Xo. 300 Vrijdag 38 Mei 1015 39e «laargang De Groote Oorlog. Zeeuwsche Stemmen. Uitgave van de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LAN iE VORSTSTRAAT 210. Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG, Drukkers: Oosterbaan Le Cointre - Goes. „Debat wordt niet toegeiaten". Deze woorden komen voor in eeri aan kondiging van een te Amsterdam te hou den openbare vergadering van den A. O. R„ met den heer Schaper als spreker. De redactie van H e t V o 1 k zegt er van ..Aanleiding tot het besluit is vermoede lijk de schandelijke herrie van tri bun is- tisehe zijde eenige malen gemaakt." De heer Schaper staat zijn man; dat hier geen lafheid in het spel was, zal derhalve wel -voor iedereen van zelf spreken. W ij maken er dan ook alleen melding van omdat ook onzerzijds „vergaderingen zonder debat" worden uitgeschreven, ook op grond van treurige ervaringen van de zijde, bijvoorbeeld van sociaal-democra ten. En wij in do toekomst nog wel eens meer dergelijke vergaderingen z;ul!en uit schrijven, echter do toevoeging dan al leen bij wijze van voorzorg in 't algemeen. XLI. Dat er op het stuk van Hollandsche zeden hier en daar nog wel een steekje los is, heb ik den lezer reeds meerma len aangetoond. In m'n laatsten brief nog, toen het over het kermishouden in liet oorlogsjaar 1915 ging. Er zijn zelfs heel wat steekjes los, want telkens lezen we van stemmen, die opgaan tot het doen doorgaan van deze bedenkelijke festiviteit. Dezer dagen besloot weer de gemeente raad van Se'rooskerke (Sch.), om zich door niets, zelfs door geen jammerlijken wereldbrand, van het kermis-,,vermaak" te laten afhouden. Waar moet dat heen! Een ander staaltje Van rare zeden, 't Is ook uit onze omgeving. Ik dank het cu rieus© verhaal aan „Luctor et Emer-go", het zusje van „De Zeeuw", aan den overkant. De burgemeester van Tierneuzen had gedaan wat des burgemeesters was, en geen vergunning gegeven tot het maken van dansmuziek op ,,'t Zwaantje" en ,,'t Naaikussen" met Pinksteren. Dat was velen te veel. iVeïbeeld je, dat zoo'n burgemeester daar misbruik gaat maken van z'n be voegdheden en de Pinksterdagen va,n Ter- neuzen's uitgaand publiek' gaat bederven! Dat liep de spuigaten uit. Er moest ge protesteerd worden, openlijk ach en wee geroepen over de hondse he practijken van het hoofd der gemeente. Weldra was er een blaadje gevonden, dat als tolk dier verdrukte danslustigen wilde fungceren. In een ingezonden stuk wordt de daad van den burgemeester gehekeld. De schrijver, die zich „Veritas" noemt, doch die zich, lettende op de strekking van zijn betoog; ook heel geschikt „Voor man of voorvechter der Vergunninghou ders", gelijk terecht opgemerkt wordt, had kunnen noemen, leest in zijn gallig stuk den burgemeester de les, oimdat deze zich verstout heeft, ditmaal de gevraagde vergunning eens te weigeren. Voorts worden de leden van den Raad onder handen genomen, omdat zij naar aanleiding; van de tooneelcn op de Paasch- dagen 'tmoet er toen aardig zijn toe gegaan in den Raad een hartig woordje gesproken hebben. Dat die leden destijds hun bezwaren tegen de verleende Vergunning opperden, is natuurlijk niets dan Farizeïsme, zelfs een Farizeïsme, dat niet streng genoeg veroordeeld kan worden Die lui beroepen zich maar altijd „met ernstig, somber gelaat op de tijdsomstan digheden". Zelfs voorziet, meneer Veritas ja, ja, hij dient zich nog wel aan als de Waarheiddat het nog zoover zal konten, „dat men voorschriften krijgt om met uitgestreken gezicht, witte das, lange frak en hoed, maar niet te blinkend ge poetste schoenen langs