\o. 199 Donderdag 37 Mei 1915 39e «laargang öe Groote Oorlog. i Uitgave van de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGE) gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LAN .5E VORSTSTRAAT 219, Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG, Drukkers: Oosterbaan Lo Cointre Goss, Een geschiedkundige herinnering. Het regeeringsvoorstel tot tijdelijke voorziening in een gezantschap bij 'bet Vaticaan brengt in herinnering he (geep, op 7 December 1871 in de Tweede Ka mer is voorgevallen. Het was onder het bestuur van het derde ministeriö-Thor- becke. Wij lezen dienaangaande in het boek Van mr. W. baron van Weideren Ren- gers oud-lid der Tweede- en der Eerste- Kanier) in zijn „Schets ëener parlemen taire geschiedenis van Nederland", le druk, deel 2, blz. 8(5: „Evenmin bleek van, een krachtig ze delijk overwicht, der regeerinig bij de aanneming van het amendement-Dum- bar, strekkende om door enne vermin dering van den post tractementen enz. de gezanten met f8000. het gouver nement te noodzaken tot opheffing der Nederlandsche missie biji den Paus. „De historische heteeklenis van het geruchtmakend votum was minder ge legen in de opheffing eener werkelijk onbeduidende diplomatieke missie, wier gemis de Nederlandsche-katholiiekë be langen hoegenaamd niet heeft geschaad, maar inzonderheid in het zich meer en meel' openbarend streven der libe rale partij om door het vooropstellen van betrekkelijk ondergeschikte quaes- ties, inzonderheid door het s t r ij d e n tegen het c 1 e r i c. a 1 i s- !ni e, O' o k w a n neer die s t r ij d niet door 's lands belang; werd g e i s c h t, hare traagheid als h e r v o r m i n g s g e z j'n d e part ij1 t e bemantelen", r i Het moet erkend worden dat de libe rale partij, die in 1871 een slag in het aangezicht der clericalen noodig achtte om eigen traagheid als hervormers in andere dan anti-clericalen zin te bedek ken, nu ill heel andere verhoudingen is .geraakt. Zij .schijnt, houdt zicih althans zoo, van anti-clericale smetten gpzuiveïd te zijn. Doch waar Mijven dan de anti- clericale, anti-Roomsche agitatoren der laatste tientallen jaren met hunne ver- kiezingspamfletten, de mannen van do „.Cioesche Courant" uit den ouden, en de vrijzinnige doorpsgezinde dominé's uit den jongsten tijd met hun „clerioaal ge vaar"? En de Bronsvelds, de Quasten en Differee's, hunne Christelijke wapenbroe ders van 1913? Zijn zij nu gerust? öe Pers vei! voor Goud t De Pers in Italië door Engelsch goud omgekocht! Hangt dan het Jol, der volken al van gewetenlooze speculantenIs dan men- schenbloed goedkooper dan ossenbloed? Want wie telt de duizenden wier bloed zal vergoten worden tengevolge van de uitbreiding, die deze groote Europee- sche oorlog zal krijgen? Da Costa wordt weer de dichtèi' u p to dat e. Dichter en Ziener hij de gratie Gods. Als je wee o«n het hart wordt van al de puntjes en streepjes en raadseltjes onzer nieuwerwetsche dichters, neem, dan een verfrisschend bad bij Da Costa. Sla zijn gedichten op. Lees zijn vij'f- ^yóitig jaren en ge zTilt merken, dat bij 75 jaren geleden profetisch heeft ge sproken. „Zie die Drukpers, a.ls verwaten koningin gezeten op haar koets, de Mee ning als slavin in teugels klemmen, en aan 'sAfgronds macht verraden, ja,- ongeduldig, met een z\verm van vlugge bladen, vermenigvuldigd dag bij dag, en uur voor uur, onze aard bezwangeren van onder mijnend Vuur, de Majesteit weerstaan, Gods ordeningen honen, de tempels plunderen, en konin gen