Zaterdag 17 April 1015 99e Jaargang No. 167 Be Groote Oorlog» Binnenland. Uit de Pers. De eenheid der natie. viTLJ»»— M «li—mi ——mil ii —i■■minn ,mt Uitgave van de Haaral. Venn. LUCTOR ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LAN JE VORST5TRAAT 219» Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. BH5JIJ - L. BURG. Drukkers: Oost er baan Le Cosniro - Goess. In Augustus hebben wij 't ervaren dat wij als natie één zijn. Alle verschil van partijen was eensklaps weggevaagd toen. el- gevaar bestond voor verstoring onzer neutraliteit en zelfstandigheid. Hoe druk kend 't gevoel ook was bij het .staren in een onzekere toekomst, het werd op- geiwögeu doo-r dal andere gevoel dat wij alken Nederlanders waren, fier er op g©r roepen te zijn de eenheid en ondeelbaar heid der natie aan den vreemdeling te toon/en. In normale omstandigheden komt in geen enkel volk die eenheid tot haar necht. Zij is en blijft oen onbereikbaar ideaal. Gevolg van de zonde. Eenheid» toch is teen goddelijke gedachte, in het paradijs door don vorst, der duisternis verstoord. Ten gevolge dor zoude ligl.de menseh,- lieil verscheurd. Ook deze oorlog: getuigt er weer van. Krijge.it en vechterijen zijn aan d« orde van den dag. En ook indien er geen oorlog ware, zijn zij. Toch in beginsel aanwezig. Om maar bij de laat ste jaren te blijven: Frankrijk en Duitsoh- land. het een© volk verdeeld tegen het andere; Engeland en Duitschland. schoon broeders uit eenzelfden stam. el'kandeir bijtende en veretende: de jeugdige Bal- Sjanstafcen, gelijk Juda en Israël weleer, elkander benijdende en benauwende. Rus land de gr;ooto Kaïn. zijn broeder Oos tenrijk in den weg tredend; China en Japan, de machtigste vertegenwoordigers van het gele ras, steeds met wantrouwen jegens elkander bezield. En blijft nuen in hel eigen land, dan zijn liet daar machtige geschillen die naar vjonen dringen, geschillen, uit vferscihil van inzicht oimtrenl de geestelijke goederen) geboren. Wal de eene partij recht beet, verfoeit de andore als onrecht. Wat de eene groep ,een 'strijden voor de waar heid acht, wordt door de andere in dienst staan van de leugen gescholden. Een ver schil van inzicht dat de natie in groe pen doet uiteengaan. Er is een strijd der beginselen, die Europa en Nederland verdeelt, en waarin een ieder tot partij kiezen geroepen Wordt. He deftige oud-liberaal moge nog wa nen dat dr. Kuypec de verdeeldheid in ons land gebracht heeft, hij toont zich door deze bewering al even oppervlakkig, en eigengerechtig, en. blind, als. eeuwen, geleden Koning Achab die den profeet Elia den ïhisbiet voor den beroerder Is raels hield. Groen van Prinsterer heeft zoo terecht gezegd dat .slechts hij die partij kiest, onpartijdig, en wie geen partij kiest par tijdig is, F.n dr. Beyiien heeft, niet minder juist, aangetoond dat het. naar voren treden van het partijgeschil natuurlijke Vrucht is v,an het leven van een vo-lk. Een volk dat geen partijwezen kent moge zich beroemen op zijn eenheid, het is de eenheid des doods, de kerkhoflucht geurt -er ,u uit tegen. De verschijning van zoodanige eenheid is een teeken van den dood. Een volk dal. waarlijk leeft, kan bij' een zoodanige eenheid niet leven. En het Nederiandschc volk. het zij tot zijn eere gezegd, verkiest een zoodanige een heid niet,. Een eenheid die leven moet van doodzwijgen, ,is een valsche eenheid -en eindigt jn den dood. Een vorst die 'een dergelijke 'eenheid aan zijn volk zou voorschrijven, zou zich ten slotte verlie pen in valsche machtoefening, in