No. 186 Maandag 10 Mei 1915 29e Jaargang De „lusitaniagetorpedeerd. De Qmote Oorlog, Uitgave van de Kaaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LAN SE VORSTSTRAAT 219. Bureau te Middelburg: FIRIV3A F. P. DHUIJ - L. BURG. Drukkers: Oosterbaan Le Cointro Goes. 'De Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. post Losse nummers ƒ1.25 „0.05 Prijs der Advertentiên 15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ct. 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 110 regels ƒ1. iedere regel meer 10 ct. Op de plaats van het „beknopte over zicht." willen We- voor ditmaal enkele woorden wijden aan het feit, dat door de gansche wereld een schok teweegge bracht, hiel' blijdschap en voldoening, wekkende, daar verbittering en veront waardiging. Onwillekeurig gaan onze gedachten te- rag' naar de dagen, Waarin de ramp van de „Titanic" rouw en droefheid ver spreidde. Doch ook al raken wij gewoon aan schokkende tijdingen, al hooien wij dage lijks van geweldige oorlogsexplosies, toch sidderen wij bij de gedachte aan 'het jong ste feit uit den verschrikkelijken duik- bootoorlog. 1 Op de Ieïsclie kast woedde geen 'storm, 'geen kralende ijsschollen, geen ijsbergen belemmerden den trotschen staomer, de „Lusitania" de vaart. Er had geen aan varing plaats in ijzig donkeren naioht. Op klaarlichten idag is het zeekasteel melf z'n talrijke bewoners opgewacht door een Duitseh duikboot-eskader men neemt algemeen aan, dat en minstens twee geweest zijn en daarop binnen wei nige minuten door een paar helsicbe tor pedo's onschadelijk gemaakt, zoodat 20 minuten later de kabbelende golven zelfs niet mfeeir herinnerden aan het vreeselijfc drama, dat zich daar had afgespeeld. Van de 2160 mensoben, die de „Lu sitania" aan boord had hebben er 140 0 a 15 00 hun graf in de golven gevonden. De „Kölnische Ztg." sprak van „om verdeelde bevrediging", waarmede de tij ding van de catastrophe werd vernomen, doch we gelooveu, dat het feit zelfs in Duitschland verre van algemeen als een „succes" zal worden beschouwd, gezien het groote aantal onschuldige slachtoffers, vreedzame burgers, vrouwen, zuige lingen Men gelooft zelfs, dat deze daad aan Duitschland nauwelijks minder vrienden zal kosten, dan de inval in België. Mis schien niet ten onrechte. Het „Berliner Tageblatt" laat althans sympathieker geluid hoeren. Het ral-klaart met ontroering de tijding der veïnieting-van de „Lusitania", waar bij tal van menschen zijn omgekomen, te hebben vernomen, doch het blad is van oordcel, dat allen die thans rouw dragen hun vervloeking moeten uitspreken over Churchill, die door zijn gewetenlooze maatregelen do'ze wreede oorlogvoering heeft uitgelokt. Volgens het „Berliner TageMatt" komt de „Lusitania" voor in de lijst der Engel- sche hulpkraisers, voelde zij twaalf 15 c.M.-kanonnen en was zij sterker bewa pend en bemand dan alle Duitsche gepant serde kruisers. De „Lusitania" moest dus als hulpkruiser op eeu aanval zijn voort- bereid. Berusten deze beweringen op waar heid (andere bladen hebben reeds in ge lijken geest geschreven) dan moeten we het ontzettende drama uit een ander oog punt bezien. Was de „Lusitania" bewapend, inge richt en toegerust om den vijand te bei- stoken De Engelsche bladen ontkennen het, doch van de andere zijde wonden de deal- betreffende verklaringen op de meest per tinente wijze gehandhaafd. Het gloote Duitsche persbureau van Wolff zegt: „De getorpedeerde „Lusi tania" was „zooals van zelf spreekt", gelijk de meeste Engelsche