onttroonen". Ja, Da Costa kende den invloed van het zwaard, van het woord, van de pen. Hij wist dat de drukkunst een reuzen stap was ten hemel en ter hel. En zullen nu ook onze vaders en moe ders eindelijk gaan begrijpen, dat het boek, de courant, die hun kind leest een levenwekkende of doodelijke uitwer king kan hebben? Een Pers omgekocht door Engelsch goud! Een gansc.h volk \ergiitigd door de Pers. Een reuzenstap ter hel Soknopi overzicht van derr toestand. Engeland heeft thans het onlangs aan gekondigde nationale ministerie gekregen. Het is samengesteld als volgt: Liberalen: mr. Asquith, sir Edward Grey, sir Stanley Buckmaster, mr. Lloyd Georgte, mr. Churchill, mr. Mc. Kenna, sir John Simon, mr. Birrell, mr. Mc. Kinnon Wood, mr. Ha.rcourt, mr. Runci- man en lord Crewe. Partijlooslord Kitchener. Unionisten: lord Lansdowne, mr. Bo- nar Law, mr. Balfour, mr. Chamberlain, lord Curzon, lord Selborne, sir Edward C'arson en mr. Long. Labour: mr. Arthur Henderson. Men is er dus eindelijk in geslaagd ondanks de vele moeilijkheden, die zich tengevolge van den ernst der tijdon voor deden, een kabinet te vormen, waarin alle leidende mannen van de groote par tijen zitting hebben, en dat behoudens een enkele uitzondering wel met vertrou wen door het Engelsche volk begroet zal worden. Zooals dit gebruikelijk is zijn de pos ten verdeeld, zonder rekening te houden met de specialiteit van den betrokkene. Asquith is de premier, Mc. Kenna wordt kanselier van de schatkist, Simon kreeg binnenlandsche zaken, Grey buitenland sche zaken, Law koloniën, Chamberlain Indië; Kitchener oorlog; Lloyd George is minister voor de oorlogsmunitie gewor den; Balfour kreeg admiraliteit, enz. Van de ministers, die uitgevallen zijn, zijn Haldane en Samuel de voorngaixisten. Eerstgenoemde was althans vóór den oorlog ietwat Duitschgezind. Dat heeft men niet vergeten. Churchill blijft, ondanks de scherpe cri- tiek op hem uitgeoefend, als eersten lord van de admiraliteit, in het kabinet. Als kanselier van het hertogdom Lancaster heeft hij echter een portefeuille, die niets beteekenl. Zijn baantje mag als een mi nisterschap zonder portefeuille gelden. Dit neemt niet weg, dat den man door As quith nog altijd de hand boven het hoofd gehouden wordt. De krijgskansen zijn altijd onzeker. Spraken we gisteren in ons overzicht nog van den tot staan gebrachten op- marsch der Duitschers en van het of fensief der Russen, enkele uïen later kwam weder het bericht van een mooie overwinning van het leger van generaal Von Maokensen. Deze had na den eer sten tegenslag op het herstel der Russi sche Üniën "het. offensiefhervat en wist pui weder tal van plaatsen ten N. van Przemysl te veroveren. Zware verliezen zijn hierbij don Rus sen toegebracht; men spreekt van 21000 gevangenen. Ook ten Z. van Przemysl ageeren de bondgenooten weer met groote energie, doch de Russen weten hier nog stand te houden. Blijkbaar hebben do Duitschers thans voldoende zwaar geschut aangevoerd om een nieuwen geweldigen stoot aan het Russische front toe te brengen. Przemysl is weligwaar nog steeds in handen der Russen, doch met suqcessen als' ,d?eze wordt de kring om deze ves ting steeds nauwer. En kunnen de Oos tenrijkers den spoorweg PrzemyslLem- berg uit het Zuiden bereiken blijk baar zetten zij het daar op dan zal de veel in waarde verminderde vestin/0' ook wiel spoedig moeten worden prijs gegeven. Over het algemeen blijft de toestand op het Westelijk front ongewijzigd. Nu Italië zich i:n dien strijd geworpen hieeft, heeft het getal oorlogsverklaringen de 20 bereikt. De verschillende oorlogen in den hul digen wereldkamp begonnen: 1'. Oostenrijk tegen Servië 28 Juli 1914. 