o. 193 Woensdag 19 Jtlei 1915 99e Jaargang De Qroofe Oorlog. Staten-Seneraal Uitgave van de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LAN sE VORSTSTRAAT 219. Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHUU L. BURG. Drukkers: Oosferbaan Le Cointre - Goes. Het Bestand en de Feadsverkiezinger. Sommige Kies vereenigin gen vroegen onze. tneening omtrent de te volgen ge dragslijn bij de aanstaande gemeenteraads verkiezingen. Ons antwoord luidt, dat wij geen alge- meono gedragslijn kunnen aan de hand doen. Laat men in iedere gemeente voor zichzelf uitmaken, of ter wille van den „Godsvrede", die nu helaas al zoo lang duurt, langer dan wij te voren koudon denken, en nog wie weet hoe lang duren kan, de verkiezingsstrijd behoort opge schort te blijven. In de Tweede Kamer, en nu laatst ook in de Staten onzer provincie, bij de voor ziening m de vacature Hovy, heeft men geziendat de partijen van links zich aan den Godsvrede niet veel storen. Bij verschillende candidaatstellingen voor le den van den gemeenteraad is met name door de socialisten de Godsvrede ver stoord geworden. Telkens weer stuit men op tweeërlei uitlegging omtrent de be- teekenis van den Godsvrede ook voor do gemeenteraden. Wanneer het een vacature geldt die, hetzij in 1915, hetzij later zou ontstaan zijn, en die nu vervuld mo-et worden, dan geldt voor ons de leus: laat de partij die den opengevallen zetel bezette, dezen behouden. Maar nu, bij een periodieke verkiezing, waar het mandaat der aftre dende gemeenteraa.dsleden weer voor zes volle jaren moet worden vernieuwd, als algemeenen regel te stellen: laat zitten wat zit, wij zouden niet gaarne dien raad geven. Er kunnen toch onder de aftre deaden elementen zijn, wier herkiezing tegen het gemeentebelang zou indruischen; er kunnen partijverhoudingen ontstaan of ontdekt zijn, die een ingrijpen der andere partij onder de kiezers noodig maken; er kunnen persoonlijke belangen in 't spel zijn, welke door de uitspraak der kiezers kunnen worden te niet gedaan. Dit, en velerlei andere omstandigheden kunnen in bepaalde gevallen een ingrijpen van Kiesvereenigingen en Kiezersgroepen noodzakelijk maken. In die gevallen torne men niet aan 't recht der kiezers om zich uit te spreken. De wet staat hun nu eenmaal toe hun eigen overheid te kiezen, en om de twee jaar, dat wil zeggen om de zes jaar omtrent die over heid in haar geheel hun gevoelen kenbaar te maken; en wie der aftredende raads leden naar hun gevoelen zijn herkiezing niet verdient, door een naar hun meening beteren te vervangen. Derhalve moet, waar 't niet anders kan, ook ditmaal, van dit recht gebruik gemaakt worden. Waar 't immer kan, houde men zich echter aan het Bestand, aan de onuitge sproken afspraakgeen partijstrijd, zoolang het vaderland in gevaar is. Slechts in één geval is eigen candidaat of candidaten stellen, ook nu, waar het overigens niet behoefde, plicht. En wel, daar waar sociaal-democraten of andere en andersoortige malcontenten tegencan- didaten stellen tegenover de aftredende raadsleden, en het derhalve toch stemming zijn zou. In dat geval trede- de antirevo lutionaire kiesvereeniging met een eigen candidaat op; teneinde hij de herstemming de beslissing in handen te hebben. In dergelijke gevallen is zelfstandig uitkomen het meest geraden. In geen geval mag hij eerste stemming een antirevolutire kies vereeniging een liberaal candideeren. Bij herstemming staat de zaak anders, dan stemt de kiezer den candidaat die in beginsel hem 't naast staat, voor 't geval de candidaat zijner kiesvereeniging mocht rijn uitgevallen. Wij herhalen: waar immer mogelijk handhave men den Godsvrede. Doch be