;\o. 179
Zaterdag 1 Mei 1915
39e Jaargang:
De Gr@©fe Oorlog,
Uit de Provincie.
Een Bladzijde uit de
Wijsheid der Eeuwen.
Binnenland.
Uitgave van
de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LAN iE VORSTSTRAAT 219.
Bureau te Middelburg:
FIRNfA F. P. DHUIJ - L. BURG.
Drukkers:
Oosterbaan Le Coinire - Goes.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Aangeboden ter bemoediging ofbezin
ning? aan onze nieuwerwetsche op
timistische Wereldhervormers.
I.
In onzen tijd zijn vele „apostelen'' en
„profeten" opgestaan, niet en zonder het
praedicaat „Christelijk", die in naam
der rede nog welwereldhervorming1 pre
diken, en er aan gelooven ook; 't zij.
langs lijnen van geleidelijkheid, 't zij door
revolutionaire drama's heen.
Laat ons hun een bladzijde mogen
aanbieden, een bloemlezing (of wilt gij
'I een doornenkroon noemen? ook goed)
uit verschillende schrijvers van oude en
nieuwe tijden, en die gerekend kunnen
worden tot de wijzen der wereld te be-
hooren, die met verstand, of zelfs met
rede zich een oordeel ■hebben gevormd
over aard en wezen, gehalte en waarde
dezer tegenwoordige wereld.
Niets te zijn is beter clan wel te zijn.
(Buddha.)
Strijd is aller dingen vader, aller din
gen koning. (Heraclitus.)
De schoonste wereldorde is als een op
goed geluk neergeworpen vuilnishoop.
(Heraclitus.)
„Helaas" (cle eerste toon der Grieksche
muze) in den „Linus".
De reeds geborene moet beklaagd, om
dat hij zulk een grooten jammer tege
moet gaat. (Phttarchus.)
Het leven is slechts leven in naam,
doch in werkelijkheid dood. (Heraclitus.)
Het beste lot voor den me'nsch is, niet
geboren te zijn geworden,het naast-
volgende beste,spoedig te sterven en
begraven te worden. (Theognis.)
Niet geboren te zijn maakt het noodlot
geheel machteloos, het daaropvolgend bes
te is om geboren zijnde zoo spoedig
mogelijk weer te koeren naar de plaats
vanwaar hij kwam. (Sophocles.)
Het geheele leven des menschen is vol
smarten, er wordt geen verpoozing van
ellende gegeven! (Euripides.)
Uit uw glimlach, Zeus, hebt gij de
goden geschapen; maar uit uw tranen
de menschen. (Homerus.)
In smart te leven is het lot. dat de
goden den sterfelijken hebben beschikt.
(Homerus.)
Geen beter goed dan een vroegtijdige
dood. (Plinius.)
Al wat ik in mijn geheele leven ge
lezen en gehoord heb, komt mij voor den
geest; maar het baat mij niet; mijne
smart is groot. (Plinius.)
Verdwijnen kan het kwaad onmogelijk,
want er moet altijd tegenover het goede
iets gesteld blijven. (Plato.)
Niets vinden we onder de mensche-
lijke zaken, dat veel belangstelling ver
dient. (Plato.)
De wereld is vol van goederen, maar
ook van het tegendeel, en van dit voller.
(Plato.)
In liet heelal heerscht een overeenstem
ming van wanklanken. (Plutarchus.)
De menschen worden geboren om elkaar
te helpenmaar niemand behaalt voor
deel dan ten nadeele van anderen.
(Seneca.)
De geheele aarde is verdoemd en be
zoedeld. Een onophoudelijke strijd woedt
onder alle wezens.En waarom blijven
zij dan in leven? Niet zeg ik. omdat
zij in hun schik zijn met het leven;
ze zijn bang voor den dood.Uit angst'
niet om het leven, zetten wij ons be
staan voort. (David Hume.)
Het is betreKkelijk beter, om niet te
Wi- (Byron.)
Dat de wereld aanhoudend vooruitgaat
naar het betere, hebben zij zeser niet
uit de ervaring; want in dit opzicht
spreekt de geschiedenis aller tijden to
machtig' tegen hen; dat zal wel niet
meer dan een goedmoedige veronder
stelling' der moralisten zijn. (Kant.)