2. Duitsehland tegen Rusland 3 Aug. 3. Duitsehland tegen Frankrijk 4 Aug. 4. Engeland tegen Duitsehland 5 Aug. 5. Duitsehland tegen België 5 Aug. 6. Oostenrijk tegen Rusland 7 Aug. 7. Servië tegen Duitsehland 7 Aug. 8. Montenegro tegen Oostenrijk 8 Aug. 9. Montenegro tegen Duitsehland 12 Aug. 10. Engeland tegen Oostenrijk 13 Aug. 11. Frankrijk tegen Oostenrijk 13 Aug. 12. Duitsehland tegen Japan 19 Aug. 13. Oostenrijk tegen Japan 22 Aug. 14. Oostenrijk tegen België 28 Aug.. 15. Rusland tegen Turkije 30 Oct. 16. Engeland tegen Turkije 2 Nov. 17. Frankrijk tegen Turkije 2 Nov. 18. Servië tegen Turkije 2 Nov. 19. Italië tegen Oostenrijk 23 Mei 1915. Zooals men weet .beschouwt Italië zich ook in oorlog met Duitsehland. Ziedaar nummer 20. Inderdaad een droeve statistiek! Republ'keiiun bij Koninq Albert. Door een ambtenaar van Koning Alberts onmiddellijke omgeving werd aan de VI. St. het volgende medegedeeld Onlangs was staatsminister Vandervel- de, bekende leider der socialistische par tijl in België, Man Londen naar De Panne gekomen, om met Koning Albert over belangrijke staatszaken te conferecren. Do socialistisch? minister stelde op dit bezoek Z. M. den beroemden Belgischen dichter Emile Verhaeren voor. Kort daarna werd een andere bekende voorman der socia listische beweging de heer Kamicl Huys mans. secretaris van hot Internationaal Socialistische Bureel aangemeld. Koning Albert, voor wien jjuysmans geen onbe kende is, toonde zich met diens komst zeer ingenomen en de socialist vond het als republikein geenszins in strijd met zijn beginselen den Koning dei' Belgen, opperbevelhebber dier Belgische legers, de bewondering cn den eerbied dien hij! voor zijn .dapper gedrag voelde, te betuigen. Terwijl do Koningin zich had verwijderd om toilet te maken voor de revue der troepen, welke ze met haren gemaal zou bijwonen en waarop hij een roemrijk regi ment een nieuw vaandel zou overhan digen, informeerde de vorst met veel be langstelling bij den heer Huysmans naar de opinio der Belgische socialisten over zijtn persoon. En daar hij tor gepaster ure graag schertst, vroeg hij op het ver- fee re nci antwoord van den soeialistischen député Dus mag: ik me voorstellen als lid der W erklieden-Partij En Kamiel Huysmans, op des Konings woorden ingaande, antwoordde joviaal: Ware België een republiek, voorzeker zou ik uwer majesteits candidatuur voor het voorzitterschap voordragen. Ondert.usschcn hoorden zijl in het naast gelegen vertrek een levendig gesprek. De Koningin liet op zich wachten, Koning Albert zocht haar en vond haar koutend met den .soeialistischen minister Vander- velde en Verhaeren. Toen do vorst dit tafreeltje zag, bleef bij in de dour staan. Hij zagl er een toeken des tijids in, maar interpreteerde het op geestige wijize: Wie zou ooit hebbben gedacht, zei hij vmolijk, dat mijn vrouw den Koning zou doen wachten om zich het hof te lal en maken door den chef der republikeinen I Przemysl. Ofschoon de Russen nog steeds in Przemysl zijn, kan men zich Toch nu reeds een denkbeeld vormen van de toe standen, die in de vesting, sedert deze in bezit der Russen is, heerschen. 