JXo. 195
Vrijdag 31 Mei 1915
39e Jaargang
De Groote Oorlog.
Binnenland.
Wegens Pinksteren verschijnt
Maandag geen nommer van ons
blad.
Staten-Generaal
Uit de Provincie.
Uitgave van
de Haaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANl ÏE VORSTSTRAAT 210>
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG.
Drukkers:
Oosterbaan Le Cointre Goes.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. post
Losse nummers
ƒ1.25
„0.05
Prijs der Advertentiën
15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ct.
3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Familieberichten van 110 regels ƒ1.
iedere regel meer 10 ct.
Geert opmerking.
In Nederland leven, en doen honderd
duizenden precies alsof het geen oorlog
was, alsof de Heere niet met zijn oor-
deelen en gerichten over ons land geko
men was.
Bioscopen en theaters zijn voller dan
ooil. Dans en vermaak hebben meer dan
onders vrij, spel. Het volk Vraagt naar
steeds meer genot. Als in het oude, ten
ondergang spoedende Rome: brood en
spelen.
In de groote steden tiert welig de
ongerechtigheid, op het platteland neemt
de wereldsgezindheid toe. In de plaatsen
waar vluchtelingen met de bewoners in
aanraking komen, leidt menige verbroe
dering tot zondige kennismaking. En van
een groot deel onzer militairen gaat een
slechte reuk uit.
Veen niet dat dit alleten in Neder
land zoo treft. O neen, ook in landcln
die in den oorlog gewikkeld zijn, treft
men eenzelfden lichtzinnigen geest aan.
Een schrijver in „Het Centrum" wees
er dezer dagen op, hoe èn in Enge
land èn in Frankrijk èn in Duitschland
eei*- en schaamtegevoel vaak Ver te zoe
ken zijn
In Engeland, zoo herinnert hij, waar
de Duifschers toch niet kwamen, klaag
de in het Lagerhuis een minister er over,
dat het getal onwettige geboorten in de
naaste maanden ontzaglijk zou stijgen,
lil Duitschland was men reeds gedwongen
Ran honderden en honderden vrouwen,
wier mannen in het veld staan, de „oor
logsondersteuning" te weigeren, omdat zij
zich „mit andern Mannern ahgehen". En
Frankrijk? In een Fransch tijdschrift, dat
te Blois verschijnt, schreef in Februari
een geestelijke het volgende, dat een zoo
treurig beeld geeft Van den toestand in
Zuid-FYankrijk.Terwijl men in het Noor
den weent en klaagt, geeft men zich
in het Zuiden aan de uitgelatenheid over.
De café-chantants en de pleizicrhuizeu
zijn eiken avond geheel gevuld. Men
,,amuseert"(!) zich nreer dan voor den
oorlog. Men hoort soldaten en onder
officieren de verschrikkelijkste godslaste
ringen uitbraken".
Welke schreiende toestanden, en dat
in landen die gebogen gaan onder den
druk van Gods hand. Op deze menschen
(en volken) is van toepassing hetgeen
de Heere tot Jesaja van Juda klaagde:
„Ik heb ze geslagen, maar ze hebben
geen pijn gevoeld". Nog meer hetgeen
wij van de Joden onder den dienst van
Zaoharia lezen: „Zij weigerden op
te merken, en togen hunnen schouder
terug, en zij verzlwaarden hunne ooren,
opdat zij niet hoorden".
In goede aarde.
Het voorstel inzake de tijdelijke ver
tegenwoordiging van Nederland bij het
Yatieaan is hij de hoofdbladen der anti
revolutionaire en der Christelijk-histori'-
sobe partij gunstig ontvangen:
D e Standaard schrijft
Van herstel van 't Gezantschap in
normalen zin is geen sprake.
Wat voor wordt gesteld, doelt op
een geheel tijdelijken maatregel en gaat
huiten -alle kerkelijke igielegenheid om.