Onze aarde is „de mestfaalt" van het
heelal te heeten. (Kant.)
De wereld wordt oud, en weder jong,
doch de menschhoopt altijd op
beterschap. (Schiller.)
De geschiedenis laat zich het best als
een groot treurspel beschouwen, dat op
het treurige tooneel dezer wereld wordt
opgevoerd. (Schelling.)
De wereldgeschiedenis is niet de bo
dem des geluks. De tijdperken van het
geluk zijn daarin onbeschreven bladen.
(Hegel.)
De vj-oolijkheid is aan ons het onbe-
grijpelijkste. (Nietzsche.)
Een volk is slechts de online weg der
natuur om tot zes, zeven grooto mannen
te komen. (Nietzsche.)
„Leidenaar". WIG SE:
„Doet handeling totdat ik kom".
De Zaligmaker neeft vele vermanin
gen om ons tot werkzaamheid voor Zijn
Koninkrijk aan te sporen. Het is niet
het ware, levende Christendom, dat zelf-
behagelijk rust, wanneer het de uitwen
dige godsdienstplichten waargenomen
heeft.
Er moet handeling! gedaan worden. Men
moet woekeren met het geschonken talent
en niet doen gelijk die booze dienstknecht,
die zijn talent begraven had.
Zijn ier niet twaalf uren in den dag?
De nacht komt wanneer niemand werken
kan!
Gij zegt, dat gij het Evangelie hebt.
fndiien gijl bet hebt,, wat doet gij er
mede? Een Christendom, dat niet verder
reikt dan ,uw eigen persoon, indien dit
al mogelijk ware, is een verkeerdheid.
In de meeste gtevallen is zulk een Chris
tendom slechts ingebeeld, maar het is'
altijd misdadig.
Het is 'eene eigenschap van het leven,
dat uit God is, om zich mede te deelen
aan anderen. Het hart, Waarin de liefde
Gods uitgestort is, wordt door de liefdd
van Christus gedrongen, om Gods eer en
des naasten heil te zoeken.
Zullen wij niet bereicl zijn, terwijl zoo-
velen dien heerlijken Naam vloeken ert
lasteren, 0111 altijd eene offerande des lofs
op te offeren, dat is de vrucht der lippen,
die Zijnen Naam belijden? Zullen wij
onze voeten niet schoeien met de bereid
heid van het Evangelie des vredes, Waar
zoovelen, dikwijls in onze naaste omge
ving, er mede bekend gemaakt moeten'
worden
De oogst is zoo groot. Laat er clan geen
stilzwijgen, noch stilzitten bij ons zijn.
„O, gij die des Heeren doet gedenken,
laat er geen stilzwijjgen bij ulieclen zijn".
Beknopt overzicht van den toestand.
De Engelsche „ooggetuige", die zijn
oogen gewoonlijk goed den kost geeft,
ver-telt een en ander over het gevecht
bij Yperen.
Het zegt 0. m.
„De aanval der Duitschers kwam niet
onverwacht, daar cle bewegingen hunner
troepen achter hun front eenige dagen/
tevoren reeds opgemerkt waren. Hun plan
was plotseling een hevigen aanval te doen
in zuidwestelijke richting, die, als hij slaag
de hen in staat zou stellen de overgan
gen van hiet Kanaal ten zuiden van Bix-
schoote te nemen en hen zou brengen
achter den Engelschen linkervleugel in
een stelling, vanwaar zij Yperen zouden
bedreigen.
De aanval was oorspronkelijk bepaald
op '20 April, maar weird, daar alle kans
op succes afhing van het gebruik van
verstikkend gas, uitgesteld' "wegens het
ongunstige weder..
Eerst op 22 April was het weder gun
stig en brachten de Duitschers dus hun
plannen tot uitvoering. Zij wachtten tot
de gassen hun werking hadden gedaan,
daarop marscheercle de Duitsche vuur
linie op; de soldaten hadden monden
en neuzen beschermd door kussentjes!"
De verwoesting van het eertijds zoo
schoone Yperen is thans volkomen.