koopvaarders, onlangs met kanonnen gewapend. Boven dien had zij, naar met stelligheid bekend is gewenden, aanzienlijke voorraden mu nitie en oorlogstuig aan boord. Raar eigenaars wisten dus aan welk gevaar Zij hun passagiers blootstelden. Zij alleen 'dragen de volle verantwoor delijkheid voor wat gebeurd is. Van Duit sche zijde is niets nagelaten om herhaal delijk en dringend te waarschuwen. De Duitsche gezant te Washington heeft nog op 1 Mei in een openbare bekend making ,op deze gevaren geweien. De Engjelsche pers heeft toen met dazle waar schuwing den spot gedreven en betoogd dat het transatlantische verkeer onder be scherming der Engelsche vloot veilig Was". Als men dit leest staat men echter ra or andere raadselen. Groot is dan de verantwoordelijkheid, die Amerika, die Engeland en die de Ctmardline hadden te dragen. Dan vraagt men zich af, hoe het mogelijk is, dat men tot op het laatste oogenblik den spot heeft kunnen drijven met alle 'waar schuwingen. Nietwaar, minstens veertien dagen geleden is er openlijk tegen.gewaar schuwd om met de „Lusitania" in zee te gaan, daar het schip zeker -zou ge torpedeerd worden. Vele particulieren hadden brieven en telegrammen, w.o. vele van bevoegde zijde, waarin eveneens ernstig gewaarschuwd werd. .Men weet. hoe 't gegaan is met deze waarschuwingen. De millionair Van- derbilt verscheurde lachend het epistel, waarbij hij een wenk ikreeg, pui niet per „Lusitania" over te komen. Een journalist uit Torento deelt mede, dat de kansen van torpedeering voortdu rend op schertsende wijze aan boord Van de Lusitania werden besproken geduren de de eerste dagen van de reis. Weinige menscben, aldus de Aineri- kaansche gezant te Londen, hebben do bedreiging van de Duitscbers, dat zij het schip in den grond zouden boren, ernstig opgenomen. Algemeen geloofde men, dat de bedoeling er alleen mee was, om de menschen schrik aan te jagen. Vermelden we thans nog enkele^ bijzon derheden omtrent de catastrophe, om te eindigen met enkele Amerikaansche en Engelsche persstemmen Een van de stewards van de „Lusi tania" verleide, hoe de passagiers onder aangenamen kout aan den lunch zaten, toen plotseling een v i' e e s e 1 ij k e ontploffing klonk. Men wist niet wat er gebeurd was en de passagiers snelden weg om te ver nemen, dat er twee torpedo's op het schip waren afgeschoten. Eén ervan was doorgedrongen in de stookplaats, de an dere was ontploft in den romp in het voorste gedeelte van het schip. Kapitein Turner en alle officieren tracht ten de Verschrikte passagiers té kalm.ee- ren, maar hun pogingen faalden. Het water stroomde het schip binnen, dat binnen een kwartier zonk. Vijf kleine kinderen werden door de moeders ge dragen - het was een deerniswaardig tooneel. De torpedo's troffen het schip aan stuurboordzij, naar welken kant het overhelde. De passagiers dachten alleeni aan lijfsbehoud. Bevel werd gegeven .om de booten te strijken, maar daarbij raak ten de touwen verward en andere braken. Een der booten viel in het water. In het geheel werden tien booten gestreken. Verscheidene passagiers waren in de boo ten gekomen, maar andere hadden red dingsgordels omgedaan en vielen in Zee, waar zij door de booten werden opge pikt. Meer dan honderd passagiers dreven in het water op huln reddingsgordels. De tien booten redden in het geheel ongeveer 500 passagiers. De sleepboot „Storm Cock" nam 160 man van de booten over, nadat deze zes uur rondgedreven had den in angst en ellende. Genoemde journalist uit Torento