Ao. 159 Donderdag 8 April 1915 39e Jaargang De Groote Oorlog. Uitgave van de Naam'l. Venn. LUCTOR ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LAK sE VORSTSTRAAT 219. Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG. Drukkers: Oosterbaan Le Cointre - Goes. Aan maat- en strijkstok? Er loopt door de groote pers een loe- lijfc gerucht. De Indische leening van 62i/2 millioen, door vele bladen met warmte aanbevolen, is reeds voor hare aankondiging overgenomen door een con sortium van bankiers tegen den koers van 95 pet. Dit was met den minister afgesproken: en toch werd zij geplaatst tegen den koers 97 dus drie procent bene den pari. Dat maakt een verschil vart 2 procent, waarvan een gedeelte afgaat voor provisie aan commissionairs enz. zoodat er een zoet winstje van anderhalf procent, dat is anderhalf millioen gul den, in de zakken dezer hulpvaardige geldmannen gevloeid is. Hier heeft de Tweede Kamer niets van gewdten, toen zij tot de leening machti ging gaf. Wel heeft zij lont geroken. Al thans de heer Boogaardt had aan den minister van Koloniën, den slimme, ge vraagd, of het waar was van dat con sortium De minister had geantwoord van neen. Wel had hij met eenige finan ciers geraadpleegd doch de afspraken wa ren slechts voorloopig. Doch nu heeft de minister op een na dere ff raag, van den heer Van Vuuren, geantwoord dat de voorwaarden integen deel zeer heslisl waren, de leening voor h u n rekening voor 95 en de uitschrij ving voor 97 procent. Het „voorloopige" had slechts hierin, bestaan, dat deze hoe ren, als ons land oorlog kreeg, van hun toezegging af waren. Dit alles lijkt wel wat op een klein beetnemerijtje. Het is maar gelukkig dat wij een vrijzinnig ministerie hpbben; een minister van rechts zou er van langs gehad hebben. Natuurlijk kan het er nog wel rooken, wanneer deze kwestie voor de Kamer komt. Maar, '(.bleek wel eens meer, al van 1888 af: het verschilt wel wien men voor heeft. II Kiet genoeg doordacht. Nog een andeite klacht gaal. door do groot© pers. De minister van landbouw heeft een circulaire over goedkoope le vensmiddelen in het licht gegeven. De gemeentebesturen yrcrden daarbiji gemach tigd levensmiddelen tegen een vastgestel- 'den prijs op te koopen dn verkrijgbaar1 Ie stellen. Een maatregel welke minstens 50 millioen zou gekost hebben, indien hij had kunnen uitgevoerd worden. Men zegt, dat de minister die circu laire had opgemaakt op eigen gezag*, zon der raadpleging met zijn ambtgenooten, en heelemaal zonder medeweten van de1 V olksvertegenwoordiging Gemeentebesturen moesten, toen 'taan de uitvoering toekwam, vaststellen, dat deze onmogelijk was. Amsterdam Constateerde dit .bij' monde van den soc. dem. wethouder Wibaut, en Zaandam bij monde van den soc. dein. burgemeester Ter Laan. Zoodat de circulaire weer wel zal wor den ingetrokken. Een eenvoudig mensch komt derge lijke fdingen lezende tot de slotsom dat er eenige roekeloosheid dreigt in te slui pen in den omgang met 's Rijks geldmid delen. Maar misschien ziet hij mis. Wat doet de Schoolraad? Voor belangstellenden zij aan de hand van „De School met den Bijbel" het vol gende antwoord gegeven De taa?c van den Schoolraad is, naar art. 6 van zijn statuten, om de scho len .met den Bijbel te hulp te komen in al datgene, wat geacht kan. worden aller gemeenschappelijk belang' te zijn en wel met name: lo. bij de bevordering va.n de oprichting van scholen met dera Bijbel; 2o. hij de bevordering van den paedagogischen bloei der scholen; 3o. bij de beslechting van gewone geschillen, die in den boezem der scholen mochten rijzen, voor zooverre deze niet vallen onder de geschillen, te beslechten door de Com missie van Beroep; 