denke daarbij, dat 't de bedoeling van een Godsvrede nimmer 'zijn kan een den kiezers onwelgevallig raadslid voor zes jaren weer zonder strijd in te huren, of een raadslid die geen herkiezing waardig is, voor een zoo lange periode als zoo danig. te bestendigen. Dit heeft echter iedere Kiesvereeniging voor zichzelf te beslissen. Voor 't geval dit nog noodig mocht zijn, geve wij den raad, dat niet de be staren, maar de Kiesvereenigin- gen, in wettige vergadering, dienen te besluiten. Opdat 't bestuur, bij mogelijk verschil of conflict, sterk sta. Beknopt overzicht van den toestand. Met vreeze constateert men, dat tegen over den invloed der oorlogspartij in Italië ie voorstanders van het behoud der neu traliteit schier onmachtig zijin. De merkwaardige houding van de ^•Stampa", het Giolittiaansche blad, wijst op, dat pok Giolitti en zijn vrienden enuoedelijk z.ullen .„omvallen". De dag VeZeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. post1.25 Losse nummers0.05 van morgen zal ons leeren, in hoeverre deze tegenstander van den oorlog geleid is geworden door zijn partijbelang, of dat Werkelijk de -diepe overtuiging van hetgeen het bondsbelang eischte, zijn han delingen bestierde. Met rasse schreden snelt Italië het oor logsgeweld tegemoet. H-et heeft er alles van, alsof het oorlog wil öm den oorlog. Te-gen deze oorlogspsychose te strijden schijnt, nauwelijks nog mogelijk en de wereld zal het verbazingwekkende Jieit aanschouwen, dat een land zonder drin gende noodzakelijkheid den oorlog begint ofschoon negen maanden van vreeselijke Verwoesting in Europa ook de analp ha- beten in de eenvoudige faal der afbeel dingen de gruwelen van den oorlog met klem voor oogen voerde. Rom-e, Milaan, Napels, Genua willen den oorlog en do intelleetueelen, wier intellectueele ontwikkeling den oorlog be slist wil vermijden, moeten of willen zon der iets te doen toezien, omdat zij niet in het rumoer en de agitatie- der straat willen afdalen. M-et kleine demonstraties werd begon nen, met de keuze „oorlog of revolutie" schijint men thans reeds de m-e-erderheid van het parlement en van de bevolking bevreesd ,te hebben gemaakt. Nog werd geen bloed vergoten, doch ieder oogenhlik kan de hartstocht, door gewetenloozo volksmenners en een pers zonder naden ken gevoed, den laatst-e-n balk van de vredesbrug verbranden en een dertigjarig verbond vernietigen. D-e dag van morgen, Donderdag, zal droeve -dingen doen ervaren. In d-e Hongaarsehe Kamer is nog be proefd Italië de hand der verzoening te reiken, Andrassy en Tisza hebben er nogmaals op gewezen, hoe nadeelig een oorlog voor d-e levensbelangen van beide staten zou zijn, en dat slechts een lachen de derde het Panslavisme er van zou profiteered Het woord is nu- aan Italië. De toestand in Portugal is nog zeer duis ter. Er komt niets meer los. Slechts ver luidde, dat nieuwe ongeregeldheden p-laafs had-den en dat moordenaar en opstandeling hun werk hartstochtelijk voortzetten. De beweging zou enkel van republi- k-einschen aard zijn, maar dat de monar chisten daarbij stil zullen blijven zitten is zieker niet te verwachten. Intussch-en, ,er is nog te weinig bekend, om het fijne van de zaak te kunnen weten. In het Westen geen beslissingen van beteek-enis. Ook in bet Oosten niet, al- moet geconstateerd, dat in den opmarsch d-er verbonden legers, zijl het al geen stilstand, dap t-och een vertraging is in getreden. Overigens is er geen touw aan de be richten vast te knoopen. Beide partijen stoffen nu op de overwinning, die zij in Galicië behaald hebben. De Russische overwinning dit is intusscben wel duidelijk geworden bestaat tot dusver slechts in een terug