loefje
[ede,
ren
Ao. 164
Woensdag 14 April 1915
29e Jaargang
lecht,
TE KOOP
IROND,
feiland
rsknechï
IKNECHT
itbode
Uit de Pers.
Oe Groote Oorlog.
|en Grond,
In Vernissen,
U, enz.
ïop gevraagd
Zeeuwsche Stemmen.
sn goedkeuring
tenaar-bewoner
ide.
fwaren zond ar
n b e v e 1 e n
DETAIL.
Irootte, waarbij
[iaii het Bureau
onder motto
L wanen.
fceihoogte" Wis»
Koudekerke.
brj J. YAN
Öder.
bekwame
met paard en
Brieven letter
|e Goes.
Itkapelle.
lei
[er LITTOOIJ,
Jrg-
DOTDIENST OP
TELDE.
(regeling.
|re- aankondiging,
tijd.
tkzee vm. 7.30 a.
reer vm. 11.30 b.
tzee am. 12.30 c.
Iburg, nm. 3.15 d.
tie vair den te
jsendaal aan-
den te Goes
[aal vertrekken
l te G o e s 1133
aen trein;
5.29 nm. n aar
■den trein.
Uitgave van
de Naaial. Venn. LUCTOR ET EMERGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LA M '~E VORST STR A AT 219.
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. ID HU IJ - L. BURG.
Drukkers:
Oosterbaan Le Cointre Goos.
Voorziening noodig.
„S c h t beheer a a la n d-
U o u Dit opschrift staat hoven een
ar lik ei in een vrijzinnig blad aan het
adres van minister Posthuma, naar aan
leiding van een paar abuizen door de
zen gemaakt, en waarvan hij niet. of
niet voldoende schijnt te willen terugko
men
D' minister van landbouw is zoo on
voorzienig geweest om per circulaire aan
de iuigemecsters een prijsverlaging van
levensmiddelen in uitzicht te stellen: een
maatregel die althans den grootcn ge
meenten op risico en groote uitgaven zou
te staan komen, terwijl toch de leiding
blijft berusten bij de Kijksrogeoring. Van
daar dat de grootste gemeenten, Am ster
dam, Rotterdam, en Den Haag, er niets
mee óp hebben, de belanghebbende ar
beiders zeer teleurgesteld zijn on met name
de sociaal-democrafische wethouder van
Amsterdam, de heer Wibaul, den voorge
stelden maatregel als onuitvoerbaar ver
wierp.
Reeds terstond na hel bekend wor
don der circulaire waarschuwde 1) e
Stand aard voor de gevolgen. Van so
cialistische zijde had men de (halve) toe
zegging met beicle handen aangegrepen.
Blijkt het nu niet te kunnen, zooals
de minister het voorstelde, dan wekt liet
onder de toch al zoo zwaar beproefde
arbeiderskringen schier vanzelf zekere on
tevredenheid. die dé stemming bederft;
iets waartegen te meer ware te waken
geweest, daar de langere duur van de
mobilisatie toch reeds hot heroïeke, dat
in Augustus in de volksstemming was,
zoo pijnlijk tam maakte."
Aldus Dc Standaard.
'Doch aan dezen zachlen wenk oin ite
circulaire te doen vervangen, of, na over
leg met de drie voornaamste gemeentebe
sturen, te wijzigen, is geen gevolg ge
geven. Op hel oog'enblik wekt de vasthou
dendheid van den minister aan zijn denk
beelden, ofschoon die onuitvoerbaar zijn
v i -rklaard, verba zing
Terstond hebben do" clagelijksche be
sturen van Amsterdam, Rotterdam en Den
Haag, en die van Leiden, Groningen en
Enschedé zich met hunne bezwaren tot
den minister gewend. Zoo onder andoren
betoogden zij dat controle haast ondoen
lijk is, de grens zeer moeilijk is tc trek
ken lusschen wél- en niet-vermogenden;
de finanliëele gevolgen niet te overzien
zijnde laagste klassen dor belastingbe
talers veelal niet vair de goedkoopte
profiteeren zullen en wol de zwaardere
lasten meebetalen moeten, enzoovoort.
Bezwaren! die voor dc kleinere gemeen
ten niet gelden, zoodat men althans daar
met deze circulaire ernstig zal hebben
tc rekenen.