4o. bij de beslechting- van kerkelijke geschillen, die in den boe zem der scholen mochten voorkomen; en 5o. bij de toepassing en opvolging va.n de wettelijke bepalingen ten aanzien van het onderwijs én de pensionneering, als mede bij de handhaving en verbetering der rechtspositie van scholen en onder wijzers. Door verschillende commissies heeft de Schoolraad op velerlei terrein nuttigen arbeid verricht. De commissie voor het Leerplan be staat uit 30 leden. Ze vertegenwoordigt het paedagogisch element in den School raad. Zoo heeft ze den stoot gegeven tol de Uitgave van het bekende Leerplan Caukamp. Maar 't meest is die commissie bekend door het Na-examen. Vroeger was cv vanwege de Vereeniging voor C, N. S. en die voor (1. S. O. elk afzonder lijk een examen ingesteld. Later hebben die beide vereenigingen bet gedeelte, dat voor beide examens hetzelfde mag ge acht worden, aan den Schoolraad over gedragen. Behaalt een candidaat het diplo ma van den Schoolraad, dan wordt hij in de gelegenheid gesteld om een aantee- kening op dat diploma te verwerven, zoo van de Vereeniging voor C. N. S. als van het Gereformeerd Schoolverband. Van geheel anderen aard is de arbeid van de commissies voor gewone en voor kerkelijke geschillen. Hoe minder arbeid van haar gevraagd wordt, hoe beter. Ge lukkig dat herhaaldelijk op de algemecne vergadering kon gezegd worden: Uw rap porteur heeft niets te melden. Waar aan deze commissies geschillen werden voor gelegd, konden ze meermalen uiteengaan de partijen weer tot elkander brengen, of door een onpartijdig oordeel gekrenkt rechtsgevoel bevredigen. Het is niet meer dan natuurlijk, dat dei Schoolraad voor zijn aangesloten scho len ook een Commissie van Beroep for meerde, door de wet geëisehl voor de scholen, die rijkssubsidie willen genieten. Gelukkig kent ook deze commissie jaren van ongestoorde rust. Drukker heeft het de commissie voor rechtskundig advies. Talloos Vele zijn de adviezen, door die commissie verstrekt, en dank zij de rechtskundige voorlichting: en de verworven ervaring, winnen zij steeds in betrouwbaarheid. De immer bereid vaardige Istecretaris van den Schoolraad, de lieer Derksen, wien we gaarne 'een ©eresaluut brengen voor zijn onvermoei- baren ijver, antwoordt u in den regel binnen den tijd, dat ge het verwacht hadt. De Schoolraad werkt door zijn Hulp fonds voor gevallen van langdurige ziekte en dat voor geweigerde rijksbijdragen als een onderlinge assurantiemaatschappij, Vooral door liet eerste fonds heeft zij' het mogelijk gemaakt, dat bij langdurige ziekte menig onderwijzer in zijn betrekking kon gehandhaafd Mijtten en zijn plaats zon der al te groot nadeel voor hem noch voor de school tijdelijk door een ander kan worden ingenomen. Sinds enkele jaren is de Schoolraad ook begonnen districtsvergaderingen te or- ganiseeren, Waarin de besturen en de on derwijzers der aangesloten scholen elkan der kunnen ontmoeten. In den aanvang met zeker wantrou wen bejegend, heeft de Schoolraad al lengs het vertrouwen van ongeveer 800 scholen weten te verwerven. Immer heeft de Schoolraad er naar gestreefd het or gaan te zijn, dat geheel het Christelijk onderwijs vertegenwoordigde. Naast al hel bovengenoemde is dit mede de1 hoofdbe- teekenis van den Schoolraad, dat hij, met eerbiediging van verscheidenheid en vrij heid, de eenheid beeft nagestreefd. En het zou zeker een heugelijk feit zijn, als ook de Vereeniging voor Christelijk Volksonderwijs tot samenwerking; met den Schoolraad bereid gevonden werd. Droeve ervaringen. Ml'. Troelstra is deze week weer eenige droeve ervaringen rijke!" gewoïden. De leider der S. D. A. P. heeft met ieder volgend congres een anderen hor