tvrannie. jffet is de grondfout der liberalen ge weest om die geestelijke eenheid te wil len stichten met behulp van de neutrale school. De ouderen herinneren zich nog wel de middelen door de toongevers in kerk en school, in staatkunde en weten schap aangewend ,0111 de natie in liefc keurslijf der zoogenaamde verdraagzaam heid te .rijgen. De leesboekjes o-nzler klei nen, maai' nok de studieboeken van onze ..aankomende" onderwijzers en predikan ten droegen <>r den stempel van. Maar di.e valsche verdraagzaamheid. heeft fiasoo gemaakt; zij is een mislukking) gebleken. De meest verdraagzamien ble ken de meest bekrompenen en onver- el ra agza men 1.jegens andersdenkenden. Stemmen die de natie wilden wakker 'roe pen uit. haar doodslaap werden gesmoord. Predikers, der vrijheid, pleitbezorgers voor de ontwikkeling ook van het partijleven naar fcijn aard wierdein uitgekreten. Zij: waren dé rustverstoorders. Zij: 'brachten den jrnedie, de broedersclmp in gevaar. En die 't' beweerden, schoon met den naam van verdraagzaam op het voor hoofd, ontpopten zich als de echte school tirannen, die toornden op die fijnen, die do.mpers, die dagbetlervers en twistzoe kers, welke niet waardig waren te leven, en daerojin in hun brood, tot zelfs in d© toekomst hunner kinderen moesten vervolgd worden. Kappeijne's woord: „clan moeten de minderheden maar onderdrukt" blijft ten allen tijde als uiting van den geest, clie deze „verdraagzamen'' bezielde, tegen hunne nagedachtenis, getuigen. C)f dan lret eenheidsideaal dat deze jagers naar den valschen vrede bezielde, geen mooi ideaal was? Zeer zeker; maar zij verstonden het niet dat de eenheid door hen gezocht aan het ideaal van ben vrij volk niet beantwoordde. Schoon is de eenheid die opbloeit uit een verwanten lerenswortel. Dat is de eenheid voor welke de Heiland baddat zij allen één zijn. Dat is clo eenheid in orgaiiisehon zin. Maar de eenheid door onze liberalen gezocht, was een mechani sche, teen. eenheid verkregen door het persen en kneden van alle ongelijksoor tig© ^olksdeelen in eenzelfden vorm; een bijeenbrengen van wat niet bijeen hoorde, een passen en melen en samenvoegen van wat niet uit eenzelfden wortel was gegroeid.; en zoo zou men, indien telii slotte de natie zelve niet wijzer geble ken was, een caricatuur van' een een heid gekregen hebben. Het is dan ook aan den jaronlangen schoolstrijd te danken dat aan die doode- lijke schijneenheid een einde gekomen is; en de godsdienst boven geloofsverdeeld heid, hoe ook te goeder trouw door de liberalen uitgeroepen en. bevorderd, voor .goecl werd uitgebannen. Het is de taak der Christelijke opvoe ding' mede te bouwen aan liet groote gebouw der volkseenheid, hetwelk zijn grondslag heeft in den Christus. Daarom belijdt elk geloovige zijn geloof aan één Heilige Algemeen© Christelijke Kerk. En hij verwacht daarbij een nieuwen hemel niet alleen, maar ook een nieuwe aarde, waarop gerechtigheid, woont, en al de be woners, uit alle volken en talen en ge slachten saamgebrac-ht in eenheid, in eenigheid zullen saamstenunen met het lied van den Vredevorst die in de vol heid der tijden allen bijeen zal vergade ren. Die eenheid komt derhalve niet in deze bedeeling. Maar in de Volgende bedeeling zal zij .er zijn; niet meer als ideaal, maar in werkelijkheid, wanneer men nergeua meer leed zal doen op den berg Zijner heiligheid :en de aarde vol zal zijn Van de kennisse des Eeeren. Üp ieder levensterrein, door woord en wandel, hebben wij hiervan te getuigen, de strevers naar schijneenheid te weer- staan, en