De maatregel is er alleen op gericht
om, indien Nederland als 'tland van
de Vredesconferentie' en van 'tHof van
Arbitrage iets tot herstel van den Vrede
ondernam, de internationale invloed
van 'tVatieaan met wat dezerzijds be
proefd werd, verband te doen
En De Nederlander merkt tege
lijkertijd op
De spoed dien de Regjeering zelv)e
voor d© behandeling, van dit voorstel
wenschelijk acht, alsmede de inhoud
van ontwerp en toelichting, bepalen
volkomen het krakten van dit gezant
schap. De beslissing die aan de Kamer
wordt voorgesteld te nemen, zal eene
incidenteel©, geenszins een principieel©
zijn. De wensoh om onzerzijds al het
mogelijke te doen wat leiden kan tot
herstel van den vrede der vol kerm
staat voorop, en de zending van dr.
Nolens naar Rome heeft, blijkens de
toelichting, geen andere beteekenis en
geen ander doel gehad dan zekerheid
te verkrijgen omtrent de juiste betee
kenis der berichten over de mogelijk
heid van Pauselijke vredes-bemoeiïngen.
1 'I
Gelijk men weet, was door een der
voornaamste R.-K. bladen aan deze zien
mig een andere beteekenis gehecht.
deze officieel© en officieus© tegen
spraak vervallen natuurlijk de door ons
gemaakte reserves.
De Nederlander beveelt het voor
stel aan om de kans dat gebruikmaking
van de buitengewone international© po
sitie van den Paus tot herstel van den
vrede zou kunnen leiden.
Laat ons hopen dat dit do vrucht zal
zijn van de verwachte eenstemmige aan
neming van het voorstel.
Beknopt overzicht van den toestand.
In Galicië slaan belangrijke gebeurte
nissen voor de deur.
De verbonden legers zijn met succes
door do vijandelijke linies gebroken. Do
Russen moesten terugtrekken. Thans zijn
ze echter tot staan gekomen.
Een nieuwe phase van den strijd is
hier ingetreden. Van groote beteekenis
is thet zeker, dat de Duitsch'-Oostenrijfèciho
troepen er in geslaagd zijn den overgang
van de San op verschillende plaatsen
te foreeeren.
De Russen houden hier echter stand,
zoodat een nieuwe geweldige slag spoe
dig tegemoet gezien kan worden.
Een militaire medewerker van een
Duitsch blad blijkt een juisten kijk op de
Zaak te hebben, als hij zegt:
Aan de beneden-San is onze linker
vleugel reeds in een slaand gevecht ge
wikkeld; het centrum voor Jaroslaf—
Przemysl remde de marschbewcging, de
rechtervleugel breekt over Samoor naar
voren. Zwarte artillerie en versterkingen
van allerlei aard worden per spoor naar
de punten voor den druk uitgekozen aan
gevoerd. In de komende dagen zijn dus
hier gewichtige gebeurtenissen te wach
ten, die voor den verderen loop van
den oorlog tegen Rusland beslissend kun
nen zijn.
In Engeland is de binnenlandse!© po
litiek van streek geraakt. Trouwens 'twas
al lang niet zuiver in de lucht.
Do unionisten en de conservatieven
protesteerden steeds luider. De Tory-pers
was lang niet tevreden over het libe
rale bewind. Asquith en zijn aanhangers
waren niet voortvarend genoeg. Alleen
Kitchener deugde.
Vooral verweet men der regeeving haar
slappe houding inzake de recruteering
en de munitieproductie. De marine-leiding
werd zeer gewraakt. Men dacht aan de
mislukte expeditie naar de Dardanellen
en men vertrouwde de regeering niet
meer. De conservatieven begonnen mede
zeggenschap te aiscihen.
Thans staan hun eischen op het punt
in vervulling te gaan.
Een coalitie-kabinet, wordt of is reeds
gevormd, waarin eenige hunner voerman
nen zitting nemen. Aan hun zijde zullen
waarschijnlijk enkele vertegenwoordigers
der unionisten en der Arbeiderspartij ze
telen. Een ministerie van Nationale Ver
dediging. Redmond en Carson, de vol
bloed nationalist en de vurige orangisjt
naast elkaar.
