ARS, >urg. :RS." De Groote Oorlog. pakjes, :s. tartjes iet Kar en faars, Iszaak. brskitecht sknecht. udster, i\o. 170 Woensdag 21 April 1915 39e «Jaargang [KELEN. [an bloed, lwil wor- |rzilverde con. Ver- )OS, Mid- [•ven niet. In, Lijnkoek, pek, Boonen [1, Maïsmeel enz., enz. wij dit jaar lijzen. V X. DELFT. [traat I 271, fanderhalf- huiden. |ee van 8lk 1, urg, Abeele. irs, f, Zoutelande 'aarzen, Lepelstraat. louwepolder. meboden 3orp in Wal mden. Spoed bureau van Igö kkorskneckt. C. Hansweert. echf 3E .Az., Koudekerke G, issekerbe. ling gevraagd EKats. agd Melkerij, geen etter J, Hulp- ik. Uitgave van de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LAN SE VORSTSTRAAT 216. Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHUIJ L. BURG. Drukkers: Ocsterbaan L© Cointre - Goes. De Zeeuw 5, Noordbeek, Om niet te vergeten. Het Bestand mag ons bij hetgeen wij om ons heen zien gebeuren niet doen ver geten wat als bewezen waarheid vast staat. Hiertoe behoort ook deze, dat de vrijzinnigheid, e/i in nog erger mate het socialisme jarenlang op hoogst berispe lijke wijze met de belangen onzer Lands verdediging hebben gespeeld; en dat het dan staatslieden van rechts zijn geweest, met name de anti-revolutionairen en, Chris- telij'k-historischen, welke al die jaren dat hoogo landsbelang steeds in het oog ge vat hebben. Het was een rechtsch kabinet dat de oplossing der quacstie van den persoon lijken dienstplicht aan de orde stelde. Het was een rechtsch kabinet dat het vraagstuk der levende en doode strijd krachten onder hevig vrijzinnig verzet ernstig ter hand nam. Het was, eindelijk, een rechtsch kabinet dat de fouten van zijn liberalen voorganger herstelde, door oplossing van het vraagstuk van het blij vend gedeelte en van de mobilisatie. Wij hebben, Voor wat den persoonlijken dienst plicht betreft slechts de namen van Ber- gansius en Lohman, voor wat de bewape ning aangaat de namen van Kuyper en Bergansius, voor wat de mobilisatie aan belangt de namen van Sabron en Colijn In herinnering te brengen, en een ieder zal toegeven: rechts gaat vrij uit, terwijl links een enkele uitgezonderd wij noemen slechts de namen van Seyffardt en Eland met het kwade merk naar huis gaat. Sabron begon met orde in de verwar ring te brengen, en Colijn werkte langs vaste lijnen de plannen uit, waarnaar het tegenwoordige kabinet met zoo groote vir tuositeit en tot aller geruststelling voort- workt. Maar rechts komt de eer toe. En niet het minst aan de rechtsche Kamerleden uit de periode van 1909— 1913. Zij toch hebben weken aaneen, dage lijks, tot diep in den nacht, de oppositie van vrijzinnigen en socialisten tegen de defensie-plannen (Militiewet en, andere wetten voor een goede landsverdediging noodzakelijk) van minister Colijn weer staan, en door hun onvermoeide vol harding aan 'dezten minister de overwin ning bezorgd, en zoo, het gros der libe ralen ten spijt, het goede figuur voorbe reid dat onze mobilisatie tot hiertoe maakt; daarvoor moeten >vij zonder op houden, de anti-revolutionaire Kamer leden dank weten; en met name diegenen; onder hen die als loon voor dezen zwaren, arbeid, in 1913, door de kiezers, dank zij de valsche voorlichting der vrijzinnigen, werden uitgestooten. Aan de eere yan dit kabinet doen wij niets te kort. Maar 't plukt de bessen van de boom pjes die hun staatkundige tegenstanders in het zweet huns aanschijns geplant hebben. Zelfs bij de begrooting van 1914 kwam 't nog uit, hoezeer vele vrijzinnigen dien, plannen van Colijin gram waren. Zjj stem den voor de begrooting van Bosboom, die nog van Colijn was, alleen omdat de tijd had ontbroken om die begrooting te „verbeteren", doch met de bedreiging1 er bij dat over een jaar de begrooting! voor 1915 er