den strijd voor de waarachtige eenheid des volks te voeren. Geknopt overzicht van den toestand. Omtrent het geval met de „Medea" lie pen hardnekkige geruchten, dat. het .mu nitie aan boord gehad moet hebben. Achteraf blijken deze geruchten, ten ©enenmale, ongegrond. Doch nu dringt de vraag zich bij ons op, waarom het schip dan niet opgebracht is. Er zijn dus geluk kig geen redenen, die het voor ons wen- schelijk maken, over dit geval het stil zwijgen te bewaren. Onze regeering zal dus wel op de noodige opheldering blijven aandringen in het geval met de „Katwijk" is geen enkel lichtpunt waar te nemen. Terecht merkte de „Nederlander" op, dat een daad. als waarvan dit s.s. de dupe wercl., onder de bepalingen van het ge- meene recht valt. „Wie de dader van dit onovertroffen heldenstuk is, is tot nog. toe niet bekend. Hij heeft zich in cle zee verscholen. Mocht hij gevonden worden, dan zal hij: moeten terechtstaan wegens poging tot moord en vernieling van roerend goed." Ridderlijkheid en rondborstigheid, de ka raktereigenschappen van de oude zeevaar ders, worden haast niet meer gevonden. Het geslacht van de De Ruyter's is schier uitgestorven. Van Duitsche zijde helpt men nu het duistere geval van de Katwijk op te los sen. Moge het onderzoek spoedig tot hel gewenschte doel leiden. De vernieuwde actie der Zeppelins bo ven Engeland leverde evenals, de voor gaande weinige resultaten op. En phleg- matiens als de Brit is, laat hij zich zelfs niet meer verontrusten. Men. neemt op het hooren van de tonen der sirene kalm z'n maatregelen en is 't gevaar geweken, dan herneemt leven aanstonds z'n ge wonen loop. Van de slagvelden bereikt ons weinig nieuws, en dat weinige is veelal nog zóó tegenstrijdig, dat 't moeilijk valt conclu sies te trekken. De vredesgeruchten houden aan. Steeds meer maken ze den indruk, dat er in enkele der oorlogvoerende landen geneigdheid bestaat, om bemiddeling te aanvaarden, wanneer die mocht worden aangeboden President Wilson zou vermoedelijk de zaak wel.ter hand willen nemen, doch dan dient men hem ervan te overtuigen, dat het ernst is met liet- streven naar spoe- digen vrede. De Engelsche pers hoopt, dat de strijd niet onnoodig zal worden verlengd, doch dit zegt niets. En wat de Duitsche betreft, uit deze blijkt niet, dat 'Duitschland mo menteel geneigd is tot een vrede, dien de geallieerden kunnen aannemen. We vreezen dus, dat aan de bedoelde geruchten weinig waarde moet toegekend worden. 't Is zoo moeilijk voor de oorlogvoe rende landen in deze a te zeggen. Uit den Karpathenstrijd. De „Reichpqsl" drukt een brief van een student aan zijn professor af; de schrijver is als vrijwilliger onder de strijders, die deel nemen aan den geweldigen strijd in hot Hongaarsche hooggebergte. De man schrijft 0.111.: In een Roetlieensche hut, bij' het haard vuur gezeten, 1200 Meter hoog in de Karpatheu, schrijf ik u deze regels. Twee kippen loopen kakelend hier rond en een zwarte kat strijkt onophoudelijk langs mijn beunen, al snorrend. Tevens knerpt er de de wieg bij, die van de zoldering af hangt en schommelend - gehouden wordt door een koord, dal de huisvrouw in de hand houdt. Zelve zit deze achter het vuur, dat zoo hoog is, dat zij er geheel onzichtbaar door is geworden. Het vuur knapt en het is hier heel gezellig. De mail des huizes, die er in, zijn. huiclen- kleeding uitziet ais een vóórhistorisch holbewoner, zit naast ine toe te zien, hoe ik schrijf. Het komt hem zeker voor ais een fabelachtige, onbegrijpelijke kunstbe werking. De menschen