't Is te verstaan, dat deze plotselinge
hervorming in het liberale kamp versla
genheid wekte.
Oneenigheid tusschen Fisher, den eer
sten Lord der admiraliteit en Churchill,
den marine-minister, heeft de crisis ver
haast. Men is over Churchill volstrekt
niet tevreden. Van marine-zaken, zegt
men, heeft hij1 geen verstand, en men
gelooft, dat Fisher zijn werk zal kunnen
verbeteren.
Asquith, de eerste minister, heeft eer
gisteren in het Lagerhuis medegedeeld,
dat er nog niets definitiefs tot stand
is gekomen, maar om misvattingen te
voorkomen, wilde hij; duidelijk doen uit
komen, ten eerste, dat g©en enkele wijzi
ging betrekking zal hebben op het ambt
van den eersten minister of van den
minister van buiten],andsche zaken, waar
van de titularissen zullen aanblijven. In
de tweede plaats is er absoluut van gieen
wijziging van welken aard ook sprake ten
aanzien van 's lands politiek voor zoo
ver betreft de voortzetting van
den oorlog met alle mogelijke
kracht en met alle beschikbare mid
delen. Ten derde, dat elke hervorming
van het kabinet alleen het oorlogsdoel
zal dienen en niet mag worden opgevat
als het prijsgeven door de een of andere
partij van haar politieke idealen.
De zaak wordt dus op denzelffdesn
voet voortgezet. Ja, mogelijk vindt de
Duitseher straks een nog heftiger en een
nog meer toegerusten vijand voor zich.
In het volgende nieuws uit Italië ligt
niets verrassends
De Kamer heei't met 407 tegen 7-1 stem
men en 1 onthouding te midden van geest
driftige ovaties het voorstel aangenomen,
waarbij aan do regeering buitengewone
volmachten worden verleend in geval van
oorlog.
Ongev eer 480 afgevaardigden waren g's-
leren tegenwoordig. De tribunes waren
overvol. Toen Gabriele d'Annnnzio ver
scheen, hadden geestdriftige betoogingen,
plaats.
Alle parlementaire personen waren aan
wezig, behalve Giolitti. Op de diploma
tieke galerijen hadden plaats genomen de
gezanten van Engeland, Amerika, Frank
rijk, Japan en Rusland.
Toen de v'coiz't'er Maicora binnentrad,
scheen aan de geestdriftige betoogingen
geen einide to zullen komen. Allen, be
halve eenige socialisten, stonden op en
juichten den voorzitter toe.
Deze demonstratie herhaalde zich, toen
Salandra opstond om het wetsontwerp,
waarbij aan de regeering buitengewone
volmachten toegestaan worden in geval
van oorlog, in stemming te brengen.
Trommelvuur.
De oorlogscorrespondent van de „Ber
liner LokaLAnzeiger" in het Westen
geeft een beschrijving van het dcmorali-
seerende trommelvuur. Hij had het op
twaalf kilometer afstand gehoord. Het is
moeilijk, zegt hij, den indruk te schilde
ren, want het is natuurlijk niet alleen
het geluid, dat het hein doet. Men moet
een duidelijke voorstelling hebben, dat al
die duizenden doffe knallen een ontzag
lijke massa door de lucht geslingerd staal
beteekenen. Men moet een door trom
melvuur omwoeld terrein geziien hebben
om den ontzettonden indruk, dien het
maakt, te kunnen begrijpen. Om een voor
stelling van het geluid te geven, hoeft
men den naam trommelvuur bedacht.