de straat tie loo- pen, liefst langs de kantjes, het gezicht eenigszins stijf vooruit of omlaag gericht, de geheele houding sprekend van den droeven druk der tijden". Inderdaad, dat is al een heel treurig vooruitzicht. Maar is dit geen sphromelijk-e over drijving,? Of grof misverstand? De man doelt natuurlijk op de z.g. „fij nen", met hun „uitgestreken gezichten" en „witte dassen", doch welk man van Christelijk beginsel loopt nu luid kla gend en met natte oogen over straat vanwege de droeve tijdsomstandigheden? moet no. 1 nog ontmoeten, en dat l!i maar gelukkig ook. 't Zou er inderdaad droevig uitzien, als ons beginsel ons niet anders veroorloofde, dan een nimmer ein- (lgend klaaglied te zingein. .Veritas", die dus bewust of onbewust d" de waarheid te kort gedaan heeft, zal Maandagavond, als hij een wandeling door de straten,van Terneuzon gemaakt heeft, wel tot de conclusie gekomen zijn, dat 't voorloopig nog niet zoo'n vaart zal loopen met het treurspel, ook al mag er geen dansmuziek gemaakt worden. Trouwens, over 't algemeen was de stemming nogal luchthartig, zoodat hij geen reden tot klagen heeft. Meer en meer wordt het duidelijk, dat ons land nog in de periode van valsche gerust heid verkeert. 'tBest merkt men dat als men op een dag als Pinkster twee hier en daar eens rondkijkt. Dan krijgt men den indruk, dat men zich van het oorlogsgewoel maar weinig aantrekt, zelfs al dreigen ieder o ogenblik de vlammen van den feilen oorlogsbrand op ons huis over te slaan. Dan komt men tot de ervaring, dat er velen van het slag van „Verilas" zijn, die zich hun Pinkstergenoegen niet heb ben willen ontzeggen, maar aan het. feest het karakter van een voorjaarskermis heb ben gegeven, waarop dans, spel en wijn, de lokmiddelen waren. 'k Zou nog een heel boekje kunnen opendoen over Hollandsche Pinksterge- bruiken, welke evenmin te rijmen zijn met den geest van het Pinksterfeest als met den ernst van den toestand, doch 'k moet het kort maken, want er dient j'gewoekerd met de plaatsruimte. Ik vrees niet zoozeer .het afkeurend gebaar van den lezer, als wel den waar schuwenden vinger van de redactie, die tot beknoptheid maant. 't Is merkwaardig, doch de meeste krantenlezers willen in hun lijfblad liefst niet anders zien dan waarmee ze 't roe rend eens zijn. Nu kan een alge- meene afstraffing er nog door, doch als het vraagstukken betreft, wil men dat de krant met 's lezers beschouwingen ac- coord gaat. Een Haagsch blad heeft er dezer dagen nog op gewezen, en 'k vond de opmer kingen nog al ad rem. Vaak is de band tusschen lezer en courant minder intellectueel dan com mercieel. 'k Wil niet generaliseeren, doch heel dikwijls eischen de lezers om zoo te zeggen van hun blad de geregelde leverantie van bepaalde zienswijzen. Men nadert hoeken en tijdschriften met een open mind, en verwacht zelfs er nieuwe denkbeelden in te vinden, of ideeën waai' men het niet miede eens is. Maar in „zijn" blad wil men positief niets hebben, dat indruischt tegien ge vestigde zienswijzen, ten opzichte van hetgeen men als hoofdzaken beschouwt. Constateert een lezer, dat de meeningen van „zijn" courant niet kloppen met de zijne, Wel, dan zegt hij het abonne ment op. Zijn houding is feitelijk: ik betaal u zóóveel en ik wil hebben, dat ge de dingen aldus bekijkt, en niet andersdoet gij dat niet, dan zal ik u niet langer „begunstigen". Want een abonnement wordt be schouwd als een „gunst". Men „steunt" een blad; het denkbeeld dat men een dubbeltje betaalt voor iets dat een dub beltje of meer waard is, schijnt velen lezers vreemd. Nogmaals, 