zel van zich af te slaan. Op vorige con gressen waren het Certon, V- Ravesteijn en Wijnkoop, Gorter, Pannekoek en Hen- riëtte Holst; doch hij wist hen allen hui- ten de partij te krijgen. Evenwel telkens komen er weer nieuwe aanvliegen. Dit maal was het vooral R. Kuyper die den demagoog in den weg zat. Menige uit drukking van dezen opponent had de strekking hem te verbitteren. Daar was onder meer het verwijt dat Troelstra eerst schermde met uitdrukkingen als „het mi litaire apenpakje" en „het weggegooid^ geld van het militairisme", en drie da gen later oreerde „goed en bloed veil te hebben voor de nationale verdedi ging". Daar was ook het verwijt dat Troel stra vroeger gezegd had geen vaderland te erkennen, en thans voor het vaderland alles veil had. Daar was ook de vraag, sinds wanneer „Troelstra zijn wil aan de partij dicteert en het congres wordt uit geschakeld". Daar was ook de uitroep: „Na de brochure van Troelstra is mijn vertrouwen weg. Het vertrouwen dat bij hem het internationale socialisme veilig' zou zijn, is absoluut verdwenen". De leider heeft het moet erkend tegenover deze poging om hem van zijn voetstuk te deeneteeiren, zich zieer zacht moedig gedragen. Toch gaf hij zich aan het eind der derde zitting' nog even bloot. Het was toen Kuyper den voorzitter in de rede viel en door dezen 'hiervoor be straft weird. Bij die gelegenheid kwam uit ihoeveel moeite het mr. Troelstra moet gekost hebben zijn toorn in te houden. Immers hij beet den ietwat loslippigen partijgenoot toe: „Schaam je wat, laffe kerei". Zou liet ook kunnen zijn dat na de inspanning van eem driedaagsch debat, en de verrassend groot gebleken, in de honderden loopende minderheid die zich tegen zijne opvattingen en indirect, daar door legen zijne leiding", tegen het ger zag van zijn woord en persoon had ver klaard, de temperariSentvolle man zich eindelijk niet meer bedwingen kon, en op liet onschuldig hoofd van den partiji- genoot, nog wel om een .betrekkelijke klei nigheid liet neerkomen, wat eigenlijk voor de heele oppositie bestemd was? Het zou wel kunnen; immers liet is al meer gebleken dat de heer Troelstra, spijt zijne groote bekwaamheid, niet alle nood zakelijke dualiteiten voor partijleider bé zit. Daartoe 'mist hij het rustige flegma van Vliegen, den kalrnen betoogtrant van Sannes, het onverstoorbare goed humeur van Wibaut. En het moet erkend zelfs nog wijzeren dan hij gouden bij aanvallen -als waaraan hij anderhalvem dag blootstond dol geworden zijn. Zelfs medestanders als Van der Goes en Al- barda bleken het niet geheel met lie:m eens. Knappe juristen als Sannes en Men- dels stonden vierkant tegenover hem. En •vooraanstaanden van den tweeden rang als Duys en Soep en Stenhuis, Kuyper en Rugge en Zadelhoff weerstonden hem met groote scherpte, terwijl meerdere on- genoemden hem bejegenden met hoon gelach. Het zou waarlijk geen wonder zijn ge weest indien hij er het bijltje bij neerge legd had. Want ook voor dezen staatsman zal nu wel vaststaan dat, moge al de maar schalkstaf hem niét uit de hand gewron gen zijn, 'aan het gezag van dien staf wel een zeer groote knak is toegebracht. Op z'n socialistisch gesproken, daar had den velen „maling" aan; zij lapten het „aan hun laars". Maar te treuren hierover is ook hem niet oorbaar. De leiders der S. D. A. P., ook ml'. Troelstra, maaien slechts wat zij gezaaid hebben. Later, wanneer de Troelstra's en Scha pers zullen ten grave gedaald zijn, zul len op hun beurt de jongeren die nu aan 'hun rokspanden trekken om hen naar beneden te balen, de Duysen en Kuypers en Mendelsen eenzelfde ervaring opdoen. Omdat het socialisme leeft van bloot materialisme, oppositie en negatie, beteto