De minister heeft echter den gemeen
schap pelijken brief, door de Dagelijksehe
Besturen voornoemd tot hem gericht, met
•verzoek om nadere bespreking, eenigs-
zins hoog teruggewezen. Ik wil. zoo luid
de zijn artvvoord. Van u „een afgerond ant
woord of u van de aanbieding .wenscht
gebruik te maken, ja of neen". En wou
li inzake de broodvoorziening nog wat
weten, zend mij dan „een nauwkeurig
geformuleerde vraag met vermelding van
de opoffering, die uw gemeente zich Wij
inwilliging van uw verzoek zal willen
getroosten."
De gemeentebesturen hebben hierop ge
antwoord: Excellentie, uw circulaire in
zake beschikbaarstelling van levensmid
delen was zoodanig gesteld dat wij niet
met ja of neen konden antwoorden. En
in zake broodvoorziening behoeven wij
u niets te vragen, u hebt slechts te be
sluiten, daar wachten wij 'op. Ook be
grijpen wij niet hoe u er aan komt dat
de gemeenten zich opofferingen moeien
getroosten. Het gaat toch van u uit; de
regeering heeft er de gemeenten tot nog
toe steeds huiten gehoudenAls echter
de gemeenten moeten mee betalen,
dan zal dit toch niet kunnen geschie
den dan op wcttelijkcn grondslag en op
voor alle gemeenten gelijken voel.
Tot zoo ver de briefwissel ing. Tie zaak
is derhalve nog even ver als toen de
minister de circulaire in 'I licht gaf.
Maar wal is er daarna dan toch wel
getreurd, dat de minister zoo op eenmaal
in 't.andere uiterste verviel: van huis
moederlijke. bezorgdheid oversloeg in za-
ketimans-cy nisine
Wij weten het niet.
Maar wij weten ook, dat met liet stre
ven naar het doel waarvan in de circu
laire wordt gewaagd moet word® voortge
varen.
Wij kunnen niet be oordeel en of do cir
culaire van den minister, zijn schijnbare
traagheid en onvastheid in zake het uit
voerverbod, en meerdere veronderstelde
vergissingen, „slecht beheer van land
bouw" beteekent.
Het bewijs is nog niet geleverd, dat
hetgeen voor Amsterdam onmogelijk is,
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. post
Losse nummers
1.25
k 0.05
voor de Zeeuwsche gemeen.en niet kun-
;nen zou.
Daarom zouden wij, met het oog op
hot góede doel, den gemeentebesturen wil
len aanbczelen, van de i.culair:- goede
nota te nemen. Geldt voor groote ste
den ,dat daar dc on- en min-vennogen-
den niet tc vinden zijn, en veel geld
zal worden uitgegeven of voor oen deel
Weggegooid, dat geldt niet ran de klei
ne gemeenten. Daar weet men heel goed.
wie 'the dig hoeft, en wie mot. Waait
daar moei toch voor gezorgd worden, dal
niemand .begunstigd word!, die het niet
noodig hooft. Zoo althans wordt de last
die op de gemeenten gelegd wordt, niet
te groot.
Rel beste is, dat de diaconieën er voor
wordtin aangesproken. Deze toch keipen
de menschen het host.
XXXVII.
Onze huismoeders klagen steen en been
over de hooge prijzen, die ze Voor alles,
wat er in oen huishouden noodig is, moe
ten besteden.
En ivo kunnen die klachten verstaan,
want 't is géén geheim, dat alles duurder
is geworden, en nog duurder dreigt te.
worden. Voorwaar, er is vaak heel wat
tact en overleg noodig, om rond te ko
men. Al is de nood nog niet hoog ge
stegen. zorg is er overal.
Want juist wat ierleren Mag noodig is,
wat het keelgat ingaat, is zooveel hoo-
ger in prijs géworden.
Onder de dagelijksehe levensbehoeften,
die dit jaar buitengewoon duur zijn, be-
hooren vooral de groenten en peulvruch
ten
In het orgaan van den Xed. Tuinbouvv-
raad „De Tuinbouw" vond ik een stukje
afgedrukt, waarin van enkele artikelen de
marktprijzen worded vermeld in'de laat
ste week der maand Maart in de jaren
191.3, 1914 en 1915. Daarin vind ik o.a.
vermeld, dat in Broek op Langendijk,
het echte koolland, in 1913 voor rood©
kool per 100 stuks werd betaald van
f1 .SO tot f7; in 1914 van f 1.50 tot
f 12maar in dezelfde maand van 1915
van, f 2.40 tot f 23.