De prachtige lakenhal is vernield, nau
welijks een huis staat nog.
En zoovele andere plaatsen deelen dit
zelfde lot.
Wie zal de ellende schetsen van de
bewoners dier zwaar geteisterde streken
van Vlaanderen, van Ostende, Snaas-
kerke, Ghistel, Courcelaerë, 'Cortemarck,
Hooglede, Rousselaere, Dadizeele, Ghelu-
we, Wervick, enz. Van Nieuwpoort tot
Armentières in Noord-Frankrijk, van de
zee tot aan de Leie, dit gansche gebied
is ontVolkt en vertrapt, geworden tot een
woestenij, een vallei des doods.
De frontlijn bij Yperen is wat meer
uitgebogen, doch is ongebroken gebleven.
De verbondenen trachten met inspanning
van alle krachben nog enkele stukken
van het verloren terrein te herwinnen.
Maar van beide kanten schijnt men zich
in do nieuwe stellingen weer krachtig
te hebben vastgezet.
Van het Oostelijk front verluidt niet
veel.'Opmerkelijk is de herleving van den
strijd langs de Oost- en West-Pruisische
grenzen.
Op resultaten kan geen van beide par
tijen echter wijzen*
Onderwijzers-,.rebellen
Naar het „Christelijk Schoolblad" uit
Transvaal verneemt, heeft de heer A. Bo-
sua zijn werkzaamheid in zijn school her
vat. jiet ischijnt dus, dat cle gronden*
waarop zijn inhechtenisneming en schor
sing steunden, .te zwak zijn hevondery
Ook ids. L. P. Vorstel', predikant van de
Gereformeerde Kerk te Rustenburg, werd
terugverwacht. i
,,'t Eigenaardige is hier wel", schrijft
het blad, „dat de predikant, die als een
kloek en standvastig voorstander van het
Oud-Hollandsch Afrikanerdom bekend
staat, nu vijf en een halve maand in de
gewone gevangenis te Kaapstad heeft ge
zeten en onverhoord er uit ontslagen is.
Toen hij er in October heengevoerd werd,
ontsnapte hij .zijnen bewakers met in de
Kalahari uit den trein te springen, waar
bij hij ..zich de voeten bezeerde en daar
door weer achterhaald kon worden.
„In den Volksraadte Kaapstad,
wenschte prof. 3jremantle, een Engelsch
lid der .Nationale Partij, ingelicht te wor
den omtrent het aantal onderwijzers, die
in de „rebellie'' betrokken wanen geweest.
Omtrent. Transvaal en Natal kon de re
geering geen cijfers geven. Voor de Kaap
provincie werd het aantal twee gjenoemd,
voor Oranje-Vrijstaat omstreeks zestig, die
dus de kans heliepen van hunne schorsing
in ontslag ,te zien veranderen. We belt-
ben uiterst weinig vrees, dat deze uiterste
straf in veel gevallen zal toegepast wor
den. Reeds verklaarde de Vrijstaatsobe ad
ministrateur, dat cle „autoriteiten" ook
onderwijzers, .onder die zestig begrepen,
gearresteerd .hadden, die zelfs hun post
niet veriaten hadden. Denkelijk was het
reeds voldoende, dat zulke onderwijzers
als voorstanders der Nationale Partij, die
zich yan ,de Zuid-Afr. partij losgemaakt
heeft, hekend stonden, oin hen in hech
tenis te doen nemen. Wat een paar oud-
Nederlandsche onderwijzers en in ergere
'mate ook cis. Vors ter wedervoer, is te
dezen aanzien hoogst leerrijk".
De gevangenneming van Garros.
Hoe de bekende Franschei vlieger ge
vangen is genomen.
„Tegen zeven uur 's avonds versche
nen twee vijandelijke vliegers op groote
hoogte hoven cle landerijlen tusschen St.