ver telde nog, dat bijl 's middags om 2 uur met een kennis stond te praten, toen ziji even, op een kleine duizend meter afstands, den toren van een duikboot zagen. Ook de baan van een torpedo was zichtbaar. De torpedo trof bet schip vooraan. Er volgde een geweldige ontploffing. Stuk ken van de romp vlogen de lucht in. Een oogenblik later trof een tweede tor pedo het schip, dat nu naar stuurboord begon over te hellen. De bemanning begon dadelijk de pas sagiers in de booten te brengen. Alles ging zeer ordelijk. Sommige booten kon den wegens: het hellen van het schip niet worden gestreken en moesten wor den afgekapt, toen het schip zonk. Een meisje van zes jaar smeekte den journalist haar te redden. Hij! deed haar in een hoot. Haar ouders zij!n vermoedelijk verdronken. Er zijn slechts weinig eerste-klas-passai- giers gered. Men zegt, dat die reizigers dachten, dat het schip wel zou blijiven drijven, maar het zonk in 1520 minuten. Er waren drie Hollanders onder de tweede-klas-passaigiei's. Onder hen bevond zich ook een Vlissingenaar, omtrent wiens lot men in de Provincienieuws-rubriek nadere berichten vindt. Te Queenstown moeten 5 a 600 over levenden geland zijtn. Velen stierven onder weg reeds, anderen kort na aankomst in de ziekenhuizen. Ook te Kinsale zijn pas sagiers aan land gebracht. De Cunardlijh maakt bekend, dat de nationaliteiten op de volgende wijize onder de passagiers vertegenwoordigd waren Eerste klasse: 179 Engelschen, 106 Ame- rikanier|, 3Grieken:, 1 Mexikaan, 1 ZWitser en 1 Zweed. Twieede klasse521 Engelschen, 65 Ame rikanen, 3 Rnsse.ni,, 1 Belg, 3 Nederlanders, Franscben, 1 Italiaan en 2 van onbe kende nationaliteit. Derde klasse: 256 Engelschen, 59 Rus sen, 17 Amerikanen, 21 Perzen, 3 Grieken, 1 Fin, 1 Scandinaviëïs en 1 Mexikaan. Naar het heet kon de Maatschappij g e e n p a s s a g ie r s 1 ij s t geven, daar de schepen van de Cunard- lijn die lijst op de thuisreis meebrengen. Het staat thans vast, dtit tot de slacht offers behooren de Amerikaansche millio nair Alfred Vanderbilt, T. S. Pearson, de impressario Charles VFrohman en de on tdekki n gsreiziger S l ackh ous e Bij d;e aankomst van de geredden von den te Queenstown hartverscheurende too- neelen plaats. Toen het schip zonk, werd een groot aantal passagiers en leden der bemanning in de diepte meegesleept. Anderen spron gen in zee en grepen zich vast aan stuk ken wrakhout. Kapitein Turner was de laatste, die op de brug' werd gezien. Later is hij gered. Een van de geredden mr. Bernard uit New-York verteld, dat aan boord geen paniek plaats had. Mr. Bernard sprong in zee en greep zich vast aan een stuk wrakhout. Latei' vond hij1 een omgeslagen boot, welke hij met behulp van andere schipbreukelingen recht op wist te ziekten. Daarna Voeren de schipbreukelingen er mede rond. om no:g anderen te redden. Ret gez'onken schip had een lading aan boord ter wiaarde van 61/2 millioen gulden, behalve poststukken met geldswaarden en voor '200.000 pond sterling aan .g o u d s t a v en Afgescheiden van oorlogsrisicoi was de „Lusitania" verzekerd voor 800.000 pond, d.i. 9.600.000 gulden. De voornaamste gegevens omtrent de „Lusitania" zijn de volgende: Lengte 289 M„ lengte tusschen de loodlijnen 231 M„ breedte ,26.80 M„ diepgang (geheel g'ei- laden) 10.20 M., waterrarplaatsing, 38.000 ton, aantal paurdekrachten 68.000, snel heid 25 knoop. Toen het .schip in Juli 1907 zijn proef tochten deed, aldus lezen wc in hot „Hbl.", veroorzaakte dat In cle geschie denis van den