Dit woord geeft echter geen juisten in
druk. De roffelende hand moet dicht hij
het trommelvel blijven, kan dus geen
krachtige slagen geven. Om zich een juist
beeld te maken, moet -men denken aan
een hoog'e, houten trap met loopers be
legd. Daar rollen nu uren lang centenaars
zware ijzeren kogels onafgebroken in ont
zaglijke menigte naar heneden, zwaar
neervallend op iedere trede. Want dat
is het karakteristieke, dat in het roffel-
tempo iedere slag op zich zelf zoo zwaar
is. Wie met menschen gesproken heeft,
die in zulk vuur hebben gestaan, die
het niet alleen op grooton afstand hebben
gehoord, begrijpt, dat men ondanks allo
verbeeldingskracht zich toch geen voor
stelling er van kan maken. De meesten
vertellen ,dat. ten slotte al hun denken
en gevoelens tot stilstand kwamen, dut
de schokken zoo hevig waren, dat de
levensvoorwaarden voor ons organisme
ophielden. Daar van beide Zijden „ge
trommeld" wordt, komt liet er op aan,
waar de ztenuwen en aanvoerders liet
best zijn.
Korte Oorlogsberichten.
Het e e r e-t a p ij t v o o r 11 inde n-
b u r g. De Klein-Aziatische industriestad
Konia beeft in een van de tapijtweverijen
een kostbaar tapijt laten knoopen als eerc-
gieschenk voor Von Hindenburg. Daarom
trent wordt nog aan de „Tagliche Rund
schau: gemeld
Het zeer eigenaardige kunstwerk stelt
in een groot veld aan de rechterzijde
een zeer nauwkeurige landkaart van het
Masoerische gebied voor, die de provin
cies Pommeren en Oost-Pruisen en de
bezette Russische gouvernementen oinvg.t.
De namen zijn er in onberispelijk Duitsch
in latijnsche letter op aangegeven. De
kustlijn is ©en soort van mozaïek en de
Oostzee is ,door golflijnen aangegeven,
naar de gewoonte van de Turksche kaar
ten teekenaars, die nog het voorbeeld van
de oude Europeesche cartografen volgen,
fn den linkerbovenhoek prijkt in sterke
kleuren bet goed getroffen portret van
den veldheer, omgeven door een krans
Van eikenloof. Daaronder twee Duitsch©
soldaten arm in arm. De opdracht „aan
Hindenburg" is in het Duitsch en in
het Turksch.
De lijkschouwer te Ramsgate had
Woensdag den dood te onderzoeken van
iemand, die gewond was door een bom,
die een Zeppelin had uitgeworpen. Do
jury gaf als haar uitspraak: „moord met
voorbedachten rade, bedreven door deq,
Duitschen keizer.
De Oostenrijkse!,e militaire autoritei
ten hebben de stad Petrikof een oorlogs
schatting van 250.000 kronen opgelegd.
Aanzienlijke burgers in de stad hebben
een verzoekschrift ingediend, om dezo
oorlogsschatting niet te heffen.
De aardappelenoogst in
België. Gemeld wordt, dat er in België
een groot gedeelte van den aardappelen
oogst door nachtvorst bedorven is.
Italië en Oostenrijk hebben aan de
Vereenigde Staten gevraagd hun diploma
tieke belangen respectievelijk in Weenen
en Rome te behartigen, Wanneer de be
trekkingen tusschen beide landen afgebro
ken werden.
Do regeering te Washington heeft haar
gezanten in de heide hoofdsteden bp-
dracht gegeven zich gereed te houden bui
zulks te doen.
- De Duitseher Küpferee, Van spion-
nage verdacht, pleegde in de gevangenis
te Londen, zelfmoord door zich op te
hangen. 1 i
De handelsoorlog. De trawler
„Chrysolite" van Hull is door een Duit
schen onderzeeër 40 mijl van Kinnaird
Head in de Noordzee in do grond geboord.
De bemanning is gered.
Nabij de Vrijstaat (België) werd
door den Duitschen schildwacht een vrouw
doodgeschoten, die in gezelschap was
van een vijftal personen, die over de
grens wilden komen. Drie personen wer
den gevangen genomen. Op de wijk De
Posthoorn Werd' een Duitsch officier door
een geweerkogel gedood, toon hij geen
halt hield voor de wacht.