'Kort voor den slag in West-Galicië werd namelijk de geheele Joodsche bevolking uit de stad verbannen. Zij moest zich begeven naar het Russische gedeelte van GaJicië. Lemberg, Jaroslaw en Sanok wer den de hoofdcentra's der uitgewekenen. In Jaroslaw bad ik gelegenheid roet een dezer lieden te spreken. Het was een jong Üostenrijksch soldaat, die, na den val der vesting, de rui.'form uitgetrokken had en bij zijn familie vertoefde. Na de overgave, zoo vertelde hij, kwamen c*m half negen kozakken-patrouilles de stad binnen. Zij sloegen direct aan het plun deren, doch dit werd later zwaar gestraft, enkelen zelfs doodgeschoten. ■Op denzelfden dag verschenen plakka ten, waarin werd medegedeeld, dat het Russische Roode Kruis en de Russische weldadigbeidsvereenigingen voor de pro viandeering zouden zorgen. Wagens vol levensmiddelen kwamen de stad binnen. Ook zorgden spoedig Russische handela ren er voor, dat levensmiddelen ruim schoots voorhanden waren. Einde Maart werd begonnen met den herbouw der vestingwerken. Die bevolking werd door plakkaten aangemaand, alle voorhanden cement in te leveren, en op de puinhoopen der oude vestingwerken heerschte groote 'bedrijvigheid. Dc ver dedigingswerken aan den Russischen kant werden geslecht., daartegen de voormalige fortenketen, zoo goed bet ging, hersteld en met Fransch geschut bewapend. In bet midden van April kwam de Tsaar de stad bezoeken. Den Joden werd aangezegd, dat van dit bezoek afhing of Przemysl vesting zou blijven of niet. Indien tot het eerste besloten werd, moes ten zij cle stad verlaten. De Tsaar kwam Vrijdagsavonds met groot gevolg aan. De soldatey. stelden zich in twee gelederen langs de straten op, doch geen mensch vertoonde zich en de vensters bleven gesloten. Eenige dagen later volgde het uitzettingsbevel voor de Joden. Korte Oorlogsberichten. In Italië. Venetië is door allen, die er de middelen toe hadden, verlaten. De Italiaansche autoriteiten moeten de kerken van alle kunstschatten hebben ont bloot en die naar het binnenland hebben verzonden. De kerken zelf zijn door houten schuttingen omgeven, waarop zandzakken zijn gelfegd ter beveiliging voor bommen uit vliegtuigen. Onder de inwoners der stad, die de verwoesting van de San Marco voorzien, moet een paniek heerschen. De bevolking van Pondebba, Studena en Rietratagliata is vertrokken. Velden, huizen, vee, zijin in dear steek gelaten. Ook de plaatsen aan de oevers van die Esch aan de Oostenrijksche grens zijn verlaten. De scheepvaart op het Gardameer is geschorst. Generaal Lemaa (de verde diger van-Luik) is volgens eon brief van een Belgisch officier, die vele maanden met hem verkeerde, weer goed gezond, in zooverre een lijder aan suikerziekte dat zijln kan. In het begin van zijlne krijgsgevangen schap is de generaal ernstig ziek geiweest, men heeft hem zelfs een teen moeten afzetten, hetgeen bij; lijders aan suiker ziekte, die zich niet in acht nemen, meer voorkomt. Hij wordt door zijn bewakers zeer voor komend behandeld. Sedert zijn herstel wandelt hijl dagelijks, bespreekt met zijn iotgenootcn eikaars avonturen, en wordt zeer bemind. In het begin van April werd hij: naar Blankenburg overgebracht, naar het schoonste Duitsche gevangenenkamp. Nog steeds draagt hij zijn sabel, rfetgeen hem door generaal von Emmich uiit achting en bewondering werd toegestaan. De ontbinding van 't Drievoudig Ver bond geeft een medewerker van „Die Welt" aanleiding tot een scherpe kri tiek op de geheime diplomatie „Eerst op dit oogehblik schrijft hij vernemen wtj; iets van het ver- bondsverdrag, op het oogenblik dat het verscheurd wordt. Meer dan 33 jaar hoeft het. de wegen onzer buitenlandsche po litiek voorgeschreven. Gedurende