zijn goed en dienstvaardig, en opmerkelijk mooi, allen zonder onder scheid. g Buiten knalt hel reeds uren lang met razende heftigheid. De machinegeweren knetteren ponder ophouden, en onze grana ten komen zwaar door cle lucht suizen met een wonderlijk metaalachlig geruisch, als van een reuzenvogel, wiens vleugel slag men hoort, doch dien uien niet zien kan. Sinds acht dagen zijn we in dit schoone land verdwaald. De opmarsch hierheen ging gepaard met onbeschrijfelijke inspan ning. Wij hebben onze kanonnen en muni tiewagens, dikwijls met eigen hand de borgen op moeten sleepen, daar onze paar den uitgleden en vielen op de gladde ijs- hanen, die cle wegén hier zijn: ontzet tend is het aantal hunner, dat hier om kwam. Wij hebben een groot getal voer tuigen, 0111 de tien minuten wel, telkens weer moeten omhoog halen uil diepten en kloven, waarin zij gleden en. wij moesten ze ophouden met zware touwen, om te beletten, dat ze in den afgrond stortten, waar de Theiss schuimt. E11 dit; alles altijd 's nachts, daar alle bewegingen, vooral in de laatste dagen, in het geheim moesten geschieden. Van slapen kon dikwijls geen spraak zijn. Voor een paar uur hield men te gen middernacht rust in de sneeuw 0111 een vuur heen en zat daar neder, hui verig" ,maar z.00 goed als het ging, toch nog vroolijk. Wij verbazen ons altijd weer over liet weerstandsvermogen, waartoe een zoo verwend lichaam als het onze nog in staat is. Bij menigeen, die wat meer be gunstigd is, heeft dit zwerversleven een uitwerking als een geneeskuur. Zeil1 ben ik tot nog toe gevrijwaard gebleven van alle ziekten, die er zoo al voorkomen in een leger; ik hen zélfs goed op streek omi dik en rond te worden. Wat ons vrijwil ligers betreft, draagt de vreugde, die wij vinden in onze omgeving, daar veel toe hij; voor de gewone manschappen beslaat die echter bijna niet. Wij vergeten dikwijls genoeg liet nij pen onzer magen en de 25 kilogrammen kabeldraad. clie we voor de telefoonver bindingen op onzen rug' meeslepen de hergen op, om de schoonheid van een zonsopgang of de onbeschrijfelijke pracht der geheimzinnige maneklaai'te in. de sneeuw en eenzaamheid hier hoven. Hier ligl ongelooflijk veel sneeuw. De stilte ligt hier in de lucht als een nieuw element en men huivert, wanneer plot seling in de boonien een kristallen geklink- klank luid wordt, idsof zij betooverd na ren, en een zachte regen van zilver neer zijgt- Stijgt men hooger op, dan bespeurt men den oorlog langzaam, ofschoon deze dan ook als het ware versmolten is met het landschap. Overal tusschen do-dennen be weegt het, diep in den grond onder de sneeuw, en de Oostenrijkers in hun witte sneeuwman tets gluren uil hun schuil plaatsen als een sneeuwvolk, dat hier boven zijn zwijgend en geheimzinnig le ven leidt, in het hooggebergte. Af en toe stijgt ook een onbescheiden blauw wolkje omhoog, en als het geluk iemand gunstig is, krijgt men plotseling wel eens'wat dam pende koffie toegereikt, ol' eene Oostenrijk- sche sigaar, niet een vroolijk „Hervus, kameraad". Doch gruwzaam doet het aan, wanneer men opeens onder een denneboom soms een gele hand ziet opdoemen of een was sen gëlaat. Men kan de clooden niet ver roeren van jpïer en zij liggen er dus dagen lang en doen altijd weer opnieuw ontstellen, wall neer .men ze onverwachts ziet liggen tusschen cte schitterende heer lijkheid van de sneeuw, zoo vreeset ijk ont daan en zoo ontzettend eenzaam. Korte Oorlogsberichten. -De o0r 1 ogs 1 ee 11 ing in hier. I11 de Rijsselsche oorlog'scourant rekent een Beyer zijn kameraden het be drag van de laatste Duitsche oorlogslee- ning als volgt in bier voor: Stel, dat een glas 20 pf. kost. 