Maandag is baron Ruzette, oud
gouverneur van West-Vlaancleron, door
de Duitschers weer op vrije voeten ge
steld. Over zlijnc aanhouding vernamen
we officieel het volgende:
Wekelijks ging Baron RuZette naar
Brussel om geld te innen voor de werk-
loozen te Brugge en oin het geld Van
do staatsambtenaren. Toen hij cle Vorige
week, na van de Konnnandanlur te zijn
gekomen, eerst zijn woning binnenging
en daarna naar do Bank om zijn geld
te storten, werd hij des nachts gevangen
genomen. Thans is de zaak onderzocht
en is hij weer op Vrije voeten gesteld.
„Msb."
Tweede Kamer.
Het atmack-ystei m nog in
eere. Sinaa »pp ls en anti
quiteiten.
Na aanneming van verschillende wets
ontwerpen van, minder belang, kwam aan
de orde het ontwerpje, waarbij: geld werd
gevraagd voor de voortzetting van den
strijd tegen het mond- en klauwzeer.
't Spreekt vanzelf, dat dit wetje niet
zoo spoedig afgedaan was. Want er be
staat altijd nog strijd over, de vraag, op
welke wijze bet „zeer" bestrijd meet wor
den.
's Ministers systeem is met bet enkele
woord afmaaksysteeui in hooifdzaalo ge-
teekend, ofschoon bet door andere maat
regelen als het vaststellen van verbo
den kringen, verplicht stellen van pas-
teuriseeren van de wei en andere w.oirdt
aangevuld.
Vele stemmen zijn weer opgegaan te
gen dit niet genoeg te wraken systeem,
doch vergeefs. De minister gaat zijn gang.
En men mocht zic'h troosten met Z'n
verklaring, dat zoodra de omstandighe
den het toelaten, met liet afmaken wordt
opgehouden.
Intussohen gaat het meedoogenloos
plunderen van onzen veestapel ongestoord
z'n gang.
Hoe lang nog?
Het tweede' ontwerp, dat tot besprekin
gen heeft geleid, beoogt do opheffing: van
invoerrechten, welke thans geheven wor
den van sinaasappelen, mandarijnen ©n
citroenen en van antiquiteiten. Voor cl©
schatkist is dat een prijsgeven van ruim
een ton 's jaars op de Zuidvruchten en,
naar men meent, van een halvje ton op
de antiquiteiten.
Minister Treub wil hierdoor een markt
hier te lande doen vestigen. Of deze
poging aan' zijn verwachtingen zal be
antwoorden is nog twijfelachtig, 'tls een
proefneming.
O.i. een gewaagde.
Want de handelsbeweging in de ge
noemde artikelen is reeds zeeit gunstig,
zoodat er yeel kans bestaat, dat het of
fer vergeefs gebracht wordt.
Vanmiddag zou men de discussie over
dit sappige onderwerp voortzetten.
C h r. opzichters en teekenaars.
Met genoegen constateerden Wij, dat de
plannen lot oprichting van een Bond van
Chr. opzichters en teekenaars in Neder
land reedsi vasten vorm hebben verkregen,
en dat eerstdaags de zaak haar beslag
zal krijgen. Gaarne verwijzen w© naar
bet in dit nummer voorkomende schrij
ven van de commissie van voorbereiding,
waarin ze oproept tot de oprichtings-ver-
gadering van 5 Juni a.s. te Utrecht.
Dat alle opzichters en teekenaars van
Chr. huize die bijeenkomst bijwonen, of
althans zich aansluiten bij den Bond.
Gemeenteraad van Goes.
Zitting: van Donderdag 3.30 u. nm.
(Ben gedeelte van het volgiende aan
vullend verslag is reeds in een deel der
vorigte oplage opgenomen geweest.)
Over de vergunning tot aanleg van de
spoorlijnen in dezo gemeente is nog kor-
telijks gedebatteerd.
De hoer Donnér vraagt, of 't niet
voorbarig: is nu reeds to beslissen, nu
bet subsidie van het rijk nog niet is
verkregen.
De v o o r z i 11 e r zegt, dat er geen
bezwaar tegen bestaat.
D© heer Dekker vraagt een inlich
ting over B. en W.'s: voorstel.