scheepsbouw en de scheep vaart een enorme sensatie, niet alleen, omdat de proefvaart zulk een succes was, maar vooral, omdat dit schip z'ulke reusachtige afmetingen had en omdat hdfj door turbines werd voortbewogen. Een tijd van steeds grooter wordende afme tingen, v,an steeds sneller varende trans atlantische schepen, een concurrentie tus schen Engeland en Duitschland op dit gebied Ijcak aan. 1 De „Lusitania" was een der schepen, die het record Zou moeten slaan tusschen Engeland en New-York en het blauwe eerelint winnen van den snelsten Trans- atlantischen stoomer. Die wedstrijd werd gehouden ,in September 1907. Op een Zaterdag vertrok het schip uit de Mersey te 9.10 's avonds. Den Volgenden Vrij dag kwam het te 9.5 's morgens te Sandy Hook. Meer dan 200,000 menschen woon den ,te Liverpool het vertrek hij. Honder den kleine stoombootjes volgden het schip, dat 's Zondagsnachts te 12.11 het offi cieels .startpunt, den vuurtoren van Daunt passeerde. De „Lusitania" sloeg toen niet liet re cord, dat in 1900 de „Deutsohland" be haalde van 5 dagen '7 uur en 38 minu ten, maar bracht toch Engeland vijf uur en vier-en-veertig minuten dichter bij Amerika. Het schip liep gedurende de vijf reisdagen 561, 575, 570, 593 en 483 zeemijlen en op den eersten dag vijf zee mijlen, totaal '2.732. Er was aan boord plaats voor 510 passagiers le klasse, 160 2e klasse en 1200 3e klasse. De bemanning bestond uit 9 officieren, 60 matrozen, 369 machi nisten en stokers, 389 koks, stewards, kamermeisjes, enz., totaal dus 827 per- nen. Een goed idee van de grootte van het schip geeft het promenade-dek voor de le klasse passagiers, dat 130 meter lang is en 10 meter boven de wateropper vlakte ligt. Daar er acht dekken zijn boven de kiel, heeft men een heelen lift-dienst ingericht. Nog een denkbeeld van de grootte van het schip krijgt men, als men weet, dat er aan boord 5000 electrische lampen zijn, dat de twee ankers 10.000 kilo wegen en dat er 25 ketels zijn. Interessant is het nog te weten, dat de „Lusitania" ingericht was om als h u 1 p k r u i s e r dienst te doen. De machines en ketels waren geheel onder het wateroppervlak (enkele «toombuizen uitgezonderd). De bunkers zouden een bescherming vormen tegen vijandelijke kogels, die op de machi nekamers gericht konden worden. Er kon den aan boord 10 kanonnen van 15 c.M. opgesteld worden, althans als het schip tot hulpkruiser ingericht werd, wat volgens de Rngelsche admiraliteit niet 't geval was. Het is licht te begrijpen, dat men in Engeland deze jongste daad van Duitsch land als 1 a f f e n sluipmoord kwalificeert. Duitschland, zegt men, is :een moorddadige maniak, die spot met alle wetten door God en de menschheid gemaakt, liet is een wild beest, dat los gebroken is en moet gevangen worden en gedood voor er 'vrede en veiligheid kan zijn in de wereld. 't Is voor de lEngelsclie regeering een nieuwe aansporing om vooït te gaan in den strijd. K De „Daily Express" zegt: Wanneer Bernstorff, de Duitsche gezant in jWas- hington wegens moord in hechtenis ge nomen en naar den electriscben stoel verwezen .werd, zou het een prachtige zht ten bate voor de menschheid zijn. De „Times" zegt: De misdaad van Vrij dag 7 Mei 1914 moet naast alle mis daden van het Duitsche leger en 'de Duit sche vloot geteld worden, naast de ver woesting van Leuven en Dinant, het koel bloedig slachten van onschuldige Belgi sche en Fransche burgers, de mishande ling van vrouwen en meisjes, de onteb bare wandaden, plunderingen, verwoes tingen en brandstichtingen, Welke onder goedkeuring van den keizer en de bende van misdadigers, welke hem omringen, gepleegd zijn. De Koning van Engeland ontving het nieuws des namiddags uit officiëele bron. 