in afbreken dan 'in opbouwen geoefehd is, minder in systeem da.11 in een bre'ed opgezetten mond zijn kracht zoekt, en de massa meer met de hakken dan met de hersenen heeft leeren werken. Dit, en dit alleen, is dan ook de oor zaak dat mr. Troelstra's zeer terecht geponeerde stelling„wij: kunnen niet lan ger" uitsluitend 0111 de propaganda hande len, het mooie gebaar moeten w ij opofferen v 0 o r d e sterk 'e daad", bij dit mengelmoes van idealis ten, volksschefteraars en bandenklappers niet in ging! .Alleen het stellen der portefeuille-quaes» tie (aannemen of wij gaan, zij het, ook in vrede, heen) voorkvarn erger. Beknopt overzicht vtn den toestand. Rondom Verdun en om de Duitsche stellingen in St. Mi hid ontwikkelt zich een heftige actie. Trouvens, deze dateert reeds van maanden her. Doch de laatste dagen vielen er werkelijk successen te hoeken, al hehooren se niet' tot dë be slissende. De Franschei bezetten hier op 1 April Freyenharge ei op 5 April Reg- nieville. 'De strijd is hiermele in eem nieuwe phase gekomen, die d< Duitse hers aldus aankondigen „De Franschen zijn tusschen Maas en Moezel bij'zlonder actid", en „zij vielen met groote troepen madden en veel artil lerie aan "Jen Noordoisten, ten Oosten en ten Zuidoosten Van Verdun. Het Duitsche legerlxricht bereidde ook op een voortzetting vin den strijd voor en op de mogelijke ver tassingen, die daar uit voor de Duitschürs kunnen voort vloeien. „Ondanks de zeer zfwatre verlie pen, die de vijand lij deze gevechten geileden heeft, moet volgens de nieuwe groepeering zijner trospen wotrden aan genomen, dat hij de amvallen weder zal voortzetten, nadat het. volledig gemis aan succes zijner aanvalbn in Champagne hem gebleken is". Hetgeen dus zeggen wil: De Franschen hebben groote troepenmachten geconcen treerd op het front tusschen Maas en Moezel en zullen nu trachten het succes, dat zij met hun winteriampagne in Cham- pagne wilden behalen, maar volgens de Duitsche lezing niet behalen konden, hier te' verkrijgen. Of deze poging gelukken zal is niet te zeggen, doch wel is zeker, dat. de Franschen zich aanvankelijk reeds op winst kunnen beroemen. Zoo meldden deze week de Fransche communique's, wat den strijd tusschen: Maas en Moezel betreft, de volgende Voor deden de bezetting va.n drie opeenvol gende linies van loopgraven in het bosch van Ailly (ten Z.-O. van St. Mihiel), vor dering in het Bois Brrtló en nieuwe ter reinwinst ten N.-O. van het pas bezette Regnieville, en ten Oosten van Verdun de bezetting van het dorp Gussainville met de hoogten, die de Ome (een zij- rivoer van de Moezel) beheerschen. Nan beslissende bèteefcenis zijn deze voordeelen echter niet, zoodat nog afge wacht dient, welken loop deze strijd zal nemen. iBegint hier soms het voorjaar-offen sief? Wat den Karpathenstrijd aangaat, valt, te' constateeren, dat de Duitschers en Oos tenrijkers niet alleen tot het defensief, maar op enkele punten tot een defensief- offensief overgingen. Met het gevolg, 'dat ze ten O. van het Laborczadal een mooi voordeel behaalden. Overigens" baatte de offensieve bewe ging niet veel. De Russen zijn hier een kwade tegenpartij. Eindigen we ons overzicht met een statistiek je van der Russen buit in Przemysl. Let wel't komt uit St. Petersburg. Na de ontruiming van Pirzemysl door de krijgsgevangenen, werden in het ge heel naar het binnenland van Rusland gezonden 9 generaals, 2307 officieren en 113.890 soldaten. Bovendien bleven in de b.ospital'en op het ooriog;sterrein nog ongeveer 6800 zieken en gewonden achter, die wegens hun gezondheidstoestand niet onmiddellijk vervoerd konden worden. Voor de verpleging Van deze zieken en gewonden werden voorioopig; 