Katherine en Lendelede. De eene. werd be
schoten door het luchtgteschut en veiy
dween ifi de richting van Meinin. De
andere vloog in noord-oostelijke richting
wieg over Lciydelede. Op' dit oogenblik
naderde op. de lijn Ingelmujnster-Kortrijk
feen trein uit hot noorden. Nauwelijks had
de vlieger dezen gezien, .of hijt daalde,
plotseling als een valk in steile glijvlucht
van bijna 60 graden uit 2000 meter hoogte
tot ongeveer 40 meter. Hijl beschreef een
zeer korten kring om den trein met bij
na loodrecht staande vleugels en wierp
|een bom uit, die echter haar doel miste
en geen schade aanrichtte. De machinist
had ondertusschen den trein tot staan,
gebracht. Toen de vlieger in het bereilS
kwam, openden <te.spoonvegiwachters het
vuur opi hem. Hij werd beschoten op
een afstand van nauwelijks 100 meter.
Hijl beproefde na het werpen der bom
te ontkomen, zette zijn motor weer in
beweging en steeg behendig onder het
vu,ur der landstornrers loodrecht tot een
hoogte van 700 meter. Plotseling wankel
de echter de aeroplane, het gle.ru.isch van
den motor verstomde, cle vlieger begon
©ene vlakke glijvlucht en daalde in dg
richting; van Hulste. De aanvoerder der
landstornrers begon aanstonds met eed
deel zijner wacht de achtervolging. De
vlieger .stak echter na de landing schie
lijk zijn vliegtuig in brand pn vluchtte
naar een boerenhofstede. Men ontdekte
Garros onder een dichte doornhaag. Hij
beproefde zich nog eenmaal te verbet)
gen door in een gracht mot water te dui
ken, doch h'ijl werd er door twee lancl-
stormlieclen uitgetrokken. Hij; verklaarde,
dat zijn. motor op 700 meter hoogte door
©en schot getroffen was en bleef stil
staan. Het halfverbrande vliegtuig en het
daarop ingebouwde machinegeweer wer
den naar iseghem gebracht".
Korte Oorlogsberichten.
Be „Vhamsche Stem" bericht, dat
tegen, begin Mei cle stad Gent ijk eren
muntstukken zal doen slaan, namelijk
500.000 van 50 centiemen, 500.000 van
1 franc en 250.000 van 2 franc. Die stuk
ken zullen (han, den .eenen kant den Vlaam-
schen Leeuw, aan dein anderen kant het
Waardecijfer dragten. Zij zullen geldig blij
ven tot 1 Januari 1918.
Gott straf© Engeland. Het
bestuur der Zvvitsersche posterijen deejlij
mede, dat men den laatsten tjjd uit Wur-
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. post
Losse nummers
ƒ1.25
„0.05
temberg talrijke postzakken ontving, waar
op d© vervloekingskreet van Engeland
was aangebracht. Voortaan zal men der
gelijke zendingen als onbestelbaar be
schouwen.
De grenzen weer vrij. Op
het Duitscho consulaat to Maastricht wor
den sinds Donderdag tegen den middag
weer passen voor België afgegeven, tér-
wijl het grensverkeer dien dag weer met
de' gewone passen is geopend. Gisteren!
reden de stoomtrams der Vicinaux weer
Van en naar België met volledige dienst
regeling, zooals voor de sluiting der gren
zen plaats jVond.
T r a w 1 e r gezonken. De traw
ler „Lilydalo" is ter hoogte van de Tyne
door een Duitschen onderzeeër tot zinken
gebracht. De bemanning is gered.
Een Duitsch vliegtuig is over het
centrum van Nancy gevlogen. Het heeft
drie bommen geworpen, die in cle nabij
heid van het paleis van justitie neer
kwamen. Drie menschen zijn gedood, zes
zwaar gewond en een nog onbekend aan
tal licht gewond. Het Duitsche vliegtuig,
dat zeer hoog vloog, is zwaar beschoten,
doch kon ontkomen.
Uit het Fransche communiqué:
Duitsche oorlogsschepen zijn gesigna
leerd langs cle Belgische kust.
Op Duinkerken zijn negentien granaten
van groot kaliber geworpen, waardoor
twintig' personen gedood, 45 gewond en
enkele huizen verwoest zijn.
Zeppelinsb oven Eng ©land?
Oorlogsschepen rapporteerden gisteravond
Zeppelins gezien te hebben bij Ilellesley
in het graafschap Suffolk, in Noord-Wes
telijke richting.