'k wil niet generaliseellen, want in onze kringen komt 't helaas ook voor, dat men heelemaal niet kiiesehkeurig is op z'n lectuur en alles slikt wat van vrijzinnige zijde maar op de markt ge bracht wordt, Miever dan dat men een blad van z'n beginsel zou nemen. Kijk, als mien van zulk aarts-conserva- tisme hoort. laat ons aannemen dat het dit is dan moet het ons niet verwonderen, dat de invloed der Christe lijke Pers niet verder reikt dan thans 't geval is. KEES VAN DER MEER. Beknopt overzicht van don toestand. In Galicië oogst generaal von Macken- sen louweren. Dit is buiten kijf. Berlijn geeft thans een stuk geschie denis over 'n tijdperk van een dag of Veertien, dat aan duidelijkheid niets te vvenschen overlaat, althans wanneer men een goede oorlogskaart voor ziich heeft. Het leger Van Mackensen had in nau welijks veertien dagen het offensief van Gorlice tot Jaroslau vooruitgebracht, drie rivierlinies overschreden en meer dan 100 K.M. terrein gewonnen. Na de verovering van Jaroslau kwam het er op aan in een breed front over de San te trekken. De vijand hield echter den westelijken oever nog bezet. Terwijl de gardetroepen in innige samenwerking met de Öosten- rijksche regimenten bij Jaroslau streden om den overtocht, forceerden meer de ri vier af de Hannoversche regimenten den overtocht. Meer in het Noorden werd de San bij, Wislok van Russen vrijgemaakt. Deze successen van de verbonden troe pen hadden op 17 Mei plaats in tegen woordigheid van den Duitschen kei Zei', die per auto-mobiel naar zijn troepen was gesneld en onderweg "door terug koeren de gewonden met luide hoera's werd be groet. Op de hoogte van Jaroslau ont moette de keizer prins Eitel Fried rich en volgde flen loop van den strijd om den overtocht over de rivier. Van 1820 Mei drongen de troepen verder naar het oosten, noordoosten en noorden en wierpen de Russen uit Sie- niawa en vestigden zich over een 30 K.M. front op den oostelijken oever. De Russen weken terug achter de Lubad- zawka en al hun pogingen om het ge wonnen terrein te herwinnen, mislukten, hoewel zij van 1320 Mei niet minder dan z-es versche divisies aanvoerden. In het geheel had liet Russische com mando sedert het begin der operatics zeven legerkorpsen van andere oorlogs- terreinen naar dit legeifront verplaatst, tegen de legers van Mackensen en van aartshertog Jozef Ferdinand, waaronder drie Kaukasische tirailleurs-divisies, bri gaden koz'akkeu-infanterie en ten slotte ook op don uitersten linkervleugel de Trans-Amocr-grenswaeht, die uitsluitend bestemd is tot bescherming van den spoor weg in Noord-Mandsjoerije. Wat op de andere fronten en frontge deelten voorvalt biedt geen stof voor overzichtelijke beschouwingen. Van den Alpen-oorlog, volgens Cardor- na zoo krachtig ingezet, is nog weinig te zeggen. Ijaliö's doel zal natuurlijk allereerst zijn de „Italiaansche" gebieden te be zetten, die hel niet langs cliploimatieken weg van Oostenrijk lieefl kunnen ver krijgen en die het thans door de kracht der wapenen gaat afdwingen. En dan naar Weenen.'t Zal een verbitterde strijd worden. Een zegepra lende opmarsch met vliegende vaandels en slaande trom kan wen echter noch van de Centralen noch van de Italianen verwachten. Een opmarsch tegen Venetië Zou mis schien nog mogelijk Zijn. Als het er niet van komt, dan zal dat alleen daaraan liggen, dat Duitschland en Oostenrijk geen troepen kunnen missen Voor een dergelijke groot-scheepsehe operatie. - Het is, met het oog op de vijanden aan allen kant, waarschijnlijk, dat. Oosten rijk zich tegenover Italië bijna uitsluitend lot