dringen van den Oostenrijkschen rechter vleugel van de Dnjester tot de Pruth. Hoogstens zijln enkele troepenafdeelinge-n de rivier op één punt overgetrokken. Het meest belangwekkende punt van h-et frönt i-s nu daar, waar de terugwer king van de Duitsch-Oostenrijlksche en de jnvlo-ed van de Russische overwin ning zich tegenover elkaar doen gelden. Van de zijde der verbondenen wordt ge sproken over een voortellingen in de rich ting van Stryj en Stanislau. De Russen daarentegen melden een op rukken in de richting van Delatyn. Nu is het voldoende op te merken, dat laatst genoemde plaats ongeveer 40 K.M. Zui delijk van Stanislau ligt, om den eigen- aarcligen loop van het front hier aan te wijzen. Hier wordt uitgemaakt, wiens overwinning de grootste terugwerkende! kracht heeft. De interneerirg in Engeland. Nog, geen 24 uur na het besluit van Asquith, om de Duitschers en Oosten rijkiers te interneeren, begon de politie met ha,ar arrestaties. De gho-ote moeilijkheid schijnt te zijn, dat men nog niet goed weet, waar men 'met de arrestanten heen moet. De be staande kampen, 20 In getal, bevatten ongeveer 19.000 m-enschen. Voo-r nieuwe bewoner-s hebben ze zoo goed als geen plaats meer. Een deel der arrestanten overschreed den militairen leeftijd en d-ez-e zullen gedeporteerd worden, maar hun aantal is betrekkelijk gering. Er moetein dan eerst nieuwe kampen gemaakt wor den. Op het eiland Man is men daar mede reeds bezig. Ond-gr deze omstan digheden moet de politie noodzakelijk langzaam arresteeren. Zij arresteeren in de eerste plaats Vrijgezellen tusschen 20 en 30 jaar, aan de gezinnen een i ge gratie gunnend tot het treffen van maatregelen. In zake de deportatie zijn nog geen maatregelen genomen. Vrouwen vallen daar niet veel onder, daar de meeste Duitschers Eugelsche vrouwen hebben en vele ongehuwde vrouwen het land reeds verlieten. Een probleem is nog, wat er mo-et gebeuren met d-e eigendommen der Vrijgezellen of de gezinnen, waarvan de man geïnterneerd en d-e Vrouw gedepor teerd wordt. In sommige gevallen kan ongetwijfeld een soort bewaking werden ingesteld. Te Londen bad de politie tot dusver zeer weinig moeite met hun arrestatie- werk. Vele Duitschers en Oostenrijkers kwamen zich vrijwillig vo-or de intör- neering aanmelden. Voorloo-pig werden vele naar het interneelin'gskamp te Strath- ford gebracht. Het Engelsche vrouwenptrotest tegen het verblijf van vijandelijke vreemdelingen in Engeland kreeg 1.000.000 handleebenin- gcn. Het adres is aan het Lagerhuis ge zonden. Oostenrijk In de gisteren gehouden vergadering van 'den Duilsohen Rijksdag deed de rijks kanselier medode-eling van de Oosten- rijksch-e concessies Oostenrijk-Hongarije verklaart zich be reid aan Italië af te staan: le het deel van Tirol, dat door Italianen wordt be woond; 2e den westelijken oever van de Isonzo, zoover als de bevolking1 zuiver Italiaan-sch is, en de stad Gra-disca; 3e Triest zal een keizerlijke- vrije stad wor den <en een bestuur krifeen in overeen stemming met het Italiaansche karakter der stad, alsmede een Italiaansche uni versiteit; 4e de Italiaansche souvereini- teit over Walona en de daarbij behoo- rende belangensfeer zal Worden erkend; 5e Oostenrijk-Hongarije verklaart geen politi-ek belang t© hebben bijl Albanië; 6-e de nationale belangen der onderdanen vair Italiaansche nationaliteit zullen in Oostenrijk-Hongarije bizonder worden be hartigd; 7e Oostenrijk-Hongarije zal am nestie verleenen aan militaire of politieke misdadigers, die uit het gebied, dat afge staan wordt, afkomstig zijn; 8e O.