Voor witte kool is het prijsverschil nog
grooter. Liepen de prijzen in 1913 pei;
100 stuks van f0.80 tot f4.30, en in
1914 van T1.30 tot f7; zoo wordt in
Maart 1915 betaald 100 witte kooien van
f2 tot f22. En dit zijn n'n nog de en gros
prijzen; do huismoeders betalen per stuk
nog wel enkele centen meer!
Uien waren in 1914 óók duur, al wa
ren do prijzen niet zoo hoog als in dit
jaar. Met 1913 is het, verschil echter*
enorm; toen kostten 50 K.G. uien van
f0.28 tot f0.47 op de markt te Broek
op Langendijk en thans betaalt men ter
zelfder plaats f7.90 tot f8.20. En dei
huisvrouw betaalt tegenwoordig voor 1
K/G. uien 24 ets.!
Voor groene erwten is er ook 'n groot
prijsverschil. Deze kostten op de markt
te Groningen in Maart 1913 f6 tot f8.50;
in 1914 f6.75 tot f9.35, maar in dezelfde
maand van dit jaar f 13 tot £15, alles
per H.L.
Doch laat ik u niet langer vermoeien
met dorre cijfers.
Nu weet ik niet precies, hoe in Zee
land de prijzen zich verhouden, docili. men
mag aannemen, dat 't hiér al niet veel
gunstiger is. Zoodat ook de Zeeuwsche
huismoeder wel eens mét dc handen in
het haar zal zitten, 't Is me dan ook
niet recht duidelijk, waarom de uitvoer
van groenten naar Duilschland op groo
te schaal wordt toegestaan. De Staats
spoor heeft voor dit doel zelfs speciale
treinen ingelegd en niet leede oogen kun
nen we het aanzien, hoe honderden wag
gons met heerlijke malsehe groenten naar
onze buren gaan, terwijl men ons er de
laatste cent voor uit dc portemonnaie
ld opt.
Gelukkig hebben wij over hel brood
niet te klagen.
Vooral het kostelijke br'uinbroocl is hij
kans niet duurder dan in gewone tijden.
Tenzij het cacaodoppen bevat.
Na de sensationeele onthullingen door
de Gezondheidscommissie te Goes gepu
bliceerd, is men wel een beetje sceptisch
gezind geworden ten opzichte van de
kwaliteit van wat men als tarwebrood
aandient. Doch gelukkig, de bakkers treft
geen blaam. En zij z'ullen nu misschien
wel oppassen, dat ze geen katten in
casu cacaodoppen in de zakken koopen.
De Gezondheidscommissie had andere
wel ,op meer ridderlijke wijze het onder
zoek geleid kunnen hebben, 'k Hoop, dat
ze binnenkort de bakkers openlijk zal
rehabiliteeren. Dat behoort ze te doen.
wil ze haar naam als een hoogstaand
college bewaren. Ook, al hebben de bak
kers intusschen weer het) vertrouwen van
hun klanten gekregen.
Tenslotte nog iets omtrent, een ander
Consumtie-artikel, den alcohol.
't Is een verblijdend verschijnsel, dat
do drankbestrijding in deze veelbewogen
tijden krachtig voortgezet wordt.
Do bevelhebbers van de legers o.a.
hebben aanstonds ingezien, dat de drank
moet geweerd; wil het lager aan dc hoog
ste eischen., wat moroclo en physieke ge
schiktheid betreft, beantwoorden.
„Het is ,de plicht van alle vaderlan
ders, -den alcohol in al zijn vormen te!
bestrijden. Iedereen moet begrijpen, dat
alles wat de moroclo en male riool e kracht
van ons leger kan verminderen, een we
zenlijke misdaad is tegen tie verdediging
der natie, ten overstaan van den vijand
geploegd.','
Met deze woorden begint oen door ge
neraal off re genomen besluit, waarbij
hij den verkoop van alcoholhoudende dran
ken aan troepen in do loger-zone geheel
verbied!. De conigc alcohol, die aan do
soldaten wordt toegestaan, is de hoeveel
heid, die bij het rantsoen verstrekt wordt.
Tracteeren is ook ten strengste verboden
ion een ieder, herbergier of niet, die dot
voorschriften van gone Aal Joffre over
treedt, zal voor den krijgsraad moeten
verschijnen.
Alien weet, hoe het Eïigfelsclte Hof tegen
over deze kwestie staat, en op hoe lof
waardige wijze het den strijd: heeft aange
bonden. met Koning; Alcohol.
pVfon rilt er van, als men statistieken'
onder de oogten krijgt van de ellende,
die op rekening van het alcoholisme ge
steld moet worden.