De. Engelsche admiraliteit meldt,
dat het Duitsche s.s. „Macedonia", dat
enkele weken geleden van Las Palmas
ontsnapte, door een Bfitschen kruiser is
buit gemaakt.
-- R o m men o p een s c ii i p. Het
te Rotterdam met petroleum aangekomen
s.s. „Cushing" meldt, dat het schip 28
April op 51.45 Noorderbreedte en 2.30
Oosterlengte door een Duitschen vlieger
met 'bommen is bestookt, hoewel de naam
in zes voet hooge letters op den romp
was geschilderd, en de Amerikaansch©
vlag woei! De vlieger liet twee bommen
vallen, die geen schaclè veroorzaakten.
Yperen is bij het laatste bombarde
ment kloor de Duitschers geheel verwoest.
D© vermaarde lakenhal i.s verdwenen, eil
staat nauwelijks nog een huis overeind.
De kritiekste dagen waren Zaterdag1 en
Zondag. 'Do Duitschers brachten houwit
sers en zware artillerie naar vooruitge
schoven stellingen. Zij wierpen granaten
en bommen met groote ontploffingskracht
in de stad, en bedekten eiken weg, waar
langs voor de Engelschen versterkingen
konden oprukken, met een gordijn van
vuur.
Poperinghe heelt zwaar geleden. Het
spoorwegstation, waar de Engelsche ge
wonden in den trein gebracht werden,
was het voornaamste doelwit. Iemand
die daar gteweest was, vertelde een cor
respondent dat het in een slachtplaats
veranderd werd en dat het noodig werd
cle gewonden naar kelders van naburige
huizen Over te brengen. Men oppert de
onderstelling, dat de aanval van de Duit
schers bij Yperen slechts een schijn-offen-
sief is geweest en dat een heviger en
gevaarlijker fpoging elders gedaan zal wor
den, vermoedelijk in het Oosten van
Frankrijk.
Er 'is alle reden 0111 aan te nemen,
dat de Duitschers, in het vooruitzicht
van een krachtige offensieve beweging
van den kant van de bondgenooten, zul
len trachten om dezen voor te zijn door
op meer dan een punt een geweldigen
slag te slaan.
De Dui tschers in B1elg1ië. Van
1 Mei af, hebben te Antwerpen de café's
weder vergunning tot 10 urn- des. avonds
open te blijven. Pet fietsrijden is nog
steeds door geheel België verboden. Werk
lieden, in het bezit van een Vergunning,
mogen zich per fiets van huis naar hun
werk begeven.
De diamantindustrie begint eenigszins
te herleven, doch de kooplieden, die hier
heen komen doen dit alleen om koopjes
te halen ,en deze koopjes ia Holland te
gen normalen prijs om te zetten. De loo-
nen Voor diamantbewerkers; zijn zeer ver
schillend. Sommigen verdienen slechts
£17.50 a f20 per week.
De prijzen der levensmiddelen zijn niet
abnormaal hoog. Het brood wordt bin
nen enkele dagen op 49 cent per kg.
teruggebracht.
Oorlog en zacht weer. In
de Naturwiss. Wochenschrift van 18 April
behandelt dr. A. Nippoldt de vraag: of
het zachte weer van dezen winter eeij
gevolg van den oorlog is. Regendroppels
Prijs der Advertentiën
15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ct,
S-maal plaatsing wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden,
Familieberichten van 110 regels ƒ1.
iedere regel meer 10 ct.
ontstaan om zgn. condensatie-kernen, ge
woonlijk fijn© stofdeeltjes. In stofvrije lucht
kan waterdamp zich; iechter ook verdichten,
om de uiterst kleine, electrisch geladelu
deeltjes, die men ionen noemt. Nu bren
gen alle vlammen ionen voort; het ligt
ligt dus voor de hand als regen-producee-
rende kracht van het schieten do gewel
dig© ionenvorming door de munitiegas-
vlammen te beschouwen. De daarbij bo
vendien optredende rookgassen helpen bij
de kernvorming mee en de brandend^
dorpen op cle slagvelden doen ook het
hunne.