anders zou moeten uitzien en „bezuinigen" zou en het „Volksleger"' in hun geest op Colijns werk zou geënt bobben; of anders zouden zij....! Tie oorlog voorkwam de strafoefening. Koude drukte. De concentratie is op 't oagpnblik op haar rechter- en linkervleugel aan 't bak keleien. Links staan de s oei aal de moe raten verdeeld, en irechts hebben de vrijlibe ralen de slagen van de vrij zinnig-demo craten af te weren. Bij eerstgenoemden speelt het vooruit springende internationalisme parten, bij laatstgenoemden maakt het achteruitdrin- gende conservatisme geweld. En dit laatste vooral ontstemt den Vrijzinnig-democraat, die toch reeds zoo Lang zoowel tegen den linker- als tegen den rechtervleugel aan het amok maken was. Hét gaat toch bij deze onpractische prac tici om bet algemeen kiesrecht ter eener, en om de algemeene kiezersgunst ter an- derer zijde. Naar het laatste jaagt ook de sociaal-democraat, die zich nu op een maal door zijn theoretische achterhoede' belemmerd ziet. Tegen het eerste is op eenmaal de vrijliberaal gezind geworden, nu het er op aankomt de leus, waarop in 1913 de zége bij de stembus bevochten werd, in een daad om te zetten. Een daad die de dood voor den vrij liberaal zou zijn, hetgeen deze blijkbaar begrijpt. Al sinds maanden schrijven da vrijzin nig-democraten tegen de vrij-überalen in om ben aan hun woord te honden, en gezamenlijk op verovering van het Al gemeen Kiesrecht uit te gaan. Doch de zen stribbelden aldoor tegen. Tot einde lijk hun orgaan De Fakkel het woord neemt en' op hoogten toon den lastige» broeder komt beteekenen dat er niets van komen kan. Een afspraak, Zoo zeg,t het vriji-libe- rale blad, in zake Algemeen Kiesrecht is nooit de grondslag onzer saamwerking geweest. Ware zij 't wel geweest, wij zou den nooit mee -gedaan hebben. Wij laten deze quaestie op den rech ter concentratie-vleugel door deze anti- clericale vrienden zeiven uitvechten. Doch brengen alleen in herinnering dat een vrijzinnig-democratisch blad D e V o o r- u it gang in die dagen, tegen alle pa pieren programs en afspraken in den kie zers heeft wijs gemaakt dat het er nu alleen om ging de clerioalen van de baan te jagen, voor het later komende be hoefde geen zorg te bestaan. Wij hebben nergens gelezen dat de leiders der vrij zinnig-democraten tegen dit conservatieve anti-cleiricalisme van genoemd blad heb ben geprotesteerd. Bedoeld blad schreef (18 Mei 1912): „Tegenover ons hebben wij een coa litie die alleen eensgezind is in haar i klerikale neigingen. (Tegenover dat klerikalisme stellen wij in de eerste plaats ons anti-klorikalisme. Dan staan wij reeds gelijk met Tie tegenpartij. En dan, ja dan gaan wij eens kijken ol er niet eenige dingen te vinden zijn die we op het gemeenschappelijk pro gram kunnen plaatsen. Bedriegen wij ons niet, dan zijn tal van Vrijzinnig- Democraten bereid om te helpen zoe ken." I Och ja, zoo is het daar altijd geweest. Eerst de clericalen er onder, dan komt 't andere van zelf. Wat we als regeerinjg zullen doen, nu ja, dat komt wel dan is dan. Van daar het gehaspel, boven het oor logskanon uit, over algemeen kiesrecht en zooal meer. Viviani Triumphator? Frunkrijks eerste minister Viviani blijft voor ons gelden de exponent van den Franschen nationalen geest, het type van Frankrijks zedelijk en geestelijk verval. Hij heeft in 1910 de ontzettende verklaring] afgelegd in de Kamer van Afgevaardig den, dat „de hemel was leeggehaald!"; „die lichten in den hemel Waren uitge daan"; en de arbeiders zich niet meer met „hemelsche hersenschimmen" zouden bezig houden. Gruwelijke taal, die in nagenoeg ge heel Frankrijk met luid gejuich werd be groet; en door de Fransche Kamer met 368 tegen 129 stemmen werd bezegeld door veertig duizend francs