al dien tijd kenden slechts zeer, zleer weinigen den inhoud. Zoolang; ,het leefde, moch ten de volkeren die erdoor geregeerd werden, slechts Vermoedens uiten; nu het dood is 'en nog slechts geschied kundige waarde bezit, vergunt men ons een blik in dit merkwaardige document. De geheime kunst der diplomatie is het ergste overblijfsel van bet. vervlogen ab solutisme. Een overblijfsel, dat, merk waardig genoeg, zijn weg heeft gevonden in het democratisch staatsbestel. Deze toestand is toch inderdaad een onding, in de binnenlandsche politiek heeft het parlement over alles en nog wat, over het belangrijkste en onbelangrijkste, te beslissen. In de buitenlandsche poli tiek vertrouwt men het slechts toe, die aan de uiterste grens der algemeene be langen liggen, b.v. de bizonderheden om trent een koloniale overeenkomst met vreemde mogendheden. Het volk mag meepraten wanneer er te beslissen valt over em verordening om trent geitebokken of over do verwerving van een stuk moerasland in de Kongo. Maar het volk wordt uitgeschakeld, wan neer voor tientallen jaren een verdrag twee rijken moet verbinden en daardoor wellicht over oorlog en vrede, groei of ondergang van een gansche natie zal worden beslist. Uil Udine wordt gemeld, dat dui zenden Oostenrijksche vluchtelingen daar op het spoorstation wachten om naar hun vaderland terug te koeren. Er kwam echter geen trein uit Italië om de vluch telingen weg te voeren. Op het station Cornus staan eveneens duizenden Italia nen, die ook niet vervoe;rd worden, zoo lang de Oostenrijksche vluchtelingen weg blijven. Vrouwen en kinderen worden te voet naar de brug aan de grens gebracht, de mannen worden aangehouden. De Italiaansche gezant te Woenen, de hertog van Avarna, heeft zich bij aankomst te Zurich, volgens Duitscihe Maden, zeer erkentelijk uitgelaten omtrent de houding van de Oostenrijksche bevol king. Hoewel de laatste tien dagen te Weencn niet de schoonste zijns levens waren, moest hij erkennen, dat de bevol king zich volkomen correct gedroeg en haar betoogingen op behoorlijken afstand van het gezantschap hield. De prachtige bezitting met kasteel en park Cattaio aan de spoorlijn Venetië Bologna, toebehoorend aan de erfgenamen van den vermoorden aartshertog Frans Ferdinand, is door drieduizend boeren be zet, nadat de oude bewaker van bet kas teel hardnekkig had geweigerd de Ita liaansche vlag te hijschen. De volksmenigte nikte de ijzeren hekken neer, drong alle kamers binnen en hield in de zalen en op de terrassen vreugdedansen, doch ver woestte niets. Toen *s avonds karabiniers VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG, Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. postf 1.25 Losse nummersO.Oó Prijs der AdvertentiSn 15 regels /"0.50, iedere regel meer 10 ct, 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 110 regels f 1. iedere regel meer 10 ct. aankwamen, gaf heb volk hun het kasteel over. De jongste zoon van den bekende Hongaarschen staatsman Kossuth, die ter wijl de heele familie Kossuth naar Hon garije was teruggekeerd, in Italië bteef, Italiaansch staatsburger werd en onge hinderd verder te Turijn had kunnen le ven, is uit vaderlandslievende overwe gingen naar Hongarije teruggekeerd. Het vergaan van de Tri- u m p h". BERLIJN, 26 Mei (E. B.) Het „Beri. Tageblatt" verneemt uit Constantinopel, dat het vergaan van het linieschip „Tri umph" plaats had na een enkel torpedo schot. Zeven minuten na getroffen te zijn, zonk het pantserschip en men