'Z. M. toonde zich er zeer door getroffen en gaf zijn afgrijzen over de daad te kennen. Oud-president Roosevelt noemt de daad niet anders dan zuivere zeerooverij. Trou wens ,de verontwaardiging in Amerika is algemeen. Met groote opgewondenheid leest het publiek de laatste telegrammen. Hier en daar hadden manifestaties plaats. Een Duitsch-Amerikaan te New-Yorik, die spotte met de catastrophe en er aan her innerde, dat de Amerikanen tevoiren ge waarschuwd waren, werd door de- ver ontwaardigde menigte half-dood geslagen. Over het algemeen is men van oordeel, dat pr e s i d e n t W, i 1 s 0 n thans tot daden zal moeten overgaan. De Amerikaansche pers is zeer verhift terd, en zegt o.m., dat de regeering te Washington er niet aan zal kunn'en den ken terug te komen op haar nota aan Duitschland van 10 Februari. In Amerika zijn echter ook nog zeej nuchtere en verstandige opmerkers. Zoo wordt volgens een telegram uit New-York aan de „Daily Mail" daar nogal critiek geoefend op de Britsche Admiraliteit wegens haar zorgeloosheid ten aanzien van het niet escorteeren dei) „Lusitania" door torpedojagers. Er wordt op gewezten, dat een Duitsche onderzeeër den dag te voren actief optrad op de zelfde plaats waar het schip getorpedeerd werd. Lord Charles Beresfort heeft naar aan leiding van het toirpilleeren van de „Lu sitania" gezegd, dat naar zijn meeninjgi de oorzaak was het tekort aan kruisers om de handelsroute te beschermen. Deze meening heeft hij al sedert jaren gehul digd. Beresfort slaat ongetwijfeld den spijker) op .den kop. Engeland is blijkbaar niet bij. machte gewetest het schip naar behooren te ver dedigen. Te meer onverantwoordelijk is het ge weest, de „Lusitania" met zoovele men1 schenlevens er aan te wagen. 't Is opmerkelijk, dat ook van Ameri kaansche zijde op de lichtvaardigheid Van, de Engelsche regeering en de Engelsche maatschappij gewezen wordt. Onderzeeërs aan boord. Tot slot nog 'n paar Duitsche pers stemmen lüe „Lok-al Anz." schrijft: Indertijd is er uit geloofwaardige bron gemeld, dat de „Lusitania" gedemonteerde onder zeeërs aan boord had, die in Amerika gemaakt, doch niet uitgevoerd mochten worden. Thans kan men aannemen, zoo meent het blad, dat het heele ruim weer vol met Amerikaansche wapens en mu nitie zat. Onze marine-autoriteiten hebben door middel van onzen gezant te Washington te voren gewaarschuwd. Wie ziclh niet aan die waarschuwingen gehouden heeft moet zelf de verantw ooirdelijkheid maar dragen. Verder werpt het blad d© schuld op de Engelsche admiraliteit, die de Ame rikaansche passagiers te zeer heeft ge rust gesteld. De „Vossische" schrijft: Ook in Duitsch land zal men het niet gering aantal slacht offers oprecht betreuren, maar wij schui ven de verantwoordelijkheid op de Cu- nard-linie, die passagiers aan boord nam van een schip, welks lading voor de En gelsche marine en het Engelsche leger be stemd was. Het zusterschip van de .„Lusitania", de „Mauretania" (wij wijzen hier op het verschil met de „Lokal Anzeigeri'-lezing. Red.) bad op zijn laatste thuisreis onder zeeërs van Amerikaansch fabrikaat naar Engeland gebracht. Onze U-booten moes ten daarom veronderstellen en die veronderstelling ban juist zijn dat ook de „Lusitania" een dergelijke taak had. Zie voor nadere berichten onder „Korte oorlogsberichten" of „Telegrammen". Libati. 