beschikbaar te stellen om! overal in den lande de rede van den socialistischen minister aan te plakken. Natuurlijk' gaat bet ons niet pit de herinnering, dat het socialistische hoofd- orgaanj! en onzent Het Volk in zijln nommer van 11 November met de rede en het besluit volle instemming be tuigde. Immers de redactie schreef: „Er is geen socialistische partij ter wereld, die niet verheugd zou zijn als in haar eigen land vanwege, de regeering dergelijke) woorden werden gesproken". Een uit spraak, die zich, aanpast aan een uitspraak van den Nederlandschen liberaal Van Hou ten, destijds in een publiek geschrift ge daan, dat hij „in de (Regeeringskringen voor de beginselen der „vrijdenkers" pro paganda laad gemaakt, en dit weer zou doen zoodra de gelegenheid zich daartoe aanbood". Doch dit in 't voorbijgaan. Hoofdzaak is, dat Viviani op 'bet ©ogen blik de eerste viool in Frankrijk speelt, en dat op 't ©ogenblik de jzaak van den oorlog voor dit diepgezonken volk er goed voor schijlnt te staan, ten 'jgjevolge van Engielands en Ruslands krachtige hulp, en de openbaarwording van Italie's voor nemen om de Entente bij je springen. Zoo dreigt Frankrijk overwinnaar te worden, en Viviani de held van den dag. Voor het Christelijk volksdeel in alle landen van Europa een ernstige roepstem; om voor dit groote gevaar de oogen te openen, en de bede te vermenigvuldigen", dat dit alsnog moge worden afgewend. Mochten de oorlogvoerende Mogendhe den alsnog terugkeeren van hun zelfge kozen boozen weg. En de staten en de volken ferugkeeren tot de Wet en de Getuigenis. Want het blijft nog immer waar, wat de (conservatieve) minister van Binnen- (landscbe Zaken mx. Van Reenen (in de zitting der Tweede Kamer van! 30 November 1855 ter beantwoording van het lid! voor Zwolle mr. Groen van Prins terer zeide „Is de Godsdienst, is het Christelijk geloof de steun niet van jden Staat, wat zal men vermogen? Aan het Christendom hebben de Staten van Europa hun bloei en opkomst te danken. Werpen zij dat over boord, zij zullen als Wrakken vergaan. De Staten mogen het Chris tendom niet ontberen. Als huis èn school èn kerk niet uit het kind den Christen, uit dien Christen den bu.'ger vormen, het gezag is zonder steun, het recht zon der grond". Beknopt overzicht ven den toestand Dc Franschen geven den strijd nog niet op. Van een offensieve beweging uit Toul en Verdun, aansluitende hij een aanval op den vooruitgeschoven Duitschen vleu gel bij St. Mihiel, wordt in verband met de plaatselijke gesteldheid van deze posi tie heil verwacht. Belangrijke Fransche troepenmassa's zijn dan ook de Maas ten N. van St. Mihiel overgetrokken; zoodat men mag ver wachten, dat daar straks de aanvallen zullen worden hervat. i De eigenaardige vorm van de Duitsche linie daar- maakt het mogelijk, haar uit Verdun en uit Toul aan te vallen. De brandpunten van die aanvallen liggen slechts 27 Iv.M. uit elkander, bij Flerey en bij MarchévilleMaizeray, waar, zoo als men weet, de vorige week hevige ge vechten geleverd zijn. Hier is dus een vreeselijkc slachting te wachten. Indien men nog geloofde aan een eindbeslissing gevenden strijd op het slagveld, zou men met spanning ver beiden, wat het lood hier zal uitwerken. Wat er op de andere punten van het Westerfront is voorgevallen, is van min der beteekenis. In de Vogezen zetten de Franschen hun successen voort. Na de vorderingen ge maakt aan heide zijden van den Fecht, wordt verhaald van een nieuw voordeel, door de Franschen hier behaald: de be zetting van Edelbrücke, boven Metzeral, dat door de Duitschers met achterlating van veel materieel werd ontruimd. Met betrekking tot den duikbootoorlog krijgt Duitschland heel wat te verant woorden. Omtrent het geval van den trawler „Vanilla" bestaat geen twijfel ineer. De kapitein van de „Fenno", welke trawler een groote rol gespeeld heeft in het jongste drama ter zee, is te Grimsby geïnterviewd. Hij verklaarde dat hij Zon dagmiddag langzaam opstoomde met neergelaten want, toen de periscoop van de duikboot verscheen tusschen de „Fer me" en de „Vanilla", die op ongeveer een kwart mijl afstand van elkander zich bevonden, en welker bemanningen gelijk tijdig de netten begonnen in te halen. Een vreeselijke ontploffing echter deed da „Vanilla" in duizend stukken in de lucht springen. De „Fermo" liet een .redding boot uit om overlevenden te redden, maar een andere duikboot verscheen langs zij en schoot een torpedo af die echter miste. De „Fermo" kapte het want en nam de vlucht, achtervolgd door de twee onderzeeërs, van welke alleen de periscopen zichtbaar waren. De invallen de duisLernis was oorzaak dat de „Fermo" kon ontsnappen. Het is te verstaan, dat de Engelsche regeering acte neemt van dergelijke da den en het luide rondbazuint: „Ziet, wat Duitschland doet, het vermoordt onschul dige visscherslieden!" Inderdaad verdient deze zaak de aan dacht. Immers van een militair oogmerk is niets gebleken, zoodat men hier we der met een kwestie te doen heeft, die onder het gemeene recht valt. 't Wordt tijd, dat de Duitsche regeering haar duikbootkapiteins instructies geeft, die meer in overeenstemming zijn met recht en humaniteit. Aan de daden, die veel hebben van bestialiteit, moet paal en perk gesteld worden, 't Zal ons benieuwen of de Duitsche regeering de daders van deze snoode bedrijven tracht op te sporen en hen de noodige straffen zal toedienen. Een gevecht tusschen vliegeniers. De vliegenier-luit. der reserve Berniuw zendt aan de Berliner Lokal-Anzeiger de beschrijving van hei gevecht, dat hij in de lucht voerde tegen vïjif Fransche vlie geniers. Ik kreeg de opdracht met mijn passa gier, een jongen luitenant, die voor de eerste maal een verkenning zou; doen achter het Fransche front, een tocht ta maken van Kamerïjk naai' het plaatsje A., Aat op 120 K.M. van Kamerfjfc ligt, om dit geheel© gebied te verkennen. Ach ter onze' is tellingen bereikte ik een hoogte van 2000 meter en vloog in de richting naar A. Onderweg wierp mijn passagier een bom qp een vijandelijke batterij, die niet goed verdekt was. Kort daarna, toen wij ons doel reeds in de verte zagen* liggen, ontmoetten wiji, ongeveer 800 meter hooger, een Duitschen tweedekker, die door teen Franschen eendokker achter volgd werd. Wij vlogen verder en zagen voor ons een Franschen Farman, met wien wij den strijd moesten aanvaarden. Toen ik echter een vvending rechts maakte, om; mijn passagier in, staat te stellen te schie ten, voelde ik als 't ware tvvea harde slagen op 't hoofd, 'die mie 'n paar secon den de bezinning deden verliezen. Toen ik weer meester was over me zelf en mijin machine, voelde ik het warme bloed over mijn hoofd loopen. En toen werd ik zoo woedend, dat ik het toestel, dat tijdens mijn bewusteloosheid 'een honderd meter gedaald en daardoor buiten schotwijdte gekomen was, weer deed stijgen, den vij and tegemoet. Toen hadden wij plotseling tegtenover ons twee tweedekkers en een leendekker. De Farman doorschoot onze benzinetank en waterkoeler. Mijn passa gier nam met zijn pistool den ongelijken strijd op. Het waren verschrikkelijke minu ten. Volkomen omsingeld manoeuvreerde ik met mijn machine nu eens links, clan weer rechts. Lang konden wiji het met een lekkende benzinereservoir niet meer uit houden en wiji waren toch nog' vijftien kilometer verwijderd van onze voorste loopgraven. Alle mogelijke gedachten gin gen mij door het hoofd. Z,ou ik een der tegenstanders rammen en met hem in de diepte tuimelen? Toen kwam de een