het defensief zal bepalen. Maar als zoodanig staat het ontzaglijk sterk door door de natuurlijke sterkte van Tirol en mede door de hulp der Dnitsehors. Zes Prinsen aan het front. In het leger en op de vloot van Italië dienen thans reeds zes prinsen. Het zijn de hertog van Aosta, de oudste zoon van den koning, die gehuwd is met prin ses Helene van Orleans, het hoofd van den Roode-Kruis verplegingsdienst en de graaf van Turijn, den tweeden zoon van wijlen den hertog van Aosta, een zeer Voortvarend cavalerie-offieier, hekend door een duel met prins Henry van Or leans. Deze had destijds zich minder gunstig uitgelaten ever het Italiaansche leger en een aantal uitdagingen hem ge zonden door officieren was daarvan het gevolg. Hij weigerde echter te vechten met iemand die niet van prinselijke» bloede was. En toen meldde zich de graaf van Tuirijn aan als kampioen van het leger en duelleerde met hem. De derde prins is de hertog der Abruzzen, het jongste lid van de Aostafamilie en hekend Noordpoolvaarder van 1899 en 1900. De vierde is de graaf van Sa- lemi, een zoon van Prinses Letitia Bona parte en cjpn hertog Amedeo en thans luitenant bij: de marine. Als vijfde prins dient vermeld de hertog van Genua, de broeder van de koningin-weduwe MaT- gherita. Het u's echter nog niet. zeker of hij -als admiraal actief zal optreden. Hij is gehuwd niet een Beijersche prinses. Prins Louis Napoleon is de zesde prins in het Italiaansche leger. Hij: is de echt genoot van prinses Clementine Van Bel gië. Te Antwerpen. Ondanks de strenge maatregelen, door de Duitschc militaire overheid genomen om het igieheim te bewaren aangaande den drukken arbeid van de 1200 gemili tariseerde Duitschie metaalbewerkers, die op de in beslag genomen werven en fabrieken van Antwerpen en Ho-boken werken, Sis het toch bekend geworden waarin deze geheimzinnige bedrijvigheid bestond. Het onderling bespionneeren, het afzonderen der werklieden in kazernes, liet streng bewaken van de omgeving der werkplaatsen hebben niet gebaat. Men weet sinds geruimen tijd op welke werven de metaalbewerkers van de ma rine- en torpedoafdeeling onderzeeërs bouwen; men weet, dat op een plein naast de „Chanter Naval" arbeiders van de luchtvlootafdeeling Zeppelins op hun meest kwetsbare plaatsen van stalen pant serplaten voorzien. Nu heeft men ook mot zekerheid kun nen eonstateeren, dat een paar honderd werklieden dag en nacht op de ontzil- veringsfabriek van Antwerpen bezig zijn met koper uit in groote hoeveelheden aangevoerd erts te halen. Verscheidene nieuwe ovens werden er voor dit doel bijgebouwd. Deze '1200 'Duitschc arbei ders werken 12, soms 15 uur per dag. De loonen zijn dan ook tamelijk hoog: een van die metaalbewerkers had in twee weken, voor 159 werkuren, 136 Mk. ver diend. Hun komst heeft ook ten gevolge gehad het meer en meer verduitschen van de „kahbe'rdoeskes" in het schip perskwartier. Deze sombere steegjes van de havenbuurt hebben hun vroeger zoo bij uitstek „internationaal" karakter ver loren, en worden hoe langer hoie meer „pangermanistisch"lokkende Duitsohe opschriften zelfs een „Zu Hinden burg" prijken boven de lage, met vuile Tappen afgesloten deuren van die huizen. De Duitsohe overheid heeft reeds lang maatregelen genomen tegen het gevaar van die buurt; de bepalingen van de verordening die de vroegere commandant van de vesting Antwerpen, generaal von Bodenhausen, uitgevaardigd heeft, zijn nog verscherpt. Maai' weinig baat het: want de Duitsche soldaten en werklie den zijn de eenigen, die geld te Verteren hebben, dus ook de eenige welkome klan