-H. be looft welwillende overweging van de verdere 'wens-chen van Italië ten aanzien van. alle punten in de- overeenkomst tus schen beide staten; 9e- Oostenrijk-Hon- glarije zal na het tot stand komen der overeenkomst een plechtige verklaring af leggen -over den gebiedsafstand; 10e ge mengde commissies t-er regeling van de bijzonderheden van den afstand zullen worden ingesteld; 11e na sluiting van de overeenkomst zullen de soldaten van het Oostenrijiksch-Hongaarsche leger, die uit het afgestane gebied afkomstig zijn, niet meer 'aan de gevechten deelnemen. Korte Oorlogsberichten. Zeppelin naar beneden ge schoten. De Daily News verneemt uit Noord-Frankrijk het volgende: Maandag-ochtend, leven na het aanbreken van d-en dag, werd in het Kanaal door een Fransche patr-ouilleerende- torpedo- boot ©en Zeppelin opgemerkt, die uit de richting van d-e Engelsche kust kwam. Het luchtschip- vloog laag en niet heel snel, waardoor het een goed doelwit op leverde vooi' d-e kanonniers aan boord van de torpedoboot, -die verscheiden scho ten losten. Daarvan was er tenminste een raak, want onmiddellijk nadat het schot was afgevuurd, werd opgemerkt, dat het luchtschip aanzienlijk naar eene zijde over helde. Dit werd steeds erger, totdat op eens het geheel© luchtschip- scheen ineen te schrompelen; en nadat het een paar plotselinge dalingen had gedaan, viel het op leen paar mijl afstand van Grevelingen t-e water, Van den vuurtoren bij Grisnez af kon dit worden waargenomen. D-e Zeppelin en de bemanning verdwe nen in zee. Naderhand kon men daar dichtbij drij vende lijken opmerken. Tsaar Nicolaas is weer naar het front vertrokken. In Albanië. Uit Athene wordt geseind, dat blijkens berichten uit Corfu den opstandelingen Zondag gelukt is een uitval van de tr-oepen van Essad pasja uit Durazzo af te slaan. Bijl deze gelegen heid slaagden de opstandelingen er in de onmiddellijk voor Durazzo gelegen plaats Lei B-asili te veroveren, dat een gewich tig steunpunt voor de verdediging van Durazzo vormt. D-e opstandelingen brach ten dadelijk hun artillerie in de nieuwe veroverde posities en begonnen Durazzo te beschieten. Drie en twintig personen werden daarbij gedood en meer dan 50 ge wond A Van de Belgische grens. Te Canne nabij Maastricht is gisteren in een der hjolen van den St. Pietersberg het lijk gevonden van een Duitsch land weerman, ou-d 47 jaar, die daar op post had gestaan. Zijn geweer en 5 patronen waren verdwenen. Na een onderzoek ter plaatse hoorden we, dat de landweerman door -een smokkelaar met een browning- revolver is- doodgeschoten en dat de smok kelaar door den berg vermoedelijk op Nederlandsch grondgebied is gevlucht. Morgen wordt de landweerman te Ton- g-eren begraven. Ook zijn er gisteren te Canne 2 Belgen doodgeschoten en een gewond, die over de grens wilden. Lord Kitchener verklaarde in het Engelsche Hoogeriruis, dat hij nog 3CO.OCO reenden noodig had om nieuwe leger korpsen te vormen. De houding van Italië. Het „Giornale d'Italia" meldt: Sonnimo, mi nister van buitenlandsche zaken, ontving gisteren de gezanten v. Bülow en Mac- chio. Men gelooft, dat de beide gezanten hedenavond Rome zullen Verlaten- Van het 0 o s t e 1 ij k oorlogs terrein. Uit Weenen: De verbonden troepen hadden na verbitterde gevechten op meerdere punten een overgang ovCr de San geforceerd en op den Oost-oever vasten voet gekregen. Tegenaanvallen der Russen werden overal bloedig afgeslagen. De vijand werd in Oostelijke richting teruggeworpen. Aan de boven-Dnjester worden heftige gevechten geleverd. Aan d-e Pruth-linie hebben zich geen bijzondere gebeurtenis sen voorgedaan. Enkele uitvallen der Rus sen ten Noorden van Kol-omea werden afgeslagen. Het aantal gevangenen in de eerste helft van Mei gemaakt is thans tot 