dekker, die mij de beide schoten in het hoofd bezorgd had, langzaam op ons toe, om ons uit de onmiddellijke nabijheid den doodsteek te geven, ik ging hem woedend als een krankzinnige, met mijn twieedekker tegemoet, riep mijn passagier „oppassen" [toe, en suisde ongeveer vijf meter van den Franschman aan hem voor bij, waarbij mijn passagier snel oen paar schoten opi den vliegenier kon afvuren. Deze moeten doel getroffen hebben, want de Franschman ging steil naar beneden en ik zag| zij"1 toestel over den kop duike len en met een plons naar beneden vallen. Dit scheen den anderen Franschen den schrik op1 het lijf te jagen, want zij gaven .mij den weg; vrij. Alleen de tweedekker kwam nog dicht hij ons, maar hem scheen hetzelfde lot te treffen als den eersten eendekker, want na een paar schoten, van mijn passagier verdween ook hij in steil© vlucht. Dc beide Farmans volgden ons nu op respectabelen afstand, ons steeds bevurend met hun machinegewe ren. Doch dit vuur was niet zoo erg als het vuur van de Fransche artillerie. Wiji vlogen ter hoogte van 900 meter slechts omdat ik met mijn apparaat thans niet hooger kon komen. De witte wolkjes van de schrapnels verschenen links en rechts van ons, achter en boven ons. Een korte vlam, .een knal ien een klein wolkje strooi de zijn dood en verderf brengende ijzer- deelen. Gelukkig wist ik tusschen de wolkjes door te manoeuvreeren en wij bereikten nog onze stellingen. De twee schoten, die de Franschen mij bezorgden, waren goed gemeend. Het eene ging door mijn helm, langs het voorhoofd. Het an dere bezorgde mij een vleeschwond op het hoofd ter lengte van tien centimeter. Dernburg's denkbeelden. Oud-minister Dernburg, die thans in de Ver. Staten mede de zaak van Duitsch land bepleit, beeft, naar de New-Yorkscbe correspondent van de „Daily Mail" meldt in een schrijven, zijn denkbeelden uiteen gezet. Hij ontkent dat Duitschland eenige be geeirte koestert naai' wereldheerschappij, Duitschland is daarvoor te bescheiden, maar, zegt hij' tevens, het weet bovendien drommels goed, dat de "rest van de we reld zulk een heerschappij niet zou dul den. „De gebeurtenissen hebben getoond, dat we.reldhee'rschappij alleen kan gor den geoefend door heerschappij1 over de zeeën", het doel van Duitschland nu is dat de zeeën en de zeestraten steejds vrij zullen zijn voor alle natiën, zoowel in tijden van oorlog als in die van vrede. „Een vrije zee is nutteloos, indien daar niet bijkomt vrijheid van kabel- en mail gemeenschap met alle landen, oorlogvoe rend of niet. Nog meer, de open zee eischt de politiek van de open deur. Dat wil 'zéggen, dat hoewel elke natie om com- niercieele en fiscale redenen rechten moe ten kunnen heffen gelijk ze noodig heeft, deze gelijk moeten zijn voor alle wa ren, onverschillig van welke bestemming en herkomst. „Het zou gelijk staan met wereldhe'er,- schappij als een land, dat "een groot deel der aarde bezit, preferentieele rechten kon invoeren tusschen moederland en domi nions tegen andere natiën. Dat is de Rrit- sche methode van den Kaatsten tijd. De VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. postISo Losse nummersi.Ö5 Prijs der Advertentiën 15 regels ƒ0.50, iedere regel meer liet. 