129 dok ters en 100 O'ostenrijksche verplegers be schikbaar gesteld. De Russen hebben in Przemysl een ontzaggelijke hoeveelheid oorlogsmateriaal buit gemaakt, waarvan de omvang nog niet geheel bekend is. Tot nu, toe werd melding gemaakt van 900 kanonnen, waar van vele nog volkomen bruikbaar zijn. Eiken dag worden nieuwe depots van munitie en oorlogsmateriaal ontdekt. Ver scheiden kanonnen en, geweren werden door de Oostenrijkers in de San gewor pen. Er zijn maatregelen genomen, om ze er weer uit te halen. Nog een interview met Koning Albert. Edouard Chapuisat van de Journal de Genève genoot die eer, door koning Al- bert in. zijn hoofdkwartier in Vlaanderen ontvangen te worden. De Koning bevond zich bij het bezoek van den journalist alleen in zijn groote werkkamer. i'Iij droeg een groenen dolman zonder ondersebei- dingsteekenen of orden, gelijk een soldaat die na hel; dagwerk in het. kantonnement is teruggekeerd. „De Koning", vertelt de Zwitsersche correspondent, „reikt ma de hand, met de woorden: „Ik ben blij u te zien. Gij komt uit een land, waar mee sterke banden mij binden en dat ik liefheb. Hét is het ware bolwerk der vrij heid." De Koning sprak o.a. over Waxweiler's bock „La Belgique neutre et loyale" (het volkenrecht). Ik mer'k op, dat Waxweilor in zijn inleiding in zekere opzichten voor de Duitschers groote waardeering' schijnt te toonen. „Wij hadden inderdaad geen afkeer te gen Duitschland", antwoordde de Ko ning, „wij hebben de Duitsche kooplie den en industrieelen bij ons opgenomen. Wij hielden goede buurschap met de Duit schers. Tot op dit oogenblik kan ik nog niet begrijpen wat ons is toegevoegd. Ik kan' mij de daden van wreede hardheid te minder verklaren, omdat ik' de Duitschers nooit voor boosaardig hield, eerdei' voor kalm en gemoedelijk. Ik ken Duitsch land en heb zelf Duitsch bloed in de aderen; de Gravin van Vlaanderen, mijne moeder, was een Hohenzollern." „Hier doe ik", zoo hing de Koning voort, „eenvoudig mijn plicht. Een held ben ik niet. Ga naar mijn loopgraven, daar zult gij heldendom vinden". „Ik weet het. Sire, .ik heb Belgische officieren en soldaten in het gevecht gezien." „Zij doen niets, dan wat gij, Zwitsers, ook zoudt hebben gedaan, indien een poging Was gedaan uwe onzijdigheid te schenden. Onze hartstochtelijke onafhankelijkheids zin .schijnt den tegenstanders te hebben verrast, en dan kwamen de beweringen van vroegere overeenkomsten, waarmee we onze neutraliteit zelf geschonden zou den hebben. Nog eens daar is geen I woord van waar VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. post1,25 Losse nummers9.05 Prijs der Advertentiën 15 regels f 0.50, iedere regel meer IS ct. 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 110 regels f 1, iedere regel meer 10 ct. Spannende oogenblikken. Een eerste stuurman op een boat van een onzer voornaamste stoomVaartmaat- schappijen naar wij in het N. V. d. Dag vermeld vinden schrijft aan zijn ouders Zooals u natuurlijk gelezen heeft, zijn we indertijd behouden te Londen aange komen, na veel mijnen in de Noordzee to zijn gepasseerd'. Zoodra het n.l. dag licht werd, zagen wij er niet minder dan vijf rond het schip drijven; het ligt dus ;wel voor de hand, dat we er gedurende !d,en nacht ook nog wol veel gepasseerd Zul len wezen. Enfin, wie zijn. er goad tus- sohendoor gekomen, en na te Londen ge laden te hebben, vertrokken wij Vrijdag middag weer van daar. Wij maakten de reis door het Engelsche Kanaal zoneter ongelukken, al beleefden we enkele ang stige oogenblikken. Een Duitsche onder zeeër had ons n.l. blijkbaar tot zijn prooi uitgekozen en kwam met volle kracht op ons af. Gelukkig was cr ook' een Engelsche