174.000 man gestegen. Verder werden buitgemaakt 128 kanonnen en 368 ma chinegeweren. Tomson, de Engelsche stafofficier, de tusschenpersoon tusschen het hoofd kwartier van French en dat van Joffie, heeft aan een correspondent van de Roeskoje Slowo een verhaal van Dnit- sche edelmoedigheid gedaan. D-e aan voerder van een Engelsche afdeeling werd gekwetst en stierf in een Duitsche loop graaf. De Duitschers berichtten het aan de Engelschen door een brief, dien zij-, door een steen bezlwaard, hun toewierpen. Met militaire eer werd het lijk uitgele verd. Over den indruk ,dl-en de strijd bij Yperen op de Engelsche troepen maakt, z-egt Tomson, als ooggetuige, dat de strijd zoo vr-eeselijk was, dat de En gelsche soldaten, bij d-en aanblik der met Bloed elxlekte gesneuvelden en gekwet sten, hun oogen met de handen bedekten om niets te zien. Velen vielen zelfs in onmacht. De New-Yorksche bladen melden, dat de Lackawana Steel Company contracten heeft afgesloten voor de levering van 50.000 ton shrapnel staal aan de geallieer den. Volgens de voorwaarden moeten elke 10 dagen 5000 ton verscheept worden. De prijs bedroeg ongeveer 45 per ton. Naar men beweert zou de Lackawana Steel Co. sedert het begin van den oor log van 500.000 tot 600.000 ton shrapnel aan orde re ontvangen hebben. Het jaarlijk- sche productievermogen der maatschappij is ongeveer 1.150.000 ton. Een der inkoo- pers voor de geallieerden antwoordde op de vraag waarom de prijzen van shrapnel- staal zoo hoog waren, dat de vreemde mogendheden toestemming hadden ver leend tot aankoop van speciale machi nes. Het staal, zeide hij, was van een zeer hoog gehalte, derhalve was de prijs van 45 per ton niet buitengewoon te noe men. De prijs van stalen rails beloopt van 25 tot 35 per ton. D e d u i k b o o t- en m- ij n o o r 1 o g. Een Zweed, teruggekeerd uit Australië, vertelt in de Handelszleitung dat het han delsschip „Orsowa" (van de Oriental Steamnavigation Company, 12000 ton, 800 passagiers, waaronder de verteller van dit verhaal) in Gibraltar een vijf- duimskanon op het achterdek kreeg. Bij het proefsehieten op drijvende tonnen, troffen van 3 schoten, 2 doel, waaruit bleek, dat het stuk do-or geoefende man schappen werd bediend. Nadat de „Or sowa" in Engeland was aangekomen, werd het kanon op een koopvaardijschip overgebracht. Een genaturaliseerd D u i t- scher. Zooals men weet heeft de „Ti mes" tal van brieven ontvangen van ge naturaliseerde Britten van Duitsche o-f Oostenrijksche afkomst; die zich afkeu rend uitlaten over de Duitsche ooriogs- meth-oden. Onder anderen van den heer! Guthe, directeur van de West Hartlepool Steam Navigation Company. Deze beer is helaas, zegt hij-, in Saksen geboren, ma,ai' hij woont al een veertig jaren in Engeland en is volkomen Brit geworden. Om hiervan het bewijs te leveren looft hij een premie van 100 p. st. uit voos Prijs der Advertentïën: 15 regels 0.50, iedere regel meer 10 ct, 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend- Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 110 regels ƒ1.s iedere regel meer 10 ct. den gezagvoerder van een Britsch koop vaardijschip dat er in slaagt een vij andelijk oorlogsschip in den grond te boren. Tweede Kamer. De oude Landstorm nog geschikt? Korter oefenings- tijd door den heer Lohman bepleit. Waarom de vrij gestelden van 19121914 niet opgeroepen Alge- meene dienstplicht opkomst. Omtrent het lot van het wetsontwerp tot uitbreiding van den landstorm en aan vulling van de landstormwet was gauw beslist. Er z-ijn altijd nog leden, die het noodig achten hun stem te motivoeren, tinderen, die nog een klacht in het mid den te brengen of een vraag te