ten in de „verduitschte kabberdoeskes". Korts Oorlogsüarichten. - De Italiaansche regecring kondigde de blokkade ai van de Oostenrijfcsche en van de Albaneesche kust. Op de spoorwegen in Oostenrijk- Hongarijc worden alleen nog levensmid delen vervoerd. Van uit Nederland wor den in verband daarmede op de stations geen andere waren naar Oostenrijk-Hon- garije ten vervoer aangenomen. Italiaansche v r ij w i 11 i g e r s. Uit New-York wordt gemeld, dat aldaar ongeveer honderdduizend Italianen aan gekomen zijn, die zich hij het consulaat- generaal als vrijwilligers aangegeven heb ben. De doorz'iohtige muur van Marconi. Marconi, die zooals men weet reeds op weg van Londen naar Rome is, moet, naar hij verklaart, een middel uitgevonden hebben om door een dikken muur heen te Zien. Het hiervoor gebruikte apparaat gelijkt veel op een fotografie- toestel. Hangt men het tegen een muur, dan wordt hout en metaal in het donker doorzichtig en kan men de personen en voorwerpen in een aangrenzende kamer of ruimte duidelijk zien. - Koning Albert en de soep. De Belgische „Legerbode" vertelt: Uit een brief van een onder-officier, die vecht bij de Belgische kust: „Wij had-den de Wacht op de kust. Ik was met mijne mannen gevestigd in De Panne, in den Casino. In den namid dag gingen onzie cuisiniers de soep bren gen naar eenen post tusschen X. en Y. Onderweg komen zij den koning tegen. De koning spreekt ze aan: Ah! Ou allez-vous? Ik versta geen Fransch, mijn koning. Goed! Waar gaat ge naar toe? We gaan soep dragen naar den klei nen post, mijn -koning- De soep dragen? Tiens, hebt ge daar niet een lepel om ze te laten proe ven? We hebben hier niets dan een pol lepel, mijn koning. Bon, geef maar hier. En onze koning heel simpel de soep geproefd uit den groot-en pollepel. Zo is excellent, zegde hij', dank u wel. En de koning wandelde voort." De officieele socialisten hebben be sloten in een manifest het volk uit te noodigen, de burgerlijke overheid en de regeering bij de mobilisatie te steunen. De „Nebras-kan", de getorpedeerde A merikaansche koopvaarder, was door de regeering der Ver. Staten afgehuurd om steenkool uit Virginië naar San Diego te brengen, ten behoeve van de Ameri- kaansche vloot op de westkust van Mexico. Op 4 Juni had het schip de la ding moeten innemen. Te Smith Falls (Canada) zijn 10 Oostenrijkers aangehouden op verdenking dat zij een spoorbrug met dynamiet wil den opblazen. In hun bezit m-oet Veel dynamiet zijn gevonden. Naai' de „Lokal Anzteiger" uit Ge- nève verneemt zijn Maandag weder drie tauben boven Parijs versohenen en heb ben er 18 bommen geworpen. De Fran- VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. postf 1.25 Losse nummers0.05 Prijs der Advertentiën 15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ct, 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend, Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 110 regels f 1. iedere regel meer 10 ct. sche censuur onderdrukt alle mededee- lingeu over de te Parijs en in de voor steden aangerichte schade te krjjgen zijn. De meeste projectielen z:ijn in het noor den en noordoosten van de stad geval len. Ternauwernood is de afgevaardigde Üoizy, wiens landhuis in de voorstad Sarcelles werd verwoest, den dood ont gaan. De Temps eischt opnieuw dat Frank rijk verdeeld wordt in zones waar voor het geven van vlagsignaJen en vuurtee- kens gezorgd wordt. Naar de Frankfurter Zeitung middellijk uit Parijs verneemt, ontdekten zies Fran- sche vliegtuigen, die met de verdediging van het verschanste kamp van Parijs zijn belast, Dinsdag een