'Dan geven de 9 milliard en (10 millioen mark 45.300.000.000 glazen hier!! Nu zal ik mij niet onze compagnie op oorlogsterkte clag en nacht er voor zetten, die glazen uit te drinken. Wij zullen ei: tijd voor nemen. Ieder drinkt een glas per kwartier. Dat wil dus zeggen 250 man 250 glazen bier in het kwartier, per compagnie dus 1000 glazen in een uur. Dan hebben wij 45.300.000 uren noodig om te driir- ken, dat befceekenl 1.887.500 dagen of, het jaar op 365 dagen gerekend, 5171. jaren en 85 dagen. Dat is dus twee en twee-derde maal de tijd vanaf liet, begin» onzer jaartelling. Gladstone gesneuveld. Het bekend lagerhuislid W. G. Gladstone, kleinzoon van den beroemden staatsman, is dezer dagen in Vlaanderen, gesneu veld. Hij was den loden Maart uit W>©«!- liam naar het front vertrokken en is dus reeds binnen de maand na zijn vertrek gevallen. Gladstone was bijna 30 jaar oud. De „Krenzzeitung" .schrijft, zonder nadere aanduiding, dat er invloeden aan het werk zijn die het Duitsche yolk een verzoening met Engeland aanbevelen op zoodanige 11 grondslag dat Duitschland'a voornaamste vijand het doel van den door hein gevoelden oorlog als bereikt lean, beschouwen. jDe „Vorwiirts" zou er zich over ver heugen, indien het waar is en. voegt, e'11 aan toe: Men kan zeker zijn dat het grootste deel van. het Duitsche volk hel) hiermee eens is. (N. .R 1'rt.) Gisterochtend heeft een Fransch vliegtuig een aanslag gedaan op de kruit fabriek te Rottweil. De vlieger, op wien dadelijk werd gevuurd, wierp- eenige hoiii raen, waardoor twee burgers, zijn gedood en een zwaar gewond. De stoffelijke schal de is gering. Het bedrijf van 'de fabriek; is niet gestoord. Een Fransch vlieger heeft hioven Haltingen (tan noorden van Bazel) vijf bommen geworpen, waarvan viel' geen schade hebben aangericht. De vijfde is op twee leegstaande Dt-tilein-wagens ge vallen, die in brand zijn geraakt en veii- nield. .Een in de nabijheid zich bevin dende man heeft levensgevaarlijke ver wond ingen op gelo open Een Duitsch vliegtuig heeft gister middag hommen geworpen op Sitting- bourne en Faversham op de kust van liet graafschap Kent. De bommen hebben: geen schade aangericht. Vervolgens is de vlieger over Sheerness en het eiland' Sfiep1- pey gevlogen, zonder bommen te werpen. Óp den vlieger is geschoten, doch, hij is over zee ontkomen, achtervolgd door een Engelseh vlieger. Oude zilverbons. Het ligt in de bedoeling, de gelegenheid tot inwisseling van de oude zilverbons welke nog in de circulatie zijn gebleven, binnenkort wederom open te stellen en wel voor eenige maanden. De inwissel VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. post, ƒ1.25 Losse nummers„0.05 Prijs der Advertentiën 15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ct. 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend, Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 110 regels ƒ1. iedere regel meer 10 ct. ling zal echter uitsluitend kunnen plaats hebben bij don agent van liet ministerie van financiën te Amsterdam, tot wiens kantoor mitsdien zij, die nog zilverbons bezitten, zich persoonlijk of schriftelijk zullen hebben te wenden. Door bijvoe ging van een postwissel met postzegel aan zijn adres zal men de toezending van het bedrag, waarop men recht heeft, zeer vergemakkelijken. 