Naar aanleiding van do Actie in Enge
land tegen hot drankmisbruik doet de
Kransche afgevaardigde Iteinach mededce-
ling, 'aan de hand van een officieel stuk,
van 'de wijze waarop eon dokwerker in
een Kransche havenstad den werkdag in
deelt.
Do dokwerker arbeidt van 7 8 uur
v.m., dan ontvangt hij zijn loon voor dat
uur en heeft een 'kwartier voor zijn ont
bijt, waarbij alkohol gebruikt wordt.
Van '8.15- 10 u.: arbeid.
10 'u. 10.30: een borrel drinken.
10.30 11: (arbeid.
11 12.30: schafttijd.
12.30 -3: arbeid, gevolgd door uil
betaling.
3 3.30: teen stukje eten, -met al
kohol
3.30 —5: 'arbeid, gevolgd door uit
betaling.
5 5.15: een borrel drinken.
5.15- 6: arbeid.
Na 5 uur zijn de meeste arbeiders be
schonken.
Behalve de bovengenoemde rusttijden,
snappen de arbeiders, zoodra er geen.
toezicht is, weg naar een der talrijke kroe
gen. Bij deze borrels komt dan nog do
wijn, dio uil. de vaten, welke vervoerd
worden, verdwijnt. De lVaüdelskamer te
X. schat de hoeveelheid van den jaar
lijks op deze wijze gestolen wijn op idea
inhoud van een schip van 4000 ton.
Het alkoholisine onder deze dokwerkers,
schrijft de heer Iteinach, heeft zeker geen
minder ernstige gevolgen dan het drank
misbruik onder dc Kngelsche fabrieksar
beiders.
Tenslotte baalt hij een passage aan uil
een brief van een chirurg in een hospitaal
achter hot front, waarin deze schrijft:
mijn gewonden genezen goed, als zij geen
alkoholisten zijn; de genezing yan drank
zuchtigen gaat óf niet óf uiterst langzaam.
En dergelijke verklaringen heeft de lieer
li. van talrijke artsen ontvangen sinds
het uitbreken van den oorlog.
Moge de vrucht ervan zijn, dat lvoning
Alcohol een steeds krachtiger wordenden
vijand tegenover zich gesteld ziet, die
hem weldra geheel onschadelijk weet te
maken.
leder kenne zijn plicht.
Ook in Nederland, ja ook in Zeeland
dient gestreden tegen hel drankmisbruik.
Mag ik 'in dit verband nog eens herin
neren. aan de bepalingen van de Drankwet,
welke toestaan, dat om de vijf jaar aan
de gemeenteraden het verzoek kan ge
daan Worden om het maximum aantal
vergunningen te verlagen?
Laat men althans probeeren, of de tijd
er rijp voor is.
'KEES VAN DER MEER.
Lange pree ken.
Ia de Rotterdammer lezen we o.m.
Een der laatste nummers van het Ge
ïllustreerd Volksblad bevatte een scherp
puntdicht tegen lange preeken.
Geheel onverdiend is dit. niet. want de
dominees kunnen hel dikwijls bont ma
ken..
Terecht wordt bij gezond kerkelijk leven
de eisch gesteld, dat de samenkomst der
gemeente op den Zondag tweemaal wordt
bijgewoond.
Maar niet mag ontkend worden, dat de
voldoening aan dien eisch door de bui
tensporige lengte van den kerkdienst niet
gemakkelijk wordt gemaakt.
Bij sommige predikanten schijnt do ge
dachte te leven, dat, als de twee volle
uren niet ten naasten hij gehaald zijn,
een bedenkelijk tekort moet. worden gecon
stateerd.
Van het huiselijk leven dat voor on
derscheidenen slechts op den Zondag eeni-
germate tot zijn recht kan komen, blijft
zoo bitter weinig over.
Bovendien wordt hel geduld van waar
lijk goede luisteraars op veel te zware
proef gesteld.
Wie de hoorders overziet, bemerkt al
ras, dat als de anderhalf uur bereikt zijn,
de een na den anderen hoorder in aan
dacht gaat verflauwen en wég raakt.
Eon enkele moge in bewondering loven
voor don dominee, die zoo veel uit een
tekst weet te halen, en daar uren over
kan preeken, de aanwakkering van die
ongezonde stemming ligt zeker niet op
den weg van de bedienaren des Woords.