gelooft, dat de admiraal mede in de diepte ver dween. Een uiting v a u v. B 1 o w. Vorst von Biilow uitte zich in vrij scherpe bewoordingen over de Italiaansche mi nisters, maar achtte het volk in zijn ge heel misleid. Hij waarschuwde er voor, de regeering en het volk op een lijn te stellen, want er zou misschien een tijd kunnen komen, waarin gematigdheid wederom een toena dering in de toekomst zou vergemakkelij ken. Amerikaansch ss. g e tor p e- d e e i' d. Lloyds bureau meldt (zie ons Telegram in het no. van gister): Het Amerikaansche stoomschip „Nebras ka n" (2824 ton) van Liverpool naar De laware Breakwater, is op veertig mijlen van Fastnett getorpedeerd, doch kon te- ragkeeren te Brow Head, zij het ook met het voorruim vol water. Een gewapende trawler verleende hulp. De onderzeeër werd duidelijk gezien. De „Nebraskan" had groote Amerikaansche vlaggen in top en de naam was met groote letters aan beide zijden geschilderd. Het is bijna on mogelijk, dat de onderzeeër de nationa liteit niet kende, daar de avond helder en schoon was. In alle deelen van België, waar niet gevochten wordt, is een volledig post verkeer deels met Duitsche, deels met Belgische arbeidskrachten, weder hersteld. Eergisteren is een aantal Italiaansche vlieger-officieren te Parijs aangekomen, waar zij in Frankrijk verwaardigde Itali aansche vliegtuigen in ontvangst genomen hebben, WEENEN, 26 Mei. In Tyrol rukte een vijandelijke afdeeling Conditio in Ju- dicarië (op 17 K.M. van de Italiaansche, grens) binnen. Aan den Padon-pas ten Noord-Oosten van Marmolade vluchtten de Italianen bij: de eerste schoten. Aan de grens van Karinthië sloegen onze troe pen verscheidene aanvallen onder zware verliezen voor de Italianen af. Ten Westen van de Ploechon vluchtte de vijand en liet wapenen achter. In het grensgebied van het Kustland hadden tot. nu toe nog geen gevechten plaats. Het Zweedsche s. s. „Sydland" van Amerika naar Gothenburg onderweg, is naar Hartlepool opgebracht. Een correspondent van de „Times" in Noord-Frankrijk meldt: Onze linie van Festube rt naar Riche- bourg l'Avoué is' recht gemaakt en wij hebben loopgraven op den vijand ver overd ten O. vair La Quincpie Rue en Rue d'Ouvert. Die loopgraven, welke door ons artille rie-vuur vernield waren, waren prachtig in beton uitgevoerd. Zij waren voorzien van electrisch licht en waaiers om de lucht te ververschen, en het water werd weggepompt door een machine, die ook door den electrischen stroom gedreven werd. De noodige kracht werd verkregen uit kolenmijnen in het district La Bassée. In een loopgraaf profiteerden onze man schappen eenige uren lang van het elec- trische licht, maar later verbrak de vijand de verbinding en werd de stroom afge sneden. De meeste loopgraven waren met ma chine-geweren voorzien, die op een ce menten onderlaag in beton-kazematteii waren ondergebracht. De Argentijlnsche kolonie bood het Fransche lege rites tuur twintig auto-ver- b and wagens aan, benevens 12 auto's voor gewond en vervoer. De Bersaglieri moeten reeds tot Aquilvia en Versa zijin voortgedrongen. In Portugal. De New-York He rald meldt uit Lissabon, dat uit Portugal opnieuw onlusten zijn uitgebroken. In de meeste steden trekken gewapende blenden door de straten. Nieuwe onlusten worden den lOen Juni, den eersten dag: van de par- lementiszitting, verwacht. Het Spaansche oorlogsschip Espana blijft voor Lissabon liggen tot de toestand weder normaal is.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1915 | | pagina 1