkeert zich vestigen kunnen in die tal
rijke provinciën, die hun tot hiertoe ont
zegd waren. Het Engelsche weekblad „de
Joodsche Itijd" vindt dezen oproep wiel
vreemd, daar toch de gruwelijke vervol
gingen en de op groote schaal opgezette
Jodenmoorden nog 'z!oo veïsch in 't geheu
gen zijn en vraagt, of dan eindelijk de jam
mer der verdrukten 't geweten van den
keizer heeft getroffen? Maar het vreest,
dat het gaan zai als in Roemenië waar
alle groote beloften, in de angsten van
of voor den oorlog afgelegd, geheel on
vervuld zijn gebleven tot op dezen dag
toe.
Wel is het een treurig gevolg van Is-
raëls verstrooiing onder de volken, dat
bijvoorbeeld in het Russische leger 210
duizend Joden vechten moeten met 100
duizend Joden uit Oostenrijk, 50 duizend
uit tjongarije en 30 duizend uit Duitsch
land! In het Fransche leger dienen 17
duizend, in het Engelsche 16 duizend, in
het Belgische 2600 Israëlieten, terwijl, ook
cmder de Australische en Canadeesohe
vrijwilligers resp. 1500 en 2000 Joden
dienst doen. (Vad.)
Duitsche beschuldiging.
Oyer de marteling van Duitsche krijgs
gevangenen ten Westen van Warschau
vertelde een gevangen genomen Russi
sche soldaat bij zijn verhoor, dat hij wist
uit de dagorder van zijin compagnies
commandant, kapitein Kepp van het 64e
infanterie-regiment, 16e infanterie-divisie,
6e legerkorps, dat kozakken Duitsche sol
daten door mishandeling tot uitlatingen
hadden willen dwingen, maar zulks bleef
zonder succes. Op de dappere houding
van die Duitsche .gewonden wei-den de
afdeelingscommandanten door hun overste
gewezen.
Duitsche spionnen in En
geland. Het proces tegen de van spion-
nage beschuldigde Müller en Hahn voor)
den „Lord chief Justice" en twee andera
rechters is geëindigd. De jury heeft beiden
schuldig bevonden.
Müller is veroordeeld tot den dood door
fusilleering behoudens zijn recht tot ap
pèl bij het hof van appèl in crimineel©
zaken. Hahn is veroordeeld tot zeven
jaar dwangarbeid.
Roemenië en B u 1 ga r ij e. De
„Petit Parisien" verneemt uit Boekarest,
dat de onderhandelingen met Rusland,
door bemiddeling van Engeland en Frank
rijk, met alle kans op slagen worden
voortgezet. Indien de voorstellen, die aan
de orde zijn, aangenomen worden, zal
Roemenië onverwijld handelen.
De entente tusschen de regeeringen van
Roemenië en Bulgarije is nu reeds vol
maakt. Roemenië zal aan Bulgarije gebied
in 'de Dobroedzja afstaan en ïn ruil daar
voor alle mogelijke waarborgen voor zijn
actiein yrestelijke richting ontvangen. Bul
garije zal tegelijkertijd tegen Turkije te
velde trekken. De diplomatieke voorberei
dende gesprekken hebben tusschen de Bal-
fcanstaten feitelijk reeds hun beslag gekre
gen en op het oogeinblik wordt alleen
nog beraadslaagd over samenwerking op
militair gebied.
Nog een winter? Volgens de
Americaan iWoli and Cotton Reporter,
veroorzaakt het vraagstuk, hoe men het
Duitsche leger aan winteraniformen moet
helpen, in Duitschland heel wat meer
ongerustheid dan de voedselvoorraad. Niet
alleen is de gewone toevoer van wol
afgesneden, maai- Duitschland kan ook
geen tapijtwol uit Turkije krijgen en even
min de „rags and clips" uit Amerika,
die gebruikt worden om door de grond
stof voor goedkooper lakensoorten heen
te verwerken.
Amerikaansche deskundigen voorspel
len, dat indien de oorlog tot in den winter
duurt, Duitschland groote moeite zal heb
ben, om zijn soldaten in warme kleeren
te steken.
Prins Hendrik
bracht gisterochtend een bezoek aan minis
ter Cort van der Linden in diens Kabinet.
Uitbreiding Landstorm.
Bij de [Tweede Kamer is ingekomen!
een wetsontwerp tot nader© uitbreiding
Van den landstorm.
Art. 1 en 2 luiden als volgt
Als wij in overweging genomen heb
ben, dat nadere uitbreiding, van den land
storm noodig is en dat van alle land-
stormplichtigen (gewapende dienst moet
kunnen worden gevorderd;
Zoo is het enz..
Artikel 1.
1. Door ons kan worden bepaald, dat
tot den landstorm behoort: ieder voor
voor zoover hij: niet reeds tot den land
storm behoort die vóór het in wer
king treden van de Landstormwet is ko
men te verkeeren in een der gevallen
bedoeld in art. *2, eerste lid, onder le
en 2e dier wet dan wel van den dienst
bij «fe militie is vrijgesteld als eenige,
willige zoon en niet vóór 1916 het 40ste
levensjaar heeft volbracht.
2. Het vorige lid is niet van toepas
sing ten aanzien van personen als be
doeld in art. 2, tweede lid, der Land
stormwet.
Artikel 2.
De dienstplicht bij den landstorm vangt
voor de in art. 1, eerst lid, bedoelden
aan met den dag, waarop, zij volgens
o.ns daartoe strekkend besluit tot den
landstorm komen te behooren.
Twee [vliegers geïnterneerd.
Een onzer abonné's te Axel telefoneert
ons:
Hedenmiddag omstreeks 1 uur is te
Axel op het land van den heer C. de
Feijter een tweedekker geland, waarin
twee aviateuxs, een Engelsch officier en
een Fransch mecanicien gezeten waren.
Zij waren uit de richting van Gent geko
men en waren wegens een defect aan
de motor genoodzaakt te dalen. Door de
Nederlandsche militairen zijn zij aange
houden, om geïnterneerd te worden. In
hun bezit werden gevonden een karabijn,
enkele patronen en een briefkaart. Het
optreden der vreemdelingen was zeer te
gemoetkomend.
Vr!gl viervo'er.
De Minister van Oorlog1 heeft machtiging
verleend d-at. aan adjudanten, onderoffi-