Het is waar het is .grooter kunst
om met weinige woorden veel te zeggen,
dan met veel weinig.
Evenwel, wij achten onze Nederlandsehe
predikanten hoog en zien niet in. waarom
zij niet evenals hunne collega's in den
vreemde, in staat zouden wezen, biji goe
de voorbereiding en behoorlijke stofverdee-
ling oen preek van zoodanigen omvang te
houden, dat een kerkduur van anderhalf
uur als maximum beschouwd word.
Het stichtelijke van den kerkedienst, ja
de opgewektheid van het gansche ker
kelijk leven, zou er ongetwijfeld bij win
nen.
Genoemde bladen zijn met hun opmer
king, die ook wij juist, vinden, in goed
gezelschap, en wel van Cairijn, die,
gelijk we reeds in ons nummer van 1
October 1910 meedeelden, het'volgende
schroef aan zijn Vriend .Parel!
11,
„Ik hóór, dal uwe buitengewoon lange
predikaties velen reden lot morren ge
ven. Gij hebt ons dikwijls verklaard er
zelf een fout in te zien, die gij zoudt
willen verbeteren. Nu vraag ik u ech
ter, dat geen vijandelijk gefluister tot op
roerig geschreeuw worde, en ik bezweer
u maak het liever, met geweld wat kor
ter, dan dat gij den satan gelegenheid
geeft waarnaar hij uitziet. Gij weet ten
dél'sfe, dat wij ook den z'wakken schulde
naars zijn (Roni. 1:14); niet, dat wij
door al te veo! toegeven hunne onwijs
heid zouden vergrootcn, maai' wij moeten
beproeven hen te trekken doordat wij hun
iets toegeven Gij weet ook wel, dat gij
met eigenzinnige prikkelbare nienschen te
doen hebt. Zeker kan hun misnoegen
slechts uit Le grooteijl hoogmoed komen,
maar daar ons de Heer den. kansel laat
bestijgen, niet om ons, maar om de ge
meente tc prediken, zoo moeten wij onze
leering zóó inrichten, dat niet uit ver
veling verachting des Woords voorkomt.
Ook het gebed moogt gij eerder lang
maken, wanneer gij voor uzelven bidt,
dan wanneer gij het in den naam der
gansche gemeente uitspreekt. Want gij ver
gist u, wanneer gij denzelfden ijver, dien
gij hebt, van allen verlangt. Dezen brief
dicteer ik op mijn bed. Vaarwel, beste,
voortreffelijke broeder. Groet alle vrien
den. De Heer behoede u, "leid© u mot
Zijn' Geest en zegene uw' arbeid."
Beknopt overzicht van den toestand.
Men heeft uitgerekend, dat er thans
gestreden wordt over een front van niet
minder dan 2668 kilometer.
Nooit te voren is. dit in de geschiedenis
voorgekomen.
Volgens do Matin, die zich de moeite
getroost heeft het na te rekenen, zouden
de Kransche troepen op 'toogenblik een
front innemen van 870 kilometer. De En
gelsche troepen houden een front van
50 kilometer, en de Belgische 28 kilome
ter bezet.
In Tgeheel dus 948 kilometer, terwijl
in het oosten de Kussen over een front
van 1370 kilometer staan opgesteld, en
in het zuiden de Serviërs en de Monte
negrin® een fronl van 350 kilometer be
zetten.
Steeds grooter front hebben we gekre-
gen. Zelfs in de laatste maanden heeft
hot zich nog aanmerkelijk uitgebreid. We
herinneren maai' aan de actie bij Memel.
En wanneer gaan we aftellen
Niemand weet het.
Het zachte suizen van hel vredeswindj©
laat zich reeds hoeren, doch maar al
Prijs der Advertentiën
15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ct
3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend,
Bij abonnement voordeelige voorwaarden,
Familieberichten van 110 regels ƒ1.
iedere regel meer 10 ct.
te vaak wordt het nog wrecdelijk over
stemd door het geweld van den oorlog.
Het ontstaan der in de laatste dagen
zich vermenigvuldigende .vredesgeradhten
moet, dunkt ons, voornamelijk verklaard
worden uit het verlangen der volkeren
naar, vrede, waarbij de wensch, dat aan liet
bloedvergieten toch spoedig een eind ko
ine als de vader der vre-desgedachton moet
aangezien worden.