1 i t v .0 r v a 11 a a. r d a p p e j 'e n. Aangezien blijkt, dat niet alle houders van aardappelen kennis hebben genomen van dien oproep tot aangifte van hun! voorraden aardappelen ten verkoop, is besloten, de lijst van aangifte inplaats van [beden, a.s. Dinsdag te sluiten. Briefwis'se 1 ing met Be 1 gi Voortaan zullen oiver Aken ook naait Hasselt in België stukken ter verzanding zijn toegelaten, onder dezelfde voorwaar den en bepalingen als waaronder thans naar Brussel en enkele andere plaatsen, glejegen in het door Duitschland bezette gedeelte van België, kan worden ver zonden. „St.ct." De 0 ;i g.e h r a e li l e I rawlc r s. De 4 naar Cuxhaven opgebrachte IJmuiclensche trawlers zijn weder vrij gelaten. Naar verluidt liggen ei- meerde re trawlers te Cuxhaven. U i t v 0 e r v a r ke-n s v 1 s c li. To beginnen met Maandag zal weer varkensvleesch kunnen worden uitge voerd, dat van rijkswege is gekeurd en gemerkt, be nevens, enkele worstsoorten ais plockworst en andere uit varkensvleesch bestaande waren. De exporteurs zijn ver plicht 50 pot. van de hoeveelheid varkens vleesch voor het binnenlandsch gebruik beschikbaar te stellen. De prijs per K.G. slachtge,wicht is bepaald op 80 ct. D e M ede a. Naar aanleiding van de hardnekkige ge ruchten, dat onder de lading sinaasappe len van het in den grond geboorde stoomschip Medea andere lading verbor gen was, (men spreekt van. pyriet, zwavel en andere contrabande-artikelen) ver zoekt de Kon. Ned. Stoomboot Mij. ons nog eens uitdrukkelijk te verklaren, dat het schip uitsluitend sinaasappelen eenige collies manderijnen aan boord had. In dit verband kam nog gewezen worden: op de schriftelijke verklaring door den kapitein van den onderzeeër aan den ge zagvoerder van -de Medea medegegeven, dat hij de Medea in den grond igeboord had „da das Schift Lebensmittel' nach Bondon (feindlicher Hafen) bracht". (N. R. Ct.) Belgisch C,0m>ite i t voor Ned. liet officieel Belgisch 'Coniiteit voor Ne derland verzoekt ons het volgende te wil len mededeelenVan af heden zijn de bureelen van het Secretariaat overge bracht van Lange Voorhout 171, naar Nassau Zuilensteinslraat 21, Den Haag. Er wordt aan herinnerd, dat voor mon delinge raadgevingen het Secretariaat open zijn zal alle werkdagen, van 10.30 tot 12 uur. Bij de mededeel ing van de namen der leden, van' het Comife.it zijn ten gevolge van ©ene onoplettendheid van onzen copist, in sommige bladen de namen weggevallen van de hecren: Hermans- Ausloos, plaatsvervangend Senator van liet arrondissement Leuven, Baron Peers, Baemdonck ,lid der Kamer van Volks- ve r lege n w 00 rd i ge rs Deze vergetelheid worde bij deze her steld. D e, m; luiste r i e 1 e liedjeszanger. Op Speenhof!' moeten, wij nog eenmaal terugkomen. Hij is een 'beroemd gnan En als alle 'beroemde mannen wordt hij geïnterviewd. Onlangs is bij. verschillende landgenoo- ten een onderzoek ingesteld omtrent hun meening over de vraag„Moeten de man en de vrouw volgens dezelfde begrippen van moraliteit beoordeeld worden?" Natuurlijk was ook de p o t a 1 a u r e a- tu s, de gelauwerde dicht® S pe en h 0 ff onder de gevraagden. In de T el e gr a af van 6 April 1.1. Vindt men zijn. antwoord: „Man en vrouw kunnen in het huwe lijk niet volgens dezelfde begrippen van zedelijkheid beoordeeld worden, omdat de man door zijn sterkere geslachtsdrift zwakker staat dan de vrouw, die door hare schuchterheid en kuischheid he ter gewapend is. tegen verleiding. Een vrouw, die ontrouw is, pleegt dus wil lens en wetens verraad. Een man, die ontrouw is, is het slachtoffer van zijn

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1915 | | pagina 1