70000 Russen. Het Duitsche communiqué van S Mei meldt het volgende: Onze troepen, die 'tegen Libau ope reerden, hebben deze stad bezet. Daarbij vielen 1600 gevangenen, 5 kanonnen en' 1 machinegeweren in onze handen. Van het Zuid-Oostelijk oorlogstooneel worat gemeldDe vervolging van den vijand door legerafdeelingen van generaal Von Mackensen en de samenwerkende troepen, werd ook gisteren, afgezien van enkele succesvolle achterhoedegevechten, met goed gevolg voortgezet. Onze voor hoede is gisteravond de Wisloka in de buurt van Chosno overgestoken. Sedert 2 Mei zijin op het Zuid-Oostelijk oorlogstooneel in het geheel ongeveer 70.000 Russen gevangen genomen. Bo vendien veroverden Wij 38 kanonnen, waaronder 9 van zwaai' kaliher. Het Weensche staf bericht levestigt het bericht omtrent het aantal gevangenen. China en Japan. De Japansche Ambassade te Londen ontving gisteren een officieel telegram uit Tokio, meldende, dat China de laatste Japansche nota accepteerde. Uit Peking wordt gemeld: China aan vaardde het ultimatum om een uur in den moigen van 9 Mei. Keizer Wilhelm en de Franschman. Wij lezen in de „Matin" het volgende! verhaal over een bezoek dat de Duitsche Keizer onlangs bracht aan een hospitaal in Luxemburg, waar Zoowel Fransche als Duitsche gewonden verpleegd worden. Gevolgd door een kamerheer, die een mand met rozen draagt, afkomstig ,uif de keizerlijke tuinen te Potsdam, schrijdt de keizer door de gangen en houdt bij eiken gewonde stil, dien hij de 'handl drukt, twee rozen aanbiedt en zijln ziegen gee'ft. Hij nadert het bed van een Fran scben gewonde en nu ontwikkelt zich het volgend tweegesprek Wiaai' zijt gij gekwetst? Aan mijn beenen. Gij zijt een Franschman? Ja. Van welke streek De Baskische provincies. Gij hoedt d'aar zeker de schapen? - Neen. Wiat doet gij dan? Horlogemaker Waarop snel Volgt: Maar ik heb' geen horloge bij 'mij. Waarom niet? Omdat men het mij afgenomen heeft. Een oogenblik van zwijgen Volgt. Ziehier een paar rozen voor u. Geen antwoord. Wilt gij mij een hand geven? Geen beweging. Stilte. Dan grijpt Keizer Wilhelm de beide h'anden van den gewonde en zegt 'met n'acLruk in zijn stem Zooals ik thans uw handen druk, zoo zou ik de handen van geheel Frank rijk 'tjisscben de mijne willen drukken. De gewonde zegt niets en verbergt haastig zijn handen, als de Keizer 'ze losgelaten heeft, onder de dekens. De Keizer verwijderd zich. Een verpleegster nadert het bed van den Franschman en zegt„Ik zal u een vaas brengen vriend, waar u de rozen op kunt zetten". Doe geen moeite zuster. Ik weet er wel weg mee. En met een heftige be weging slingert 'hij de lozen van zich af. Nooit meer, zegt de „Matin" met leed vermaak houdt de Keizer zich sindsdien bij Fransc'he gewonden op. Korte Oorlogsberichten. Op 's Konings verjaardag was 't aan het Belgische front, schrijft de „VI. St.", één pret. Al de volkspelen, die men in Vlaanderen en Walenland kent, kwamen er de jongens opvroolijkenmen heeft kuipje gestoken, op den mast geklommen, in zakken geloopen, door verftonnen ge kropen en de koning' heeft de revue gepasseerd. Dit ging kalm', plechtig en eenvoudig. Allen zijn verhard, maai' er waren er weinig, die, bij 't neerzetten van 't geweer, niet gauw een traantje uit de ooghoeken wegpinkten. En de pret bleef duren. Men sprak reeds van drie weken rust. Men genoot er van als kinderen van een dag vrijaf op school.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1915 | | pagina 1