torpedojager in de buurt,die den onder zeeër echter niet in vizier had. Goede raad was duur. Seinen naar.den torpedo jager, zou schenden van de neutraliteit geweest zijn, met geen ander gevolg, dan dat de onderzeeër ons onmiddellijk in den grond zou hebben geboord. Wij verzonnen een list. Wie stopten die machine, hetgeen natuurlijk dadelijk de aandacht van. den. Engel sohen torpedojager trok, die daarom besloot, eens op ons af te komen, om te zien „wat er aam de hand was. Midde lerwijl kwam ook de Duitsche onderzjeeër van den anderen kant met volle kracht op ons af. Toen, reticle ons een tweede list uit de klem. Toen n.l. de Engelsche torpedojager na der bij kwam van rechts, negeerden wij hem „straal" en stonden met alle-maa op de brug met onze binocles naar links te kijken, naar den Duitschen onder z'ee- er. Zoodra de torpedoboot zoo dicht bij ons kwam, dat h;ij ons naar links kon zien kijken, verscherpte ook hij zijn uitkijk en ontdekte nog juist bijtijds den onder zeeër. Plotseling zagen we een zwaren rook uit alle vier sohoorsteenen van den torpedojager komen en ging het met eem vaartje va.n 36 mijl er op af. De on derzeeër hield nog een oogenblikje vol, maar verdween toen in de diepte en d;ia.r- mede uit ons gezicht. Wij lekker als kip, dat kan u denken. Ik heb al eens eigen aardige ontmoetingen gehad zoo in mijn leven, maar niet een was mij zoo on welkom als deze „snurker". Verdere we der waardigheden maakten, we niet mee en we hadden voortdurend mooi weer. Morgenavond hopen we op Port Saïd aan te. komen, en nu zijn we alweer benieuwd wat we daar zullen, hoe ren, want onze boot verheugt zich nog niet in het bezit van draadlooze tele grafie, z'ooclat, we sedert ons vertrek uit London geheel van de wereld zijn af gesloten geweest. □e Paaachdagen aan de Belgische kust. Een „Handelsblad''berichtgever meldt van de Belgische grens: De, blijkbaar volkomen ongegronde, ge ruchten aangaande een terugtrekken dpofl de Duitschers van het Yserfqont houden aan. Er is dan ook de heide Paasc-hdagen hevig aan de Ysier gevochten. In ieder geval gaan de Duitschers voort met de kust tot, aan de Nederiandsohe grens te versterken. Den laatsten tijd is men voor al bezig in de duinstrook, die Knokke van Nederland scheidt." Heel duidelijk kan men zien, hoe zij daar achter de duinen zich ingraven, kanonnen gesteld hebben, en houten hutten en barakken hebben gebouwd. Telkens wordt dit gedeelte dan ook door aereplanes bespied. En ook de Engelsche schepen nemen af en 'toe een kijkje. Zaterdagavond verschenen er eenir ge kruisers voor de kust, die evenwel door het donkere weer niet onderschei den konden worden, maar zich alleen door hun schieten lieten hoören. I'te Duit schers beantwoordden het Engelsche ge schut, terwijl door een aeroplaan hun de richting werd aangewezen. Het was een fantastisch gezicht. Vuurpijlen werden in de lucht geschoten, om de aeroplaan op haar beurt de juiste richting aan te geven. Deze aanval van uit zee was een voorspel van den aanval, die gedurende de Paaschdagon op het Duitsche lege» is gedaan in Vlaanderen. Zooal- zelden hoorde men hier het geschut, daveren. Daarbij kwam, dat de actie van uit Zee ondersteund werd. De Engelsche vloot lag voor Middelkerke, en heeft van daar uit de Duitsche stellingen beschoten. Ook in Sluis was men den eersten Paasohavond nog in ongerustheid. In den avond weerklonk eensklaps hevig gewoeld- vuur van af de grens bij1 St. Anna t,er Muiden. De Hollandsche grenswacht kwam terstond in het geweer. Maai' spoedig bleek het, dat het vuur gericht was op eenige koeriers, die van uit Sluis ween terug-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1915 | | pagina 1