De voorzitter en wethouder F. v.
d. Putte lichten oen en ander toe. Om
trent de wijze van uitvoering' worden re
serves gemaakt.
De heer Dekker constateert, dat dus
het besluit van vandaag, vervalt, als aan
onze voorwaarden niet wordt voldaan.
De heer v. Dissel vraagt, of door
dit besluit de wegen in beginsel goed
gekeurd' worden'. I j ^|Ij
De voorzitter antwoordt bevesti
gend.
Het voorstel wordt daarop goedgekeurd,
onder voorwaarde, dat de wijlze van aanleg
aan de goedkeuring van den Raad is
onderworpen.
Do heer Dekker dient nu het volgende
voorstel in; gesteund door de heetten Holl-
mann, Kakebeeke, Von Schmidt, Donnet
en Risch.
Onderge teekenden stellen voor aan alle
gemeente-ambtenaren en arbeidets der ge-
meentereinigjng, die gehuwd zijn en een
of meer minderjarige kinderen ten hunnen
laste hebben, wier inkomen in den dienst
der gemeente Gees ten minste f 300
's jaars, en inbegrepen de emolumenten,
ten hoogste f728 's jaars bedraagt, tot
wederopzegging toe een toeslag te Ver
teenen van f 1 per week, ingaande op 1
April 1915.
D© beer Dekker licht kortelijks dit
voorstel toe.
De kosten beloopen voor 18 personen
f 18 pea? week. 1
D© heer v. Dissel Vraagt of het mo
tief van de verliooging niet vervallen is
door de verstrekking van goedkoop© ije le
vensmiddelen.
De heer Dekker ondervangt de be
zwaren van den beer Van Dissel. Spt.
wijst er op, dat f 1 per week gielet op! de
algemeene duurte zeer gering is, 't is
eigenlijk te weinig. Bovendien, ieder
o ogenblik kan d:e raad op het besluit te
rugkomen.
De heer v. D'i s_s e 1 vraagt of bier}
wel de schijn van'liedeeling vermeden
wordt.
De heer Dekker beschouwt toeslag
niet als een aalmoes.
De heer Fransen van de Putte
herinnert eraan, dat om princigieele re
denen indertijd toeslag geweigerd is. Spr.
zegt nu niet aan deze zaak te kunnen
meewerken, als er niet meer bijzonder
heden bekend gemaakt worden. Tegen kort
uitstel kan m. i. geen bezwaar bestaan.
Als ik de overtuiging' heb, dat er geen
bezwaren beptaan, zal ik gaarne mee
werken. 'til: 1 j
De heer Dekker motiveert do ge
stelde grenzten Van f728 en f300. Spr.
heeft een vergelijking' gemaakt met Mid
delburg. Wat de onderwijzers betreft,
dezen vallen er allen buiten.
De beer v. d. Bout vraagt of dan
de werklieden van de gasfabriek door
deze dan wel door de gemeente uitl o-
taald moeten worden.
De heer Dekker laat dit aan het
gemeentebestuur over. i i
De heer Fransen van d e Putte
verklaart zich voor het voorstel.
Met algemeene stemmen wordt het aan
genomen. i
D© .voorzitter zegt nog, dat het
afgraven van het dijkje aan de haven
in vollen gang is. Niet alle werkloozen
kunnen met jlit werk belast worden. Nu, is
er naar een ander werk omgekeken, waar
aan 'meer menschen gezet kunnen worden.
B. en W. hebben nu het oog gericht;
op het haventerrein, waar de bieten op
geslagen worden. Dit terrein zou mindert
bellend gemaakt kunnen worden. Er is
geen bezwaar tegen, dat ter goedmaking
van de kosten in plaats van 10 ct. per
M2. voor bietenopslag 15 ct. per M2.
geëischt wordt.
Voor dit werk hebben B1. en W, f3000
uoodig. Zij stellen dan ook voor een
teening aan te gaan van f3000, tegen
5 pet, 's jaars, a pari, en in verband daar-