stellen hebben. Het bewuste ontwerp bepaalt, gelijk men zich herinnert, dat behalve degenen, die krachtens de Landstormwet deel uit maken van den Landstorm, daartoe ook kullen behoorèn zij die in 1911, in 1912 of in 1913 den Verplichten of vrijwilli- gen dienst bijt de zeemacht, bij het leger hier te lande of bij de koloniale troepen hebben verlaten. Vrijgesteld van deze bepaling zlijin zij; die vóór 1 Januari 1915 den 40-jarigen leeftijd hebben bereikt en voorts ieder, die valt onder art. 16 der Landstormwet: hij die ongeschikt is, ont slagen uit den dienst, onteerend gestraft of vervallen verklaard van den militairen stand. Het was- duidelijk, dat dit wetje wei nig of geen tegenkanting zou ondervinden. Het heeft geen zin, gelijk de heer Lohman terecht opmerkte, nu over het prinoipi- eele voor of tegen van den volksleger en dergelijke zaken te spreken. Nu moet alleen worden gedaan, wat voor het oogenhlik noGdi-g1 is en men moet den. minister geven, wat hij vraagt, want Z.Ex. moet alleen de verantwoordelijkheid dra gen. i Den heer Lohman is gebleken, dat in veel korter tijd dan men vroeger dacht, een man behoorlijk geoefend kan-worden. In het liberale kamp is deze verklaring met genoegen ontvangen, dat laat zich verstaan. Van verschillende zlijdem heeft pien er acte van genomen. Nu isl het waar, dat de heer Lohman steeds tegen verkorting1 van den oefenings.- tijd gepleit heeft, terwijl de meerderheid der linkerzijde wilde aansturen op kor ter diensttijd. Doch indien ooit, dan heeft men nu practische ervaring op dit punt kunnen opdoen. Op grond daarvan heeft de heer Lohman ongetwijfeld zlijn mee ning gewijzigd. Of de rechterzijde een stemmig in dit oordeel is, is uit het debat van gisteren niet gebleken, doch zeer waarschijnlijk zal het streven naar algemeenen dienstplicht in den vervolge wel samengaan met het streven naar kor ter oefeningstijd. De heer Duymaer van Twist kon zich natuurlijk eveneens met 's ministers voor stel vereenigen. Slechts achtte hiji een nadeel, dat de troepen, die men nu Zal krijgen, al betrekkelijk oud zijn. Zeker, dit is- wel zoo, doch we gelooven niet, dat dit aan de weerbaarheid van, deze mannen iets afdoet. Bedenkelijker Zou kunnen heeten, dat onder hen vele hoof den van zaken zijn, die noode gemist kunnen worden. Hierom en niet uit het oogpunt van geschiktheid ware het misschien wensclhe- lijk geweest de vrijgelatenen, van de lich tingen 1914, 1913, 1912 enz!, op te roe pen. In i-eder geval ziou dit in de lijn gebleven zijn, die reeds gevolgd wordt, immers ook voor de lichtingen 1915 en 1916 was de loting reeds opgeheven. Behalve een protest van den heer Troelstra tegen het zl.g1. gebruik maken van de abnormale toestanden om een nieuw stelsel van landsverdediging in te voeren, vielen aan den soc. demi. kant weinige klachten te beluisteren. De minister maakte er met dankbaar heid gewag van, dat de roode broeders zoo braaf meewerken, braver dikwijls, dan zij, die hem anders- altijd plegen te steunen. D>e kwestie van den algemeenen oefeui- plicht rijpt al goed. D-e minister, die da stemming te dezen opzichte kende, heelt niet geschroomd aan veler wensoh gehoor te geven eni de ziaak voor te bereiden. Reeds spoedig is de indiening1 te ver wachten van een wetsontwei-p gaande in de richting van een algemeenen oefenplicht, welk ontwerp kan worden beschouwd ais een noodregeling miet het doel om voor zooveel dat mogelijk en doelmatig is, ins de bestaande omstandigheden de weer kracht van het leger te versterken. Wanneer het ontwerp komt kon de minister niet zeggen, doch in ieder ge-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1915 | | pagina 1