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 110 regels ƒ1. iedere regel meer 10 ct. Duitsche koloniën 'zijn steeds open ge weest voor allen ook het moederland onder gelijke voorvaarden". De heer Dernburg spreekt dan verder over België, dat de voornaamste uitgang is voor den handel van West-Ikutsch- land. Dat is nu met groote offers ver overd. „Het geeft den Duitschen handel den eenigen uitweg naai' de open zee en heit is politiek gesticht, gehandhaafd en ver dedigd door Engeland om Duitschland deze natuurlijke voordeelen te onthouden. De liefde voor de kleine natiën, die En geland nu betuigt, kan na onderzoek geen stand houden, dat leert de vernietiging der Boerenrepublieken. Dus kan België nimmer wonden opgegeven. „Echten deze overwegingen zouden ter zijde kunnen worden gezet, indien aan alle andere Duitsche eischen, vooral die van de waarborging van de vrije zee, werd voldaan en de natuurlijke commer cieel e betrekkingen van België tot Duitsch land in juisten redelijken vorm worden beschouwd. In dat geval zal Duitschland te gelegener tijd niet nalaten mede te werken tot den herbouw van het land zooals het nu trouwens reeds doet". Ten slotte betoogt Domburg dat Duitsch land meer koloniën moet hebben, een streven waarin Engeland Demibluirg wijst op Marokko en Mesopotamië Duitschland steeds tegenwerkte. „Een blijvende vrede beteekent dat de Duitsche werkzaamheid wijder armslag krijgt z'onder inbreuk op de rechten van anderen. Duitschland meet Zijn streven in Afrika en Klein-Azië kunnen voortzet ten. Korte Oorlogsberichten. - Een Duitsch vlieger wierp bommen boven Warschau, waardoor de directeur en de boekhouder eener suikerfabriek wer den gedood, talrijke personen gekwetst en groote materieel© schade werd aan gericht. De Duitsche „Tageszeitung" ver klaart, dat de Duitsche aardappeJvoorra- den bij zuinig- gebruik tot den volgen den oogst voldoende zijn. Evenals te Berlijn en te Heidelberg is nu ook in Dresden ©en school voor éénarmigen opgericht. Een éénarmige eige naar van een zaagmolen zal onderricht geven. Deze man mist sedert zijn 17e jaar den rechterarm. Chin a en Japan. De „Rjetsoh"- verneemt uit Irkoetsk: Te Shanghai hiel den Chineescbe kooplieden een zeer ern stige vergadering, waarin besloten werd, heit heele handelsverkeer met Japan af te breken en den scherpsten boycot van alle Japansche banken, goederen en scheep vaartmaatschappijen in te voeden. De be sluiten zijn van groote beteekenis en zij vormen een bedreiging voor den Japan- schen handel, welke de ergste gevolgen kan hebben. De correspondent van de „Daily Mail" te Bern zegt vernomen te hebben, dat de Duitschers weer een datum noe men waarop ter zee groot© gebeurtenissen zullen beginnen. Van gisteren af zouden zij de duikbootblokkade van Engeland veel afdoender maken. Zoo zou aan een aantal personen boven den militairen leeftijd, die aanstalten maakten om zich naar Engeland te begeven, medegedeeld zijn, dat zij haast moesten maken, aan gezien zij na. Maandag weieens, ten ge volge van het gebruik van nieuwe duik- booten, niet meer in staat zouden zijn, Engeland te bereiken. Van deze duikboo- ten, van een nieuw type, moeten er nu elke week twee te water gelaten wor den. Vermoedelijk hebben enkele van die nieuwe bodems reeds zee gekozen. De Belgische grens afge sloten. Alleen langs RoosendaalEs- schen blijft de Belgische grens open voor goederenvervoer Nader verneemt men, dat langs dezen weg ook nog personen in België mogen komen. De Diuitschers in België. Door de overheid zullen strenge straf fen toegepast worden op hen, die zich aan tuisch- en kansspelen zoowel op straat als in de café's overgeven. De houdeirs van lokalen waar om geld gespeeld wordt, zullen voor dit feit met gevangenisstraf gestraft worden. Door alle weidenkenden wordt detee maatregel op prijs gesteld, daar in den laatsten tijd zeer veel om geld gespeeld werd. (Msb.) Het Provinciaal Landhouw-comitó te Gent heeft voor de landbouwers aange kocht in Oost-Vlaanderen500.000 K.G. superfosfaat, 300.000 K.G. lijnkoeken en 700.000 K.G. mais. Alles zal naai' het zielental per gemeente verdeeld worden. Bommen op I n s ter burg. Het „Beri. Tageblatt" verneemt, uit Ins terburg,

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1915 | | pagina 1