Daar het munitieverbruik over kolos
sale afstanden gedurende langen tijd ont
zaglijk is geweest, acht dr. Nippoldt de
mogelijkheid dat de oorlog oorzaak is
van den grooten neerslag in den vorm
van regen en van daarmee gepaard gaand'
zacht wieder in den afgeloopen winter,
niet te bestrijden. Een positief antwoord
zal echter feerst later gegeven kunnen)
worden, nadat alle meteorologische waar
nemingen, die het Duitsche legerbestuur
op het slagveld en in bezet gebied laat
uitvoeren, binnengekomen en verwerkt
z'ijin. Dan zal misschien ook opgehelderd
worden, waarom de Augustus-maand,
waarin toch ook veel geschoten is en
die anders veel regen brengt, verleden!
jaar zoo droog en zonnig is geweest.
Van de vreeselijke gevolgen, die de
oorlog voer de deelnemers hebben, hoorü
men gedurende den oorlog weinig. De
Vreeselijke verwondingen, de, menschen
die voor hun leven blind zijn, ©11 wordt
zoo min mogelijk gewag van gemaakt.
Ook hoort men niet veel van de uitwer
king, die de verschrikkingen „van deh
slag op het verstand kunnen hebben. En
toch kan het niet andera of er worden
er velen in hun geest verstoord, al zal
dat in menig geval ,zich eerst na dein
oorlog dujdelijk openbaren. Hoe erg het
'met dit gevolg van den oorlog is, kan
blijken uit een wetsontwerp doer een lid
vian het Engelsche Lagerhuis ingediend.
Krankzinnigengestichten mogen 'alleen pa
tiënten opnemen, die medisch krankzin
nig zijn verklaard. Vele officieren en sol
daten echter aoht men wel tijdelijk in
de war, maar wil men niet als. krank
zinnig bestempelen, en nu is er gelegen
heid tie kort om die te verplegien. Het
wetsontwerp wil de gestichten in staat
stellen ook dezulken op te nemen.
Tweede Kamer.
De heer Albarda stelde gisteren die,
volgende jnotie voor
De Kamer, gehoord de bespreking oven
de landbouwverloven ten behoeve van
gemobiliseerde grondgebruikers, dia opper
vlakten kleiner dan 1 H.A. behouwen;
spreekt den wensch uit, dat de minister
van oorlog (daarin; aanleiding moge vinden,
het door hem' ingenomen standpunt nader
te overwegen, en gaat over- tot de orde;
van den dag.
Na de verklaring van minister Bos
boom, dat Z.E)XC. zal g|aan tot de uiterste
grens, waartoe bijl kan gaan met inacht
neming van het militaire belang, en zal
pogen iets te doen om cle betrokken per
sonen te hulp te komen, trok de heer,
Albarda zijln motie in. Die interpellatie'
was daarmede 'geëindigd.
O n d e r w 'ijl s c o m missie.
De instelling van cle Indische onder
wijscommissie wordt thans zeer binnen
kort verwacht.
Staatsspoor.
Door de directie dar S-S. is ten be
hoeve van haar personeel in vasten dienst
een bepaling ingevoerd, waarbijl gelden
in voorschot kunnen worden verkregen.
De bedragen dezer voorschotten kunnen
worden aangevraagd naar gelang der be
zoldiging tot een minimum van f20 en
worden verstrekt tegen afgifte van een!
gezegelde schuldbekentenis. Vau liet opge
nomen bedrag wordt een rente betaald!
naar 5 den honderd. De aflossing heeft
plaats binnen uiterlijk twee jaar in maan-
delijfcsche of wekelijksche termijnen.
D u y m a e r van T w i s t.
Bijl Kon. besluit is aan den kapitein op
non-act. van het wapen der infanterie L.
F. Duymaer van Twist, lid der Tweede
Kamer, de titulaire rang van majoor ver
leend.
Toont, dat gij Uw Vaderland lief
hebt en neemt deel aan den „Vrijtwilli-
gen Landstorm."
De Territoriale Bevelhebber in Zee
land heeft o. m. het navolgende bepaald':
De gezinshoofden, bewoners van per-