Merkwaardig is het, dat vele dier vro-
desgeruchten hun oorsprong zouden vin
den in de centrale keizerrijken. Velen
hebben dan ook hun hoop gevestigd op
een dreigenden tweespalt tusschen de ver
schillende volken van de Donaumonar-
chie en een groeiend verzet in den boe
zem der Duitsche sociaal-democratische
partij tegen den oorlog, welke factoren,
zoo meent men, Duitschland en Oosten
rijk zullen dwingen tot een spoedige vre-
dessluiting.
Wanneer men de zaak nuchter be
kijkt, zal men echter aan deze en derge
lijke praatjes niet veel waarde hechten.
Van Duilsch-Oosteni'ijkschc zijde blijft men
intusschen niet in gebreke om. tegen al
deze illusoire verwachtingen protest, aan
te teekenen.
Men denkt niet aan vrede, xin van vre
desbemiddeling wil men Voor hands niet
weten.
Amerika vermag niets.
President Wilson heeft dan ook, blij
kens zijn uitlatingen op een methodisten-
conferentie te Maryland', geen zin out zoo
lang de zaken aldus staan zijn bemidde
ling aan te bieden. „Ik hoop, ik ibid
en ik denk te ontwaren zoo sprak,
dc president dat groote geestelijke
krachten den afloop van de worsteling af
wachten, om zic-h te doen geldendat
die geestelijke krachten zich reeds thans
doen gevoelen om ons oordeel te verhel
deren en onze stemming te sterken.
Iedereen kan zich gereed houden om
mede te werken aan het netto resultaat,
als de afloop zich openbaart."
Wat kan men uit deze woorden an
ders afleiden, dan dat Wilson het thans
niet de tijd acht voor interventie.
Doorvechten js dus de boodschap.
Tot men van uitputting, van economi
sche uitpuiling niet verder kan.
Tusschen Maas en Moezel is het. Kran
sche offensief tot staan gekomen en in
een zuiver verdedigen van de behaalde
voordeelen overgegaan. De balans van de
behaalde voordeelen voor de Franschen
is nog niet in alle bijzonderheden op te
maken, maar zeker is, dat die voordoelen,
ten koste van zooveel bloed verworven,
slechts van plaatselijk belang gebleven
zijn en dat geen beslissing geforceerd kon
worden.
Ook op het front iu de Karpathen,
waar op het oogenblik misschien de be
slissing uitgevochten wordt van den gc-
heelen strijd op het Oostelijk gevechts
terrein, blijven 'dc voordeelen van heide
zijden behaald, nog steeds liet karakter
van plaatselijke successen behouden.
De rust bij de Dardanelles duurt voort.
Uit het feit, dat alle journalisten van de
eilanden verwijderd zijn, mag men ech
ter opmaken, dat er voorztorgmaatrege-
len getroffen worden voor een nieuw tref
fen in de naaste toekomst.
Een Vlaamsche Held.
Vele Vlamingen kennen, schrijft do „VI.
Stem", den overtuigden, moedvolle)!
Vlaamschien priester Jan Bernaerts, een.
der kranigs te figuren onder onze jón
gere Flaminganten'. Hij! is een Antwerpe
naar, een inboorling van del Paardemarkl.
Als student reeds bezielde hij zijn mede
studenten voor den Vlaamschen strijd, en
nu bezielt 'hij als aalmoezenier onze
soldaten in den kamp tegen den Duitse hen
overweldiger. Men leze den volgenden,
brief, geschreven door een sergeant vans
bet Belgisch leger, die pastoor Bernaerts
niet kendevoor dat hijl hem aan 't
werk zag te midden der barstende bom
men
„Het was den 26 September 1914. De
Duitschers lagen in bet bosch van Bug-
genhout en werden hevig aangevallen
door onze troepen; zoodoende, als dat
wij den avond van den zelfden dag mees
ter waren van Üpwijfck. De Duitschers
waren alzoo verplicht groote legermach
ten doen. terug te komen die naar het
zuiden op weg waren. Den zelfden nacht,
hadden zij roods talrijke versterkingen
bijeen 'gebracht en werden wij op onze
beurt aangevallen nuet den grooteten spoed!
(omdat hunne verbindingslijnen in ge
vaar waren), en den 27en September wa
ren wij teruggedreven uit Buggenhout en
namen wij intrek in onze loopgraven,
voor het hosch, niet ver van den ijzeren
weg. Wij waren blootgesteld aan een on
gelooflijk hevig kanonvuur. Wij werden
bijzonder bescholen met „obus brisants"
en „groote shrapnels"; de eersten violent
gestadig in onze loopgraven, alles ver-