Duitsch vlieg tuig. Zij vervolgden het, maar haalden hel niet in. Een tweede Duitsch vlieg tuig Volgde het eerste op een tien minuten nfstands maar draaide vermoedelijk om, toen het merkte hoe hot eerste werd ontvangen. Deensch stoomschip getor pedeerd. Het Deensche s.s. Betty is eergisteren in de Noordzee getorpedeerd. De bemanning is te Shields ontscheept. De Betty mat 2109 ton bruto, 1254 ton netto en behoorde- aan de Stoomvaart Mij. Heimdal te Kopenhagen. De -Betty was op weg van Blytli naar Kopenhagen met een lading steenkool, toen zo zond-er voorafgaande waarschu wing werd getorpedeerd. Het s.s. begon onmiddellijk te zinken. De kapitein erf de bemanning van 21 koppen zijln door het Zweedsch© s.s. Waldemar gered. De duikboot- en mijln o o r- 1-og. Volgens een Lloydsbericht uit Mil- ford Haven is het Amerikaansche s.s. Morwenna 100 mijl ten Z.W. van Stanng Head» getorpedeerd en met granaten be schoten. Van de bemanning is een ge dood en zijln drie gewond. De op varendein kijin door een Belgischen treiter te Mil ford Haven ontscheept. De Morivenna mat 1414 bruto 765 ton netto. De ondergang van de Ma jestic bevestigd. Gisterochtend is het Engelscbe slagschip Majestic, dat mee werkte bij de krijgsverrichtingen o-p het schiereiland Gallipoli, door een duikboot getorpedeerd en gezonken. Bijna de ge heele bemanning is gered. Engelsch hulp-oorlogs schip in de lucht gevlogen. Of ficieel wordt meegedeeld, dat het hulp- oüiTogsschip Princess Irene dooi' een on- geluk bij Sbeerness in de lucht is ge vlogen. Van de bemanning is slechts één gered. Het is een schip van 6000 ton, in 1914 gtehouwd. Koning Victor Emmanuel. Koning Victor Emmanuel heeft zich naa» het front begeven om het opperbevel' over de land- en zeemacht tie aanvaar den. De hertog van Genua werd tot lui- tenantgeneraal benoemd en gedurende de afwezigheid van den monarch met de koninklijke macht bekleed. De koning van Italië heeft de Vol gende legerorder uitgevaardigd Manschappen van leger en vloot 1 Het plechtige uur van de opvordering der nationale onhevrijde gebieden heeft ge slagen. Het voorbeeld van mijn groot» n. voorvader volgende, neem ik heden het opperbevel van de strijdkrachten te land en ter zee op mij; met het vaste ver trouwen in de overwinning, die uw moed, uw zelfverloochening en uw tucht zulten weten te behalen. De vijand, dien gij u opmaakt te be strijden, is in d-en oorlog gehard en uwer waardig. Door het terrein begunstigd en door kundig aangelegde versterkingen zal hij u hardnekkig' tegenstand bieden, doch uw onbedwingbare onstuimigheid zal dien ongetwijfeld weten te ovlerwinnen. Soldaten! Aan u de roem om de drie kleur van Italië te hijsch-en op de hei lige landen, welke de natuur zelf tot de grensgebieden van ons vaderland heeft gemaakt. Aan u de roem om eindelijk het werk te voleindigen, dat onze Vade ren met zooveel heldenmoed hebben aan gevangen. Groote Hoofdkwartier, 26 Mei. w.g, Victor Emanuel. Fran sche vliegtuigen bo- ven Ludwigshafen. Een eskader van 18 Fransche vliegtuigen, elk bewa pend met projectielen van 50 kilo, heeft gisterochtend bommen geworpen op de Badische Aniline-fabriek, een der grootste fabrieken van ontploffingsmiddelen in Duitschland. Verscheidene gebouwen zijn getroffen en op tal van plaatsen is brand uitgebrokenDe vliegtuigen zijn 6 uur in de lucht gebleven en hebben meer dan 400 kilometer afgelegd. Deze aanval op een belangrijke militaire inrichting was het antwoord op de aanslagen van Duit sche vliegers op Parijs.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1915 | | pagina 1